Нефт ва газ қудуқларини тадқиқот этиш.Тадқиқот турлари Тадқиқот техникаси ва технологияси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

63.5 KB

Скачать

Нефт ва газ қудуқларини тадқиқот этиш . Тадқиқот турлари Тадқиқот техникаси ва технологияси Режа: 1. Нефт ва газ қудуқларини тадқиқот этиш 2. Тадқиқотнинг барқарор ва беқарор режимлари 3. Индикатор чизиқларига ишлов бериш Таянч сўзлар Нефт ва газ қудуқлари, фаввора усули, қудуқ туби босими, штуцер, тебратма дастгоҳ, депрессия, сув босими режими, махсулдорлик коэффициенти, қатлам ўтказувчанлиги, гидро ўтказувчанлик, пьезо ўтказувчанлик, нефт қовушқоқлиги, сизилиш тезлиги, нефтга тўйинганлик. Қудуқларнинг жорий ҳолатини назорат этиш, улардан олинадиган маҳсулот миқдорини белгилаш ва уларнинг ишлаш технологик режимини тузиш мақсадида тадқиқот ишлари олиб борилади. Қудуқларнинг тадқиқоти барқарор ва беқарор режимларда бажарилади. Баркафор режимдаги тадқиқот қўйидагича бажарилади. Қудуқ анча вақт ўзгармас миқдорда ишлатилади. Бу муддатда қудуқнинг маҳсулот миқдори ва туб босими ўлчанади. Биринчи ўлчашдан сўнг маҳсулот миқдори ўзгартирилади (оширилади еки камайтирилади). Бироз вақтдан сўнг қудуқ туби босими ўрнатилгач, ўлчовлар такрорланади. Бундай ўлчовлар камида 3-4 марта бажарилади. Қудуқнинг ишлаш режимини ўзгартириш (маҳсулот миқдорини ошириш еки камайтириш) бу қудуқнинг ишлатилиш усулига боғлик. Масалан, фаввора усулида ишлайдиган қудуқларда штуцер диаметрини ўзгартириб, компрессор усулида ишлайдиган қудуқларда ишчи агентининг нисбий сарфланишини ўзгартириб, чукурлик насоси усулида ишлайдиган қудуқларда тебратма дастгоҳ параметрларини ўзгартириб маҳсулот миқдорини бошқариш мумкин.

Қудуқнинг ҳар бир режимда ишлаш муддати маҳсулот миқдори,қатлам характеристикаси ва қатламни тўйинтирган суюқлик ва газларнинг хусусиятига боғлиқ. Тадқикот натижасида маҳсулот миқдори ва унга мос келадиган босимлар айирмаси орасидаги боғланиш графиги чизилади. Бу графиклар индикатор чизиқлари деб аталади. Абцисса ўкида маҳсулот миқдори Q ва ордината ўкида депрессия (босимлар айирмаси) Р = Р кат - Р куд . туби қуйилади. Газ қудуқлари учун босимлар квадратларининг айирмаси кўйилади (Р 2 ). Q 2 3 1 4 Р 6.1 - Расм Индикатор чизиғи Кўриниши жиҳатидан индикатор чизиқлари тўғри чизиқли, қабариқ еки ботиқ ҳолларда учрайди. Тўғри чизиқли ҳолат нефт уюмида сиқиб чиқариш усули мавжудлигида ва оким Дарси конуни бўйича чизиқли сизилиш шароитида юзага келади. Айрим ҳолларда индикатор чизиғи бошланғич шароитда тўғри шаклда бўлиб, депрессия ошган сари кабариқ шаклга ўтиши мумкин. Сув босими режимидан бошка ҳамма ҳолларда индикатор чизиғи кабарик шаклда бўлади. Ботиқ шаклдаги индикатор чизиғи дебит ва депрессия нотугри ўлчанганида учрайди. Ботиқ шаклдаги индикатор чизиғи ҳолатида тадқикот натижаси коникарсиз ҳисобланиб, ўлчашлар такрорланади. ... Расмда тасвирланган индикатор чизиклари қўйидаги тенглама орқали ифодаланиши мумкин:

