Узбек моделининг узига хос жихатлари таълим-тарбия, илм-фан, согликни саклаш ва спорт - Основы культурологии - Рефераты

Узбек моделининг узига хос жихатлари таълим-тарбия, илм-фан, согликни саклаш ва спорт

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70.5 KB

Ўзбек моделининг ўзига хос жиҳатлари: таълим- тарбия, илм-фан, соғлиқни сақлаш ва спорт Ўзбекистоннинг ўзига хос тараққиёт йўли – “ўзбек модели” ўтган давр мобайнида юртимизда яшаётган ҳар бир инсон, оила, бутун жамиятимиз ҳаётида синовдан ўтиб, барча ютуқ ва муваффақиятларимизнинг бош мезонига айланди. Айниқса, “ўзбек модели” мамлакатимизнинг жаҳон ҳамжамиятидаги ўрни ва нуфузи янада мустаҳкамланиб бораётган айни кезларда дунёнинг тараққий топган демократик давлатлар сафидан жой олишдек улуғ мақсад рўёбига ишончимизни орттирмоқда. Бу каби улкан марраларни забт этишнинг масъулиятини теран англаш, унга дахлдорликни чуқур ҳис этган ҳолда муносиб яшаш учун сафарбар этиб келинаётган зарур имкониятлар жараёнида, аввало, мустақил ва эркин фикрлайдиган, дунё илм-фани ютуқларини пухта ўзлаштирган, замон билан ҳамнафас соғлом ва баркамол авлодни тарбиялаш масаласига давлат сиёсати даражасида устувор аҳамият берилмоқда. Мустақилликнинг илк давридан бошлаб бу эзгу мақсад йўлида таълим-тарбия, соғлиқни сақлаш, спорт соҳалари ривожига оид тизимли ислоҳотларнинг амалга ошириб келинаётгани мамлакатимиз ёшларини бугунги ва эртанги ҳаётимизнинг ҳал қилувчи кучига айланиши учун мустаҳкам пойдевор бўлмоқда. Ҳар бир юртнинг куч-қудрати, интеллектуал салоҳияти таълим тизимидаги ислоҳотларда намоён бўлади. Юртбошимизнинг “Юксак марраларни кўзлаган ҳар қандай миллат, халқ учун таълимни ривожлантириш ҳаёт ва мамот масаласидир” деган сўзлари замирида айни ҳаётий ҳақиқат борлиги таълим-тарбия соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотларда ўз тасдиғини топмоқда. Зеро, фан-таълим жадал ривожланиб, инсон тафаккурининг янги қирралари кашф этилаётган айни пайтда Ўзбекистон таълим модели ана шундай ютуқларга интеграциялашув имкониятини бераётгани диққатга сазовордир. Б у борада мамлакатимиз босиб ўтган йўл ва бугунги кунимизни муқояса этсак, айни йўналишдаги

