Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги маркетингининг стратегияси ва тактикаси - Экономика - Рефераты

Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги маркетингининг стратегияси ва тактикаси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

125 KB

Ме ҳ монхона ва ресторан хўжалиги маркетингининг стратегияси ва тактикаси Режа : 1. Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги нинг халқаро бозорда Ўзбекистоннинг рақобатбардошлигини таъминлаш 2. Ме ҳ монхона ва ресторан хўжалиги нинг асосий хорижий бозорларининг имкониятлари 3. Ме ҳ монхона ва ресторан хўжалиги маркетинги стратегияси ва тактикаси

1. Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги халқаро бозорида Ўзбекистоннинг рақобатбардошлигини таъминлаш. Ўзбекистондаги мавжуд меҳмонхона инфратузилмаси асосида меҳмонхона соҳасини ривожлантириш ва уни халқаро бозорга олиб чиқиш бўйича иқтисодий ривожланиш режасини ишлаб чиқиш мумкин. Меҳмонхона соҳасини ривожлантиришнинг макроиқтисодий мақсадига мувофиқ 2004 йилда 0,8 млн., 2008 йилга келиб эса 1,0 млн. туристга хизмат кўрсатиш режалаштирилган. Бу мақсадга эришиш сифат ўзгариши билан бир қаторда сон ўзгаришига ҳам эришишни талаб қилади. Ўзбекистонга чет элдан миллион турист олиб келишни таъминлаш масаласи меҳмонхона инфратузилмасини ривожлантириш, ходимларни тайёрлаш, маркетинг тадбирларини ўтказиш, туристларга кўрсатиладиган хизмат турларини кўпайтириш билан боғлиқдир. Режалаштирилаётган давр мобайнида чет эллик туристларнинг сони 2000 йилдагидан 29,5% дан 43,5% гача кўпаяди, яъни 1,5 маротабага ошади. Бунга миллий туристик хизматларни халқаро бозорга кенг олиб чиқиш ва туризм инфратузилмасини ривожлантириш орқали эришиш мумкин. 3-жадвал Ўзбекистон ме ҳ монхоналарида туристларнинг сон ва сифат ўзгаришлари № Кўрсаткичлар 1996 2000 2005 1 Туристлар сони жами шу жумладан : 589,1 1500,0 2300,0 2 . Норез и дентларни қабул қилиш улардан: 359,1 930,0 1700,0 3 -Чет эл туристлари 173,6 450,0 1700,0 4 -МДХ давлатларидан туристлар 221,5 480,0 700,0

5 Рез и дентларни жўнатиш жами шу ж. 194, 370,0 600,0 6 - Чет элга ; 118,2 210,0 350,0 7 -Республика б ў йлаб 76,3 160, 0 250, 0 Манба: “Ўзбектуризм” МКси ҳ исоботларидан Меҳмонхоналарни ривожлантиришга турли молиявий манбалар ҳисобига жойлар сонини ошириш орқали эришиш мумкин. Бунда 2000-2005 йиллар давомида туристларни жойлаштириш мумкин бўлган жойлар сонини 2 маротаба, чет эллик туристларни жойлаштириш мумкин бўлган жойлар сонини 6,4 дан 15 мингтагача оширишни режалаштириш кўзда тутилмокда. Меҳмонхона соҳасини ривожлантиришни таъминлаш олий, ўрта маҳсус маълумотга эга бўлган билимдон ходимларни, касб бўйича фаолият кўриниши бўйича ишчи ходимларни тайёрлашни кўзда тутади. Белгиланган мақсадга эришиш менежерлар, маркетинг бўйича мутахассислар, халқаро бизнесменларни тайёрлашни 2008 йилга келиб 10 тадан 500 тагача олиб чиқишни талаб қилади. Бозорнинг белгиланган мақсадга эришишни таъминлаб берувчи омиллар бу маркетинг ҳаражатлари ҳисобланади, яъни турхизматларни халқаро бозорга олиб чиқишдан олдин шакллантиришдир. Шу мақсадларга сарф қилинадиган маблағ режага асосан 1996 йилдаги 1,5 млн. АҚШ долларидан 2005 йилга келиб, 50 млн. АҚШ долларигача олиб чиқилиши лозим. 4-жадвал Меҳмонхона тизимини ривожлантириш учун зарур бўлган маблағларга бўлган эҳтиёж № Кўрсаткичлар Ў лчов бирлиги 1996 2000 2005

