Yuk ko`tarish tashish mashinalari - Машиностроение - Рефераты

Yuk ko`tarish tashish mashinalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

104.5 KB

Yuk ko`tarish tashish mashinalari Reja: 1. Yuk ko’tarish mashinalari va yuk tashish mashinalari haqida qisqacha ma’lumotlar. 2. Ularning ish rejimlari. 3. Podshipniklar.

Yuk ko’tarish mashinalari yukni vertikal yo’nalishda yuqoriga ko’tarish va tushirish uchun mo’ljallangan bo’ladi. Ularni vazifasi, shakli, xizmat ko’rsatiladigan maydonning konfiguratsiyasiga qarab quyidagi gruppalarga bo’linadi: Yukni uncha katta bo’lmagan balandlikka ko’tarish, pastga tushirish uchun ishlatiladigan do`lkratlar. Yukni ko’tarish, tushirish va to’g’ri yo’nalish bo’yicha surish uchun ishlatiladigan chi ь irlar (lebyodkalar). Yukni ko’tarish, tushirish va monorelps bo’yicha surish uchun ishlatiladigan tallar. Yuklar odamlarni vertikal yo’nalishda balandlikka ko’tarish uchun ishlatiladigan ko’targichlar yoki liftlar. Xizmat ko’rsatadigan maydon konfiguratsiyasiga - kran osti yo’lining uzunligi va yo’nalishiga, ilgakning qulochiga bo ь liq bo’lgan minorali kranlar. Yukni o’z aylana doirasida yoki shu doiraning bir qismida surishni tao`linlaydigan qo’z ь almas strelali kranlar. To’g’ri to’rtburchak maydonlarga xizmat ko’rsatadigan ko’prik kranlar. Turli konfiguratsiyali maydonlarga hizmat ko’rsatadigan ko’rik kranlar. Kranning asosiy parametrlariga yuk ko’taruvchanligi, prolyoti (orali ь i), bazasi, ilgakning ko’tarilish balandligi, yuk ko’tarish tezligi, ilgakning qulochi kattaligi, yuk mo`lenti, kran va aravachaning xarakatlanish tezligi, kranning burilish tezligi va ish rejimi kiradi. Yuk ko’tarish mashinasini hisoblashda qabul qilingan yuk massasining tonna hisobidagi maksimal qiymati uning yuk ko’taruvchanligi deb ataladi. Yukni tikkasiga ko’chirish tezligi yuk ko’tarish va yuk tushirish tezligi deyiladi. Quloch qiymatining unga mos bo’lgan yuk ko’tarish kuchiga ko’paytmasi yuk mo`lenti deyiladi. Yuk mo`lenti kranning texnologik imkoniyatlarini to’liq tasvirlaydi va uning iqtisodiy samaradorligini baholashga imkoniyat beradi. Aylaninlar chastotasi n *[1/s]=Gts - kranning burilishida vaqt birligi ichidagi aylanishlar soni.

