Туризм маршрутларини тур мавзулари бўйича таърифлаш - Экономика - Рефераты

Туризм маршрутларини тур мавзулари бўйича таърифлаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

50 KB

Туризм маршрутларини тур мавзулари бўйича таърифлаш Туристик маршрутларни ишлаб чиқишда турли услубий ёндашишларни ҳисобга олиш талаб қилинади. Умумий қилиб олганда туристик маршрутларни ишлаб чиқиш 3 усулда амалга оширилади. Улар қуйидагилар: 1. Мавзули усул. 2. Мажмуали усул. 3. Картографик (харитали) усул. Мавзули усул. Туристик маршрутларни ишлаб чиқишда энг кўп қўлланиладиган усул мавзули усул ҳисобланади. Туристик ресурсларнинг барчаси маълум бир тизимда (системада) турганлигидан, аниқроғи номланиши бўйича турларга ажратилган. Масалан: экологик туризм, диний- зиёратгоҳ туризм, спорт туризми ва ҳакозолар. Қайд қилинган номланишлардан маълум бўладики, экологик туризм маршрутлари табиат ландшафтлари ва унинг биологик ресурслари билан боғлиқ. Шунинг учун ҳам экологик туризм маршрутларининг барчаси табиат ресурслари ва унинг турлари номи билан аталади. Экологик туризм маршрутлари алоҳида табиий ландшафтларга ҳам ишлаб чиқилиши мумкин. Шунингдек, экологик мажмуали мавзуда ҳам ишлаб чиқилиши мумкин. Масалан, қўриқхоналарда ишлаб чиқилган туристик машрутларни экологик туризмнинг мажмуали маршрутлари деб атаса тўғри бўлади. Чунки, қўриқхонада турист табиатни ва унинг биологик хилма-хиллигини мажмуали ҳолда (ўсимликлар, ҳайвонлар, қушлар, сойлар, даралар, ўрмонлар, сув ҳавзалари ва ҳакозолар) томоша қилишади. Шунинг учун ҳам туризм маршрутлар ишлаб чиқиш туристик ресурс номи билан номланади.

Мажмуали усулда туризм маршрутлар ишлаб чиқилганда маршрут номи бир мавзуда бўлиши ҳам ёки икки, айрим ҳолларда учта мавзуда бўлиши ҳам мумкин. Масалан: тарихий – диний зиёратгоҳ туризми маршрутлари; тарихий – рекреацион – спорт туризми маршрутлари. Бундай мажмуали туризм маршрутларни ишлаб чиқиш кўпинча халқаро туристларнинг талаб ва истаклари асосида амалга оширилади. Мажмуали туризм маршрутлар аксарият ҳолларда узоқ масофлардаги туристик маконга – объектга туристлар ташриф қилинганда ишлаб чиқилади. Масалан: экотуризм ресурслари шаҳарлар ва туманлар марказларидан анча узоқда чўл ёки тоғ минтақаларида жойлашган. Табиий ҳолатки, бундай ресурсларга бирданига етиб бориш туристни чарчатади ва зериктиради. Шунинг учун ҳам мажмуали маршрутларни ишлаб чиқилганда туристни қизиқтирган сўнгги (охирги) туристик ресурсга боришдаги йўл- йўлакай барча туризм ресурсларига экскурсиялар уюштириш, сўлим жойларда дам олиш, тунашни ташкил қилиш, энг муҳими, маршрут атрофидаги диққатга сазовар жойлар, қадимий масканлар, тарихий – маданий обидалар ҳам маршрутга киритилади. Бундай мажмуали туристик маршрутлар гуруҳлар учун ҳам алоҳида турист (буюртма) учун ҳам ишлаб чиқилиши мумкин. Баъзи бир ҳолларда касбий фаолият туфайли келган турист туристик ресурсларнинг тарихи билан қизиқиши мумкин. Масалан, экологик туризмдаги ҳайвонат олами билан қўриқхонада танишган турист унинг яшаш тарзи, ареали, биологияси билан қизиқиб қолганда туристик маршрут тузувчи мазкур ҳайвонат турлари бўйича ишлайдиган илмий марказлар, университетлар ва тажриба марказлари ва бу марказларда ишлайдиган олимлар билан учрашувларни ташкил қилишни ҳам маршрут дастурига киритади. Ана шу тариқа бир мавзули туристик маршрутлар кўп мавзули ёки мажмуали мавзули туристик маршрутларга айланиб боради. Картографик (харитали) усулда туристик маршрутлар асосан узоқ масофаларга мўлжалланганлиги учун ҳаракатланиш маршрут ўтадиган

