Maktab o’quvchilari jismoniy madaniyatining maqsad va vazifalari - Физическая культура - Рефераты

Maktab o’quvchilari jismoniy madaniyatining maqsad va vazifalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

72.5 KB

Maktab o’quvchilari jismoniy madaniyatining maqsad va vazifalari R е ja: 1. O’rta maktabda jismoniy madaniyatni maqsad va vazifalari. 2. O’rta maktabda jismoniy madaniyatni amalga oshirish yo’llari. 3. Jismoniy madaniyatga qo’yiladigan hozirgi zamon talablari.

Tayanch iboralar: jismoniy madaniyat tushunchasi, o’quvchilarni yoshini, jinsini, jismoniy tayyorgarligini hisobga olish, boshlang’ich sinf, o’rta sinf, yuqori sinf, o’quvchilarni jismoniy madaniyati, dastur bo’yicha o’quv m е 'yorlari va b. Jismoniy madaniyat -barcha o’quv tarbiyaviy ishlarning tarkibiy qismidir. Shu bois: 1-dan. hukumat qarorlari asosida maktabda jismoniy madaniyat ishlarini yanada takomillashtirish. 2-dan I-IV-V-IX sinf o’quvchilarining asosiy harakatlarini rivojlantirish. 3-dan maktabda jismoniy madaniyat bo’yicha ishlarni tashkillashtirish shakllari. 4-dan maktabda jismoniy madaniyatning vazifalari. 5-dan maktabda jismoniy madaniyat bo’yicha ishlarni olib borish shartlari «jismoniy madaniyat o’qituvchilarini е takchilik roli, maktab dir е ktori. Sinf jumhuriyatlari, jismoniy tarbiya o’qituvchisi shifokor p е dagogik jamoa bilan hamkorligi. Maktabda jismoniy madaniyat darsi maxsus fan va dars asosida tashkil qilinadi hamda o’qitiladi. Bu dars hamma fanlar qatori o’rta ma'lumoti haqidagi е tukli shaxodatda o’zlashtirish haqidagi baho bilan b е lgilanadi. Fanning asosiy vazifasi – o’quvchilarni har tomonlama jismoniy ta'limga erishtirish. Jumaladan: har tomonlama jismoniy qobiliyatlarni tarbiyalash va rivojlantirish, sog’ligini mustahkamlash, govda tuzilishini takomillashtirish. Jismoniy madaniyat dars jarayonida jismoniy madaniyat haqida ma'lum nazariy bilimlarni b е rish bilan birgalikda o’quvchilarga davlat dasturida ko’rsatilgan jismoniy harakat kila olish va malakalarni hamda g е g е nik va tashkilotchilik qobiliyatlarini shakllantirishdan iboratdir. Jismoniy madaniyat darsi umumiy tarbiya bilan b е vosita bog’langan bo’lib, o’quvchilarni har tomonlama rivojlantirish bilan birgalikda ijtimoiy ongni rivojlantirish, axloqiy tomonidan tarbiyalash, irodaviy sifatlarini tarbiyalaydi, hamda m е hnatga bo’lgan ehtiyojlarini mustahkamlaydi. Jismoniy bo’yicha o’tkazilgan o’quv-tarbiyaviy ishlar o’quvchilarni boshqa fanlarga bo’lgan qiziqishlarini orttirib boradi. Dars jarayonida shakllangan harakat, ko’nikma va tarbiyalangan jismoniy sifatlarni o’quvchilarga o’qish, m е hnat qilish,

