Mehmonxonalarda sanitariya-gigiyenik holatni saqlash jarayonlari va qurilmalari - Экономика - Рефераты

Mehmonxonalarda sanitariya-gigiyenik holatni saqlash jarayonlari va qurilmalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

87 KB

Mehmonxonalarda sanitariya-gigiyenik holatni saqlash jarayonlari va qurilmalari Reja: 1.Mehmonxonalarni tozaligini saqlash. 2.Xonalarni yig‘ishtirish, tozalash, dezinfeksiya, dezodoratsiya jarayonlari. 3.Mehmonxona xonalarini: yotish, mehmon kutish, oshxona, kabinet, daxliz, san 4.Tozalashda qo‘llaniladigan yuvish vositalarining atrof-muhitga va inson sog‘ligiga ta’siri. Choyshablarni yuzadan ajratish usullari: mexanik, kimyoviy, elektro- fizikaviy va h.k. uzellarni yig‘ishtirish, tozalash jarayonlarining o‘ziga xos xususiyatlari. 5.Tozalash usullaridan: choyshab, dasturxonlar va h.k. tozalashda samarali foydalanish. 6. Mehmonxonada ishlatilgan choyshablarni yuvishda va dezinfeksiya qilish jarayonlari 7.Choyshablarni yuvish tozalashda va siqish, quritish, dazmollash jarayon va qurilmalari

Mehmonxona xizmatlarining sifatini boshqarish masalalarini hal qilishda mehmonxona korxonalarini shinamlik darajasiga qarab tasniflash katta rol hynaydi. Shinamlik darajasi - kompleks mezon. U quyidagilardan tarkib topadi: - nomerlar fondining holati: nomerlar maydoni (m 2 ), bir o‘rinli (bir xonali), ko‘p xonali nomerlar, apartament nomerlarning ulushi, kommunal qulayliklarning mavjudligi va h.k.; - mebel, inventar, sanitariya-gigiyena ashyolari va sh.k.ning holati; - ovqatlanish korxonalari: restoranlar, qahvaxonalar, barlar va h.k.ning mavjudligi va holati; - binoning, unga keladigan yo‘llarning holati, mehmonxonaga yondosh hududning obodonlashtirilganligi; - axborot bilan ta’minlash va texnik jihozlash, shu jumladan telefon, yo‘ldosh aloqasi, televizorlar, muzlatgichlar, mini-barlar, mini-seyflar va h.k.ning mavjudligi; - ayrim qo‘shimcha bepul va pullik xizmatlar ko‘rsatish imkoniyatining mavjudligi. Sanab o‘tilgan mezonlar hozirgi kunda dunyoda mavjud bo‘lgan barcha mehmonxonalarni tasniflash tizimlarida qo‘llaniladi. Bundan tashqari, xodimlarga va ularning tayyorgarligi: ma’lumoti, malakasi, yoshi, sog‘lig‘i, chet tillarni bilishi, tashqi ko‘rinishiga ham bir qancha talablar qo‘yiladi. Hozirda jahonda ma’lum 30 dan ortiq tasniflash tizimlari zamirida shinamlik darajasi yotadi. Ular orasida quyidagi tasniflash tizimlari ayniqsa keng tarqalgan:  Yevropa tasniflash tizimi yoki «yulduzlar» tizimi . Fransiya milliy tasniflash tizimi asosida tuzilgan. Uning zamirida mehmonxonalarni 1 dan 5 yulduzgacha bhlgan toifalarga ajratish yotadi. Bunday tizim Fransiya, Avstraliya, Vengriya, Misr, Rossiyada va boshqa bir qancha mamlakatlarda qo‘llanadi;  harflar tizimi (A, V, S, D). Gresiyada qo‘llanadi;  «tojlar» tizimi. Buyuk Britaniyada amal qiladi;  hind tizimi.