жойлардан харитадан фойдаланиб ишлаб чиқилади. Бу усулда саргузашт туризми, сув ҳавзаларидаги саёҳат, ғоршунослик туризми, табиий минтақаларга, тоғларга туристик маршрутлар ишлаб чиқилади. Картографик усулда туристик маршрут кўп ҳолларда археологик ёки палеонтологик саёҳатларни ташкиллаштиришда ҳам жуда қўл келади. Туристик маршрутларни тарихий ва диний зиёратгоҳ туризм жиҳатдан таърифлашда бу иккала турнинг бири – бири билан боғланганлиги ҳисобга олинади. Аслини олганда ҳам бу иккала турни ажратиб бўлмайди. Бу ҳолат кўп ҳолларда туристнинг талаби билан боғлиқ бўлади. Аниқроғи халқаро туристлар бирор жойдаги диний зиёратгоҳлар, диний раҳномалар дахмаларини зиёрат қилганда бу раҳнома фаолияти, тарихи билан ҳам қизиқишади. Бундай ҳолларда маршрутда қатнашувчи гид-таржимон тарихий жиҳатдан кучли билимга эга бўлиши талаб этилади. Маҳаллий туризм сайёҳлари эса аксарият ҳолларда фақат зиёратни ижро этишиб унинг тарихи билан қизиқмайди. Тарихий ва диний туризм маршрутларини ишлаб чиқишдаги тайёрланган буклет, маршрут дастурида диний зиёратгоҳ маскани ва бу масканнинг юзага келишидаги тарихий даврлар ҳақида жуда қизиқарли, қисқа-қисқа маълумотлар албатта туристни қизиқтиради. Эътибор қилсак, ҳар қандай туристик ресурснинг ўзига хос тарихи мавжуд бўлади. Туризмдаги барча турларга туристик маршрутлар ишлаб чиққанда туроператор бу саволга албатта маршрутда жавоб топиши лозим бўлади. Шунинг учун ҳам туристик маршрутлар мавзусини номлаш, белгилаш асосан туристик ресурс-макон номи билан аталади. Масалан, Регистон ансамбли, Шоҳизинда ёки Амир Темур дахмасига ишлаб чиқилган маршрутлар ана шу тарихий обидалар номи билан аталиши ҳаммага аён албатта. Бу маршрутларда баъзи туристлар (асосан ислом динидаги) биринчи навбатда зиёрат билан шуғулланишади ва қуръон оятларидан дуолар ўқишади. Кейинчалик эса бу зиёрагоҳ тарихи билан қизиқиши мумкин. Иккинчи хил туристлар (ислом динига эътиқод қилмаган) дастлаб ушбу