Ilgakning qulochi - strelaning vertikal aylanish o’qi bilan ko’tarilayotgan yukning vertikal o’qi orasidagi masofa. Ilgakning qulochi o’zgargandagi ko’chish tezligining gorizontal tashkil etuvchisi qulochning o’zgarish tezligi deyiladi. Ilgakning ko’tarilish balandligi - kran turgan joy sathidan eng yuqori ish vaziyatida turgan ilgak o ь zining markazigacha bo’lgan masofaga teng. Soatlik ish unumdorligi quyidagi formuladan aniqlanadi: Q c = Q no`l Z k yuk bunda Q no`l - kranning no`linal yuk ko’taruvchanligi, t; K yuk - yuk ko’taruvchanligi bo’yicha krandan foydalanish koeffitsienti; Z - 1 soatlik ish vaqtidagi tsikllar soni: n ц t t t T z     ... 3600 3600 2 1  bunda T ts - bitta to’liq tsiklning davo`liyligi, s;  - kran mexanizmlarining ish o’rnini hisobga oluvchi koeffitsient;  =0,7…0,8 - ishlab chiqarish binolarida ishlovchi va yuklash ishlarini yuajaruvchi kranlar uchun;  =1 - montaj kranlari va remont ishlarida ishlatiladigan kranlar uchun; T n - tsikldagi operatsiyalar davo`liyligi, ularning o’rtacha parametrlari (yukni ko’tarish balandligi, aravacha va kranning siljishi) aniqlanadi. K B - vaqt bo’yicha krandan foydalanish koeffitsienti bo’lib, uni kranning amaliy ishlash grafigi bo’yicha aniqlanadi. кал иш B t t k  bunda, t ish , t kal - kranning amaliy va kalendar ishlash grafigi. Ishlash rejimlari. Davriy ishlaydigan mashinalarda turli mexanizmlar ishining kuchayishini ifodalash uchun ish rejimi degan tushuncha kiritilgan. Engil rejim (L) O’rta rejim (S) Og’ir rejim (T) O’ta og’ir rejim (VT) Yuk ko’tarish mashinalarida ishlatiladigan yuritma ikki gruppaga bo’linadi: 1) dastaki yuritma, 2) mashinali yuritma.

Dastaki yuritmalar asosan yuk ko’taruvchanligi va tezligi kichik bo’lgan mashina hamda qurilmalarda ishlatiladi. Mashinali yuritma hamma yuk ko’tarish mashina va qurilmalarda ishlatiladi hamda energiya manbasiga ko’ra: 1) elektrik, 2) ichki yonuv dvigateli, 3) bu ь li, 4) gidravlik,5) pnevatik yuritmalarga bo’linadi. Bir qator mashinalarda esa qo’shma, masalan, dizelp-elektrik, elektr-gidravlik, elektr-pnevmatik yuritmalar ishlatiladi. Elektr yuritmalar. Elektr yuritmalar elektr energiyasini mexanik energiyaga aylantiradi, bu energiya esa kranlarning biror mexanizmini ishga tushiradi. Kran yuritmalarida qo’llaniladigan dvigatellar asosan uch rejimda ishlaydi: Qisqa muddatli. Uzoq davo`l etadigan o’zgarmas doimiy nagruzkalar 10, 30, 60 va 90 min. Ulanish davo`liyligi (UD) nisbatan qisqa muddatli takror (15, 25, 40 va 60 %), ya’ni tsikl davo`liyligi 10 minutdan oshmaydigan. UD qiymati qisqa muddatli takror va qisman ishga tushirib to’xtatiladigan (30, 60, 120 va 240 soat). Elektr dvigatelini tanlash. Yuk ko’tarish mashinalarida ishlatiladgan elektr dvigatellarga quyidagi asosiy talablar qo’yiladi. Dvigatel takror-qisqa muddatli rejimda ishlaganda, berilgan ishga tushirishlar davri ichida dvigatel ruxsat etilgan chegaradan ortiq qizib ketmasligi kerak. Elektr dvigatellarning yurgizish mo`lenti berilgan tezlanishda mexanizmning ish rejimini ta’minlash uchun yetarli bo’lishi kerak. Ichki yonuv dvigatellari. O’zi yurar va suzuvchi kranlarda hamda yuklagichlarda ko’tarish-tushirish, burish, xarakatlantirish, ilgak qulochini o’zgartirish mexanizmlari va o’zini xarakatga keltirish uchun ichki yonuv dvigatellar keng ishlatilmoqda. Bularda karbyuratorli va dizelli dvigatellardan foydalaniladi. Ular benzin,solyarka moyi va dizel yonil ь isi bilan ishlaydi. Afzallkilari: tashqi energiya manbaiga bo ь liq bo’lmaydi, ishga doimo shay turadi va FIK yuqori. Kamchiliklari: dvigatel valining aylanish yo’nalishi o’zgartirish (reversivlash) mumkin emas, o’ta nagruzkaga uncha chidamaydi, havo sovuq vaqtida yurigizib yuborish qiyin, xizmat muddati unchalik uzoq emas.

