Мактабгача таълимга оид қонуности ҳужжатлари - Дошкольное и начальное образование - Рефераты

Мактабгача таълимга оид қонуности ҳужжатлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

94 KB

Мактабгача таълимга оид қонуности ҳужжатлари Режа: 1. Мактабгача ёшдаги болалар ривожланишига қўйиладиган давлат талаблари 2. Давлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида низом 3. Давлат мактабгача таълим муассасасининг вазифалари 4. Ихтисослаштирилган мактабгача таълим муассасасининг вазифалари

Мактабгача ёшдаги болалар ривожланишига қўйиладиган давлат талаблари Мактабгача ёшдаги болалар ривожланишига қўйиладиган давлат талаблари: “Таълим тўғрисида”ги Қонуннинг 30-моддаси орқали фарзандлар тарбияси ва таълим олишлари, уларнинг қонуний ҳуқуқлари ва манфаатлари ҳимояси борасида ота-оналарнинг ўрни ва жавобгарлиги оширилди. Бугунги мактаб боласидан аниқ билимларгина эмас, фикрлаш кўникмаси, катталар ва тенгдош ўртоқларини тушуниш, улар билан ҳамкорлик қилиш ҳам талаб этилади. Шунинг учун бола мактабга қадам қўяётганида қанчалик билимга эга эканлиги эмас, балки унинг янги билимларни эгаллашга тайёрлиги, атроф-оламга мослашиши кўникмаси, воқеа-ҳодисани мустақил равишда таҳлил этиши ва мустақил ҳаракат қилиши муҳимроқ ҳисобланади. Болани бирор нарсага ўргатишгина эмас, унда ўз кучига ишончни ошириш, ўз ғоясини ҳимоя қилиш, мустақил равишда бир қарорга келиш ҳамда унда “Мен” концепциясини шакллантириш ҳам муҳимдир. Ўзбекистон Республикасида давлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида Низом”га мувофиқ бола мактабгача таълимни уйда, ота- оналарнинг мустақил равишда таълим ва тарбия бериши орқали ёки доимий фаолият кўрсатадиган мактабгача таълим муассасаларида, шунингдек, муассасага жалб қилинмаган болалар учун мактабгача таълим муассасаларида, мактабларда, маҳаллаларда ташкил этилган махсус гуруҳлар ёки марказларда олади. Мактабгача ёшдаги боланинг мактаб таълимига ўтиши кўпинча унинг ҳаёти, ахлоқи, қизиқиш ва муносабатларида жиддий туб ўзгаришларни юзага чиқаради. Шунинг учун мактабгача ёшдаги болани мактабгача таълим муассасасида ёки уйдаёқ мактаб таълимига тайёрлаш, боланинг ёш хусусиятига доир билим, кўникма ва малакалар билан таништириш керак бўлади. Бундай таништирув мослашув даврининг жиддий қийинчиликларидан халос бўлишга ёрдам беради.

Боланинг мактабга тайёргарлиги ундаги идрок, кузатиш, хотира, тафаккурнинг ривожланиши, вақт ва фазовий тушунчалар олами, ижтимоий ҳодисалар ҳақидаги тасаввурларнинг шаклланиши билан белгиланади. Мактабгача ёшдаги болалар ривожланишига қўйиладиган Давлат талаблари юқорида қайд этилган вазифаларни амалга оширишдаги меъёрий ҳужжат ҳисобланади. Мактабгача ёшдаги болалар ривожланишига қўйиладиган Давлат талаблари Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонун, Кадрлар тайёрлаш миллий дастурига мувофиқ ишлаб чиқилган бўлиб, Республикада идоравий бўйсуниш ва мулкчилик шаклидан қатъий назар мактабгача таълим тизими ҳамда оилаларда болани тўлақонли тарбиялаш, таълим бериш ва ривожлантириш, уни мактабга самарали тайёрлашда қўлланиши мажбурий бўлган давлат ҳужжатидир. Давлат талаблари 0-7 ёшли боланинг қай даражада ривожланганлиги ва эгаллаган ютуқларини баҳолаб борувчи талаблар бўлиб, улар билим, малака ва кўникмалар ривожланишининг кўрсаткичларини белгилайди. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 19 июлдаги "Мактабгача таълим муассасалари фаолиятини такомиллаштириш тўғрисида"ги 528-сонли қарори қабул қилинди . Унга кўра, МТМ мақсадлари қуйидагилардан иборат: • болаларни ҳар томонлама интеллектуал, аҳлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш; • болаларни таълим ва тарбия орқали мактабга сифатли тайёрлаш;  болаларни мактабгача таълимга жалб қилиш. Давлат мактабгача таълим муассасасида беш кунлик иш ҳафтаси учун, қоида тариқасида, қуйидаги иш тартиби жорий этилади: • 12 соатли; • 9 соатли; • 10,5 соатли; • 4 соатли.

