Мустакиллик – бу хукук - Основы культурологии - Рефераты

Мустакиллик – бу хукук

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

41.5 KB

Мустақиллик – бу ҳуқуқ  Мустақиллик – сиёсий ўзликни англаш ҳуқуқидир  Мустақиллик – ўзликни англаш ҳуқуқи демакдир  Ҳуррият – эгалик ҳуқуқидан бошланади

Мустақиллик – бу ҳуқуқ, иборасининг маъно-мазмуни жуда теран бўлиб ҳаёт ҳақиқати, воқелик ёки жараён манзарасини ўзига хос мантиқий образи тарзида ифода этилади. Аслида ҳар бир инсон онги-шуурида мустақиллик сўзи озодлик, эркинлик, ҳуррият маъноларини гавдалантиради. Кўҳна тарихда турли халқлар муайян даврларда мустамлакаликдан қутилиб бир қанча муддат озодликка эришганлар. Аммо уларнинг эркин ҳаётлари узоқ давом этмаган. Босқинчилар бу ҳалқларни яна қайта маҳв этиб, энди абадий мустамлака ҳолатида сақлаш пайида бўлганлар. Бундай мисоллар эса тарихда кўплаб топилади. Хўш ўз мустақиллигига эриша олмаганлар ёки эришилган истиқлолни эплай олмаган ҳалқларнинг бундай аянчли тақдирининг боиси нима? Мустақиллик – ўзликни англаш ҳуқуқи демакдир Президентимиз Ислом Каримов 1991 йилнинг ноябрь ойида “Миллатнинг кучи эришилган истиқлолни эплашда кўринади” деган пурмаъно сўзларни айтган эди. Дарҳақиқат, ҳар қандай фидойилик, жасорат эришилган нарсаларни ҳимоя қилишда намоён бўлади. Бунинг учун эса инсонда муқаддас биладиган, эъзозлайдиган, жон-жаҳди билан ҳимоя қиладиган теран англанган қадриятлари, моддий, маънавий, сиёсий мулки бўлиши керак. Маълумки, собиқ шўролар давлатига “йўқсиллар” мамлакати, барча камбағаллар “тенг яшайдиган ватан” деб таъриф беришган, хаттоки, шўролар давлатининг таянчи бўлган ишчилар синфининг, яъни пролетариат учун унинг қўл-оёғини занжирлаб турган кишанларидан бошқа ҳеч қандай мулки йўқ, деган фикр кенг тарғиб этилар эди. Ҳеч қандай мулки, қадриятлари бўлмаган одамнинг дунёда чин дилдан эъзозлаб қадрлайдиган бирор бир нарсаси ҳам бўлмайди. Унинг учун ота-она, ака-ука, дўст-қариндош, миллат, ватан деган тушунчаларнинг қадри бўлмаган, шу боисдан ҳам тутқунликдаги 130 йил ичида босқинчилар ҳалқимизни ўз маънавияти, маданияти, маърифатидан ажратиб қўйди, демакки, миллатимизнинг ўзлигини англаб,

ҳақ-ҳуқуқларини таниб қолишига йўл бермай келди. Дарҳақиқат, XX асрнинг сўнгги чорагида ҳалқимиз бир томондан коммунистик мафкура таъсирида ялпи сиёсий тайзиқ ҳолатида бўлганлиги, иккинчи жиҳатдан ҳар қандай маънавий ва моддий мулкдан маҳрум этилганлиги, учинчи томондан эса ҳар 5-7 йилда узлуксиз ўтказилиб келинган қатағонлар қўрқув ва ваҳима таъсирида эди. Мустақиллик туфайли миллатимиз учун ўз ҳуқуқини англаш жараёни миллий ўзликни, тарихий меросни, маънавиятни ўзлаштиришдан бошланди. Юртбошимиз “Юксак маънавият – енгилмас куч” асарида фақат юксак маънавиятли шахсгина ўз ҳақ-ҳуқуқларини теран англайди ва маънавий жасорат кўрсата олади, деган фикрни атрофлича асослаб беради. 1989 йилнинг 24 июнда Ўзбекистон Министрлар Советининг кенгайтирилган мажлисида Ислом Каримов маъруза қилиб, миллат ва мамлакатни ҳуррият йўлига олиб чиқиш, унинг ўз ҳақ-ҳуқуқларига эга қилишнинг илк дастурий концепциясини асослаб берди. Бу концепция “Биз энди эскича яшай олмаймиз, замон ҳам бунга йўл қўймайди”, деб номланган эди. Маърузада ўз қадри, ғурури, шаъни топталган юрт ва ҳалқнинг қаддини тиклаш, ўзлигини ўзига англатиш ғояси долзарб масала сифатида ўртага қўйилди. Миллий мустақилликка эришишнинг эволюцион жараёнига шу тариқа тамал тоши қўйилди. Ҳуррият – эгалик ҳуқуқидан бошланади Маълумки, инсонда ғурур, ифтихор туйғуси эришилган, эга бўлинган нарсалар негизида уйғонади. Ҳеч нарсага эга бўлмаган, на маънавий ва на моддий мулки йўқ одамда ватан туйғуси, ғурур ҳисси ҳам бўлмайди. Агар собиқ шўролар тузуми одамларни ҳар қандай шаклдаги эгалик ҳуқуқидан маҳрум қилиб, ўз даврида фақат давлат ва колхоз-кооператив мулкидан бошқа мулк шаклини бекор қилган бўлса, ўша замондаги барча қонунларга қарши ўлароқ Ўзбекистонда мисли кўрилмаган иш, яъни, хусусий мулк шаклини жорий қилинди. Бир йўла 2,5 миллион оилага чорак гектардан ер

