Jismoniy tayyorgarlik Voleybol - Физическая культура - Рефераты

Jismoniy tayyorgarlik Voleybol

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

79.5 KB

Jismoniy tayyorgarlik Reja: 1. Maxsus kuchni rivojlantirish 2. Sakrovchanlik 3. Maxsus tezkorlik 4. Maxsus chidamlilik

Sport faoliyatida texnik-taktik malakalarni samarali ijro etish va muayyan sport turida yuqori natijalarga erishish sportchilarning shakllan-gan jismoniy tayyorgarligiga bevosita bog'liqdir. Binobarin, jismoniy sifatlarni (kuch, tezkorlik, chaqqonlik, chidamkorlik, egiluvchanlik) maqsadga muvofiq shakllantirish sport tayyorgar-ligining muhim shartlaridan biridir. Jismoniy tayyorgarlik umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlik jarayonlaridan iborat bo'lib, muvofiq sport turining xususiyatiga mos ravishda tashkil qilinishini taqozo etadi. Ushbu jarayonning asosiy maqsadi umumiy va maxsus jismoniy sifatlarni tarbiyalashga qaratiladi. Umumiy jismoniy sifatlarning rivojlanganlik darajasi maxsus jismoniy sifatlarni samarali yoki samarasiz shakllanishiga bog'liq bo'ladi. Maxsus jismoniy tayyorgarlik sportchilar organizmining funksional imkoniyatlarini oshirish va maxsus jismoniy sifatlarni rivojlantirishga qaratiladi. Barcha sport turlari kabi voleybolda ham o'yin malakalarini tez, aniq va vaziyatga nisbatan maqsadga muvofiq ijro etish eng awalo maxsus jismoniy sifatlarga bog'liqdir. Maxsus jismoniy tayyorgarlikning asosiy vositalari turli yo'nalishda ijro etiladigan maxsus mashqlar bo'lib to'p kiritish, qabul qilish, uzatish, zarba berish, to'siq qo'yish kabi o'yin malakalaridan iboratdir. Ma'lumki, zamonaviy voleybolda barcha o'yin malakalari aksariyat vaziyatlarda o'ta katta tezlikda tayanchsiz holatda (sakragan vaqtda, ko'krakka yiqilib to'pni qabul qilish) ijro etiladi. Demak, maxsus jismoniy tayyorgarlik jarayonini tashkil qilishda sport tayyorgarligining davri va bosqichlariga qarab sakrash, turli yo'nalishda qisqa oraliqlarga chopish, «yiqilish», to'xtash, depsinish mashqlari alohida yoki o'yin malakalarini ijro etish bilan qo'llanilishi mumkin.

1. Maxsus kuchni rivojlantirish Voleybolda qator o'yin malakalari - to'p kiritish, zarba berish, to'siq qo'yish - aksariyat kuch sifatining yuqori darajada rivojlanganligini talab qiladi. Binobarin, ushbu malakalarni samarali bajarish uchun qo'l va oyoqlar, umuman tana qismlarining mushaklari tez va kuchli qisqarish imkoniyatiga ega bo'lishi lozim. Boshqacha qilib aytganda, mushaklarning qisqarishi portlovchi kuch bilan amalga oishirilishi kerak. Demak, voleybolchi kuchini shakllantirishda asosiy e'tibor tezkor-kuch sifatini rivojlantirishga oid maxsus mashqlarga qaratilishi darkor. Ushbu maxsus mashqlarni o'yin malakalari bilan bir vaqtda qo'llanilishi yaxshi samara beradi. Tezkor-kuch sifatlarini tarbiyalash, ayniqsa ularni og'irlik moslamalari (oyoq va belga qo'rg'oshindan qilingan moslama, zarba berishda bilakka o'mashtiriladigan og'irlik moslama) va turli trenajorlar yordamida rivojlantirish umumiy jismoniy tayyorgarlik bosqichida amalga oshirilishi maqsadga muvofiqdir. Quyida ayrim tana qismlari mushaklarining kuchini rivojlantiruvchi namunaviy mashqlar yoritilgan: Bilak mushaklari kuchini rivojlantiruvchi mashqlar: - gantellarni (1-3 kg) qo'llarda ushlab, bilak-kaft bo'g'imida o'ng va chap tomonga aylanma harakat qildirish; - shu bo'g'imda-gantelni yuqoriga va pastga harakatlantirish; - to'ldirma to'pni uloqtirish (qo'llar yuqoriga yozilgan holatdan, bilak-kaft bo'g'imiga urg'u berish lozim); - to'ldirma to'pni ikki qo'llab yuqoridan uzatish va hokazo. Yelka mushaklari: - har xil holatlardan turli uzoqlikka to'ldirma to'pni uloqtirish; - o'ng va chap qo'l bilan amortizatorda zarba malakasini taqlid qilish; - qo'llarga tayanib yotgan holatda qo'l bilan «yurish», «siljib yurish», «sakrab yurish»; - shu holatda - turli yo'nalishlarga;

