Muhandislik faoliyatida texnik nazorat va sifatini baholash uslublari - Экономика - Рефераты

Muhandislik faoliyatida texnik nazorat va sifatini baholash uslublari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

66.5 KB

Muhandislik faoliyatida texnik nazorat va sifatini baholash uslublari Reja : 1. Texnik nazorat tizimi – muhandislikning ajralmas qismidir 2. Mahsulot sifatini baholash uslublari 3. Maxsulot sifatini oshirishni sertifikatlashdagi roli

1 Texnik nazorat tizimi – muhandislikning ajralmas qismidir. Ishlab chiqarilayotgan mahsulotni tizimli sifatini oshirish bu zamonaviy rivojlanishdagi ishlab chiqarishni muhim xususiyati hisoblanadi. Og‘ishmay mahsulot sifatini oshirish, ishlab chiqarishni kengaytirishni muxim sharti, dastlabki mehnat unumdorligini oshirish, mamlakat va horij bozorlarida korxonani raqobatbardoshligini oshirish hisoblanadi. Mahsulot ishlab chiqarishni me‘yoriy – texnik xujjat talabi asosida texnik nazorat orqali tayyorlanadi. Yaxshi sifatli mahsulot ishlab chiqarish uchun barcha omillar katta ahamiyatga ega, birinchi navbatda ishlab chiqarishga keltirilayotgan materiallar sifati, ishlab chiqarish vositalari holati, texnologik jarayonlarni mos keltiruvchi texnologik norma va yo‘riqnoma talablari o‘rnatiladi. Bu barqarorlik buyumni bir xil sifatliligini ta‘minlash oralig‘da, belgilangan standart va texnik sharoit yoki boshqa rahbarlikdagi xujjatlarga moslashtiradi. Korxonani barcha uchastkalari texnik nazorat yagona zavod organiga markazlashadi – texnik nazorat bo‘limidagi ishchilar o‘zlarining mahsulot sifatiga bog‘liq bo‘lgan foydali takliflari, ishlab chiqarish – texnik va boshqa zavodni operativ organlaridan mustaqil bo‘limlari kerak va iste‘molchi manfaatlarida raxbarlik qilishlariga majbur. TBN ishlari ma‘muriy – texnik xodimlar bilan birga doimo texnologik jarayonlarni barqarorlashtirish maqsadida va yaroqsiz mahsolotlarni kamaytirish hamda sifat darajasini ko‘tarish bo‘yicha profelaktik ishlarni kengaytiradi. Texnik nazoratni asosiy ob‘ekti: korxonaga keltirilayotgan hom ashyo, materiallar, yoqilg‘, butlovchi buyumlar, ishlab chiqarish jixozlarining holati, maxsolot tayyorlashda ishchi joyidagi texnologik intizom, tayyor maxsolotlar hisoblanadi. Texnik nazorat va tadqiqot, nafaqat maxsolotga maxsus talab qo‘yadi, balki maxsolot sifatini boshqarish to‘g‘risida malumot beradi. Korxonada mahsulot sifatini nazoratini belgilash, TBN shtatida turuvchi xodimlarni texnik nazoratini tashkil etishni boshliq boshqaradi. Texnik nazorat apparat tuzilishi ishlab chiqargan mahsulot murakkabligi va majburiyatiga , ishlab

