Nizo va stressni boshqarish - Экономика - Рефераты

Nizo va stressni boshqarish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53.5 KB

Nizo va stressni boshqarish Reja: 1. Nizo, ularning kelib chiqish sabablari va turlar i . 2. Nizo jarayonidagi bosqichlar va oqibatlar. 3. Ishlab chiqarishdagi nizolarning oldini olish va bartaraf etish. 4. Stress va uni boshqarish.

1 . Nizo, ularning kelib chiqish sabablari va turlari O’zbek tilining izohli lug’atida nizo tushunchasi quyidagicha talqin qilinadi: “Nizo — bu o’zaro kelishmovchilik yoki qarama-qarshilik, dushmanlik, adovat orqasida tug’ilg’an holat, munosabat; ixtilof, nifoq”. Adovat, ixtilof, nifoq tufayli o’zaro janjallar sodir bo’la di. Odamlar janjal haqida o’ylaganlarida dushmanlik, qo’rqitish, bosqinchilik, tortishuv kabi noxushliklarni nazarda tutishadi. Boshqarish jarayonida nizo — bu rahbar, ishchi va boshqa xo dimlar o’rtasida muayyan masalalarni hal qilishda tomonlarning bir-biri bilan bir yechimga kela olmaganligi tufayli vujudga keladigan vaziyatdir. Ishlab chiqarishdagi nizolar kishilar kayfiyatiga salbiy ta’sir qiladi va ularning ish qobiliyatini pasaytiradi, jamoadagi "ruhiy iqlim" ni yomonlashtiradi, kadrlar qo’nimsizligini ko’paytiradi. Shuning uchun bu masalalarga doimo e’tibor berish, mehnat jamoalarini boshqarishni, kadrlar turg’unligini ta’minlovchi shartlardan biridir. Ishlab chiqarishda nizoli vaziyatlar oldini olishning barcha imkoniyatlaridan foydalanish lozim. Nizo qanday xarakterga ega bo’lmasin va u qay darajada katta bo’lmasin, barcha hollarda nizoning sabablari hamda uni vujudga keltirgan holatlar diqqat bilan tahlil qilinishi lozim. Rahbar har bir aniq vaziyatning tagiga adolat va ob y ektivlik bilan yetishi, tegishli xulosalar chiqarishi kerak. Ishlab chiqarishda nizoli vaziyatlar turli sabablarga ko’ra vujudga kelishi mumkin. Ulardan: * mehnatni tashqil qilishdagi kamchiliklarni; *haq to’lashning takomillashtirilmagani; *yomon mehnat sharoitlarini; *mehnat haqidagi qonunlarni buzishni; *rahbarlikning qoniqarsiz saviyasini;

2. Nizo jarayonidagi bosqichlar va oqibatlar Nizoning kelib chiqishi va to’qnashishning sodir bo’lishi bir butun jarayon bo’lib, bu jarayon quyidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi (66-chizma). Nizoning kelib chiqish va to’qnashish jarayoni modeli. Bu jarayonning birinchi bosqichida nizo chiqishi uchun vaziyat tug’iladi, ya’ni tomonlar manfaatlarining qarama-qarshiligi obyektiv ravishda namoyon bo’ladi. Ammo ochiqdan-ochiq to’qnashuv sodir bo’lmaydi. Bunday holat har ikkala tomon tashabbusi bi lan yoki "merosdan " qolgan nizoning ta’siri ostida vujudga ke lishi mumkin. Nizoli vaziyatning obyektiv ravishda vujudga kelishiga bevosita qarama-qarshi turuvchi tomonlarning o’zlari yoki ularning muxoliflari sababchi bo’lishi mumkin. Ular turlicha daraja (rang) ga ega bo’lgan tomonlardir. Masalan: A. darajali muxoliflar — bu shaxslar; B. darajali muxoliflar — bu guruhlar; C. darajali muxoliflar — bu tash k ilotlar; D. darajali muxoliflar — bu dialog chog’ida o’z-o’zidan qaror qabul qiluvchi shaxslardir. Nizoning rivojlanishida va sodir bo’lishida ularning ta’siri deyarli bo’lmaydi. Nizoli vaziyatning boshqa bir unsuri — bu ayni shu vaziyatni keltirib chiqaruvchi ob y ektdir. Ko’pincha shu obyektni "bo’lishi olmaslik " yoki uni "bo’lishdagi " adolatsizlik sababli nizoli va ziyat vujudga keladi. Natijada ziddiyatga boruvchi tomonlar O’zla rining manfaatlari yo’lida hal qiluvchi mavqeni egallashga urinadilar. Nizoli vaziyatning tashqi unsurlari ham mavjud. B u lar quyidagilardir: E. haddan tashqari hissiyotga berilish; F. fikrini aniq iz h or eta olmaslik; G. bir-birini tushunishini xohlamaslik; H. asosga ega bo’lmagan noshukurlik va h okazo.