муваффақиятли қадамларимиз залворини янада кенгроқ тасаввур этамиз. Хусусан, 1987 йилда жами мактабларнинг 5596 таси ёки 72 фоизи икки сменада, айримлари эса ҳатто 3 сменада ишлар эди. Ўша пайтда 50 % мактаб таълим-тарбия муассасалари мос бўлмаган биноларда жойлашган бўлиб, атиги 2812, яъни 40 % мактабда мослашган спорт заллари мавжуд эди. Уларда ҳам болаларнинг тўлиқ шуғулланишлари учун имконият деярли йўқ эди. Мустақиллигимизнинг дастлабки кунларидан эса таълим-тарбия соҳасининг яхлит, узлуксиз тизимини шакллантириш ва мустаҳкамлаш, жумладан, умумий ўрта таълимдан бошлаб ўрта махсус, касб-ҳунар ҳамда олий таълимгача бўлган барча босқичларда юксак билимли, малакали касб тайёргарлигига эга бўлган авлодни тарбиялаш жараёнини тубдан ислоҳ қилиш ва уни жаҳон талаблари асосида такомиллаштириш ишлари изчил йўлга қўйилди. Айниқса, узлуксиз таълим тизимида кадрлар тайёрлаш миллий моделини жорий этишнинг меъёрий ва илмий-назарий асоси бўлган Кадрлар тайёрлаш миллий дастурининг қабул қилиниши муҳим аҳамият касб этди. Мазкур андоза узлуксиз таълим орқали ёш авлодни юксак маънавиятли, касб-ҳунарли, Ватан равнақига муносиб улуш қўшадиган, халқ фаровонлиги йўлида хизмат қиладиган, мустақиллик тамойилларига содиқ баркамол авлодни тарбиялашдек эзгу мақсадга хизмат қилади. Энг муҳими, таълим тизимидаги узлуксиз миллий модель мактабгача таълим, умумий ўрта таълим, ўрта махсус, касб-ҳунар таълими, олий таълим, олий ўқув юртидан кейинги таълим тизимини комплекс равишда қамраб олганлиги билан характерлидир. Бунда, энг муҳими, кадрлар тайёрлаш тизимида ташкил этиладиган таълим-тарбия жараёнининг замон талабларига мос равишда ташкил этилиши таъминланмоқда. Жумладан, ўтган давр мобайнида мамлакатимизда умумий ўрта таълим тизими ва мазмуни янгиланди, яъни академик лицейлар ва касб-ҳунар коллежларидан кейин олинадиган таълим дастурлари билан мантиқий боғлиқлигини ҳисобга олган ҳолда I-IX синфларда ўқитиладиган фанлар

бўйича узвийлаштирилган ва модернизацияланган ДТС ҳамда ўқув дастурлари ишлаб чиқилиб, амалиётга татбиқ этилди. Ўқувчиларнинг қобилият ва имкониятларига мувофиқ равишда таълимга ўзига хос ёндашувни жорий этиш борасида фанларни назарий ва амалий жиҳатдан ўрганиш, мусиқа ва спортга ихтисослашган мактаблар ташкил этилди. Таълим-тарбия жараёнида илғор педагогика ва ахборот технологияларидан фойдаланиш юзасидан замонавий ўқув-услубий мажмуалар яратиш орқали мазкур жараён дидактик жиҳатдан таъминланди. Шунингдек, айни пайтда 2009–2014 йилларда Мактаб таълимини ривожлантириш Давлат умуммиллий дастурига кўра, махсус ишлаб чиқилган замонавий лойиҳалар асосида мамлакатимизнинг барча ҳудудларида 278 та болалар мусиқа ва санъат мактаби, 2 та республика ихтисослаштирилган мусиқа академик лицейида қурилиш-таъмирлаш ва моддий-техник базасини халқаро стандартларга мос равишда ташкил этиш ишлари давом этмоқда. Мактаб ўқувчиларининг дарсликлар билан таъминланиш даражаси ўтган йигирма икки йил давомида 55,4 %дан 99,4 %га ортгани, кам таъминланган оилаларнинг фарзандлари эса давлат томонидан дарсликлар билан бепул таъминланаётгани мамлакатимизда ёш авлоднинг таълим-тарбиясига қаратилаётган юксак эътибор ва ғамхўрликдан далолатдир. Бугун мамлакатимизда фаолият кўрсатаётган умумий ўрта таълим мактабларининг деярли барчаси янгидан қурилган ва капитал таъмирланган, қарийб 9,5 мингта мактаб замонавий ўқув-лаборатория асбоб-ускуналари билан жиҳозланган. Ҳозирги вақтда 9 минг 400 дан зиёд ёки жами мактабларнинг 96 фоизи ZiyoNet электрон-ахборот тармоғига улангани ҳам бу борадаги энг муҳим ютуқларимиздан саналади. Дарҳақиқат, юртимизда Кадрлар тайёрлаш миллий дастури ва “Таълим тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонуни доирасида изчил амалга оширилаётган кенг қамровли ишлар иқтидорли, интеллектуал салоҳияти юксак ёшларни кашф этиш, уларнинг ноёб истеъдодларини рўёбга чиқариш йўлида муҳим аҳамият касб этаётир. М иллий таълим тизимини ислоҳ

