Кириш. Фаннинг предмети ва вазифалари - Экономика - Рефераты

Кириш. Фаннинг предмети ва вазифалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

100 KB

Кириш. Фаннинг предмети ва вазифалари Режа: 1. «Божхона иши» фанининг ўрганиш соҳаси. 2. «Божхона иши»нинг ривожланиши ва фаннинг бошқа иқтисодий фанлар билан ўзаро алоқаси. 3. Божхона муносабатларини ифодаловчи атама ва тушунчалар.

Таянч иборалар. Товарлар, Ўзбекистон товарлари, чет эл товарлари, ташувчи, декларант, божхона чегарасидан олиб ўтиш, божхона назорати, божхона таъминлови, божхона режими, дастлабки қарор, божхона расмийлаштируви, иқтисодий сиёсий чоралар. 1. «Божхона иши « фанининг ўрганиш соҳаси. Мустақиллик йилларида мамлакатимиз иқтисодиётида ижтимоий- сиёсий ривожида тарихий ўзгаришлар юз бердики, булар натижасида республикамиз куч-қудрати ва обрў-эътибори ортиб бормоқда. Молиявий барқарорликка олиб борувчи йўлдан изчил илгарилаб бориш натижасида иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштариш, иқтисодиётда таркибий ўзгаришларни амалга ошириш, реал секторга инвестицияларни кўпайтириш, рақобатбардош ва экспортга мўлжалланган ишлаб чиқаришни барпо этишга қулай макроиқтисодий шароитлар яратилди. Ўзбекистон хом- ашё ўлкаси бўлган йиллар ортда қолди. Энди у саноати ва қишлоқ хўжалиги ривожланган мамлакатлар қаторидан жой олган. Чет эл инвестицияларини жалб этишга муҳим аҳамият берилмоқда. Бунда асосий эътибор иқтисодиётнинг устувор йўналишларида йирик инвестиция лойиҳаларини амалга оширишга қаратилмокда. қонун йўли билан бутун солиқ имтиёзлари ва божхона енгилликлари тизими яратилдики, бу Ўзбекистон бозорини хорижий инвестициялар учун катта имконият яратмокда. Макроиқтисодий барқарорликни таъминлаш пул, кредит соҳаси ва тўлов интизомини мустаҳкамлаш, аҳоли турмуш даражасини ошириш шунингдек соғлиқни сақлашни ривожлантириш ижобий натижалар бермокда. Ўзбекистоннинг ички ва ташқи сиёсатини олиб боришда божхона иши асосий ўринлардан бирини эгаллайди. Божхона иши Ўзбекистон республикасининг божхона чегараси орқали товарлар ва транспорт воситаларини олиб ўтиш, бож тўловларини йуналтириш, божхона расмийлаштируви ва божхона назоратини амалга

ошириш тартиби ҳамда божхона сиёсатини амалга оширишнинг бошқа воситаларидан иборатдир. Ўзбекистон Республикасида ички ва ташқи сиёсатининг таркибий қисми ҳисобланувчи божхона сиёсати амалга оширилади. Божхона сиёсатининг асосий мақсадлари Республикамиз божхона ҳудудида самарали божхона назоратини ҳамда товар айирбошлашни тартибга солишни таъминлашдан, иқтисодиётнинг ривожланишини рағбатлантиришдан, ички бозорни ва республикада товар ишлаб чиқарувчиларини ҳимоялашдан иборат. Республикамизнинг қурулиқдаги ҳудуди, ҳудудий ва ички сувлари ҳамда улар устидаги ҳаво бўшлиги божхона ҳудудини ва божхона чегарасини ташкил этади. Божхона органлари божхона иши вазифаларини ҳал этиш мақсадида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи бошқа органлар ҳамда давлатнинг ўзга органлари, корхоналар, муассасалар, ташкилотлар билан ўзаро ҳамкорлик қилади. Давлат органлари ва уларнинг мансабдор шахслари божхона органлари зиммасига юкланган вазифаларни ҳал этишда кўмаклашишлари, шу жумладан бу вазифаларни ҳал этиш учун зарур шароитларни яратиб бериш орқали уларга кўмаклашишлари шарт. Божхона органлари қонун ҳужжатларига мувофиқ ўз ваколатларига тааллуқли айрим ҳаракатлар ўз назоратлари остида давлатнинг бошқа органлари, корхоналар, муассасалар ваташкилотлартомонидан бажарилишига рухсат беришга ҳақлидир. 2. Божхона ишининг ривожланиши ва фаннинг бошқа иқтисодий фанлар билан ўзаро алоқаси. Ўзбекистон республикаси очиқ бозор иқтисодиётини шакллантириш йўлидан олға қадам ташлаб бораркан, ташқи иқтисодий алоқаларни аста сёкинлик билан эркинлаштириб бормоқда. Бу мамлакат иқтисодий чегараларини ҳимоя этувчи ташкилотларни барпо этишни талаб этади. Ушбу вазифани ҳал этилишида божхона муҳим ўринни эгаллайди. Божхона, ички бозорни ҳимоялаш, экспорт ва импортнинг