1. Чет элликлар ва туристларни жойлаштириш мумкин бўлган жойлар сони -жами, ш.ж. мингта 12,0 20,0 28,0 -хусусий сектор 0,6 1,0 2,0 2 . Чет эллик туристлар учун жойлар сони жами 6,4 11,9 15,0 Улардан: -ме ҳ монхоналарда 5,6 8,0 1,5 -хусусий секторда 0,5 0,8 1,5 3 . Олий маълумотли м у тахассисларни тайёрлаш 10,0 800,0 1500,0 шу жумладан: туризм менежерлари 10,0 500,0 1000,0 4 Маркетинг ҳаражатлари Минг сум Млн.дол. 105,0 1,5 1050,0 1,5 3500,0 50,0 Манба: “Ўзбектуризм” Мк си ҳ исоботларидан. 2.Ме ҳ монхона ва ресторан хўжалиги асосий хорижий бозорларининг имкониятлари Чет элликларнинг Ўзбекистонга келишлари билан бо ғ лиқ ресурслар ва ташкилотларнинг мавжудлиги кўплаб омилларга бо ғ лиқ. Масалан, ҳук уматнинг туризмни ривожлантиришга бўлган муносабати, давлатнинг иқтисодий сиёсати, визалар ва бошқа давлатлар билан иқтисодий ало қ алар. Ҳ ар бир миллат ва элатда

барча даврларда кўпро қ мамлакатларни кўриш иштиё қ и бўлган одамлар бўлган. Шундан келиб чиқкан ҳолда реклама орқали, виза тартибларини соддалаштириш орқали, ме ҳ монхона ва ресторанларда к ў рсатиладиган хизматлар сифатини яхшилаш орқали туристлар сони ошириш кўзда тутилади. Бизнинг тахминларимизга кўра 1996-2005 йиллар давомида туристик визалар билан келувчи чет эт элликлар сони 18,6 мингтадан 540,0 мингтагача кўпайтирилади. Албатта, ме ҳ монхоналар билан бошқа чет элликлар- дипломатлар, бизнесменлар, талабалар ва бошқалар ҳ ам фойдаланадилар. Уларнинг сони келажакда янада ошади. Уларнинг таркиби биринчи галда, давлатнинг туризм со ҳ асидаги сиёсатидан, ушбу со ҳ ага ажратиладиган мабла ғ лардан, дипломатик визалар ва бошқа кўрсаткичларга бо ғ лиқ бўлади. Ўзбекистонда барча чет элликлар учун сервис тизимини яратиш, туристик объектларни хизматларни сотиш тизимига жалб қилиш самарадорлигига бо ғ лиқдир. Туризмни барқарор ривожлантириш дастўрини амалга ошириш натижасида микродар а жада иқтисодий самарага эришилади. Туризмни ривожланиш даражаси битта хорижий туристдан олинадиган тушум, к ў рсатиладиган хизматлар ҳ ажми, рентабеллик каби бир қатор кўрсаткичлар билан улчанади. Туризм со ҳ асидан олинадиган моддий самара фойда ва даромад билан белгиланади. Туристларга уларнинг республикада бўлиш даврларида к ў рсатиладиган хизматларнинг қ иймати уларнинг турларини 29 тадан 100 тагача кўпайтириш эвазига 3 минг с ў мдан 13 минг с ў мгача ошиши мумкин. 5-жадвал Ме ҳ монхона секторининг ривожлантириш натижасида хал қ хўжалиги самарасининг ошиши Кўрсаткичлар Ў лчов бирлиги 1996 2000 2005 Битта чет эллик Долл туристдан тушган тушумлар 1200 1350 1500 Хизматларнинг Сум 3014 8000 13000