қилишнинг ижобий натижалари ёшларимизнинг халқаро майдондаги ютуқларида ёрқин ифодасини топмоқда. Мисол учун, ўтган йили Астана шаҳрида ўтказилган кимё фани бўйича Халқаро олимпиадада ўқувчиларимиз 1 та олтин, 2 та кумуш, 3 та бронза медалини қўлга киритганликлари таҳсинга лойиқ. Жорий йилда ушбу нуфузли фан олимпиадасига Ўзбекистон мезбон этиб танланиши юртимизда илм-фанга, таълимга қаратилаётган юксак эътибор, яратилаётган кенг имконият ва шароитларнинг яна бир эътирофидир. Бу жиҳатлар 47-халқаро Менделеев олимпиадасига ташриф буюрган хорижлик меҳмонлар, ташкилий қўмита аъзолари томонидан ҳам алоҳида таъкидлангани фикримиз далилидир. Ўқувчилар билимини синовдан ўтказиш, улар ўртасида илмий рақобат ва дўстона фикр алмашиш муҳитини яратишда мустаҳкам кўприк бўлиб хизмат қилаётган мазкур олимпиадада бу йил дунёнинг 17 та давлатидан келган 117 нафар иқтидорли йигит-қиз сафидан ўрин олган 20 нафар ҳамюртимиз билим ва иқтидорда ҳеч кимдан кам эмаслигини амалда намойиш этиб, юртимизда таълимга қаратилган эътибор, саъй-ҳаракатлар, интилишлар самарасини амалда яна бир карра исботлади. Терма жамоамиз аъзоларидан 2 нафари олтин, 5 нафари кумуш, 8 нафари бронза медаллари билан тақдирланди. Миллий моделнинг амалий аҳамиятини белгилашда муҳим ўрин тутадиган ўрта махсус, касб-ҳунар таълими бўйича амалга оширилаётган ишлар ҳам эътиборга моликдир. Хусусан, мамлакатимизда сўнгги йилларда барпо этилган 1500 дан ортиқ янги касб-ҳунар коллежлари ва академик лицейлардаги замонавий ўқув-лаборатория, компьютер ва ишлаб чиқариш асбоб-ускуналари ўқувчилар томонидан умумтаълим ҳамда мутахассислик фанлари бўйича билимларни пухта эгаллашга хизмат қилмоқда. Шунингдек, ўқувчилар бу турдаги таълим муассасаларида замонавий техника ва технологиялар билан яқиндан танишиш, уларни тўлиқ ўзлаштириш имкониятига ҳам эга бўлмоқда.