Давлат мактабгача таълим муассасасига 3 ёшдан 7 ёшгача бўлган болалар қабул қилинади (аввал бу кўрсаткич 2-6 ёшни ташкил қилган, алоҳида ҳолатларда 7 ёшгача қатнашга рухсат берилган). Болаларни МТМларга қабул қилиш учун 5 кишидан иборат қабул комиссиялари тузилади. Давлат МТМларига йўлланма олиш учун ота-оналар ёки уларнинг ўрнини босувчи шахслар томонидан қабул комиссиясига қуйидаги ҳужжатлар тақдим этилиши талаб қилинади: • Давлат мактабгача таълим муассасасига қабул қилиш бўйича йўлланма бериш тўғрисида ариза; • боланинг туғилганлик ҳақидаги гувоҳномасининг нусхаси; • боланинг отаси ёки онасининг паспорт нусхаси; • яшаш жойидан маълумотнома; • ота-онасининг иш жойидан (агар ишласа) маълумотнома. Тақдим этилган ҳужжатлар қабул комиссияси томонидан етти кун муддатда кўриб чиқилиб, қарор қабул қилинади ва қабул комиссиясининг қарори ҳақида уч кун муддатда ариза берувчиларга маълум қилинади. Айни пайтда Ўзбекистон Республикасида 3-7 ёшда бўлган 2,3 миллион боланинг 31 фоизигина мактабгача таълим муассасалари томонидан қамраб олинган. Президент Шавкат Мирзиёев ана шу соҳага эътибор қаратиб, Мактабгача таълим вазирлигини ташкил этиш тўғрисидаги қарорни имзолаганди. Янги вазирлик раҳбарияти тез фурсатда халқ билан мулоқотга киришишни бошлади. Вазирлик раҳбарияти келгусида 3 ёшдан кичик болалар қисқа муддатли тарифдаги МТМ хизматидан фойдаланиши мумкинлигини, шунингдек, ёш чегараси ўзгариши мумкинлигини таъкидлаб ўтди . Мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш, моддий-техника базасини мустаҳкамлаш, мактабгача таълим муассасалари тармоғини кенгайтириш, малакали педагог кадрлар билан таъминлаш, болаларни мактаб таълимига тайёрлаш даражасини тубдан яхшилаш, таълим-тарбия жараёнига