chiqarish turiga, texnologik jarayonlar xususiyati, korxona va uning sexlarini ishlab chiqarish tuzilishiga bog‘liq bo‘ladi. Shunday qilib, tashkiliy apparat tuzilishi va TBN shtatlari har bir korxona uchun aloxida, mahsus sharoit va ishlab chiqarish hajmiga mosligi aniqlanadi. Byuro yoki texnik nazorat guruhi nafaqat asosiy balki yordamchi sexlar – ta‘mirlash, energetik, quruvchi va xokazolarda tashkil qilinadi, odatda ular o‘zlarining bosh mexanigi yoki bosh energetigi, qaysiki bajariladigan ish sifatiga to‘liq javob beradiganlarga bo‘ysunadilar. Barcha tayyor mahsulot TNB ishni qabul qilgandan so‘ng iste‘molchiga beriladi. Amalda qo‘llanilayotgan TNB yo‘riqnomasiga asosan, bu bo‘lim vazifasi quyidagilar hisoblanadi: • Ishlab chiqarilayotgan mahsulotni butunligi sifatini amaldagi texnik xujjat talab ( chizma, texnik sharoi, standart,meyyorlar va boshqa )asosida nazorati  Markirofka va yaroqsiz mahsulotni tamg‘alash, ishlab chiqarishda yaroqsiz mahsulotni olib tashlashni nazorati • Tamonlarni texnik qabul va tayyor mahsulotlarni sinash rasmilashtirishni to‘g‘riligini tekshirish. • Sex, bo‘lim ,lobaratoriyalar bilan birgalikda,loyihaviy texnikaviy ishlab chiqarish va ishlatishda defektlarni taxlil qilish. • Korhonaga asosiy seriyali ishlab chiqarish materiallarini kelish sifati,yoki korhona hujjatlarini rasmiylashtirish va mol yetkazib beruvchi etirozi nazorati  Budlik nazorati, teyyor mahsulotni o‘rash va kanservatsiyalar sifati markirofka nazorati. • Tayyor buyumga tavar belgisi borligi nazorati. • Ishlatishda bo‘lgan jihozlar , asbob va priborlar nazoratini to‘g‘ri amalga oshirilganligi yuzasidan inspektor nazorati. • O‘lchov vositalari holati va ularni saqlash nazorati,shuningsek barcha ishlab chiqarish asboblari ustidan inspektor nazorati. • Yangi standart va texnik shartlarni harid etish bilan bog‘liq tadbirlarni o‘tkazish va o‘z vaqtida tayorlash vazifasi.

• Tasdiqlangan qarorlar,yo‘riqnoma va sxemalar bo‘yicha,sexlar ishlab chiqarish texnalogiyasini amal qilish nazorati:Sinov va ularni labaratorayalarda taxlil qilish; • Nazorat operatsiyalar qilish uchun ishlab chiqarishga yangi jixozlarni joriy qilish, nozorat operatsiyalarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish: TNB vazifasiga ko‘ra quydagi funksiyalar amalga oshiriladi: xodimlarni tayyorlash va joy-joyiga qo‘yish:o‘qitish va malakasini oshirish:barcha turdagi texnik nazorat taxlili;nazorat va buyum sifatini baxolashni zamonaviy uslublarini joriy qilish: Korxonadan chiqqan mahsulotlarni ishlatish tarkibi to‘g‘risidagi statistik ma‘lumotlarni umimlashtirish va taxlil qilish, buyum kamligini aniqlashni kuzatish bo‘yicha samarali tadbirlarni amalga oshirish nazorati; mahsulot sertifikatsiyasini tayyorlash; tayyorlanadigan mahsulot sifatini oshirish bo‘yicha yo‘naltirilgan takliflarni ishlash; texnik xujjatlarni takomillashtirishda qatnashish. Doimo sifatni nazorat qilinishi ilmiy asosini chuqurlashtirish bosh omillaridan biri mahsulotni texnik darajasi va sifatini oshirish hisoblanadi.Amal qilinayotgan sifatni texnik nazorat turi quydagi asosiy belgilarga binoan bo‘linadi: • Nazorat obekti bog‘liqligiga ko‘ra – texnologik jarayondagi maxsulotni son va sifat tasnifi tarkibi nazorati ; • Maxsulotni vazifasi va yaratish pallasi bo‘yicha,rejalashtirish,ishlab chiqarish,ishlatish; • Jarayon bosqichlari bo‘yicha – kituvchi,operatsiyadagi, qabul qiluvchi (maxsulot ishlab chiqarishni tugatish nazorati). • Qamrovni to‘liqligi bo‘yicha – bir teks (xar bir ishlar nazorat,bir xil to‘lashdagi amalgam oshirilgan) • Navbatdagi maxsulotdan foydalanish imkoniyati bo‘yicha – parchalovchi (foydalanish nazorat xajmi bo‘lmagan ). • Texnik yoritilganlik darajasi bog‘liqligiga qarab– qo‘ldagi, mexanizatsiyalashgan, avtomatlashgan (qisman odamni qatnashishni bilan