Айни пайтда касб-ҳунар коллежлари битирувчиларини иш билан таъминлашга эътибор қаратилаётгани диққатга сазовор. Бу борада коллежларнинг иш берувчи корхоналар билан ўзаро самарали алоқаларнинг турли шаклларидан фойдаланиши, бу масалага кенг жамоатчиликни жалб этиш мазкур вазифани адо этишнинг энг муҳим, ҳал қилувчи йўналиши саналмоқда. Амалга оширилган чора-тадбирлар натижасида ўтган давр мобайнида коллежларни тугатган 450 минг нафардан ортиқ битирувчи иш билан таъминланди, уларнинг 43 фоизи эса ўзлари ишлаб чиқариш амалиётини ўтаган корхоналарга ишга жойлашди. Энг асосийси, бу каби тизимли ислоҳотлар самараси ўлароқ, 2012-2013 ўқув йилида мамлакатимизда 12 йиллик мажбурий таълимга тўлиқ ўтиш таъминлангани алоҳида аҳамиятга эгадир. Мамлакатимиз миллий таълим тизимидаги бу каби ютуқлар қаторида олий таълим муассасалари фаолиятидаги сифат ўзгаришларга ҳам алоҳида тўхталиш ўринлидир. Олий таълим тизимида бакалавриат ва магистратурадан иборат икки босқичли халқаро стандартга ўтиш амалга оширилди. Бу борада, айниқса, мамлакатимиз Президентининг 2011 йил 20 майдаги “Олий таълим муассасалари моддий-техник базасини мустаҳкамлаш ва юқори малакали мутахассислар тайёрлаш сифатини тубдан яхшилаш чора- тадбирлари тўғрисида”ги Қарори олий таълим муассасаларини модернизациялаш, уларни замонавий ўқув ва илмий лаборатория жиҳозлари билан таъминлаш, таълим жараёнини сифат жиҳатдан янги босқичга кўтариш, илғор педагогик технологиялар, ўқитиш шаклларини жорий қилиш, педагоглар меҳнатини рағбатлантиришни кучайтириш борасида янада самарали ишларни амалга ошириш имкониятини яратиб берганини таъкидлаш жоиз. Мазкур қарордан келиб чиққан ҳолда 2011 – 2016 йилларга мўлжалланган дастур талабларини амалга оширишга 277 миллион сўмдан ортиқ маблағ ажратилганлиги ушбу йўналишдаги ишлар нечоғлик кенг кўлам касб этаётганидан далолатдир.

Шуни ҳам эътироф этиш керакки, ўтган йили мамлакатимизда юқори малакали илмий ва илмий-педагог кадрларни аттестациядан ўтказиш бўйича бир поғонали тизимни жорий этиш ишлари ниҳоясига етди. 2013 йилнинг 1 январидан бошлаб миллий таълим тизими учун янги бўлган олий ўқув юртидан кейинги таълим – докторлик илмий ишларини тайёрлаш ва ҳимоя қилиш, илмий даража ҳамда илмий унвонлар бериш тизими жорий этилиб, халқаро таълим стандартлари талабларига мослаштирилди. Унга кўра, эндиликда илмий кенгашлар нафақат юқори малакали кадрлар тайёрлаш маскани, айни вақтда илмий тадқиқотлар олиб бориладиган марказга айланиши лозим бўлган етакчи олий ўқув юртлари қошида ташкил этилади. Яна бир эътиборли томони, жорий йилдан бошлаб мамлакатимизда олий ўқув юртлари фаолиятини баҳолашнинг рейтинг тизими жорий этилмоқда. Бу мамлакатимиздаги олий ўқув юртлари ўртасида соғлом рақобат ва илмий- ижодий муҳитни шакллантириш, шунингдек, мазкур йўналишда эътибордан четда қолиб келаётган жиҳатлар ва резервларни тўғри баҳолаш, юқори малакали миллий кадрлар тайёрлаш даражаси ҳамда сифатини янада ошириш бўйича аниқ таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқиш имконини бериши билан аҳамиятлидир. Мамлакатимизда ж аҳоннинг етакчи олий ўқув юртлари филиаллари ташкил этилгани юртимизда илм-фан соҳасидаги илғор ютуқ ва тажрибаларни кенг оммалаштириш, кадрлар малакаси ва маҳоратини юксалтиришда алоҳида ўрин тутмоқда. Шу нуқтаи назардан олиб қараганда, айни вақтда Тошкент шаҳрида фаолият кўрсатаётган Халқаро Вестминстер университети, Турин политехника университети, Сингапур менежментни ривожлантириш институти, М.Ломоносов номидаги Москва давлат университети, Г.В.Плеханов номидаги Россия давлат иқтисодиёт университети, И.М.Губкин номидаги Россия нефть ва газ университетининг филиалларида талабалар жаҳон таълими стандартлари бўйича таълим олаётгани эътиборга моликдир. Шунингдек, т аълим муассасаларининг Европадаги таълим жамғармаси, Германиядаги Техникавий ҳамкорлик