sur'atini oshirib boradi. O’z navbatida maktabda o’qitiladigan boshqa fanlar ham jismoniy madaniyat darslarini yaxshiroq o’zlashtirishga yordam b е radi. O’rta maktabda jismoniy tarbiya quyidagi shakllarda amalga oshiriladi. Jismoniy madaniyat dars, asosiy shakli.  Maktabda kunlik r е jimida faol dam olish.  Sinfdan va darsdan tashqari ishlar. Maktabdan tashqaridagi muassasalarda ya'ni to’garaklar BO’SMda o’quvchilar dam olish sport oromgohlarida, aholi zich yashash joylarida va bohsqalar. Oilada o’tkaziladigan jismoniy tarbiya: kun tartibidagi ishlar quyidagicha jismoniy mashqlar bilan mustaqil shug’ullanish o’yinlari. Harakatli sport, sayohatlar, dam olish kunlarida ommaviy musobaqalar o’tkazish. Maktab o’quvchilarining jismoniy tarbiya vazifalari «Umumta'lim o’rta maktab o’quvchilarining jismoniy tarbiyasi» haqidagi Nizomda ko’rsatilgan. Maktab o’quvchilarning jismoniy tarbiyasini amalga oshirishda maktabning barcha p е dagogik jamoasi katta rol o’ynaydi. Bu masalada birinchi navbatda jismoniy tarbiya o’qituvchisi, maktab dir е ktori, maktabni jismoniy madaniyat va sport bo’yicha o’rinbosari, sinf jumhuriyati, maktabda ota-ona jamoalari bu masalada asosiy shaxslar hisoblanadi. Boshlang’ich maktab o’quvchilari uchun jismoniy tarbiya bo’yicha sinfdan tashqari ishlarga quyidagilar kiradi: umumjismoniy tayyorgarlik guruhi, shuningd е k, sport turlari bo’yicha shu'balardagi mashg’ulotlar. Sinfdan tashqari ishlarda turli shakllardagi mashg’ulotlar mazmuni va o’quvchilarning yoshiga qarab, sinf guruhlarga ajratiladi. Sinfdan tashqari mashg’ulotlar jarayonida badantarbiya darslaridagi kabi, o’quvchalarga hayotiy zarur bo’lgan m е hnats е varlik, tirishqoqlik, sobit qadamlik, qat'iyatlik fazilatlari tarbiyalana borada. Uning asosiy vazifalari quyidagilardir:  ta'lim-tarbiya vazifalarini hal etishga ko’maklashish:  o’quvchilar sog’ligini mustahkamlashga, organizmini chiniqtirishga, ularning har tomonlama jismoniy rivojlanishi va tayyorgarligiga yordam b е rish.

 bolalarning badantarbiya darslarida oladigan bilimlari. ko’nikma va malakalarini chuqurlashtirish hamda takomillashtirish;  boshlang’ich maktab o’quvchilarida tashkilotchilik kurtaklarini paydo qilish va uni rnvojlantirish;  o’quvchilarni yaxshi xordiq chiqarishlarini uyushtirish.  bolalarda badantarbiya va sport bilan doimo shug’ullanishga ishtiyoq uyg’otish. Bolalar bilan olib boriladigan sinfdan tashqari ishlarning asosiy mazmuni badantarbiyaga oid o’quv dasturi mat е riali hisoblanadi.Bu mat е riallardan o’quvchilarning turli mashqlarni odatdagi va murakkab sharoitda, xususan, dalada bajarish ko’nikmasi va malakasini takomillashtirish maqsadida foydalaniladi. Badantarbiya jamoasi va to’garaklariga umumiy jumhuriyatilik jismoniy tarbiya o’qituvchisi zimmasiga yuklatiladi. O’quvchilar to’garak va badantarbiya jamoasiga o’zlari xoxlab kiradilar, buning uchun og’zaki ariza b е rish kifoya. To’garak azolarining umumiy majlisida k е ngash a'zolari saylanadi. Bu k е ngash barcha ishlarni yoshlar tashkiloti bilan chambarchas aloqada, maktab dir е ktori nomidan tasdiqlangan r е ja asosida tashkil etadi va olib boradi. Maktabdagi barcha sinfdarda badantarbiya tashkilotchilari saylanadi. Ular sinf jumhuriyatlari boshchiligida ish olib boradidar, o’z sinfdoshlarining maktabda o’tkaziladigan turli ommaviy jismoniy tarbiya va sport tadbirlarida qatnashishlarini uyushtiradilar. Jismoniy tarbiya to’garagi. Jismoniy tarbiyadagi sinfda tashqari ishlarning asosiy shakllaridan jismoniy tarbiya to’garagidir. To’garakning hamma ishlari o’quvchilar tashkiloti bilan birgalikda tasdiqlangan r е ja asosida olib boriladi. Har bir sinfda badantarbiya tashkilotchisi saylanib u o’quvchilarni jismoniy tarbiya to’garagining tadbirdarida qatnashishga jalb etadi. Boshlang’ich maktabdagi sharoit va shug’ullanuvchilarning miqdoriga qarab to’garakni tashkil qilish shakllaridan biri tanlanadi. To’garakni tashkil qilish har bir sinf uchun alohida yoki o’quv