Rivojlanayotgan mamlakatlarda mehmonxonalarni tasniflashning hind tizimi ayniqsa keng tarqalgan. Bu tizim ham mehmonxonalarni besh toifaga: «bir yulduzli», «ikki yulduzli», «uch yulduzli», «thrt yulduzli», «besh yulduzli» toifalarga ajratishni nazarda tutadi. Bu toifalarni maxsus komissiya ballar bo‘yicha baholash asosida belgilaydi. Ma’lum toifa mehmonxonalariga tizim tomonidan qhyilgan talablar ballarda baholanadi. Bunda har bir band bo‘yicha mumkin bo‘lgan maksimal baho belgilanadi. Komissiya hz ixtiyoriga khra tasniflash talablarida nazarda tutilmagan har qanday qo‘shimcha xizmatlar uchun 15 ballgacha baho qo‘yishi mumkin. Muayyan toifani olish uchun mehmonxona ayni toifa uchun belgilangan ballarning minimal miqdorini to‘plashi lozim. Bunda har bir band bo‘yicha to‘plangan ballar miqdori maksimal bahoning 50% dan kam bo‘lmasligi kerak. Ammo oxirgi shart alohida hollarda komissiya tomonidan bir yoki ikki band uchun majburiy emas deb topilishi mumkin, basharti mehmonxona bungacha ballarning zarur minimal miqdorini to‘plagan bo‘lsa. Mehmonxonalarni tasniflashning hind tizimi umumiy ovqatlanish korxonasini «restoran» toifasiga kiritish uchun zarur talablarning alohida ro‘yxatini o‘z ichiga oladi. Bu toifaga mansub deb topishlari uchun umumiy ovqatlanish korxonasi ham ballarning minimal miqdorini hamda har bir band bo‘yicha ballar maksimal miqdorining kamida 50% ni to‘plashi lozim. Misol. «1 yulduz» toifasi: bu toifaga mansub mehmonxona yaxshi hududda, mehmonxona uchun yaroqli binoda joylashgan bo‘lishi kerak (maksimal baho 15 ball); mijozlar bilan aloqa qiluvchi xodimlar ingliz tilini ish uchun zarur hajmda bilishi kerak (maksimal baho 5 ball) va h.k. «2 yulduz» toifasini olish uchun 150 ball, «3 yulduz» uchun – 210 ball, «4 yulduz» uchun – 250 ball, «5 yulduz» uchun – 290 ball to‘plash kerak. Har bir davlatda mehmonxonalarni tasniflash mezoni – shinamlik darajasi har xil tushuniladi. Mana shu holat, shuningdek davlatlarning madaniy-tarixiy va milliy an’analari bilan belgilangan bir qancha omillar jahonda mehmonxonalarning yagona tasnifini joriy etishga monelik qiladi. Jahon turistik tashkiloti (JTT), Yevropa hamjamiyati Mehmonxona va restoran sanoati qo‘mitasi, Xalqaro mehmonxonalar uyushmasining bu yo‘nalishdagi faoliyati hozircha

samara bermayapti. JTT faqat joylashtirish vositalarining standart tasnifini taklif etgan. Bu tasnifda mehmonxonalar va shunga hxshash korxonalar to‘rt katta guruhdan biriga kiritiladi (6-sxema). Yevropa mehmonxonalar bozorida Yevropa hamjamiyati Vazirlar Kengashi tomonidan 1986 yil 23 dekabrda qabul qilingan standartlashtirilgan axborot yagona tizimi amal qiladi. Bu tizim ko‘p sonli piktogrammalar – shartli rasmlardan iborat (2-rasm). Standartlashtirilgan axborot tizimining maqsadi turistlar Yevropa bo‘ylab sayohat qilishlarini, joylashtirish korxonalari bilan bog‘liq yo‘lko‘rsatgichlar, kataloglar, prospektlarni o‘qishlari va tushunishlarini yengillashtirishdan iborat. Bu tizim juda qulay bo‘lib, bir qancha ustunliklarga ega. U ob’ektiv, informativ, uni boshqarish oson, adashtiradigan talqinlar qo‘llanishiga yo‘l qo‘ymaydigan iste’molchilarning manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha amaldagi qonun hujjatlari yordamida nazorat qilinadi. Turistlar va sayohatchilarni joylashtirish vositalari Mehmonxonalar va shunga o‘xshash korxonalar Ixtisos- lashgan joylashtirish vositalari Xususiy joylash- tirish vositalari Mehmonxonalar Motellar Turistik bazalar Yoshlar mehmonxonalari Davolash mehmonxonalari Mehnat va dam olish lagerlari Shaxsiy turarjoy Xususiy uylardagi ijaraga olingan xonalarTijorat asosidagi va maxsus joylashtirish vositalari

