Ресторан хом-ашё ресурслари таъминоти, инфратузилмаси ва уларнини ташкил қилиш менежменти - Экономика - Рефераты

Ресторан хом-ашё ресурслари таъминоти, инфратузилмаси ва уларнини ташкил қилиш менежменти

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. Ресторан хўжалигида ишлатиладиган хом-ашёлар ва улардан рационал фойдаланиш менежменти. 2 . Рестораннинг инфратузилмаси ва уни самарадорлигини ошириш йўллари

www.arxiv.uz Ресторан хўжалигида ишлатиладиган хом-ашёлар ва улардан рационал фойдаланиш менежменти Ресторан шахобчалари хом-ашёларни қайта ишлаш натижасида ундан аҳоли истеъмоли учун зарур бўлган ёйиш, ичиш маҳсулотларини тайёрлайди. Хом ашё нима? Хом ашё бу ўзининг шакдини технологик йўллар билан қайта ишлаш натижасида ўзгартириб, инсонларни истеъмол қилиши учун ишлатиладиган маҳсулотдир. Истеъмолда ишлатиладиган хом ашёлар асосан қишлоқ хўжалигида етиштирилиб, улар ҳам ресторан каби шахобчаларни талабини қондиради. Хомашё ресурслари -бу бевосита ишлатилиши ёки талаб қилиниши мумкин бўлган имкониятлардир. Бундай имкониятлар Ўзбекистон шароитида жуда кўпдир, чунки Ўзбекистон аҳолисининг қарийиб 60% дан кўпроғи қишлоқ жойларда яшайди ва улар у ёки бу иш билан шуғулланади. Шунинг учун ҳам ресторан шахобчаларини мавжуд бўлган ресурслардан фойдаланиш имконияти каттадир. Қишлоқ хўжалигида етиштирилган ўсимлик, чорвачилик мақсулотлари ресторан хом- ашёсини асосий қисмини ташкил этади. Бу маҳсулотларнинг аксарият қисми қайта ишланган ҳолда ресторанларга етказиб берилади ва у ерда керакли турдаги маҳсулотга айлантирилади. Шунингдек ресторанларда тайёр маҳсулотларни, яъни қайта ишланмайдиган товарларни ҳам харид қилиш ва шу орқали харидорларга хизмат кўрсатиш мумкин. Юқорида айтганимиздек ресторан корхонасининг хом ашё манбаларининг асоси бу қишлоқ хўжалиги бўлиб: 1. Қишлоқ хўжалигида чорвачилик маҳсулотлари (гўшт, сут, тухум ва хоқазо) ўсимлик маҳсулотлари (картошка, полиз экинлари, сабзавот экинлари, пиёз ва хоказолар). 2. Ресторан шахобчалари учун давлат, кооператив ёки бошқа шаклдаги мулк эгалари бўлган корхоналардан келган товарлар.Буларга ун, гуруч, чой, туз, шакар, кондитер маҳсулотлари ва шу кабилар киради. 3. Импорт ҳисобидан келган товарлар.

www.arxiv.uz Демак хом ашё манбалари қайси жойдан келшнлигидан қатъий назар, ресторан ходимлари фақат сифатли товарларни қабул қилишга харакат қилишлари шарт. Чунки тайёрланган маҳсулотнинг сифати ҳам шунга боғлиқ бўлади. Хом ашё ресурсларини кўпайтириш манбалари мавжуд бўлган имкониятларини тўлиқ ишга солишга, хом ашё етказиб берувчиларни моддий қизиқтиришга кўпроқ боғликдир. Бозор иқтисодиётига ўтилиши муносабати билан умумий овқатланиш корхоналари хом ашё махсулотларини ўзларининг ташаббуси ва имкониятидан келиб чиққан ҳолда тайёрламокдалар. Хом ашё ресурсларини ҳар хил корхоналар ва ташкилотлар шунингдек Ўзбекистонда "Узкоопзаготгорг" шуғулланади, Ўзбекистон бўйича қишлоқ хўжалик маҳсулотларини аҳолидан, жамоа хўжаликларидан ва бошқа давлат хўжаликларидан харид қилиш орқали тайёрлайди. Лекин матлубот кооперацияси орқали тайёрланган маҳсулотлар айрим холларда талабга жавоб бермаганлиги туфайли ҳам, бу вазифа умумий овқатланиш шахобчасининг ўзига юклатиляпти. Бу анча қулай ва ишончли. Шунинг учун ҳам кўп ҳолларда хом ашё ресурслари умумий овқатланиш ходимлари томонидан дехқон бозорларидан харид қилинади. Ўзбекистон шароитида умумий овқатланиш учун ҳом ашё ресурслари етарличадир, аммо бу дегани уни исроф қилишлик ёки самарасиз фойдаланиш эмас. Рационал фойдаланиш деганда нимани тшунамиз? Бу дегани мавжуд бор нарсадан, ҳолатдан имкони борича тўғри мақсадли фойдаланиш тушунилади ёки бошқага қилиб айтганда чиқиндисиз ёки йуқотиб юборишсиз ишлашни тақозо этади. Транспорт воситаларни талабга жавоб бермаслиги, сақлаш хоналарини носозлиги, совутгичлардан тўғри фойдаланмаслик ва айрим хом-ашёлардан фойдаланиш муддатини ўтказиб юборганлиги учун Ўзбекистон бўйича ҳар йили 25 % дан 30 % гача қишлоқ хўжалиги махсулотлари нобуд бўлади. Бу дегани аҳоли истемол қилиши мумкин бўлган хом-ашё ва тайёр маҳсулотларни бекорга исроф қилиш демакдир. Шунинг учун ҳам ҳозирги кунда энг муҳим муаммолардан бири бу тайёрланган хом-ашёни сақлаш ва ундан имкон борича тўлиқ фойдаланишдир. Бу ишни ресторан шахобчалари ўзи ҳам амалга ошириши мумкин, яъни хўжаликлар билан вақти-вақти билан етказиб бериш тўғрисида шартнома тузиш,