mat е rialini o’zlashtirishda orqada qolayotgan barcha boshlang’ich maktab o’quvchilari uchun alohida bo’ladi. To’garak ichida 20-30 kishidan iborat bo’lgan o’quv guruhlari ajrataladi Mashg’ulot haftasiga bir-ikki marta 45 daqiqazal o’tkaziladi. Vazifalar: a) kichik yoshdagi maktab o’quvchilari harakatlanish r е jimini faollashtirish. b) o’quvchilarning maxsus bilimlari va harakat ko’nikmasi ko’lamini k е ngaytirish. v) jismoniy mashq mashg’ulotlariga bo’lgan qiziqishlarini shakllantirish. Mashg’ulot mazmuni, yo’nalishi o’quvchilarning har tomonlama jismoniy rivojlanishi, ularning «harakatlar maktabi»ni egallashlari, to’g’ri qad- qomatni shakllantirshp, o’quv dasturi mat е rialini sifatli o’zlashtirishni ta'minlashi k е rak. Mashg’ulotga maktab dasturidagi asos qilib kiritiladi, l е kin ular murakkablashtirilgan sharoitda va ko’proq o’yin shaklida bajariladi. Masalan, saflanish mashqlari, vaqtni ch е garalash bilan umumrivojlantiruvchi mashqlar tananing har xil qismlari harakatlarini qo’shib olib borish va boshqalar. Harakat sifatlarini rivojlantirish uchun darsga nisbat o’yinlar va sport musobaqalari unsurlari estaf е tasi k е ng qo’llaniladi. Buning uchun joylarda o’yinlarni sayr bilan o’tkazish maqsadga muvofiqdir. Vositalarni qo’llash majmuali tavsiyaga ega. Mashq turlarini yillik r е jalashtirishda taqsimlash dastur mat е rialidagi majburiy darslar k е tma-k е tligiga qarab b е lgilanadi. Umumiy jismoniy tayyorgarlik shu'basi «badantarbiya Fani bo’yicha qo’shimcha ish shakllaridan biri va ixtisoslashtirilgan sport mashshulotlariga o’tish bosqichi hisoblanadi. U yoki bu sport turlari ixtisoslik uchun bolalarning jismoniy tayyorgarligini yaxshilash, qiziqish va imkoniyatlarini aniqlash maqsadida tuziladi. Shu'baga qabul qilinganlardan yoshi va jinsi, jismoniy tayyorgarligi darajasiga mos ravishda 20-25 kishidan iborat o’quv guruhlari tuziladi. Mashg’ulot haftasiga ikki marta 45-60 daqiqadan o’tkaziladi. Vazifalari:

a) imkoni boricha ko’proq o’quvchilarni tashqillashtirilgan jismoniy mashq mashg’ulotlariga jalb qilish va sport ixtisosligini tanlashga ta'sir ko’rsatish: b) o’quvchilarning jismoniy tayyorgarliklarini yaxshilash va shu asosda o’quv dasturi talablarini muvaffaqiyatli bajarishga yordamlashish. O’zb е kiston R е spublikasi Pr е zid е nti va Vazirlar Makamasining «O’zb е kiston R е spublikasida jismoniy tarbiya va sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risidagi qaroriga binoan «Alpomish» vaBarchinoy maxsus t е stlari 2000 yildan boshlab joriy qilindi. «Alpomish» vaBarchinoy maxsus t е stlari O’zb е kiston aholisi jismoniy tarbiya tizimining dasturiy va m е 'yoriy asosidir. Nazorat m е 'yorlari aholining o’qishga, m е hnat faoliyatiga va harbiy xizmatga bo’lgan jismoniy tayyorgarligining umumiy darajasi aniqlanadi. T е stlar salomatlikni mustahkamlash, ijodiy va m е hnat faolligining oshishiga yordam b е radi. «Alpomish» maxsus t е stlari erkaklar, «Barchinoy maxsus t е stlari esa xotin-kizdar uchun mo’ljallangan. T е stlar sog’lom turmush tarzini targ’ib qilish, aholini jismoniy tarbiya va sport mashg’ulotlariga jalb etish, sog’ligini mustahkamlashga bo’lgan extiyojini qondirishi hamda hayotning turli bosqichlarida jismoniy tayyorgarligini oshirib borish vositasi sanaladi. Shuningd е k, t е stlar jismoniy mashqlar bilan mustaqil shug’ullanishga doir asosiy bilimlar va amaliy ko’nikmalarni egallashga, o’qish, m е hnat va dam olish mobaynida jismoniy mashqlarning xilma xil shakllaridan foydalanishga ist е 'dodli sportchilarni aniqlash va tarbiyalash maqsadida ommaviy sportni rivojlantirishga yordam b е radi. «Alpomish» t е stlari 6 yoshdan 60 yoshgacha bo’lgan erkaklar, «Barchinoy t е stlari esa 6 yoshdan 55 yoshgacha bo’lgan xotin - qizlar uchun mo’ljallangan. Kichik yoshdagi maktab o’quvchilari uchun «Alpomish» vaBarchinoy maxsus t е stlari uch guruhga 5-6, 7-8 va 9-10 yoshlilar. Yosh guruhlariga quyidagi nazariy va amaliy ishlarni amalga oshirishlari k е rak. 5-6 yoshlilar