замонавий таълим дастурлари ва технологияларини татбиқ этиш, болаларни ҳар томонлама интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш мақсадида: 1. Мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш бўйича 20172021 йилларга мўлжалланган дастур 2017-2021 йилларда мактабгача таълим муассасаларини янгидан қуриш, реконструкция қилиш ва мукаммал таъмирлашнинг асосий параметрлари, молиялаштириш ҳажми ва манбалари; 2. 2017-2021 йилларда мактабгача таълим муассасаларида болаларни мактаб таълимига тайёрлаш бўйича қисқа муддатли гуруҳларни ташкил қилишнинг асосий параметрларини тасдиқлаш вазифаларини белгилаб олди. Дастурнинг асосий мақсадли вазифалари ва йўналишлари этиб қуйидагилар белгиланди:  Илғор хорижий тажрибани ҳисобга олган ҳолда болаларни ҳар томонлама интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш шароитларини яратиш;  Мактабгача таълим сифатини ошириш, мактабгача таълим муассасаларида болаларни мактабга сифатли тайёрлашни тубдан яхшилаш, таълим-тарбия жараёнига жаҳон амалиётида кенг қўлланиладиган замонавий таълим дастурлари ва технологияларини жорий этиш;  Мактабгача таълим муассасаларида 5-6 ёшдаги болаларни мактаб таълимига тайёрлаш бўйича 6100 та қисқа муддатли гуруҳни ташкил этиш;  Замонавий педагогик технологиялар ва услубларни инобатга олган ҳолда мактабгача таълим муассасаларига педагог кадрларни тайёрлаш ва малакасини оширишнинг ўқув режа ва дастурларини такомиллаштириш;  2200 та мактабгача таълим муассасасининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш, шу жумладан қишлоқ жойларда мактабгача таълим муассасаларини янгидан қуриш, уларни замонавий талабларга жавоб берадиган инвентарь, жиҳоз, ўқув-методик қўлланмалар ва мультимедиали воситалар билан таъминлаш.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2017 — 2021 йилларда мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” 2016 йил 29 декабрдаги ПҚ-2707-сон қарорига м увофиқ Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан қабул қилинган 528сонли қарорда қуйидагилар: 1-илова Давлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида низом; 2-илова Нодавлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида низом; 3-илова Жисмоний ёки психик ривожланишида нуқсони бўлган болалар учун ихтисослаштирилган давлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида низом; 4-илова Мактабгача таълим муассасаси тарбияланувчиларининг соғлом ва хавфсиз овқатланишини ташкил этиш тартиби тўғрисида низом тасдиқланди. 1-илова: “Давлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида НИЗОМ ”:  давлат мактабгача таълим муассасасининг мақсади ва вазифаларини, унинг фаолиятини ташкил этиш, молиялаштириш ва давлат мактабгача таълим муассасасини бошқариш тартибини белгилаши;  давлат мактабгача таълим муассасаси мактабгача таълимга қўйиладиган давлат талаблари, таълим-тарбия дастурлари, санитария қоидалари, нормалари ва гигиена меъёрийлари талабларига мувофиқ мактабгача ёшдаги болаларда жисмоний ривожланиш, ўз-ўзига хизмат ва гигиена, ижтимоий-коммуникатив ривожланиш, нутқ, ўқиш ва чет тилларни ўрганиш, билиш жараёни, дунё ҳақидаги билимлар ва дунёни англаши, ижодийэстетик ривожланишини таъминлаши;  давлат мактабгача таълим муассасаси ўз фаолиятида Ўзбекистон Республикаси Конституцияси в а қонунларига, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорларига, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари, қарорлари ва фармойишларига, Ўзбекистон

Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ва фармойишларига, ушбу Низомга, шунингдек ўз уставига амал қилиши;  давлат мактабгача таълим муассасаси юридик шахс ҳисобланади, Ўзбекистон Республикасининг Давлат герби тасвири туширилган ва ўз номи давлат тилида ёзилган муҳрга, мустақил балансга, Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг ғазначилигида бюджет ва бюджетдан ташқари шахсий ғазна ҳисоб варақларига эга бўлиши;  Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонунига мувофиқ, давлат мактабгача таълим муассасасини аккредитация қилиш давлат ваколатли органи томонидан аттестация асосида амалга оширилиши белгилаб қўйилган. Давлат мактабгача таълим муассасасининг мақсади :  Болаларни ҳар томонлама интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш;  Таълим-тарбия бериш орқали болаларни мактаб таълимига сифатли тайёрлаш;  Болаларни мактабгача таълим билан қамраб олиш. Давлат мактабгача таълим муассасасининг вазифалари :  Болаларнинг ҳаётини муҳофаза қилиш ва соғлиғини мустаҳкамлаш;  Болаларда халқимизнинг юксак маънавияти ва инсонпарварлик анъаналарига садоқат туйғуларини шакллантириш;  Боланинг шахсини ва бошқа жиҳатларини ривожлантирган ҳолда уни бошланғич таълимни олишга тайёрлаш;  Боланинг ривожланишидаги (нутқида, кўришида, эшитишида) енгил нуқсонларни коррекциялашни амалга ошириш;  Таълим-тарбия жараёнига замонавий таълим дастурлари ва технологияларини жорий этиш. 2-илова “Нодавлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида

НИЗОМ  нодавлат мактабгача таълим муассасаларининг мақсади ва вазифаларини, унинг фаолиятини ташкил этиш, молиялаштириш ва нодавлат мактабгача таълим муассасасини бошқариш фаолиятини тартибга солади. Нодавлат мактабгача таълим муассасасининг мақсади:  Мактабгача ёшдаги болаларни ҳар томонлама интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш;  Таълим-тарбия бериш орқали болаларни мактаб таълимига сифатли тайёрлаш;  Болаларни мактабгача таълим билан қамраб олиш. Нодавлат мактабгача таълим муассасасининг вазифалари:  Таълим-тарбия жараёнига замонавий таълим дастурлари ва технологияларини жорий этиш;  Болаларнинг ҳаётини муҳофаза қилиш ва соғлиғини мустаҳкамлаш;  Бола шахсини соғлом ва етук, мактабда ўқишга тайёрланган тарзда шакллантириш;  Боланинг интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожланишини таъминлаш;  Боланинг ривожланишидаги (нутқида, кўришида, эшитишида) енгил нуқсонларни коррекциялашни амалга ошириш;  Болаларда халқимизнинг юксак маънавияти ва инсонпарварлик анъаналарига садоқат туйғуларини шакллантириш. 3-илова. “Жисмоний ёки психик ривожланишида нуқсони бўлган болалар учун ихтисослаштирилган давлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисида НИЗОМ жисмоний ёки психик ривожланишида нуқсони бўлган мактабгача ёшдаги болаларни соғломлаштиришга йўналтирилган ихтисослаштирилган давлат мактабгача таълим муассасаларининг мақсади ва вазифаларини, унинг фаолиятини ташкил этиш, молиялаштириш ва ихтисослаштирилган мактабгача таълим муассасасини бошқариш тартибини белгилайди.

Ихтисослаштирилган мактабгача таълим муассасаси таълим-тарбия бериш, коррекцион-педагогик ва даволаш-соғломлаштириш фаолиятни олиб борувчи муассаса ҳисобланади.  Жисмоний ёки психик ривожланишида нуқсони бўлган болаларни уларнинг билиш имкониятларига мувофиқ тарбиялаш, нуқсонларни коррекциялаш, имкониятига мувофиқ мактаб таълимига тайёрлаш, жамиятга мослашувига кўмаклашиш мақсади да ташкил этилади. Ихтисослаштирилган мактабгача таълим муассасасининг вазифалари:  мактабгача таълимга қўйиладиган давлат талаблари ҳамда улар асосида ишлаб чиқилган ихтисослаштирилган мактабгача таълим муассасаларида таълим-тарбия ва соғломлаштириш ишларига қўйиладиган талабларга мувофиқ болаларнинг таълим-тарбия олишларини ва коррекцион педагогик ишни таъминлаш;  коррекцион таълим-тарбия жараёнини шахсга йўналтирилган, индивидуал тарзда ташкил этиш;  боланинг ижтимоий-ҳиссий ривожланиши, ҳаётий қобилиятлари шаклланиши учун зарур коррекцион-ривожлантирувчи таълим-тарбия муҳитини яратиш;  боланинг жисмоний ёки психик ривожланишидаги нуқсонларни бартараф этиш учун зарурий коррекцион педагогик ишни ташкиллаштириш;  болаларни ижтимоий ҳаётга ва мактаб таълимига сифатли тайёрлаш. 30.09.2017да Ўзбекистон Президентининг ПФ - 5198 - сон “Мактабгача таълим тизими бошқарувини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони ва Президентнинг 30.09.2017 йилдаги ПҚ - 3305 сон “Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги фаолиятини ташкил этиш тўғрисида”ги қарори эълон қилинди. “Мактабгача таълим соҳаси узлуксиз таълим тизимининг бирламчи бўғини ҳисобланиб, у ҳар томонлама соғлом ва баркамол бола шахсини тарбиялаш ва мактабга тайёрлашда ғоят муҳим аҳамият касб этади.