Podshipniklar. Podshipniklar val hamda o’qlarning shiplariga o’rnatilib, tayanch vazifasini o’taydi. O’q yoqi val orqali tayanchga tushadigan kuchlarni bevosita podshipnik qabul qiladi. Mexanizmning foydali ish koeffitsenti kamayib ketishidan saqlash uchun podshipniklardagi ishqalanishga sarflanadigan quvvati iloji boricha kamaytirishga harakat qilish zarur. Aylanayotgan val yoki o’q shiplari podshipniklarda ishqalanadi. Ana shu ishqalanishning turiga qarab, podshipniklar sirpanish podshipniklari va dumalash podshipniklariga bo’linadi. Sirpanish podshipniklari tuzilishi jihatidan olganda, ajralmaydigan va ajraladigan podshipniklarga bo’linadi. Hozirgi vaqtda ajraladigan podshipniklardan keng foydalaniladi. 1 - podshipnik korpusi , 2 - podshipnik qopqogi , 3 - qorpus bilan qopqoqni birlashtiruvchi shpil ’ ka , 4 - ikki palladan iborat vkladish, 5 - korpusni fundamentga biriktiruvchi boltlar, 6 - moylagich Sirpanish podshipniklari quyidagi afzalliklarga ega: 1.Katta chastota bilan ishlash sharoitida dumalash podshipniklariga qaraganda ko’proq ishlaydi.

2.Ajraladigan qilib tayyorlanganligi uchun uni vallarni istalgan qismiga o’rnatish mumkin (tirsakli vallar uchun). 3.Dumalash podshipniklaridan foydalanish mumkin bo’lmagan agressiv sharoitda (suvda,kislotada) ishlay oladi. 4.Istalgan diametrda tayyorlash mumkin. Sirpanish podshipniklari quruq ishqalanish muxitida, suyuqlikda ishqalanish muxitida, nim quruq yoki suyuqlikda ishqalanish muxitida ishlashi mumkin. Sirpanish podshipniklarining shartli xisobi ikki xil yo’l bilan: a) solishtirma bosim bo’yicha, b) solishtirma bosim bilan sirpanish tezligining ko`paytmasi bo`yicha bajarilishi mumkin. Xisoblash formulalari quyidagilardir:  p d R P                 P Rn d dn R P   19 60 bu erda: R-podshipnikka radial yo’nalishda ta’sir etayotgan kuch,N.  -podshipnik uzunligi,m. d -sapfaning diametri,m. n -sapfaning aylaniishlar soni, ayl/ min.  p -solishtirma bosimning ruxsat etilgan. qiymati, Pa.       Mna P 9...2   P -solishtirma bosim va sirpanish tezligining ko`paytmasining ruxsat etilgan qiymati.      s m Mna P / 30...6    Dumalash podshipniklarida sirpanib ishqalanish o’rniga dumalanib ishqalanishning mavjudligi ishqalanishga sarflanadigan quvvatni keskin ravishda kamaytirishga imkon beradi, ya’ni bu podshipniklarning f.i.k.i yuqori bo`ladi. Dumalash podshipniklari asosan to’rtta detaldan iborat bo`ladi

