Suzish faninning ilmiy nazariy asoslari - Физическая культура - Рефераты

Suzish faninning ilmiy nazariy asoslari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43 KB

Suzish faninning ilmiy nazariy asoslari Reja: 1. Suzish jismoniy tarbiyning bir turi. 2. Suzishning boshqa fanlar bilan aloqadorligi. 3. Maktab va oily o`quv yu rtlarida suzish sharoitini tashkil qilish. 4. Suzish sport turinin sog`lik qilish uchun ahamiyati,

Ma ` lumkiy suzish – jismoniy tarbiyaning bir bo ` lag , asosiy turlaridan biri hisoblanadi , shunday ekan odam organizimini chiniqtirishda , jismonan sog ` lom bo ` lishda uning foydasi beqiysdir . CHunkiy yosh bolaning ham, katta yoshdag, kishining ham suvda suzganda barcha mushaklari harakatga tushadi . Mustaqillikga ershganimizdan so`ng . Respublikamizda barch soxalarda bo`lgani kabi yngilash , qaytadan mavjud sport inshoatlarni ta`mirlash va rivojlantirishga jismoniy tarbiya sohasida ham erishilmoqda . Jismoniy tarbiya sohasida ham erishilmoqda. Jismoniy tarbiya va sport ilmiga katta e`tabor birilmoqda. Bejiz emaski, xukumatimiz qarorlarida jismoniy tarbiya va sportni aholi o`rtasida keng targ`ib qilish va rivojlantirish umumdavlat ishi ,barcha xujalik va jamoat tashkilotlari mehnat jamoalarining burchi ekanligi takidlangan. Bunga misol ta`riqasida yurtboshimiz Islom Abdug`anievich Karimov boshchiligida 2002 yil 24- oktiyabir tashkil etilgan. “Bolalar sportini rivojlantirish Respublika jamg`armasi va viloyat “ bulimlari misol bo`ladi. Bevosita Manashu jamg`arma tomonidan qator yillardan biyon joylardan turli sport inshotlari , stadiyonlar, tennis kortlari, ochiq va yopiq xoldagi suzish havzalari qurib birilmoqda va turli sport musobaqalari tashkil etilmoqda. Jumxuriyatimizning qaysi shahar va qishloqlariga bormaylik zamonaviy, shinam va barcha qulayliklarga ega bo`lgan sport inshoatlariga va sport komplekslariga ko`zimiz tushadi. Bu sport inshoatlarida barcha sport turlari bo`yicha jumladan suzish bilan ham yurtimiz vakillari shug`illanishadi. Shu joyda muxtaram prezidentimizni qo`ydagi satirlarini eslamasdan ilojimiz yo`q “Farzantlarimiz bizdan kura kuchliy, bilimli, dono va albatta, baxli bo`lishlari shart “. O`zoqqa ketmaylik viloyatimizda oxirgi yillarda qator zamonaviy sport inshoatlari va o`quv yurtlari qad ko`tarib shahrimiz kurkicha- kurk qushmoqda. M: Yopiq tipdagi sport zali va suzish basseyni va stadioniga ega bo`lgan tibbiy

ot kolleji, san`at kolliji , pedagogika kollijlari, yopiq sport zalga va ochiq sport maydonchalariga ega bo`lgan stadiyon, zamonaviy yotoqxona va o`quv binosi, qayta ta`mirlangan institutimiz binosi, shular jumlasidandir. Suzish bilan shug`ullanish jismoniy mashiqlarning eng foydali turlaridan hisoblanadi. Suzish odatda anatomiya, biologiya, fizalogiya, pedagogika, pisixalogiya, biomexanika, bioximiya, giyogirafiya, tibbiyot va boshqa fanlar bilan o`zviy bog`liq. Suzish darsining vazifasi inson uchun hayotiy zarur bo`lgan suzishni o`rgatish va odam organizmini chiniqtirish va sog`liqni mustaxkamlashdan iborat. Geografiya, batanika va zalogiya fanlaridan bizga ma`lumki, er kurasining 70,8% ini suvliklar tashkil etadi. Suv odam va usimlik dunyosi uchun muhum ahamiyatga ega. U tog` jinslarini parchalab, eritib, erigan tog` jinslarini va boshqa moddalarni oqizib kelib tuproq qatlami hosil qilinadi. Dastlabki eng oddiy organizimlar xududi ana shu suv bag`rida paydo bo`ladi va yillar o`tishi bilan asta- sekin quruqlikda qolib hayot vujudga kelgan. Arxeogogik qazilmalardagi suratlar, qadimgi kishilar dafin etilgan joylarda topilgan osiyolar shundan dalolat biradiki, ibtidoiy jamoa davrida erkaklar ovqat topish uchun suv havzalariga borib suv hayvonlarini ovlashgan, baliq tutishgan, qabila-qabila bo`lib suv hayvonlariga va kemalarga xujum qilishgan buning uchun ular albatta suzishni bilishi shart bo`lgan. Bundan ko`rinib turibdiki jamiyat paydo bo`lgandan biyon odamlar suzishga extiyoj sezgan demak suzish eng qadimgi sport turlaridan biri ekan. O`zbekiston sharoitida Amudaryo, Chirchiq, Zarofshon, Farg`ona kanali, Tuyamuyin, Chorvoq suv omborlari, Roxat kuli atrofida yashagan avlod- ajdodlarimiz o`z yashash faoliyatini yaxshilashlari uchun suzishdan foydalanilgan. Suzish- dars sifatida jismoniy tarbiya va o`quv yurtlarining o`quv dasturiga va jadvaliga kiritilgan. O`rta maxsus bilim yurtlarining jismoniy tarbiya bo`yicha