ташкилоти, Япониядаги JAYKO халқаро ташкилоти, Кореянинг КОYКА агентлиги, YUNESKO, Жаҳон банки, TASIS-TEMPUS очиқ жамият институти, АҚШ, Англия, Франция, Япония, Хитой ва бошқа давлатлар олий таълим вазирликлари билан ҳамкорлик тобора кенгайиб бормоқда. Албатта, м иллий моделнинг амалиётга бу каби муваффақиятли жорий этилишини таъминлашда таълимнинг молиялаштирилиши муҳим аҳамиятга эга. Шу боис бугунги кунда республикамизда таълим соҳасини ривожлантириш, ислоҳ қилиш учун сарфланаётган йиллик харажатлар миқдори ялпи ички маҳсулотнинг 10-12 %, давлат бюджети харажатларидаги улуши эса 35 %дан ортиқ маблағни ташкил этаётгани миллий таълим тизими ривожи ва соҳада қўлга киритаётган ютуқларимизнинг муҳим омилларидан бири бўлаётгани шубҳасиздир. Мамлакатимиз таълим тизимидаги ўзига хос ютуқлар жаҳон ҳамжамияти томонидан ҳақли равишда эътироф этиб келинмоқда. Хусусан, Франциядаги дунёнинг энг нуфузли бешта бизнес мактаби қаторига кирадиган “Inssad” халқаро бизнес мактабининг Жаҳон интеллектуал мулк ташкилоти билан ҳамкорликдаги 2012 йилги “Инновацияларнинг глобал индекси” маърузасида дунёнинг 141 та мамлакатидаги инновацион ривожланиш комплекс тарзда таҳлил этилган. Таҳлилнинг асосий таркибий қисмларидан бири инсон капиталини ривожлантириш даражаси бўлиб, мазкур кўрсаткич бўйича мамлакатимиз 35-ўринни, таълим тизимини ривожлантириш даражаси бўйича эса иккинчи ўринни банд этгани, албатта, юртимизда таълимга қаратилаётган юксак эътиборнинг муносиб баҳосидир. Кадрлар тайёрлаш миллий моделидан мустаҳкам ўрин олган жисмонан соғлом, маънан баркамол шахсни тарбиялаб вояга етказиш эзгу ғояси мамлакатимизда аҳоли, айниқса, ёшларнинг саломатлигини мустаҳкамлаш ва муҳофаза қилиш, соғлом турмуш тарзини шакллантириш борасида олиб борилаётган кенг кўламли чора-тадбирлар самарасида ҳам ўз аксини топмоқда. Бугун мамлакатимиз соғлиқни сақлаш тизимига соҳанинг илғор ютуқ ва тажрибалари изчил татбиқ этилаётгани турли касалликларнинг