- to'p (yoki to'ldirma to'p) bilan zarba berish; - o'tirgan holatda oldinga va orqaga to'ldirma to'pni uloqtirish va hokazo. 2. Sakrovchanlik Voleybolda aksariyat o'yin malakalari sakragan holatlarda ijro etiladi. Shuning uchun ushbu sifat foydali natijaga erishishda hal qiluvchi omil bo'lib hisoblanadi. Namunaviy mashqlar: - o'z vaznidan 50-70% og'irliklar bilan o'tirib-turish; - turli og'irlikdagi moslamalar bilan sakrash; - trenajorlarda oyoq mushaklarini mashq qildirish; - turli tezlikda va balandlikda skakalka bilan sakrash; - turli balandlikdagi to'siqlar osha sakrash va hokazo. 50-rasm. 51-rasm.

3. Maxsus tezkorlik Voleybolchining maxsus tezkorligi uni qisqa muddat ichida maydoncha bo ' ylab harakatlanishi va o ' yin malakalarini vaziyat talabiga mos ravishda samarali ijro etishi bilan belgilanadi . Tezkorlik voleybolda 3 xil shaklda namoyon bo'ladi: - turli ishora va vaziyatni fahmlash tezligi (jamoadoshining ishorasi, o'yin vaziyatini o'zgarishi va uni baholash, raqib o'yinchining joylashishi va hokazo); - ushbu vaziyatlarga nisbatan tezkor va maqsadga muvofiq harakat qilish; - harakatlanish yoki bir necha harakatlarni ko'p martalab ijro etish tezligi. Namunaviy mashqlar: - murabbiyni turli ishorasiga turli harakatlar bilan tez va aniq javob berish: Masalan: murabbiy bir marta chapak, chalsa - to'pni yiqilib olish malakasini taqlid qilish, ikki marta chapak chalsa - sakrab zarba berish

taqlidini bajarish, bir qo'lini yuqoriga ko'tarsa - sakrab to'p uzatish taqlidi va hokazo; - voleybol maydonchasi maketida turli taktik vazifalarni qisqa muddatda yechish (taktik vaziyatni baholash va to'g'ri qaror qabul qilish tezligini takomillashtirish); - har bir zonada shu zona o'yinchisi funksional harakati (malakasi)ni taqlid qilish (umumiy tezlik baholanadi). Masalan: 1-zona - to'p kiritish; 6-zona - raqib tomondan yo'naltirilgan to'pni yiqilib olish; 5-zona raqib tomondan kiritilgan to'pni 2-zonaga uzatish; 4-zona - baland uzatilgan to'p - sakrab zarba berish; 3-zona - qisqa uzatilgan to'p - sakrab zarba berish; 2-zona- 2, 3 va 4-zonalarda to'siq qo'yish va hokazo. 4. Maxsus chidamlilik Zamonaviy voleybolda turli mazmundagi maxsus chidamlilik (sakrash chidamkorligi, tezkor va tezkor-kuch chidamliligi, o'yin chidamkorligi) hal qiluvchi omil deb e'tirof etiladi. Ushbu sifatlar, ayniqsa so'nggi partiyalarda o'zini «men»ligini ko'rsatadi. Chunki, chidamlilik, shu jumladan yuqorida qayd etilgan chidamlilik turlari tushunchasi - uzoq vaqt davomida charchamasdan, shu sifat yoki o'yin malakalarini yuqori ish qobiliyati darajasida samarali ijro etish demakdir. 4.1. Maxsus chaqqonlik O'yin davomida keskin o'zgarib turuvchi o'yin vaziyati texnik-taktik malakalarni shu vaziyat talabiga mos ravishda ijro etilishini taqozo etadi: - to'siqlar osha (3 ta ketma-ket to'siqdan) oldinga va orqaga chopish-to'siq qo'yish-sakrab zarba berish; - yiqilib to'pni qabul qilish - sakrab to'p uzatish taqlidlari. 4.2. Maxsus egiluvchanlik