$Q = К (Р кат - Р куд . туби ) n Бу ерда К - маҳсулдорлик коэффициенти; n - ғоваклик муҳитда сизилишни характерловчи коэффициент. Чизиқли сизилиш қонуни мавжуд ҳолларида n=1 ва индикатор чизиғи тўғри шаклда. Қабарик шаклдаги индикатор чизиғи n<1 ва ботиқ шаклдагиси n>1 шароитларида вужудга келади. Чизиқли қонун бўйича сизилиш шароитида тенглама қўйидаги кўринишга эга бўлади Q = К (Р кат - Р куд.туби ) Маҳсулдорлик коэффициенти сон жиҳатдан босим 1 атмосферага пасайганда маҳсулот миқдорининг канчага ортганлигини кўрсатади К = Q \ (Р кат - Р куд.туби ) = Q \ Р; Қудуқнинг максимал маҳсулот миқдори еки потенциал дебити Р куд.туби = 0 ҳолда бажарилиб қўйидагича ҳисобланади Q пот = К * Р n кат Тадқиқот натижасида чизилган индикатор чизиғига ишлов бериб қудуқнинг маҳсулдорлик коэффициенти (К), қатлам ўтказувчанлиги (к), ҳаракатланувчанлик ; гидроўтказувчанлик ;пъезоўтказувчанлик ва бошқа параметрларни ҳисоблаш мумкин. Индикатор чизиғига ишлов бериш қуйидаги тарзда бажарилади. Индикатор чизиғининг туғри чизиғли қисми учун маҳсулдорлик коэффициенти К = Q \ Р ҳисобланади.$ $Дарси қонунига асосан қудуққа бўлган оқим Q = 2  кh (Р кат - Р куд.туби ) \  (ln R к \ R куд + C 1 + C 2 ) тенгламаси ердамида ҳисобланади. Бу ерда: к - қатлам ўтказувчанлиги; h - қатлам калинлиги;  - қудуқ маҳсулотининг ковушқоклиги; R к - таъмин контури радиуси; R куд - қудуқ радиуси; С 1, С 2 - қудуқнинг гидродинамик номукаммаллик коэффициенти; Юкорида кўрсатилганидек қудуққа нисбатан оким Q = К (Р кат - Р куд.туби ) тенгламаси ердамида ҳам ҳисобланади. Бу иккала тенгламанинг унг томонларини тенглаштириб қатламнинг ўтказувчанлик коэффициенти топилади. 2  кh (Р кат - Р куд.туби ) \  (ln Rк \ Rкуд + C 1 + C 2 ) = К (Р кат - Р куд.туби ) к = К   (ln R к \ R куд + C 1 + C 2 ) \ 2  h Энди ўтказувчанлик билан боғлиқ бўлган бошқа параметрларни (к\  ; кh\  ; х) ҳисоблаш мумкин. Дарси конунидан четланиш ҳолларида Q = К( Р) n шаклидаги параболик тенглама индикатор чизиғини тўла тасвирлай олмайди. Бу холларда босим градиентининг кўйидаги икки хадли тенгламасидан фойдаланиш мумкин Р \ x = к \    2 - у   2 Бу ерда: Р - х узунликдаги майдонда босимлар айирмаси;  - нефт қовушқоклиги;  - сизилиш тезлиги;$ $у - ғовакли мухит геометриясига боғлиқ коэффициент. Бу тенгламанинг мазмуни қўйидагига. Суюқлик еки газ харакатида кайсидир участкада босимлар айирмаси суюқлик еки газнинг инерция кучи ва ишқаланиш кучини бартараф этиш учун сарфланади. Бу кучлар ғоваклик каналларининг нотекислиги натижасида вужудга келади. Кичик тезликдаги сизилишда инерция кучлари катта эмас ва босим асосан ишқаланиш кучларини енгишга сарфланади ва тенгламанинг биринчи кисми ҳал килувчи роль ўйнайди. Сизилиш тезлиги қудуқ дебити билан пропорционал боғлиқ бўлганлиги сабабли индикатор чизиғига қўйидаги тенглама мос келади: суюклик учун Р = AQ+BQ 2 газ учун Р 2 = A 1 Q ат + В1Q 2 ат Бу ерда А,В,А 1 ,В 1 - берилган қудуқ учун доимий коэффициентлар; Q - нефт дебити Q ат - атмосфера босимига келтирилган газнинг ҳажм миқдори. Демак, оқим тенгламасини қўйидагича езиш мумкин: Р \ Q = А + ВQ Р 2 \ Q = А 1 + В 1 Q ат Тадқикот натижалари Q ------ Р \ Q еки Q ат- ------ (Р) 2 \ Q ат координаталарида қўйидаги кўринишга эга бўлади.