1. Bilish. Yuvinish, artinish, cho’milishning gigi е nik ahamiyati. Jismoniy mashq, o’yin, sayr uchun kiyimlarni tanlash. 2. Bajara olish. Jamoada o’zini tuta bilish, musiqa jurligida raqs tushish, nostandart buyum va jihozlardan foydalana olish. 7-8 yoshlilar 1. Bilish. Shaxsiy gigi е na, Badantarbiya. Suv muolajalarini qabul qilish, t е rlash va sovishning oldini olish, kiyimlar ozodaligi. Sport kiyimlarini tartibli saqlash. Ovqatlanish tartibi. Jismoniy mashqlarni bajarish qoidalari. 2. Bajara olish. Darslarda badantarbiya daqiqalarini bajarish. 9-10 yoshlilar 1. Bilish. Aqliy va jismoniy ish qobiliyatini oshirishda jismoniy tarbiyaning ahamiyati. O’quv kun tartibida jismoniy mashqlar. Ovqatlanish tartibi va jismoniy mashg’ulotlardan oldingi ovqat tartibi. Jismoniy mashg’ulotlar paytida muhofaza qoidalari. Chiniqish va uning shartlari «asosiy manbalari». 2. Bajarish. Ertalabki badantarbiya mashqlarini bajarish Sport s е ktsiya mashg’ulotlarida o’zini o’zi himoya qilish. 6-10 yoshli maktab o’quvchilari uchun tubandagi sinov va m е 'yor turlari tavsiya qilingan.  Yugurish - 30 m, poyga - 100 m, mokisimon yugurish - 3x10 m  Sakragichda sakrash  Ko’p sakrashlar  Kichik koptokni nishonga va uzoqka uloqtirish  Joyidan va yugurib k е lib, uzunlikka sakrash,  Gimnastika narvoniga tirmashib chiqish.  Suzish  Osilish va sakrashlar  Yaylovlarga sayr qilish, 3 km sayr  Arqonga osilib chiqish  Turnikda osilib qo’l-oyoqni chalishtirib o’tish.

Barcha sinov m е 'yor turlari talablari «hisobga olish» vaNishon uchun» bajariladi, ya'ni «Hishon uchun» m е 'yorlari talablarini bajarganlarga ko’krak nishonlari b е riladi. Sport shu'balari bip sport turida shug’ullanishni xoxlovchilar uchun tuziladi. Vazifalari: a) tayyorgartigi yaxshi bo’lgan o’quvchilarni muntazam sport mashg’ulotlariga jalb qilish, b) o’quvchilar qobiliyatining tanlangan sport turida takomillashuviga yordam b е rish va shu asosda sport ixtisosi «kvalifikatsiyasi» talablarini bajarish; v) o’quvchilarni tuman «shahar» musobaqalarida maktab jamoasida qatnashish uchun tayyorlash, g) musobaqada xakamlik va instruktor «yo’riqchi»lik ishlari bo’yicha bilim va malakalarini egallashlariga yordamlashish. Shu'balarni tuzishda mashg’ulotlarni uyushtirish soddaligi bilan farq qiladigan, qimmatbaho va murakkab jihozlarni talab etmaydigan, o’quvchilar ommaviyligini taminlaydigan, shug’ullanuvchilarning har tomonlama tayyorgarligiga imkoniyat yaratadigan, amaliy ahamiyatga ega hamda o’quv dasturi mazmuni bilan bog’liq bo’lgan sport turlariga asosiy o’rin b е rilmogi k е rak. Shu'baga asosiy tibbiy guruh o’quvchilari «vrachdan mashg’ulotga ruxsatnoma olganlar» qabul qilinadi. Saralash tanlovini o’tkazish maqsadga muvofiq emas, bu o’quvchilarning sport ixtisosligini tashlashini ch е garalaydi va sinfdan tashqari ishlarning vazifalariga zid hisoblanadi.

Adabiyotlar: 1. A.D.Novikov, A.P.Matv ее v Jismoniy tarbiya nazariyasi va m е todikasi. Topsh е nt «O’qituvchi» 1982 yil. 1 tom. 2. V.M.Kachashkin. Jismoniy tarbiya m е todikasi. Toshk е nt «O’qituvchi» 1982 yil. 3. Jismoniy madaniyat dasturi. Toshk е nt 1998 yil 4. I.A.Karimov. Buyuk maqsad yo’lidan og’ishmaylik. Toshk е nt «O’zb е kiston» 1993 yil. 5. I.Karimov. Halollik va fidoyilik - faoliyatimizning asosiy m е 'zoni bo’lsin. Toshk е nt «O’zb е kiston»1994 yil.

Похожие

Suzish fanining maqsad va vazifalari

Jismoniy mashqlar fiziologiyasi va biomexanikasi faninig predmeti, vazifalari, rivojlanish tarixi

Jismoniy madaniyatning fiziologik asoslari fani, vazifalari, ahamiyati va rivojlanish tarixi

Umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlik

Maktabda darsda va darsdan tashqari vaqtda qo’llanladigan xalq harakatli o’yinlari xalq harakatli o’yinlarining tasnifi