Voleybol o'yinida ijro etiluvchi texnik-taktik malakalarni samarali ijro etishda egiluvchanlik sifatining ahamiyati alohida o'rin egallaydi. Voleybolchining egiluvchanligi o'ziga xos optimal amplitudada rivojlangan bo'lishi lozim. Me'yoridan ortiq yoki kam amplitudaga ega egiluvchanlik o'yin malakasining ijro etilish samarasiga salbiy ta'sir qilishi mumkin. Masalan: ko'krak bilan yiqilib to'pni qabul qilishda ortiq-amplitudalik egiluvchanlik jarohatlanishga olib kelishi ehtimoldan holi emas. Maxsus egiluvchanlikni tarbiyalash uchun egilish, bukilish, yozilish, burilish va bo'g'imlarni «qisish»ga oid mashqlarni bajarish mumkin. Namunaviy mashqlar: - o'tirgan holatda gavdani bukish-peshona tizzalarga imkoniyati boricha yaqinlashtiriladi, oyoqlar bukilmaydi; - «bukri ko'prik» mashqini bajarish; - tik turgan holatda tananing tos-bel qismidan aylanma (o'ng va chap tomonga) hafakatga keltirish; - ikki shug'ullanuvchi turli holatlardan bir-birini bukish, egish, burish, «yozish» mashqlarini bajaradi va hokazo.

Adabiyotlar: 1. O'zbekiston Respublikasining «Ta'lim to'g'risida»gi Qonuni. - Т .: «O'zbekiston», 1997.-25 b. 2. O'zbekiston Respublikasi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to'g'risida»gi qonuni. - Т .: «O'zbekiston», 1997. - 16 b. 3. O'zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to'g'risida»gi Qonuni. - Т .: 27-iyul, 2000. 4. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining «O'zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg'armasi faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida»gi 29-avgust, 2004-yil 3481-son Farmoni. 5. Айрапетьянц Л.Р., Годик М.А. Спортивные игры. // Монография. Т.: Ибн Сино, 1991. - 160 с. 6. Айрапетьянц Л.Р. Волейбол. // Учебник для высших учебных заведений.Т.: Zar qalam . 2006. - 240 с. 7. Ayrapetyants L . R ., Pulatov A . A ., Isroilov Sh . X . Voleybol . // Oliy o ' quv yurtlari umumiy kurs talabalari uchun o ' quv qo ' llanma . T .: 2009. - 77 b . 8. Беляев A . B . Обучение технике игры в волейбол и её совершенствование. //Методическое пособие. М.: Олимпия. Человек., 2008. - 54 с. 9. Бержо. Волейбол высшего уровня. // Автор перевода с французского языка Ю.Б.Чесноков. М.: Олимпия. Человек, 2007. 31 с. 10. Волков Л.П. Теория и методика детского и юношеского спорта. Киев: Олимпийская литература, 2002. - 294 с. 11. Гарипов А.Т., Клещев Ю.Ю., Фомин Е.В. Скоростно-силовая подготовка юных волейболисток. // Методические рекомен дации. М.: ВФВ, 2009. - 45с.

Похожие

Psixologik tayyorgarlik (Voleybol)

Kasbiy-amaliy jismoniy tayyorgarlik

Jismoniy tayyorgarlik haqida tushuncha

Umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlik

Umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlik (Basketbol)