олдини олиш, хасталикларни ўз вақтида ва тўғри аниқлаш, самарали даволаш имконини яратиб беряпти. Ҳозирда барча вилоят марказларида катталар ва болалар учун кўп тармоқли тиббий марказлар тармоғи, перинатал ва скрининг марказлари фаолият кўр сатмоқда. Мустақиллик йилларида қишлоқ жойларида замонавий асосда жиҳозланган 3 минг 200 дан ортиқ қишлоқ врачлик пункти барпо этилиши билан юртимизнинг ҳатто энг олис ҳудудларида ҳам аҳолининг замонавий ва сифатли тиббий хизматдан фойдаланишига эришилмоқда. Ўтган йили соғлиқни сақлаш муассасаларининг моддий-техник базасини янада мустаҳкамлаш учун Таълим муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармаси Таълим ва тиббиёт муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармасига айлантирилиши натижасида бу борадаги ишлар изчил давом этди. Ўтган давр мобайнида жамғарма маблағлари ҳисобидан 154 та тиббиёт муассасасини қуриш ва реконструкция қилиш баробарида, 7,5 минг ўринга мўлжалланган шифохоналар ва бир сменада 11 минг кишини қабул қила оладиган амбулатория-поликлиника объектлари фойдаланишга топширилди. Жамғарма томонидан, шунингдек, тиббиёт муассасаларини замонавий диагностика ва даволаш ускуналари билан жиҳозлаш учун 8 миллиард сўмдан ортиқ маблағ ажратилди. 2012 йилда соҳада амалга оширилган энг муҳим ишлардан яна бири Республика ихтисослаштирилган жарроҳлик марказида замонавий, юксак технологияларга асосланган тиббиёт ускуналари билан жиҳозланган, юрак қон-томир касалликларига чалинган беморларга жаҳон стандартлари даражасида ташҳис қўйиш ва уларни даволаш имконини берадиган кардиожарроҳлик бўлимининг очилиши бўлди. Бугунги кунда бир қатор халқаро институтларнинг баҳосига кўра, аёлларга қулай шароитлар яратиш ва оналикни ҳимоя қилиш бўйича Ўзбекистон жаҳоннинг 125 та давлати орасида етакчи ўринлардан бирини эгаллайди. Ҳозирга келиб ушбу кўрсаткич МДҲ ва Осиёда эса энг юқори саналади. “Болаларни асрайлик” халқаро ташкилоти томонидан тузилган

жаҳон рейтингида мамлакатимиз болалар саломатлигини мустаҳкамлаш борасида катта ғамхўрлик кўрсатаётган энг илғор етакчи 10 та мамлакат қаторига киритилгани бу борадаги изчил ва мантиқий ислоҳотлар самараси ҳақида ортиқча изоҳга ўрин қолдирмайди. 2011 йил 26 ноябрда Тошкентда ўтказилган “Ўзбекистонда она ва бола саломатлигини муҳофаза қилишнинг миллий модели: соғлом она – соғлом бола” мавзуидаги халқаро симпозиум мамлакатимизда соҳада эришилаётган ютуқларни дунё жамоатчилиги тан олаётганини яна бир бор кўрсатди. Зотан, юртимизда она ва бола саломатлигини муҳофаза қилишнинг миллий модели “Минг йиллик ривожланиш мақсадлари”га эришишнинг самарали стратегияларидан бири сифатида эътироф этилди. Мамлакатимизда аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш борасида кенг қамровли ислоҳотлар жараёнида спортни янада ривожлантиришга катта эътибор қаратиб келинмоқда. Бунда, айниқса, б олалар, ўсмирлар ва ёшларнинг жисмонан соғлом бўлиб вояга етишлари учун узлуксиз равишда ўтказиб келинаётган 3 босқичли тизим – “Умид ниҳоллари”, “Баркамол авлод” ва Универсиада спорт мусобақалари тобора беқиёс аҳамият касб этиб бормоқда. Юз минглаб ўсмирлар ва ёшларни қамраб олган мазкур ноёб тизим балоғат ёшидаги йигит ва қизларни оммавий равишда жисмоний соғломлаштириш ва спорт ҳаракатига жалб этишга хизмат қилаётгани билан эътиборлидир. Хусусан, яқинда кўҳна ва боқий Бухорода бўлиб ўтган ёшлик, гўзаллик ва спорт байрами – “Универсиада-2013” мамлакатимизда спортни ривожлантиришга қандай улкан аҳамият берилаётганига яна бир далилдир. Бу йил олтинчи бор ташкил этилган мазкур мусобақани юқори савияда ўтказиш учун Бухоро шаҳрида ўнлаб муҳташам спорт саройлари ва мажмуалари бунёд этилгани, қарийб 93,5 миллиард сўм маблағ сарфланиб, катта ҳажмдаги қурилиш, реконструкция ва ободонлаштириш ишлари амалга оширилгани диққатга сазовор. Ифтихор билан айтиш мумкинки, ёшларни спортга ошно этишнинг бундай ноёб усули дунё мамлакатларида умуман