sxema. Jahon turistik tashkiloti tomonidan tavsiya etilgan joylashtirish vositalari tasnifi Mehmonxona korxonalarining shinamlik darajasiga ko‘ra tasnifini ko‘rib chiqishda xalqaro amaliyotda yuzaga kelgan tasniflarni hamda ularni amalga oshirish tartibini bevosita belgilovchi hujjatlarni ishlab chiqishga nisbatan yondashuvlarni alohida qayd etib o‘tish kerak. Birinchi yondashuvda bunday hujjatlarni ishlab chiqish, amalga tatbiq etish va nazorat qilish bilan davlat organlari shug‘ullanadi, ya’ni mehmonxona korxonalari shinamlik darajasining, balki, boshqa joylashtirish vositalarining, shuningdek ovqatlanish korxonalarining davlat tomonidan belgilangan rasmiy Pansionatlar Nomerli klublar Mehmon uylari Turistik mehmonxonalar Turistik qishloq (uylar guruhi) Bungalo Ijtimoiy turizm korxonalari Boshqa joylashtirish vositalari Transportdagi joylashtirish vositalari Rotel Botel, flotel Bastay Manzilgohlar, kulbalar Alpotellar Boshqalar Xususiy agentlardan ijaraga olingan xonalar Qarindoshlar va tanishlar- nikida joylashishPlyaj mehmonxonalari Boshqa muassasalar

tasnifi mavjud. Xususan, bunday yondashuvga misollar Fransiya va Rossiyada kuzatiladi. Fransiya milliy tasnifi Hunarmandchilik va turizm ishlari bhyicha savdo vazirligining 1966 yil 13 iyuldagi 66  371 son qarori bilan amalga kiritilgan. Rossiya Federatsiyasida mehmonxonalarni tasniflash RF – GOST R 50645-94 «Turistik-ekskursiya xizmatlari khrsatish. Mehmonxonalar tasnifi» davlat standartiga asosan amalga oshiriladi. Ikkinchi yondashuvda hujjatlarni ishlab chiqish, amalga oshirish va nazorat qilish bilan kasaba uyushmalari va birlashmalari shug‘ullanadi. Masalan, Germaniyada bu jarayonlarni Mehmonxona va restoran xo‘jaliklari birlashmasi (EHOGA), Shveysariyada – Shveysariya mehmonxona sohiblari uyushmasi amalga oshiradi. Jahon amaliyotida shunday holatlar ham uchraydiki, bir mamlakat doirasida bir nechta tasniflash tizimlari amal qiladi. Masalan, Buyuk Britaniyada «tojlar» tizimi bilan bir qatorda, Britaniya turistik agentliklar uyushmasi – «Britich Travel Authority» (BTA) tomonidan taklif qilingan tasniflash tizimi qo‘llaniladi: - byudjet mehmonxonalari – shaharning markaziy qismida joylashgan va qulayliklar minimumiga ega mehmonxonalar; - turistik toifadagi mehmonxonalar – tarkibida restoran va bar bo‘lishi shart; - o‘rtacha toifadagi mehmonxonalar – xizmat khrsatish saviyasi ancha yuqori bo‘lgan mehmonxonalar; - birinchi toifa mehmonxonalar – shinamlik darajasi juda yuqori bo‘lgan, a’lo darajada xizmat ko‘rsatiladigan mehmonxonalar; - oliy toifa mehmonxonalar – yashash va xizmat ko‘rsatish ekstra darajada bo‘lgan mehmonxonalar. Buyuk Britaniyada amal qiluvchi «tojlar» tizimini «yulduzlar» tizimi bilan uyg‘unlashtirish uchun «tojlar»ning umumiy miqdoridan bitta «yulduz»ni ayirish kerak (masalan, to‘rt «tojli» daraja uch «yulduzli» darajaga teng). Yuqorida ko‘rib chiqilgan Britaniya agentliklari uyushmasi tomonidan taklif qilingan mehmonxonalarni tasniflash tizimi ham shunday muvofiqlikni nazarda tutadi:

- byudjet mehmonxonalari – 1 yulduz; - turistik toifa mehmonxonalari – 2 yulduz; - o‘rtacha toifa mehmonxonalar – 3 yulduz; - birinchi toifa mehmonxonalar – 4 yulduz; - oliy toifa mehmonxonalar – 5 yulduz. Jahonda Fransiya milliy tasniflash tizimi ayniqsa keng tarqalgan. Bu tizim turistik mehmonxonalarni 6 toifaga ajratadi. Shulardan besh toifa mehmonxonalarga ma’lum miqdorda yulduzlar berishni nazarda tutadi (1 yulduzli, 2 yulduzli, 3 yulduzli, 4 yulduzli yoki 5 yulduzli mehmonxonalar). Bir toifa – yulduzsiz. Bunday tizim mehmonxona xizmatlari bozorini ancha to‘liq qamrab olish imkonini beradi. Minimal talab-mezonlarga javob bermaydigan mehmonxona toifa olishga da’vogar bo‘la olmaydi. Bunday talab-mezonlar quyidagi guruhlarga birlashtirilgan: A – xonalar miqdori; V – umumiy binolar va xonalar; S – mehmonxonaning jihozlanishi; D – yashash joyining shinamligi; E – xizmat ko‘rsatish; F – nogironlar hamda harakatlanishi cheklangan shaxslarga yaratilgan qulayliklar. Germaniya tasniflash tizimiga ko‘ra, mehmonxona korxonalari besh toifaga ajratiladi. Bu tizimni Yevropa tizimi bilan uyg‘unlashtirish maqsadida bu yerda har bir toifa ma’lum yulduzlar miqdoriga mos kelishi nazarda tutiladi:  turistik toifa – 1 yulduz;  standart toifa – 2 yulduz;  komfortli toifa – 3 yulduz;  birinchi toifa – 4 yulduz;  lyuks – 5 yulduz.