o`quv dasturlarida majburiy fakul`titi` kurs sifatida o`rin olgan. Maktablarda sharoitiga qarab jismoniy tarbiya darslarida suzishga o`rgatish bo`yicha mashg`ulotlar olib borilmoqda. O`z maktabida sharoit bo`lmasa yaqin joydagi suzish basseynlari ijaraga olinmoqda yokiy yoz oylarida ochiq xoldagi suv havzalarida dam olish oromgohlarda suzish mashg`ulotlari yosh avlodga o`rgatib kelinmoqda . Bu ishlarning hammasi davlat dasturi ga muvafiq tastiqlangan reja asosida olib boriladi. Chunki bizning jismoniy tarbiya sistimamizda suzish asosida o`rinni egalaydi. Shu sababdan boshqa jismoniy mashiqlar qatori suzish ham jumxuriyatimiz jismoniy tarbiya kompliksiga kiritilgan. Ikkinchi sababi suzish sportidagi tarbiyaviy ishlar butun mashg`ulot jarayonida olib boriladi, bolaning kollektivizi ruxida ongini, intizomli tashabbuskor, sabot-matonatli, jasur va irodali bo`lib o`sishiga katta ta`sir ko`rsatadi. Suzish siportini inson salomadliga, uni har tomonlama chiniqishiga juda ahamiyati katta . Suzish bilan muntazam shug`ullangan bolaning bug`umlari harakatchan, mustaxkam, bir miyorda harakatlanadigan, pay va mushaklari yaxshi taraqqiy etgan bo`ladi. Ayniqsa, odam gavdasing suv satxida garizantal xolda harakatlanishi uning tik turib bajargan harakatlaridan keksin darajada farq qiladi. Suvda suzish organizimni chiniqtirish manbai hamda. Buni, albatta, dastlab suv muolajalaridan boshlash kerak. Chunkiy suv o`zinig fizik xossalariga ega, ya`niy issiqlikni o`ta o`tkazuvchanligi, katta issiqlik sig`miga ega ekanligi, teriga mexanik ta`sir ko`rsatishi bilan suvga o`rganmagan organizimni shamollatib go`yish mumkin. Suv muolajalariga suv vannasi, dushda badanni xul sochiq bilan artish boshdan suv go`yish, hul choyshabda uralish kabilar kiradi. Badanni xul sochig bilan artganda, suv odamga engil-elpi ta`sir ko`rsatadi, tetik bardam qiladi, gon aylanishini, modda almashinuvini yaxshilaydi. Hul soshiq bilan artinish mulojasi esa kattaroq yoshdagi bolalargagina lozim bu aksariyat davolash profeloktika maqsadlarida bajariladi. Chunki badanda tana xaroratidan past harorat tigib turgach teridagi mayda kapilyar tamirlar tarayadi, qon oqimiga bo`lgan

qarshilik oshadi .Qon bosimi bir qadar ko`tariladi va oqibatda yurakga zo`r keladi, uning urishini tezlashtiradi. Suzishga urgatish odata, 4-5 yoshdan boshlab urgatiladi. Hozir esa ayrim maxsus muassasalar, sport uyushmalarida xattoki chaqoloqlikdan boshlab ham suzish urgatilmoqda. Agar bolaning pay, mushaklari, gavdasini egiluvchanligi, bug`umlarining moslashuvchanligin hisobga olsak, kamida 7-8 yoshdan, sport mashg`ulotlarini 9- 11 yoshdan boshlagani maqul, shunda bola sog`lom va baquvvat bo`lib usadi. Suzishni nafas olishga ta`sirini aytmaysizmi, odam suvda suzayotganda beixtiyor nafasga zur keladi. Agar suzayotgan kishi havoni upkasiga tez olib o`zoq-o`zoq chiqarsa uning nafas maromi to`g`ri bajariladi, va upkaning tiriklik sig`imi oshadi. Bu esa o`z navbatida xar xil upka kasalliklaridan asraydi, eng keragi bola organizmi kislorod tanqisligiga ko`nikib boradi. Bizga ximiya fanidan ma,lumki havoni 21% ini kislorod 78% vadorod qolganini esa gazlar aralashmasi tashkil etadi. Suvda esa bu ko`rsatgich yanada pastroq kuzatiladi.

FOYDALANGAN ADABIYOTLAR : 1. Plavanie.V.N.. Nikitinskaya. “Prosvesenie”, 1981. 2. Plavanie.Pod.red. Bugakovoy, M.Fis. 1979. 3. Pri ki v vodu. Uchebnik, Pod. 4. Vodnoye polo. Uchebnik, Pod.red. SHteller. I.P.Izd Fis. 1981g. 5. Sovremennaya trenirovka plovsa. Pod,red. N.A.Butavicha. Izdyu Fis,1967g. 6. www.ziyonet.uz

Похожие

Suzish fanining ilmiy-nazariy asoslari

Suzish texnikasining nazariy asoslari Dinamik va statik suzish

Suzish

Musobaqa o'tkazishning ilmiy-tashkiliy asoslari (Voleybol)

O’zbekiston suzish sportining rivojlanishi