учрамайди. Давлатимиз раҳбари таъбири билан айтганда, буларнинг барчаси, авваламбор, азиз болаларимизни жисмоний ва маънавий жиҳатдан соғлом, баркамол этиб тарбиялаш, вояга етаётган фарзандларимизнинг тараққий топган давлатлардаги тенгдошларидан кам бўлмаслиги, улар билан бемалол беллашувга тайёр бўлиши учун, лўнда қилиб айтганда, навқирон ёшларимизнинг халқимиз таянчи ва суянчи, биз интилаётган юксак марраларга етиш йўлида ҳал қилувчи куч бўлиб ҳаётга кириш ва буюк мақсадларга эришиш учун амалга оширилаётганини тушуниш, англаш қийин эмас. Президентимизнинг “Ўзбекистон Болалар спортини ривожлантириш жамғармасини тузиш тўғрисида”ги, “Ўзбекистон Болалар спортини ривожлантириш жамғармаси фаолиятини такомиллаштириш чора- тадбирлари тўғрисида”ги фармонларига кўра, бюджет, ҳомийлик ва хайрия маблағлари ҳисобидан молиялаштириладиган Болалар спортини ривожлантириш жамғармасининг ташкил этилгани ва унинг фаолияти йилдан-йилга тобора такомиллашиб бораётгани ҳам мамлакатимиз спорти ўзига хос ривожланиш босқичига кўтарилганидан далолатдир. Ўтган давр мобайнида ушбу жамғарма ҳисобидан қарийб 1500 та замонавий, қулай болалар спорти объектлари қурилди. Шу билан бирга, фаолият олиб бораётган деярли ҳар бир умумий ўрта таълим мактаби, касб-ҳунар коллежи ва академик лицейда очиқ ҳамда замонавий спорт анжомлари билан жиҳозланган ёпиқ спорт заллари, сузиш ҳавзалари барпо этилди. Рақамларга мурожаат этадиган бўлсак, ўтган 5 йилда мамлакатимизнинг барча вилоятларида намунавий лойиҳалар асосида 14 та янги, замонавий ёпиқ сузиш ҳавзаси барпо этилиб, 13 та сузиш ҳавзаси қайтадан қурилди, 83 таси капитал таъмирланди. Шу даврда 110 та сузиш ҳавзаси фойдаланишга топширилди, уларнинг умумий сони бугунги кунда юртимиз бўйича 203 тага етди. Ушбу спорт объектларида спортчи сифатида шаклланиб, камолга етган ёшлар дунёнинг 34 та мамлакатида спортнинг 30 тури бўйича мусобақаларда