www.arxiv.uz совутгичларни соз ишлашини таъминлаш ва шу ишга маъсул бўлган ходимлар ишини тўғри ташкил қила билиш зарур. Агар шу талаблар амалга ошса, у ҳолда умумий овқатланиш корхонаси фаолияти самарали бўлади ва рестранга ташриф буюрган меҳнатларнинг эхтиёжи тўлиқ кондирилади. Ресторан хўжалиги учун хом-ашё ресурслари, уларни келиш манбалари муҳим бўлиб, унинг менежментини ҳозирги замон талаблари асосида ташкил қилиш ва улардан рационал фойдаланиш зарурдир. Рестораннинг инфратузилмаси ва уни самарадорлигини ошириш йўллари Ресторан инфратузилмаси бу маҳсулот ишлаб чиқаришни ва истеъмолчиларга хизмат қўрсатишни нормал ҳолатда ташкил қилиш учун зарур бўлган ишлаб чиқариш савдо бинолари, технологик жиҳозлар, транспорт воситалари ва бошқа асосий фонддардан ёки капиталлардан иброатдир. Ресторан корхонасининг моддий-техника базаси у ёки бу шарт-шароитларни мавжудлигига қараб ўзгариб туриши, ривожланиши ёки эскириши мумкин. Бозор иқтисодиЁтига ўтиш муносабати билан иқтисодиетни бошқа тармоқларида бўлгани каби рестораннинг моддий техника базасида кейинги йилларда молиявий қийинчиликлар мавжуд бўлсада, ресторанларда қўлланиладиган бинолар, жихозлар ва шу кабиларни янгилашда маълум бир ишлар қилинди. Хатго тиклаш ишлари учун кетадиган харажатлар ҳам қийинчилик билан қопланади. Мана шундай шароитда ресторан корхоналарида унинг моддий-техника базасини якка шахслар томонидан хам ривожланиши учун эътибор кучаймокда. Ресторан бинолари, жихозлари агар истеъмолчилар талабига жавоб бера олмайдиган бўлса, у ҳолда бундай холатни яхши деб баҳолаб бўлмайди, чунки рестораннинг асосий вазифаси, мақсади истеъмолчиларга қулай, арзон, сифатли хизмат кўрсатишдан иборатдир. Шунинг учун ҳам унинг инфратузилмаси истеъмолчи талабини тўлиқ қондира олиш даражасида бўлиши керак. Рестораннинг инфратузилмасидан фойдаланиш самарадорлигини шу объектни имкони борича тўлиқ потенциалидан фойдаланиш тушунилади. Рестораннинг 2 асосий кўрсаткичи мавжуд бўлиб, улар:

www.arxiv.uz 1) ишлаб чиқариш қуввати; 2) савдо залини қабул қилиш қуввати. Ишлаб чиқариш қуввати бу тайерланаётган таомларнинг энг асосий турига нисбатан қўлланилиб, натурал кўрсаткичлар билан ўлчанади, ва у ресторан корхонасини қандай ишлаганлигини кўрсатиб беради. Ишлаб чиқариш қуввати айрим ошхоналарда, ресторанларда биринчи таомга нисбатан қўлланилса, бошқаларида эса иккинчи таомга қўлланилади. Бу асосан ошхона ёки ресторанни қайси таомни кўпрок ишлаб чиқаришга ёки, бошқача қилиб айтганда, умумий ишлаб чиқарилган таомлар ичида асосий таомнинг хиссаси кўплигига боглик. Масалан: ошхонада истеъмолчилар учун лағмон ва кабоб тайёрланиши мумкин. Шу ошхонани ишлаб чиқариш қуввати 1 - таомни ишлаб чиқариш учун зарур бўлган ўчок, плиткалардан қанчалик даражада фойдаланиш мумкин эканлиги орқали белгиланади. Бизнинг мисолимизда лағмон учун музлатилган масаллиглар, кабоб учун сарфланган масаллигдан кўпрокдир ва ошхона лағмон тайёрлашга мослашгандир. Шунинг учун бир кунда 7 соат ишланадиган бўлса, шу даврда қанча лағмон тайёрлаш мумкинлиги мақсадга мувофиқ бўлади. Ошхонани биринчи таомлари бўйича ишлаб чиқариш қувватини аниклаш мумкин. Бу қуйидаги формула орқали аниқланади: (ИВ - Т) х Хум х К И/Ч.Қ К = ------------------------ ДхХт Бу ерда: И/Ч.Қ К - ошхонани ишлаб чиқариш қуввати. ИВ - ошхонани иш вақти (мин.). Т - бир сменада ташкилий техник сабабларга кўра тўхтаб қолишиДмин.) Қ - қозонни ва бошқа идишларни тўлдириш коэффициенти. Хум - қозонни ва бошқа идишларни умумий хажми. Д - бир марта тўлиқ пишиш даврийлиги, таомни тайёр бўлиш муддати. Хт - биринчи таомнинг хажми (литр).