Мустақиллик йилларида республикада таълим-тарбия тизими ва баркамол авлодни тарбиялаш давлат сиёсатининг асосий устувор йўналишлари даражасига кўтарилди. Бироқ ўтказилган таҳлиллар мактабгача таълим соҳасида олиб борилаётган ишларнинг – самараси ва натижаси етарли даражада эмаслигини кўрсатмоқда. Жумладан, сўнгги 20 йил давомида давлат тасарруфидаги мактабгача таълим муассасалари сони 45 фоиздан зиёдроқ камайган бўлиб, бугунги кунда республика бўйича болаларнинг мактабгача таълим билан қамраб олиниши 31 фоизни ташкил этади. Шунингдек, мактабгача таълим муассасаларининг моддий-техника базаси замонавий талабга жавоб бермайди. Узлуксиз таълим тизимининг муҳим бўғини бўлган мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш, самарали давлат бошқаруви тизимини яратиш, мактабгача -таълим муассасалари давлат ва нодавлат тармоғини кенгайтириш, моддий-техника базасини мустаҳкамлаш, уларни малакали педагог кадрлар билан таъминлаш, мактабгача таълим муассасаларига болаларни қамраб олишни кескин ошириш, таълим-тарбия жараёнларига замонавий таълим дастурлари ва технологияларини татбиқ этиш орқали болаларни ҳар томонлама интеллектуал, маънавий-эстетик, жисмоний ривожлантириш ҳамда уларни мактабга тайёрлаш сифатини тубдан яхшилаш” мақсадида ушбу фармон қабул қилинди. Юқоридаги Фармон ижросини таъминлаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг ҳама Вазирлар Маҳкамасининг Қарорлари ҳам қабул қилинди. Ушбу меъёрий ҳужжатлардан кўзланган асосий мақсад Мактабгача таълимни бошқаришнинг замонавий механизмларини жорий этиш, тарбия ва ўқув жараёнини такомиллаштириш, мактабгача таълим муассасаларини юқори малакали мутахассислар билан тўлдириш, уларнинг инфратузилмаси ва моддий-техник жиҳозланишини яхшилаш, энг асосийси

болажонларимизнинг баркамол, соғлом бўлиб ривожланишлари учун зарур шарт-шароитларни яратиш. Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, Ўзбекистон Республикасида амалга оширилаётган барча ислоҳотлар буюк келажагимизнинг порлоқ бўлиши учун йўналтирилганлини кўрсатиб турибди.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикасининг “Ёшларга оид давлат сиёсати тўғрисида”ги Қонуни. 2016 йил 15 сентябрь Халқ сўзи газетаси. 2. Ўзбекистон Республикасининг “Болаларни уларнинг соғлиғига зарар етказувчи ахборотдан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги Қонуни. 2016 йил 9 сентябрь 3. Ўзбекистон Республикасининг “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида” ги Қонуни. 2017 йил 4 январь Халқ сўзи газетаси. 4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги 4947-сон Фармони.

Похожие

Қонунлар ва қонуности ҳужжатлари

Ўзбекистон Республикасининг мактабгача таълим соҳасига оид меъёрий ҳуқуқий ҳужжатлари

Ўзбекистон Республикасининг мактабгача таълим соҳасига оид меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлари

Мактабгача таълим соҳасига оид меъёрий ҳуқуқий ҳужжатлар

Мактабгача таълим муассасаларида жисмоний тарбия йўриқчисининг вазифалари