amalgam oshiriladi) avtomatik (bevosita odam qatnashmay amalga oshiriladi) aktivli (texnologik jarayonni amalga oshirish va ishlov berish rejimini boshqarish maqsadida )passifli (nuqsonlarni ro‘yxatga olish). • Tashkilotni tuzilishi bo‘yicha – o‘zini nazorat (shahsiy nima bilan bajaruvchisifatni nazorati) bir pog‘onali (bajaruvchilar va TNV ishchilari nazorati)ko‘p pog‘anali (bajaruvchi nazorati, operatsion nazorat, mahsus uslubdagi nazorat,tNB qabuli 2. Mahsulot sifatini baholash uslublari. Mahsulot sifati ko‘rsatkichlarini ahamiyatini aniqlash uslublari 2 guruhga bo‘linadi: 1) ma‘lumot olish uslubi bo‘yicha: 2) ma‘lumot olish manbai bo‘yicha: Ma‘lumot olish uslubiyati bog‘liqligiga ko‘ra, mahsulot sifati ko‘rsatkichini aniqlash quyidagilarga bo‘linadi: o‘lchovchi, ro‘yhatga oluvchi, orgonoleptik xisobli. Malumot manbasidagi bog‘liqlikka ko‘ra: an‘anaviy ,ekspertli, ijtimoiy. O‟lchovli (albatda o‘lchov vositasini qo‘llashga ko‘ra): malumotga asoslangan, texnik o‘lchov vositasi yordamida olinadigan.Bu uslub yordamida amalgagi qiymat aniqlanadi. Masalan: buyum massasi, tok kuchi, dvigatelni aylanish soni, avtomobil‘ tezligi. Ro‟yxatga oluvchi malumotdan foydalanish bo‘yicha, kuzatish yo‘li bilan olinadi,bu uslubni unifikasiya, patent – xuquqidagi va boshqalar. Orgonoleptik – ma‘lumotdan foydalanish bo‘yicha olinadigan natija taxlili, sezgi organ ta‘sirini aniqlash, ko‘rish, edhitish, hidlsh, bir necha texnik vositalarni qo‘llash mumkin: lupalar, mikroskoplar, mikrofon va boshqalar. Ushbu uslub bilan oziq-ovqat maxsuloti sifati ko‘rsatkichlari aniqlanadi. Hisobli – nazariy va empirik bog‘liqlik yordamida olinadigan ma‘lumotdan foydalanish bo‘yicha. Bunday uslub loyihasida foydalaniladi.

An‟anaviy uslub mansabdor shaxslar bilan amalga oshiriladi(xodimlar), tajriba sinov xizmatlarini ixtisoslashtirish (labaratoriyalar, poligonlar va boshqalar) yoki hisob bo‘linmalar (loyiha bo‘limlari, hisoblash markazlari, ishonchlilik hizmati va boshqalar). Maxsulot sinovi quyidagi sharoitda norma va ekspluatatsiyaga maksimal. Masalan: avtotraktor va avtomobil korxonalarida, kompressor va nasos, boshqa elektrodvigatellar sinovdan o‘tkazish kerak. Eksportli – uni yordamida hozirgi vaqtda boshqa ko‘proq obyektiv uslublar bilan aniqlash mumkun bo‘lmagan shunday sifat ko‘rsatkichlarni axamiyati aniqlanadi. U gurux mutaxassis- ekspert bilan amalga oshiriladi. Ijtimoiy uslubda maxsulotni amaldagi yoki potensial istemolchilari amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish istemolchilari istaklarini yig‘ganda yoki og‘zaki so‘rov, konferensiya, ko‘rgazma, auksion, maxsulotni tajriba – ko‘rgazmasini ishlatish tashkil qilinadi. Texnik nazoratning asosiy vositasi nazorat-o‘lchov asboblari hisoblanadi. Nazorat vositasi quyidagi gruppalar bo‘yicha kvalifikasiyalanadi: qo‘ldagi, mexanik va avtomatik, nazoratni qo‘l vositasi universal ko‘rinishi va maxsus o‘lchov ko‘rinishida qo‘llaniladi. Oddiy universal qo‘l o‘lchov asbobiga kiradi: mashtabli jazvar, kronsirkular, burchak, shablon va boshqa. Murakkabroqqo‘l unversial asboblarga: shangensirkullar,; murakkab universal qo‘l o‘lchov asboblariga : shtongsirkullar,mikro litrlar, passametrlar va boshqa. Maxsus qo‘l o‘lchovlari nazorati ommaviy va yirik seriyali ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.Bularga: kalibrlar,pobkalar, fazoviy shablonlar kiradi. Avtomatik nazorat apparati hizmati diqqatga sazovor bo‘lib u jarayonni o‘zida ishlov beradigan detallarni o‘lchovini nasorat qiladi. 3. Mahsulot sifatini oshirishni sertifikatlashdagi roli Texnik darajani ko‘tarish vositasi, maxsulot sifati va raqobatbardoshligi bo‘lib sertifikatlashtirishni kiritish xisoblanadi.