$ $Р\Q еки (Р) 2 \Q ат  tg=В(В 1 )   А(А 1 )  Q еки Q ат 6.2 - Расм. Тадқикот натижалари графиги. Физикавий моҳияти жиҳатидан А(А 1 ) коэффициенти маҳсулдорлик коэффициентининг тескари қийматига эга. А = 1 \ К еки К = 1 \ А Маҳсулдорлик коэффициентининг миқдори маълум бўлса қатлам ўтказувчанлиги ва унга боғлиқ ҳамма параметрларни аниклаш имконияти туғилади. Энди қудуқни берқарор режимда тадқиқот этиш усулини кўриб чиқамиз. Бу усул қудуқ ишга туширилганда еки тўхтатилганда босим тикланиши жараенида беқарор сизилиш жараенини ўрганишга асосланган. Бу усулни қудуқ туби босими нефтга тўйинганлик босимидан катта бўлган холларида кўллаш мумкин. Бу усулнинг моҳияти қудуқ тўхтатилганда туб босимининг тикланиб бориши тезлигини еки қудуқ ишга туширилганда туб босимининг пасайиши тезлигини кузатиш билан боғлик.(.6.3 ва 6.4..Расм)$ $Р куд.туби Р куд.туби Р кат. t t 6.3 - Расм. 6.4 - Расм. Қудуқ тўхтатилгунча ва тўх- Туби босими тикланиши татилгандан сўнг. графиги Қудуқ тўхтатилгандан сўнг ҳам қатламдан қудуққа нисбатан оқим давом этиб, унда суқлик сатхи кўтарилади ва туб босими ҳам ортиб боради. Секин-аста нефт оқими камайиб, туб босимининг ортиш суръати секинлашади ва ниҳоят туб босими асимптотик равишда қатлам босимига якинлашади. Тўхтатилган қудуқда туб босимининг тикланиши қўйидаги тенглама билан ифодаланиши мумкин Р кат - Р куд.туби = Р = Q  в \ 4  к  h  2,25  x  t \ r 2 кел Бу ерда: Q - тўхтатилгунга қадар қудуқ миқдори; P - босимлар фарки;  - қатлам суюқлиги қовушқоклиги; k - ўтказувчанлик; h - қатлам калинлиги;$ $x - пъезоутказувчанлик коэффициенти; r кел. - қудуқнинг келтирилган радиуси; t - қудуқ тухтатилгандан бошлаб ҳисобланган вақт. Бу тенглама баъзи ўзгартиришлар ва ўнли логарифмга ўтгандан сўнг қўйидагича ифодаланади: Р = 2,3  Q  в \ 4  к  h  lg 2,25  х  t + r 2 кел + 2,3  Q  в \ 4  к  h  lgt еки Р = А + ғlgt Бу тенглама ярим логарифмик Р - lgt координатасида туғри чизик тенгламасини ифодалайди. Бу ерда: ғ - бурчак коэффииценти; А - ордината ўкидаги кесим. Демак, бу усулдаги тадқиқот натижаларига қўйидагича ишлов берилади. Қудуқ тўхтатилгандан сўнг ўлчовлар натижасида Р куд. туби - t боғлиқлиги чизилиб, сўнгра у логарифмик координатада ифодаланади. Натижада А = 2,3  Q  в \ 4  к  h  lg  2,25  х  t \ r 2 кел ; ғ = 2,23  Q  в \ 4  к  h; А = ғ  lg  2,25  х \ r 2 кел ; Бу ердан қатлам ўтказувчанлиги ҳисобланиб, у оркали қатламнинг колган ҳамма параметрлари аникланади.$ Адабиётлар : 1. В.Н. Василевский, А.И. Петров, “Оператор по исследованию скважин”, М.,Недра, 1983 г. с-310. 2. С.Н. Бузинов и др. “Исследование нефтяных и газовых скважин и пластов” М., Недра, 1984г. с-269

Нефт ва газ қудуқларини тадқиқот этиш.Тадқиқот турлари Тадқиқот техникаси ва технологияси

20.09.2019

0

63.5 KB

Похожие