www.arxiv.uz Масалан: ошхона бир суткада 7 соат ишлайди. Биринчи таомни пишириш бўйича қозон ва бошқа идишларнинг умумий хажми 368 литр, уларни тўлдириш коэффициенти 0,85, битта даврийлик ёки тўлиқ пишиб чиқиш вақти 180 мин, биринчи таомнинг хажми 0,5 литр, бир сменадаги ташкилий техник сабабларига кўра туриб қолиши - 40 мин. Шундай тартибда бошқа таомлар бўйича ҳам ошхонани қуввати ҳисобланади. Иккинчи таомни кувватини аниқлашда плиткани қиздира билиш майдони, электрошкафлар, электросковородалар қуввати ва бошқа аппаратларни қуввати, қовуриш, совутиш технологик ва бошқа туриб қолиш вақти ҳисобга олинади. Ҳар қандай самарадорлик ҳар доим бирга қараб интилиб борса ва унга яқин бўлса яхши бўлади. Бозор иқтисодиёти шароитида мавжуд бўлган асосий ва оборот маблағлардан фойдаланиш даражасини ошириш муҳимдир, чунки бозор иқтисодиёти корхоналар, фирмалар ва бошқа ташкилотларни ҳар йили янгидан асосий фондларни харид қилишга имкон бермайди ёки бошқача қилиб айтганда, хар бир фонддан самарали фойдаланиш йўли қидирилади. Шунинг учун ҳам ресторан корхоналарида унинг бинолари, қурилмалари, жиҳозлари, янги технологик асбоб ускуналар, транспорт воситалари, шунингдек кам қийматга эга бўлган жиҳозларни имкони борича тўлиқ ишлатишга ва улардан етарлича самара олишга харакат қилинади. Ресторан хўжалигида мавжуд бўлган жихозлардан фойдаланиш ва уларни самарадорлигини ошириш йўлларидан бири, бу энг аввало имкон борича кўпроқ истеъмолчиларни ресторандан фойдаланишга жалб этиш. Тайёрланадиган овқатларнинг сифати юқори даражада бўлишлиги, нарх-навони рақобатчиларга қараганда пастлиги ресторанлар учун жуда катта манфаат келтиради.

www.arxiv.uz ХУЛОСА Демак, бозор иқтисодиёти шароитида мавжуд бўлган асосий ва оборот маблағлардан фойдаланиш даражасини ошириш муҳимдир, чунки бозор иқтисодиёти корхоналар, фирмалар ва бошқа ташкилотларни ҳар йили янгидан асосий фондларни харид қилишга имкон бермайди ёки бошқача қилиб айтганда, хар бир фонддан самарали фойдаланиш йўли қидирилади.

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар руйхати: 1. Каримов И.А. Мавжуд, Салоҳият ва имкониятлардан оқилона фойдаланиш-мувоффаққият гарови. Халқ сўзи. 2005 й. 8 ноябрь. № 220. 2. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Т. Ўзбекистон, 1997. 3. Управление капиталом торговой организации. Экономический аспект: Учебное пособие. -М.: РДЛ 2004. - 320. 4. Аналоуи Ф. И др. Стратегический менеджмент мальгк и средних предприятий: Учебник. -М.: УНИТИ-ДАНА, 200 - 400с. Райченко А.В. Об щ ий менеджмент: Учебник. -М.: ИНФРА-М, 200 - 384с. 6. О, ресторан, Т ы -мир. Ж. «Гостиница и ресторан: бизнес и управление» май, 200 с. 8-13. 7. Эрбутаев И. Умумий овкатланиш, санитария ва гигиена. Т.: КМКНТМ, «Билим», 200 - 80 б. 8. Эрбутаев И. Умумий овкатланиш ва хизмат маданияти. Укув кулланма. -Т.: УМКНТМ, «Билим», 200 -272 б.

Похожие

Ресторан хом-ашё ресурслари таъминоти, инфратузилмаси ва уларнини ташкил қилиш менежменти

Овқатланиш корхоналарида хом ашё ва маҳсулотларнинг таъминоти ва омбор хўжалиги ишини ташкил этиш

Ресторан корхонаси иш фаолиятини ташкил этиш менежменти

Ресторанларда банкетларни ташкил қилиш менежменти

Ресторан молиявий курсаткичлари менежменти