тарқатиб берилди. Шу асосда одамлар бевосита ўзларига мансуб бўлган, ҳимоя қилиниши мумкин ва зарур хусусий мулк – ерга эга бўлдилар. Президентимиз Ислом Каримов ҳалқимиздан миллий ғурур туйғусини босқичма-босқич шакллантириш ва уни мустаҳкамлаш йўлидан борди. 1990 йилдан бошлаб азалий миллий маданий қадриятимиз бўлган Наврўзни миллий байрам сифатида нишонлаш қарорини қабул қилди. Айни шу йилдан бошлаб Юртбошимиз ташаббуси ва қатъияти билан атеизм, яъни худосизлик ташвиқоти юргизилаётган шўролар давлатида икки муқаддас диний байрамимиз – Қурбон ва Рамазон ҳайитларини умумҳалқ байрамлари сифатида нишонлаш бошлангани том маънода маънавий жасорат эди. Халқимизнинг ўз тарихий маънавий меросига эга бўлиш ҳуқуқини англатишдан иборат чуқур мазмунли стратегик сиёсат кўлами тобора кенгайтириб борилди. 1989-1991 йилларда Ватанимиз, миллатимиз фахри бўлган ўнлаб улуғ аллома, шоир ва мутафаккирларнинг юбилейлари, халқаро анжуманлар ўтказилди. Улар қаторида улуғ муҳаддис олим Абу Исо ат- Термизий, буюк сўз мулкининг султони Алишер Навоий ҳамда шоҳ ва шоир Заҳириддин Муҳаммад Бобурга бағишланган тадбирларни эслаш ўринлидир. Бинобарин, давлатимиз раҳбари томонидан мустақиллик – бу ҳуқуқ деган таъбир мазмун-моҳияти ҳалқимизни уч хил мулкка муяссар этиш, яъни, моддий, маънавий ва сиёсий мулкка эгаликни жорий этиш орқали намоён бўлади. Мустақиллик – сиёсий ўзликни англаш ҳуқуқидир Собиқ шўролар даврида ўзбекларга бошқа миллатлар орасида иккинчи даражали халқ сифатида қараб келинган. Унга пахтани миллатнинг фахри деб тарғиб этиш, энг буюк мутафаккирлар, шоирлар ва олимларимизга турли бўҳтонлар ёғдириш уларни “халқ душмани” деб қатағон қилиш оддий ҳолга айланган эди. Ҳалқимизнинг ҳеч қандай сиёсий овози дунёда эътироф этиладиган сиёсий ҳуқуқи йўқ эди.

Мустақилликка ҳали эришмасдан аввал Ислом Каримов ҳалқимизга сиёсий ҳуқуққа эга бўлиш имкониятини яратиб берди. Уч ой ўтар ўтмас, мамлакатнинг сиёсий ҳуқуқ пойдеворининг қўйилишига эришди: Ўзбек тилига давлат тили мақоми берилди. Ўзбек тили илк маротаба қонунан ягона сиёсий, ҳуқуқий, маънавий, ижтимоий, маданий мулоқот воситаси сифатида эътироф этилди. 1990 йил март ойида Ўзбекистонда президентлик институти жорий этилди. 1991 йилнинг июнь ойида эса мамлакатимизда 12 банддан иборат Мустақиллик декларацияси эълон қилинди. Шу тариқа мустақилликка эришишнинг сиёсий асослари яратилди. Хуллас, мустақиллик – бу ҳуқуқ деган теран мазмунли ибора ўз таркибига миллатга мансуб бўлган сиёсий, маънавий, тарихий ва моддий мулкка эгалик ҳуқуқини мужассам этади. Зеро, ўзлигига эга бўлмаган ўз тарихи, маънавияти, ҳар бир қарич ерини муқаддас мулки деб англамаган ҳамда ана шу англанган бойликларга эгалик ҳуқуқини рўёбга чиқара олмаган миллатнинг мустақиллиги абадий бўлмайди. Дарҳақиқат, мустақиллик – бу ҳуқуқ дегани ўзликни англаш, ҳар бир фуқаронинг ўз миллатига мансуб бўлган барча бойликларга эгалик ҳуқуқини фидокорона ҳимоя эта олиш салоҳиятини намоён этади. Истиқлол туфайли ўзбек ҳалқи Президент Ислом Каримов раҳнамолигида айнан ана шу оқилона йўлдан борди ва бугунги кунда фаровон ҳаёт яратди, нурафшон истиқболни бунёд этмоқда.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати: 1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. –Т.: “Ўзбекистон”. 2008. 2. Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. 1-жилд. -Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 3. Каримов И.А. Биздан озод ва обод Ватан қолсин. 2 -жилд . – Т.: “ Ўзбекистон ” , 1996. 4. Каримов И.А. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. 3-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 5. Каримов И.А. Бунёдкорлик йўлидан. 4-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 6. Каримов И.А. Янгича фикрлаш ва ишлаш – давр талаби. 5 -жилд . – Т.: Ўзбекистон, 1997. 7. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тараққиёт йўлидан. 6 -жил д. –Т.: “Ўзбекистон”, 1998. 8. Каримов И.А. Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. 7-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1999. 9. Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт – пировард мақсадимиз. 8-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2000. 10. Каримов И.А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъулмиз. 9-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2001. 11. Каримов И.А. Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмоқ керак. 10-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2002.

Похожие

Маънавият ва сиёсат, хукук, мафкура

Маънавият ва унинг кишилик жамиятида тутган урни

Маънавият ва маънавий мерос. Уларнинг кадимийлиги ва узаро муносабати, маънавият ва маданият

Маънавий баркамол инсон тушунчаси ва унинг шаркона таърифи хамда комил инсон муаммоси

Маънавият ва иктисодиёт, уларнинг узаро муносабати ва жамият хаётида тутган урни