1-tashqi xalqa, 2-ichki xalqa, 3-dumalovchi element (sharik). 4-separator. Dumalash podshipniklarining quyidagi afzalliklari bor: 1. Ishqalanish kuchi va unda xosil bo`ladigan issiqlik miqdori kichik. 2.Sarflanadigan moy miqdori kam. 3 Rangli metal ishlatishni talab qilmaydi. Dumalash podshipniklari qat`iyan standart asosida ishlab chiqariladi va dumalaydigan detalning tuzilishiga qarab, sharikli va rolikli turlarga bo’linadi. Shu bilan birga, rolikli turlarga bo’linadi. Shu bilan birga, rolikli podshipniklar roliklarning shakliga qarab, uzun va qisqa rolikli, konissimon rolikli, bochkasimon rolikli, ignasimon rolikli podshipniklarga bo’linadi. Bundan tashqari dumalash podshipniklarining xar bir qabul qila oladigan kuchlarning yo’nalishiga qarab radial-tirak podshipniklarga bo’linadi. Dumalash podshipniklarining xar bir nag’ruzka jixatidan yengil L (2), o’rta S (3) va og’ir T (4) seriyali qilib tayyorlanadi. Podshipniklar xarf va sonlar bilan belgilanadi. Belgilashda ichki diametri 20 dan 495 mm gacha bo`lgan podshipniklar uchun oxirgi ikki raqamining 5 soniga ko`paytmasi ichki diametrining qiymatini beradi. Masalan, 410-podshipnigi ogir seriyali va ichki diametri 50 mm bo`lgan podshipnikdir. Dumalash podshipniklarini tanlash standart asosida amalga oshiriladi (GOST 18854-73 va 18855-73). Standartga asosan, valning aylanish chastotasi 1 ayl | min bo’lmagan xolatda podshipniklarini tanlash standart asosida amalga oshiriladi (GOST 18854-73 va 18855-73). Standartga asosan, valning aylanish chastotasi 1

ayl | min dan katta bo’lmagan holatda podshipgniklar statikaviy yuk ko`taruvchanlik bo’yicha tanlanadi. Podshipniklar statikaviy yuk ko`taruvchanlik biyicha ularga ta`sir etayotgan nagruzkaning ekvivalenti (keltirilgan) qiymati topilib, podshipniklar uchun belgilangan standart jadvallarida keltirilgan statikaviy yuk ko`taruvchanlikning ruxsat etilgan qiymati C 0 bilan taqqoslanadi:a o r o o F F x P     o o C P  bu erda: P 0 - statikaviy nagruzkaning ekvivalent qiymati / r - radial kuch F O -o’q bo’ylab yo’nalgan kuch X 0 ,Y 0 -radial va o’q bo’ylab yo’nalgan kuch koeffitsenti Podshipniklarning dinamikaviy yuk ko`taruvchanlik bo’yicha tanlash uchun dinamikaviy yuk ko’tariuvchanlikning xisobiy qiymati topilib, jadvaldagi qiymatlarga taqqoslanadi va u yerdan mos podshipnik tanlanadi. Bunda quyidagi munosabatlardan foydalaniladi: C Cx `` p x L P C  6 10 60 hL n L   

bu erda, C x - dinamikaviy yuk ko`taruvchanlikning xisobiy qiymati C - dinamikaviy yuk ko`taruvchanlikning Jadvaldagi qiymati L - aylanish xisobida xizmat muddati P -ekvivalent xisobiy nagruzka

Foyfalanilgan adabiyotlar: 1. Shoobidov Sh . A . Mashina detallari . Texnika oily o`quv yurtlari uchun darslik. То ш кент : “ O`zbekiston ensiklopediyasi ”, 2014. -444 b. 2. Kurganbekov M.M., Moydinov A. Mashina detallari: O`quv qo`llanma. I va II qismlar. -Toshkent: “ O`zbekiston ensiklopediyasi ”, 2014. -384 b. 3. Ш . А . Ш ообидов Ма ш ина деталлари . Ўқув қўлланма. То ш кент 2004-120 б . 4. Ш.А.Шообидов, С.У.Мусаев. «Юритмалар», Тасмали ва занжирли узатмаларни лойи х ала ш . То ш кент 2000-82 б.

Похожие

O’g’itlash mashinalari

Melioratsiya mashinalari

O’simliklarni himoyalash mashinalari

Kusak terish mashinalari

Ixtisoslashtirilgan xarakatdagi qismga txk va ta'mirlashning o'ziga xos xususiyatlari