битта турист ҳ исобидаги қ иймати Туристларга к ў рсатиладиган хизматлар сони Та 29 50 100 Туризмнинг халқ хўжалиги самараси % 34,3 50 70 Манба: “Ўзбектуризм” М К си ҳ исоботларидан 3.Ме ҳ монхона ва ресторан хўжалиги маркетинги стратегияси ва тактикаси Хизматлар сонини кўпайтириш ва уларнинг сифатини яхшилаш туристларга меҳмонхоналарда хизмат кўрсатиш самарасини, демак туризм соҳаси рентабеллигини оширишга олиб келади. Шу муносабат билан янги турмаҳсулотларни ишлаб чиқишга имкон пайдо бўлади, ҳозирги кунда уларни ишлаб чиқиш учун етарли даражада халқаро стандартларга мос келувчи сифатли хизматлар етарли эмас. Унда қуйидаги туристик маҳсулотларни тайёрлаш имкони пайдо бўлади: - манфаатдор хорижий фирмалар билан ҳамкорликда "Ипак йўли" лойиҳасининг муҳандислик-маслаҳат қисмини ишлаб чиқиш бўйича ҳиссадорлик жамиятини ташкил қилиш; -"Буюк Ипак йўли" билан боғланган марказий доира йўли бўйлаб, шунингдек Тинч океанига чиқиш учун Хитой ва Эрон орқали минтақалараро темир йўли йўналишини ишлаб чиқиш ва ўзлаштириш; - "Ипак йўли" маршрути бўйича туристларни қабул қилишда идораларга карашли сиҳатгоҳлар, профилакторийлар, аҳолининг яшаш жойларидан фойдаланишни йўлга қўйиш;

-хиссадорлик асосида қуйидаги туристик маҳсулотларни ишлаб чиқиш: "Туркистон кишлоги" очиқ осмон остидаги тарихий мўзей, "Толадан кийим- бошгача" тарихий-этнографик ва техник-технологик мўзей, "Пахта чаноғидан тайёр маҳсулотгача", кадимий Туркистондаги олтин қазиб олиш ва заргарлик хунарлари хақидаги турмаҳсулотлар; -туристик мажмуалар учун ахборот марказини ташкил қилиш; -Бухоро, Самарқанд, Хива, Қ арши, Термиз ва Фар ғ она минта қ аларидаги маданий-тарихий ва меъмори й ё дгорликларни тиклаш ва улардан самарали фойдаланиш. Туристик ва экскурсия корхоналари томонидан хизмат к ў рсатилаётган ме ҳ монларнинг сонини бир йилда 202,5 млн . тагача, чет эллик туристлардан тушаётган валюта тушумларини эса 2005 йилга келиб 1 млрд . га етказиш режалаштирилмоқда. Янги иқтисодий механизмни ташкил қилиш қуйидаги вазифаларни амалга ошириш учун қулай шароитларни яратишни кўзда тутади: - меҳмонхоналар учун замонавий халқаро стандартларга мо с келувчи мебеллар, жи ҳ озлар ишлаб чиқариш бўйича қў шма корхоналар тузиш ва бу борада импортни камайтириш; - халқ ҳ унармандчилигини ривожлантириш, қадимги туркий жи ҳ озлар шаклида ишланган кундалик туристик э ҳ тиёжлар учун товарлар ишлаб чиқиш бўйича кичиқ корхоналар очиш ва уларга ёрдам бериш; - к ў нгил очиш индустриясини ташкил қилиш, дам олиш учун мўлжалланган спорт-со ғ ломлашт и риш марказларини, табиий туристик оромго ҳ ларни, спорт клубларини, казино, гольф ў йнаш учун мўлжалланган майдонларни ва ҳ .к. ларни ташкил қилиш; - реклама фаолиятини кенгайтириш ва реклама ма ҳ сулотларининг сифатини ошириш, тегишли босмахона базасини барпо қилиш, аудио, видео, нашрий- ма ҳ с ул отларни яратиш;