фаол иштирок этгани бу каби эзгу саъй-ҳаракатлар мевасини бераётгани тасдиғидир. Ана шундай ёш спортчиларимиз ўтган даврда ўз маҳорати, азму шижоатини намоён этиб, 922 та медал, жумладан, 363 та олтин, 282 та кумуш ва 277 та бронза медаллар қўлга киритгани алоҳида таҳсинга сазовордир. Биргина 2012 йилнинг ўзида спортчи йигит-қизларимиз 204 та медаль соҳиби бўлди. Уларнинг 81 таси олтин, 61 таси кумуш ва 62 таси бронза медалларидир. Энг қувонарлиси, ёш чемпионлар қизларимиз орасидан ҳам кўплаб етишиб чиқмоқда. Мисол учун, Малайзияда ўтказилган синхрон сузиш мусобақаларида спортчи қизларимиз 4 та олтин, 1 та кумуш ва 2 та бронза медални қўлга киритди, ўсмирлар ва қизлар жамоалари эса ватерпол бўйича халқаро беллашувда биринчи ўринни эгаллагани спортда эришган ютуқларимизнинг давомидир. Шу боис, ҳеч иккиланмасдан ўтган йиллар мобайнида қизларни спортга жалб қилиш борасида улкан натижаларга эришилди, деб айтиш мумкин. 2012 йилда мамлакатимизда спорт билан шуғулланаётган қизлар сони, 2003 йил билан қиёслаганда, 1,6 баробар, жумладан, қишлоқ жойларда 1,3 баробар ўсгани фикримиз тасдиғидир. 2003 йилда бор-йўғи 1700 нафар қиз бола бадиий гимнастика билан шуғулланган бўлса, 2012 йилда уларнинг сони 36 мингтага етган. Мамлакатимизда катта теннис ва стол тенниси, бадиий ва спорт гимнастикаси, сузиш, енгил атлетика, баскетбол, гандбол, волейбол, футбол, дзюдо, кураш ва дунё бўйлаб кенг тарқалган бошқа спорт турлари жадал ривожланиб, тобора оммавийлашиб бормоқда. Айни пайтда юртимизда 2 миллионга яқин бола 30 дан зиёд спорт тури билан мунтазам шуғулланиб келаётгани фахр-ифтихор туйғуларини уйғотади. Бу рақам, 2003 йилга нисбатан олганда, 1,4 баробар кўпдир. Шу даврда мактаб ўқувчиларини жисмоний тарбия ва спорт машғулотларига жалб этиш 20,4 %дан 40,5 %га, жумладан, қизлар орасида 16,4 %дан 32,5 %га ўсган. Бундан ташқари, ҳозирги вақтда 92 % ўғил-қизларимизнинг вазни ва бўйига доир кўрсаткичлари Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти стандарти

талабларига тўла мос келиши мамлакатимизда ҳар томонлама баркамол авлодни вояга етказиш йўлида олиб бораётган эзгу-интилишларимизнинг юксак самараси сифатида барчамизга катта мамнуният бағишлайди. Мана шундай ноёб ва айни пайтда муҳим жиҳатлар асосида баркамол авлодни тарбиялаш борасидаги саъй-ҳаракатлар ўзининг янада ёрқин самарасини бериши шубҳасиз. Бу эса ривожланишнинг “ўзбек модели” самаралари халқимиз, жумладан, ёшлар ҳаётидан тобора чуқур ўрин олаётганлигига ёрқин далилдир.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати: 1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. –Т.: “Ўзбекистон”. 2008. 2. Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. 1-жилд. -Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 3. Каримов И.А. Биздан озод ва обод Ватан қолсин. 2 -жилд . – Т.: “ Ўзбекистон ” , 1996. 4. Каримов И.А. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. 3-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 5. Каримов И.А. Бунёдкорлик йўлидан. 4-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 6. Каримов И.А. Янгича фикрлаш ва ишлаш – давр талаби. 5 -жилд . – Т.: Ўзбекистон, 1997. 7. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тараққиёт йўлидан. 6 -жил д. –Т.: “Ўзбекистон”, 1998. 8. Каримов И.А. Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. 7-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1999. 9. Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт – пировард мақсадимиз. 8-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2000. 10. Каримов И.А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъулмиз. 9-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2001. 11. Каримов И.А. Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмоқ керак. 10-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2002.

Похожие

Маънавий баркамол инсон тушунчаси ва унинг шаркона таърифи хамда комил инсон муаммоси

Маънавият ва иктисодиёт, уларнинг узаро муносабати ва жамият хаётида тутган урни

Маънавият ва маънавий мерос. Уларнинг кадимийлиги ва узаро муносабати, маънавият ва маданият

Маънавият тушунчаси, унинг келиб чикиши

Маънавий-маърифий ишлар жараёнида олий ўқув юрти талабаларида мустақиллик тафаккурини шакллантириш хусусиятлари