O‘zbekiston Respublikasining ― Mehnat va hizmatni sertifikatlash to‘g‘risida‖gi qonunida asosiy tushuncha va iboralar, shuningdek sertifikatlash bo‘yicha ish olib borishni asosiy qoidalari qo‘llaniladi. ―Sertifikatsiya milliy tizimi‖-tizm, davlat darajasida sertifikatlasdni o‘tkazish uchun mustaxkam va boshqaruvni shaxsiy tasir qoidalari joylashtirilgan. ―Maxsulot sertifikati‖- o‘rnatilgan talabda maxsulotni mosligini tasdiqlash bo‘yicha faoliyat. ―Sertifikat muofiqligi‖ – sertifikat tizimi qoidaga asosan berilgan,maxsulotni belgilash talab bo‘yicha sertifikatga muvofiqliglni tasdiqlovchi xujjat. ―Muvofiqlik belgisi‖ – belgilangan tartibda ro‘yaxatdan o‘tkazib,aniq standar va boshqa meyyoriy xujjat bo‘yicha mos kelishini tasdiqlab markirovat qilingan belgi. Sertifikatsiyalashning o‘z maqsadi bor: • Maxsulotni sotilishini nazorat qilish; • Jaxon bozorida maxsulotni raqobatbardoshligini ta‘minlash; • Mamlakat va qo‘shma korxona,tadbirkorlarni xalqaro iqtisodiy ilmiy-texnik asoslarda va xalqaro savdo qatnashchilari uchun sharoit yaratish;  Istemolchilargni ximoya qilish; • Maxsulot sifat ko‘rsatkichlarini tasdiqlash: Majburiy sertifikatsiya o‘tkazish bo‘yicha ishlarni tashkil qilish ―Uzdavlat standart‖ tomonidan amalga oshiradi yoki uning topshirish bilan sertifikatsiya bo‘yicha akredutasiyadan o‘tgan tashkilot o‘tkazadi. Mahsulotni sertifikatlash ishlarga, ma‘lum nomanklaturada o‘rnatilgan mahsulotlar kiritiladi. Mahsulotni sertifikatlsh bilan xalqaro bozorda o‘rin olish imkoniga ega bo‘lishadi, narxlarini ko‘tarilishiga va raqobatbardoshlikni oshishiga zamin yaratiladi.

А d а biyotl а r: 1.I.A.Karimov.,,Barkamol avlod - O‘zbekiston taraqqiyotining paydevori‘‘. ,,Sharq‘‘,Toshkent,1997 yil,64 bet. 2.K а drl а r t а yyorl а sh milliy d а sturi. Tоshkеnt, O‘zbеkistоn, 1997 yil. 3. T а ‘lim to‘g‘risid а gi O‘zb е kist о n R е spublik а si Q о nuni. Tоshkеnt, 1997 yil. 4. Х.M.Mаmаtоv. ,,Аvtоmоbillаr‘‘, ,,O‘zbеkistоn‖nashiryoti, T.1995yil,336 bеt. 5. V.B. Litvinkov. ,,Osnovi injenernoy deyatel‘nosti‘‘M.O.R.F. Ural‘skoy G.T.U. Ekateringburg 2000 g. 6.Xodja е v. B.A ―Avtomobillarda yuk va passajirlarni tashish asoaslari‖T.: ―O‘zbеkiston‖, 2002. 7. Avtomobillar tеxnik ekspluatatsiyasi. O‘zRO va O‘MTV avtotransport oliy o‘quv yurtlari talabalariu chun darslik sifatida tavsiya etgan. Prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy taxriri ostida, Toshk е nt ―VORIS-NASHRIYOT‖, 2008.-560 b 8. V.A. Kutergin, ―Injenernaya deyatel‘nost‘ konstruktivnoy tochki zreniya.‖ Ijevsk: Uralsk. RAN, institut prikladnoy mexaniki, 2007 – 531 str. 9. Lc 1-2 “ Osobennosti Injenernaya deyatel‘nost‘ i rol‘Injenera v sovremennom mire‖

Похожие

Muhandislik faoliyatida qo’llaniladigan litsenzion talab soslari

Muhandislik faoliyatida ilmiy-tehnik tayorlash asoslari

Oziq ovqat tovarlari sifatini baholash fanining ahamiyati va dolzarbligi.

Bank faoliyatida qo’llaniladigan asosiy texnik ta’minotlarning O’zbekistonda rivojlanishi

Menejment madaniyati va uslublari