3. Ishlab chiqarishdagi nizolarning oldini olish va bartaraf etish. Nizoli vaziyatlarni boshqarishning bir q ator samarali usullari mavjud. Ularni quyidagi ikki yirik guruhga b o’ lish mumkin. Nizoli vaziyatlarni boshqarish usullari. Ta’kidlaganimizdek, rahbar nizoli vaziyatlarning kelib chiqish sabablarini faqat kishilar harakatlaridagi tafovutlardan deb bilmasliklari kerak. Albatta, bu ham qandaydir aniq, holatda nizoli vaziyatning vujudga kelishida muhim omil vazifasini bajarishi mumkin. Ammo u ta’sir etuvchi faktorlarning faqat bittasidir. Shu sababli, rahbar, eng avvalo nizoni keltirib chiqaruvchi omillarning tahlilini qilishi, so’ngra esa u yoki bu usulni qo’llash bo’yicha qaror qabul qilishi kerak. Ishga bo’lgan talabni tushuntirish usuli. Bu usul disfunksio nal usulga mutlaqo zid bo’lib, bunda har bir xodim va bo’limlar dan qanday natija kutilishi tushuntiriladi. Bu yerda ularga quyidagilar eslatiladi: I. erishishi lozim bo’lgan natija ko’lami; J. kim axborotni topshiradi va kim uni qabul qiladi; K. mas’uliyat, javobgarlik va vakolat tizimi; L. aniq siyosat, tartib-qoidalar va h .k. Rahbar bu masalalarni o’zi uchun aniqlashtirish maqsadida emas, balki har bir vaziyatda, har bir xodim va bo’lim qay tarzda ish tutishini, ularni nima kutishini tushuntirib bermog’i lozim. Muvofiqlashtirish va integrasiyalash usuli. Bu usul og’zaki buyruq (amr) zanjiri deb yuritiladi. Boshqarishda vakolatlar ierarxiyasini, ya’ni mansablarga ko’ra darajama- daraja bevosita itoat etish, bo’ysunush tartibini o’rnatish kishilarning o’zaro harakatlarini, korxona ichidagi axborotlar oqimini, qarorlar qabul qilishni tartibga tushiradi, muvofiqlashtiradi.

4. Stress va uni boshqarish. Stress — inglizcha (stress) so’zidan olingan bo’lib, asa biylik, keskinlik degan ma’nolarni anglatadi. Salbiylik turli jismoniy va aqliy ishlar haddan oshib ketishi, xavfli vaziyat tug’ilgan paytlarda, zarur choralarni zudlik bilan topishga majbur bo’lganda vujudga keladigan ruhiy holatdir. Bunday holatga tushgan kishilarga nisbatan: "u asabiylashdi" deb aytishadi. Shu ma’noda asabiy tushunchasi: M. salga asabiylashaveradigan, bo’lar-bo’lmasga qizishib, tutoqib ketadigan, zardasi tez, jizzaki kishi; N. asablarning kasalligi tufayli yuz bergan, asablar faoliyatining buzilganligi natijasida yuzaga kelgan h astalik; O. asablarning qo’zg’alishi bilan bog’liq bo’lgan holat (janjal, baqiriq-chaqiriq) kabilar ma’nosida talqin qilinadi

A dabiyotlar ro’y x ati: 1. O’zbekiston Respublikasi Qonunlari 1.O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. Toshkent. O’zbekiston. 2008.-40 b. 2.“Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun ruxsat berish tartib-taomillari turlari qisqartirilganligi hamda soddalashtirilganligi munosabati bilan O’zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish to’g’risida” O’zbekiston Respublikasining 2006 yil 4 apreldagi O’RQ-28-son Qonuni. 3.“Tadbirkorlik subyektlarini tekshirishlar soni qisqartirilganligi hamda tekshirishlar tizimi takomillashtirilganligi munosabati bilan O’zbekiston Respublikasining ayrim qonun hajjatlariga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish to’g’risida” O’zbekiston Respublikasining 2006 yil 23 martdagi O’RQ-26-son Qonuni. 4. O’zbekiston Respublikasining “Xususiy korxonalar to’g’risida” gi Qonuni. 2003 yil 16 sentyabr. 5. O’zbekiston Respublikasi Qonuni. “Ta’lim to’g’risida”. 1997 yil 29 avgust. 6. O’zbekiston Respublikasi Qonuni. “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to’g’risida”. 1997 yil 29 avgust.

Похожие

Nizo va stresslarni boshqarish 2

Nizo va stresni boshqarish ( MENEJMENT

Nizo, stress va o`zgarishlarni boshqarish

Tashkilotlar va ularni boshqarish

IRMda boshqarish va nazorat