туристик маконни томоша қилишади ва кейин унинг тарихи билан қизиқишади. Қайд қилинганлардан хулоса қилиш мумкинки, тарихий обидалар, зиёратгоҳ жойлар ҳамиша, деярли бир мавзули туристик маршрутларнинг мазмунини ташкил қилади. Туристик маршрутларни рекреацион ва экологик туризм талаблари асосида ишлаб чиқилганда ҳам бу иккала турнинг бири-бири билан чамбарчас боғлиқ эканлигини ҳисобга олиши керак. Экологик туризм ресурслари бу-табиатнинг бетакрор кўринишлари, биологик хилма-хиллик, биологик ресурслар, табиий минтқаларнинг ўзига хос иқлим шароитларига қизиқиш ҳисобланиши туризм соҳасидаги мутхассисликларга ҳам, экотуризмга қизиқувчиларга ҳам маълум туристик тур ҳисобланади. Рекреация туризми (рекреация – дам олиш) эса табиатнинг ўзига хос микроиқлимига эга бўлган сўлим гўшаларида (булоқлар, шифобахш сувли булоқлар, доривор хусусияти бўлган дарахтзорлар, сойлар, даралар ва ҳоказо) туристларнинг дам олиши ҳисобланади. Рекреацион туризм ва экологик туризм алоҳида – алоҳида турлар ҳисобланади. Лекин эътибор бериш лозимки, рекреацион туризм ресурсларининг асосий қисми табиат ландшафтларида жойлашган (тоғларда, табиат минтақаларида, сув ҳавзаларида, дарёларнинг соҳилларида ва ҳакозо...). Экскурсия туризми маршрутларини ишлаб чиқишда албатта экологик туризм маршрутларидаги талаблар қўйилади. Аниқроғи, рекреация туризми маршрутларини экологик туризм маршрутлари деб аташ ҳам тўғри бўлади. Чунки, дам олиш масканига турист фақатгина табиат ресурслари орқали етиб боради ва дам олиш вақтида ҳам албатта атроф табиий муҳитни кўриш учун кунлик экскурсияларга чиқади.

Қайд қилинганларни ҳисобга олсак, туристик ресурсга туризм маршрутларини ишлаб чиқишда туристик ресурсдан мажмуали фойдаланиш томонларини ҳам ҳисобга олиш тўғри ёндашиш бўлади. Энг муҳими шундаки, туристик маршрут дастури маршрут атрофидаги барча қизиқтирувчи объектларни қамраб олиши лозим. Туристик маршрутда туристни қизиқтирувчи, уни тўхтатиб томоша қилдирувчи ресурслари қанчалик кўп бўлса ушбу маршрутга талаб ҳам кўпаяди, туристик оқим ҳажми ошади.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг « Туризм тўғрисида » ги қонуни , Ўзбекистоннинг янги қонунлари . Тошкент , Адолат , 2000. 2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбектуризм Миллий Компаниясини ташкил қилиш тўғрисида»ги фармони. №ПФ-447. Халқ сўзи, 1992, 22. 3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1995 йил 2 июндаги 1162 рақамли ««Буюк ипак йўли»ни қайта тиклашда Ўзбекистон Республикасининг иштирокини авж олдириш ва республикада халқаро туризмни ривожлантириш борасидаги чора-тадбирлар тўғрисида»ги фармони. Халқ сўзи. 1995. 3-июн. 4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасида 2006-2010 йилларда хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини ривожлантиришни жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги 325- сонли қарори, 17- апрел 2006. 5. Алиева М.Т., Ҳасанов А.Г. Организация туристических маршрутов. Тошкент, 2007. 6. Ахмадхўжаев Х., Мамарасулов Х., Мадиёров Ф. Маркетинг тадқиқотлари. Тошкент, 2002. 7. Александрова А.Ю. География туризма, Москва, 2008. 8. Ахмедов Х.И., Аллаберганов А.А. Организация туристических деятельност. Тошкент, 2004. 9. Биржаков М.Б. Введение туризма. Издателский дом «Герда» 2006.

Похожие

Экологик туризм маршрутларини ишлаб чиқиш

Туризм маршрутларини ўтказишни амалда ташкил қилиш

Туристик маршрутлар ишлаб чиқиш технологияси курсининг мақсади ва вазифалари

Туристик маршрутлар ишлаб чиқишнинг тамойиллари

Туризм маршрутларида туристларнинг ҳаёти хавфсизлигини таъминлаш