Boshqa tasniflash tizimlari ham o‘zining «yulduzlar» tizimiga muvofiqligini belgilashga harakat qiladi. Masalan, Gresiyada A toifa mehmonxonalar to‘rt yulduzli darajaga, V toifa mehmonxonalar uch yulduzli darajaga, S toifa mehmonxonalar ikki yulduzli darajaga, D toifa mehmonxonalar bir yulduzli darajaga mos keladi. Italiyada birinchi toifa mehmonxonalar shartli ravishda to‘rt yulduzli darajaga, ikkinchi toifa mehmonxonalar uch yulduzli darajaga, uchinchi toifa mehmonxonalar ikki yulduzli darajaga mos keladi. Germaniya tasniflash tizimi 22 ta majburiy hamda korxonalar toifasiga bog‘liq bo‘lmagan mezonlar bo‘yicha talablarni belgilaydi:  qabul qilish xizmatining ishi;  nonushtalar servisi;  ichimliklar servisi;  ovqatlanish servisi;  nomerda telefonning mavjudligi;  nomerlarning 75% minimal maydonga egaligi (vanna va hojatxona maydonini ham qo‘shganda);  sanitariya qulayligi (vanna va hojatxonalarning umumiy jihozlanishiga nisbatan foiz hisobida);  vanna va hojatxonalarning jihozlanishi;  «suite»-nomerlar (apartamentli nomerlar)ning mavjudligi;  nomerlarning mebel va boshqa anjomlar bilan jihozlanishi;  nomerda radio va televizorlarning mavjudligi;  mehmonlar uchun sovg‘alarning mavjudligi;  kir yuvish va dazmollash xizmatining mavjudligi;  seyflarning mavjudligi;  xollar miqdori va holati;  naqd pulsiz hisob-kitoblar qilish imkoniyatining mavjudligi;  telefaksning mavjudligi;  mehmonxona barlari miqdori va ularning ish rejimi;  restoranlar miqdori va ularning ish rejimi;

 konferensiya va banketlar o‘tkazish imkoniyati;  qo‘shimcha (fakultativ) xizmatlar miqdori. So‘nggi holat bhyicha qo‘shimcha xizmatlarning quyidagi miqdori belgilangan:  «lyuks» mehmonxonalar uchun - 270;  birinchi toifa mehmonxonalar uchun – 120;  komfortli toifa mehmonxonalar uchun – 70;  standart toifa mehmonxonalar uchun – 25;  turistik toifa mehmonxonalar uchun – 0. Germaniya tasniflash tizimining o‘ziga xos jihati shundan iboratki, unda pansionlar, karvonsaroylar, «garni» otellar singari mehmonxona korxonalari uchun ham toifalar nazarda tutilgan. Bunday turdagi mehmonxona korxonalariga tegishli toifalarni belgilashda «restoran», «ovqatlanish servisi» kabi majburiy talablar nazarda tutilmaydi, qo‘shimcha talablarning zarur miqdori esa ancha kam: - birinchi toifa uchun – 90; - komfortli toifa uchun – 50; - standart toifa uchun – 15. Bundan tashqari, mazkur korxonalarga ko‘pi bilan birinchi toifa (4 yulduz) berilishi mumkin. AQShda hukumat tomonidan rasman tasdiqlangan mehmonxonalarni tasniflash tizimi mavjud emas. Shinamlik darajasiga qarab mehmonxonalar odatda 5 toifaga ajratiladi. Oliy toifa (5 yulduz) ikki muassasa: «American Automobile Assosiation» (AAA) va «Mobile Travel Guide» tomonidan beriladi. Mehmonxona tarmoqlari mehmonxonalarni tasniflashga nisbatan o‘z yondashuviga ega. Odatda ularda toifalar emas, balki markalar ajratiladi. Bunday markalar muayyan tarmoqdagi barcha mehmonxonalarda amal qiladi. Har bir markada nafaqat shinamlik darajasi, balki mehmonxonaning vazifasi, jyolashgan yeri va boshqa ayrim mezonlar ham hisobga olinishi mumkin. Masalan, Yevropadagi yirik «Accor» mehmonxonalar tarmog‘i (Fransiya) har xil xizmatlar ko‘rsatuvchi korxonalarning bir nechta markasini taklif etadi:

- Sofitel; - Nnovotel; - Mercury – u shinamlik va narx-navo darajasiga ko‘ra yana 3 guruhga bo‘linadi: - Relais  Inn – standart nomerlar, sifatli xizmatlar taklif etadi; - Hotell  Mercury – nisbatan yuqori saviyada xizmat ko‘rsatiladi, shinamlik darajasi ham yuqori; - Grand  Hotell – mehmonxona juda qulay yerda joylashgan, shinamlik darajasi juda yuqori bo‘ladi, kun bhyi xizmat ko‘rsatiladi; - Ibis; - Etap; - Formule 1. Bozor kon’yunkturasidan kelib chiqib, «Accor» mehmonxonalar tarmog‘i, turizm bozorining ma’lum segmentlariga xizmat ko‘rsatish maqsadida, qaysi markaga egaligidan qat’i nazar, bir qancha mehmonxona korxonalarini birlashtiradi. Masalan, «Novotel» va «Mercury» markasiga ega bo‘lgan ayrim mehmonxonalar kongressmenlar, ko‘rgazmalar va boshqa shunga o‘xshash anjumanlar va tadbirlarni qabul qilish va ularga xizmat ko‘rsatishga ixtisoslashgan «Atria» guruhiga kiradi. Mehmonxonalarning boshqa bir guruhi o‘z nomida «Goralia» belgisiga ega bo‘ladi – bu «kurort mehmonxonasi» degan ma’noni anglatadi. AQShdagi «Holiday Inn» yirik mehmonxonalar tarmog‘i markalarni belgilashda mehmonxona korxonasi qayerda joylashganini, mijozlar bu yerda qancha vaqt bo‘lishini va ayrim boshqa mezonlarni hisobga oladi va quyidagi markalarni nazarda tutadi: - Garden Cort – iqtisodiy toifadagi mehmonxonalar; - Holiday Inn express – kvartira tipidagi mehmonxonalar (apart-otellar); - Holiday Inn sun sprii resorts – katta daromadli shaxslar uchun mo‘ljallangan kurort mehmonxonalari;

- Holiday Inn select – ishbilarmon odamlar uchun mo‘ljallangan mehmonxonalar; - Holiday Inn hotels end – nomerlar fondining 10% ni uzoq vaqt yashaydigan ishbilarmon odamlar uchun mo‘ljallangan apartamentlar tashkil etuvchi mehmonxonalar. Ayrim hollarda mehmonxonalar markalarining nomlari foydalanuvchiga tegishli axborot bermaydi. Shu bois turoperatorlar har bir markani Yevropa tizimidagi yulduzlar miqdoriga mos ravishda belgilay boshladilar. «Accor» mehmonxonalar tarmog‘i bilan bog‘liq holda: Sofitel – 5 yulduz; Novotel – 4 yulduz; Mercury – 3 yulduz; Ibis – 2 yulduz; Formule 1 – yulduzsiz.

Adabiyotlar: 1. Уокер Д.Р. Введение в гостеприимство. Учебное пособие. -М., 2002 г. 2. Чудновский А.Д. Туризм и гостиничное хозяйство. Учебник. -М., 2000. 3. Филлиповский Е.Е., Шмарова Л.В. Экономика и организация гостиничного хозяйства. - М.: ФиС, 2005 4. Сенин В.С., Денисенко А.В Гостиничнўй бизнес: классификация гостиниц и других средств размешения: Учебное пособие. - М.: ФиС, 2004. 5. Папирян Г.А., Менеджмент в индустрии гостеприимства. М.: 2000 7. Лесник А.Л., Мацицкий И.П., Чернмшев А.В. Организация и управление гостиничньш бизнесом. Учебник - М.: «Интер Универсап», 2000

Похожие

Mehmonxonalarda ovqatlantirsh xizmati jarayonlari va qurilmalar

Mehmonxonaning asosiy jarayonlari va qurilmalari tushunchasi

Mehmonxona nomer fondiga xizmat ko‘rsatishni tashkil etish

Mehmonxona nomer fondiga xizmat ko`rsatishni tashkil etish

Mehmonxona va turkomplekslar muxandislik-texnikaviy xizmatlaridagi jarayonlar va qurilmalar