- маҳсус белгига эга бўлган эсдалик ма ҳ сулотлари, спорт жи ҳ озлари, туристик анжомларни ишлаб чиқариш бўйича хусусий ва қўшма корхоналарни ташкил қилиш; - туризм соҳасидаги корхона ва ташкилотларнинг ташқи иқтисодий фаолиятларини йўлга қўйиш орқали хорижий инвестицияларни жалб қилиш, туризм иқтисодиётига бевосита сармояларни олиб келиш учун имтиёзлар, кафолатлар тизимини ва тегишли солиқ тартибини жорий қилиш; - мавжуд моддий-техник базани халқаро андозалар даражасига олиб чиқиш учун таъмирлаш ишларини олиб бориш; - катта бўлмаган, 100-150 та ўринга мўлжалланган меҳмонхоналарни кўриш, бу маҳаллий ресурслардан тўлиқ фойдаланиш, лойиҳаларни молиялаштириш масалаларини соддалаштиради. "Ўзбектуризм" МК маркетинг фаолиятини олиб боришдаги жорий соф ҳаражатлари бир млн. доллардан ошмайди. Шаркий Европадаги ва баъзи бир Осиё мамлакатлардаги меҳмонхона ташкилотларнинг бугунги кундаги бюджетларни ўрганиб чиқилса, у Шри-Ланкадаги 800 000 доллар, Руминияда 3 млн, Венгрияда 6 млн, Сингапур ва Польшада 7 млн ва Ҳиндистонда 18 млн АҚШ долларини ташкил қилади. Бу бюджетлар давлатнинг турли манбаларидан молиялаштирилади. Ҳар бир корхона кўзда тутилмаган ҳаражатлар учун маблағларга эга бўлиши ўта муҳимдир. Туризм маркетинги ҳар бир мамалакат ёки ҳудуд учун муҳим аҳамиятга эга. Маркетинг ёрдамида потенциал туристлар тегишли худуд нима таклиф эта олиши туғрисида маълумотга эга бўлади ва шундан кейин уларда ушбу худудга ташриф этиш истаги пайдо бўлади. Бозорни режалаштириш умумий жараёнинг бир элементи ва унинг туристик маҳсулот ишлаб чиқиш билан алоқаси сифатида тушуниш лозим. Маркетинг фаолиятининг бир нечта йўналишларини ўз ичига олади. Буларга маркетинг мақсадларини белгилаш, маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш, реклама – ахборот дастўрини ишлаб чиқиш ва уни амалга ошириш, шунингдек туристлар учун маълумотлар хизматини ташкил этиш киради. Бозорни

режалаштириш алоҳида ёки халқаро ва ички туристлар Билан биргаликда амалга оширилиши мумкин. Ҳар томонлама ва комплекс режалаштириш жараёнида маркетинг соҳасидаги вазифалар жалб килинадиган туристларнинг турлари ва миқдори нуктаи назаридан бозор мақсадлари кўринишини олади. Бозор мақсадлари одатда беш йиллик даврлар учун белгиланади ва туристларнинг тури, ташриф муддатларининг ўртача давомийлиги, уларни юборган мамалакат ёки халқаро худудлар ва бошқа хусусиятларни ҳисобга олган ҳолад ташрифларнинг тахминий сони кўринишида ифодаланади. Туристларнинг мақсадли сегментлари туристик маҳсулот, туристик ва туризмнинг кўтилган турлари концепциясиги мос бўлиши керак. Булар туризмнинг қуйидаги турлари Кириши мумкин: Умумий ҳарактердаги ўқув саёхатлар; Денгиз бўйида дам олиш; Ихтисослаштирилган табиат, маданий ва саргўз ашт саёхатларнинг турли кўринишлари; Этник саёхатлар; Денгиз бўйлаб кема саёхат. Баъзи туризм бозорлари белгиланган жойлар комбинацияларига йўналтирилган бўлиши мумкин. Бунда туристлар бир нечта мамлакатларга саёхат доираси бирор мамлакатга ташриф этишади. Бошқа туризм бозорлари эса фақат бита мўлжалланган жойга йўналтирилган бўлиши мумкин. Ривожланган туристик марказларда маркетинг мақсадлари бозор турларининг ўзгариши Билан (масалан, яънада юқори сифатли ёки ихтисослаштирилган бозорларга мослашиш) боғлиқ бўлиши мумкин. Бундай мақсадларни диккатга сазовор жойлар, объектлар ва хизматлар Билан боғлиқ туристик маҳсулотдаги тегишли ўзгаришлар мослаштириш талаб этади. Маркетинг стратегиясида бозор мақсадларига эришишнинг прициплари ифодаланади. Бундай стратегия, жумладан, қуйидаги элементларни ўз ичига олади:

- Маркетинг табиат умумий, қизиқишлари бир хил бўлган туристлрга йўналтирилган, туризм бозорларининг ўзига хос турларига йўналтирилган - Реклама – ахборот усулларининг асосий кўринишларига қараб қўллаш лозим. Масалан , туроператорларга, туристеъмолчиларга ёки бу тоифаларнинг иккалаларига биргаликда мўлжалланган бўлиши мумкин. - Вақт бўйича режалаштириш ёки реклама – ахборот тадбирлари бозорнинг муайян турлари ёки мамалакатларга нисбатан устиворлигини белгилаш. Вақт бўйича режалаштириш туристик объектларнинг фойдаланишга киритилиш муддатларига боғлиқ. - Тарғибот қиладиган худуднинг тимсоли ва тавсифи. Ривожланаётган Янги туристик марказнинг аввал ижобий имиджини яратиш ва шундан кейинги муайян ривожлантириш жараёнига ўтиш лозим. - Бартараф этилиши керак бўлган ҳар қандай тускинликлар. Масалан, яқинда юз берган сиёсий бекарорлик ёки табиий офат. Қуйидаги вариантлар ичида энг мақсадга мувофиқлигини танлаш. - Туристларни жунатувчи асосий бозор ҳисобланадиган мамалакатларда реклама – ахборот ваколатхонаси очиш; бундай мамалакатларда шартнома бўйича ваколатхоналар ташкил этиш; - реклама-ахборот ишларини бевосита ўз мамлакатидаги бош муассаса орқали ташкил этиш. Юзага келиши мумкин бўлган барча кутилмаган ҳолларни ҳисобга олиш. Масалан, олдин ёпик бўлган туристларни жунатувчи бозорнинг очилиши. Маркетинг стратегияси ўзок вақтга мўлжалланган ёки қисқа вақтга мўлжалланган мақсадлар Билан ҳам боғлиқ бўлиши керак. Шунинг натижасида бир томондан ўзок муддатга мўлжалланган мақсадларга эришиш учун, икки томондан эса қисқа муддатга мўлжалланган мақсадларни янадсуаниқрок режалаштириш учу насос яратилади. Маркетинг стратегиясини тез – тез қайта кўриб чиқиш лозим. Лозим топилганда, бозор йўналишларига ва туристик маҳсулот эвалюциясидаги ҳар қандай ўзгаришларга қараб тегишли ўзгартиришлар киритилади.

Хулоса Хизматлар сонини кўпайтириш ва уларнинг сифатини яхшилаш туристларга меҳмонхоналарда хизмат кўрсатиш самарасини, демак туризм соҳаси рентабеллигини оширишга олиб келади. Шу муносабат билан янги турмаҳсулотларни ишлаб чиқишга имкон пайдо бўлади, ҳозирги кунда уларни ишлаб чиқиш учун етарли даражада халқаро стандартларга мос келувчи сифатли хизматлар етарли эмас. Унда қуйидаги туристик маҳсулотларни тайёрлаш имкони пайдо бўлади.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 1.Комилова Ф.К Хал қ аро туризм бозори - Т.: ТДИУ, 2006 й 2. Александрова А.Ю. Международный туризм. Учебник.-М.: Аспект Пресс – 2004, 470с. 3 .Биржаков М.Б. Введение в туризм. Учебник- изд.6-е перераб. И доп. – СПб.: Изд.дом Герда, 2004.-448с. 4 .Гвозденко А.А. Логистика в туризме: Учеб ное .пособ ие . – М.:ФиС, 2004,272 с. 5 .Гуляев В.Г. Туризм: экономика и социальное развитие. –М.:ФиС, 2003-304 с. 6 .Дехтярь Г.М. Лицензирование и сертификация в туризме: Уч ебное .пособ ие .-М. ФиС – 2004, 256с. 7 .Дурович А.П. Маркетинг в туризме: Уч ное .пособ ие . 4-е изд.стереотип.-Мн.: Новое знание-2004, 496 с. 8 .Дурович А.П. Реклама в туризме. Уч ебное .пос обие . –М. Новое знание, 2003, 254стр. 9 .Запесоцкий А.С. Стратегический маркетинг в туризме: Теория и практика.- Спб.: СпбГУП – 2003, 252 с. 10. .Здоров А.Б. Экономика туризма. Учебник. –М.: ФиС, 2004 272 с.. 1 1 .Управление индустрией туризма. Уч ебное .пос обие . Чудновский А.Д., Сенин В.С., -М.: КНОРУС, 2004, 448 с. 1 2 . www . travel . ru 1 3 . www . palomnik . ru 1 4 . www . uzland . uz 1 5 . www . uzreports . uz 1 6 . www . uza . uz 1 7 . www . uzbektourism . uz

1 8 . www . world - tourizm . org

Похожие

Мехмонхона ва ресторан хизматлари маркетингининг стратегияси ва тактикаси

Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги маркетингининг илмий-назарий асослари

Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги маркетингини бошқаришнинг иқтисодий механизми

Туристик, меҳмонхона ва ресторан хўжалиги маркетингини такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари

Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги бозорини тўла таҳлил қилиш ва истиқболини белгилаш