ривожланишига кўмаклашиш, шунингдек унга тўғри суғурта қилишга йўналтирилган иқтисодий, ташқи савдо сиёсатини ҳаётга тадбик этиш учун хизмат қилади. "Божхона иши " фани божхона ишини ташкил этиш, юклар, транспорт воситалари ва йўловчилар ҳаракатини назорат қилиш қоидалари билан таништиради. Туркистонда дастлабки божхона утган асрнинг охирида ташкил этилган эди. Унинг номи «Паттакесар божхонаси» деб аталиб, у мустабид тузумнинг дастлабки йилларида Термиз божхонасига айлантирилди. 1958 йилда ҳалқаро авиоташиш кўпайганидан сўнг Термиз божхонасига бўйсунувчи Тошкент божхона маскани жорий этилди. 1959 йил 14–апрелда собиқ иттифоқ ҳаво транспорти вазирлигининг буйруғи билан божхона маскани Тошкент божхонасига айлантирилди. 1984 йилда Тошкент божхонасининг таркибида ҳарбий юкларни назорат қилиш бўйича иккита божхона маскани ташкил этилди. Биринчиси Тошкент вилоятининг Тузел посёлкасида, иккинчиси Фарғона шаҳрида. 1988 йил октябрда Тошкент божхонаси Ўзбекистон республикаси божхонасига айлантирилди.1989-1990 йилларда республикамизнинг барча йирик шаҳарларида божхоналар ташкил этилди. 1991 йил 18-декабрда Ўзбекистон республикаси Президентининг фармонига биноан Ўзбекистон Республикаси Божхона қўмитаси ташкил этилди ва Президентимизнинг 1992 йил 8-августдаги фармони билан Ўзбекистон Республикаси Божхона қўмитасига айлантирилди.1994 йил январида Президентнинг фармони билан ДБқ тугатилди ва у ДСқ таркибидаги бош бошқармага айлантирилди.1997 йил 8-июлдаги Президентимизнинг ПФ 1815–сон «Ўзбекистон Республикаси Божхона қўмитасини ташкил этиш» тўғрисидаги фармонига ва Вазирлар Маҳкамасининг 1997 30 июлдаги 374-сонли «Ўзбекистон Республикаси Давлат божхона қўмитаси фаолиятини ташкил этиш» тўғрисидаги қарорига кўра Республикамизда ДБқ ташкил этилди. 1997 йил 26 декабрда божхона кодекси тасдиқланди. 1998 йил 1 мартдан амалга киритилди. 198 моддадан

иборат. 1997 йил 29 августдан «Бож тарифи» қонуни қабул қилинди ва 1998 йил 1 январдан амалга киритилди. 35 моддадан иборат. «Давлат божхона хизмати тўғрисида» ги қонун 1997 йил 29 августда тасдиқланди ва кучга киритилди. 14 моддадан иборат. "Божхона иши " фани «Жаҳон иқтисодиёти», «Ҳалқаро иқтисодий муносабатлар» ва бошқа фанларда кўриб чиқилган кўплаб атама ва тушунчаларни янада чуқурроқ англаш ва олинган билимларни бойитиш имконини беради. "Божхона иши " фанида унинг мазмуни, божхона сиёсати, мақсад ва вазифалари, божхона назорати кабилар ўрганилади. Ўқув жараёни рейтинг тизими асосида ташкил этилиб, жорий баҳолаш ҳар бир амалий машғулотларда амалий сўровлар, ўтказилган тестлар натижасига қараб амалга оширилади. Оралиқ баҳолаш эса мавзуларни тўлиқ тушунчаларини мазмунини ифодаловчи таянч иборалардан ёзма иш олиш натижаси билан ҳал этилади. Талабаларга ноанъанавий дарсларни ташкил этилиши фанни чуқурроқ ўзлаштиришига ёрдам беради. Ушбу фанни ўзлаштиришда қуйидаги илғор педагогик технологияларнинг қўлланилиши зарур: 1.Таянч иборалар ва сўз луғатларидан назорат ишини ташкил этиш; 2.Божхона муносабатларида тўлдириладиган юк декларацияси ҳужжатлари билан яқиндан таништириш; Мавзулар бўйича кўргазмали қуроллар, слайдлар, компьютер дастурларидан кенг фойдаланишдан иборат. 3. Божхона муносабатларини ифодаловчи атама ва тушунчалар. Божхона ишини олиб боришда божхона муносабатларини ифодаловчи атама ва тушунчалар кенг қўлланилади. Ўзбекистон Республикасининг божхона Кодексида улар келтирилиб ўтилган. 7-модда. Асосий тушунчалар 1) товарлар - ҳар қандай кўчар мол-мулк, шу жумладан валюта ва валюта бойликлари, электр, иссиқлик энергиялари ва энергиянинг бошқа

турлари, ушбу модданинг 4-бандида қайд этилган транспорт воситаларидан бошқа транспорт воситалари, интеллектуал мулк объектлари, олди-сотди ёки айирбошлаш объекти ҳисобланувчи бажарилган ишларнинг, кўрсатилган хизматларнинг натижалари; 2) Ўзбекистон товарлари - Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқарилган товарлар ёки Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаэркин муомалага чиқарилган товарлар; 3) чет эл товарлари - ушбу модданинг 2-бандида кўрсатилмаган товарлар; 4) транспорт воситалари - йўловчилар ва товарларни ташиш учунфойдаланиладиган воситалар, шу жумладан контейнерлар ва бошқа транспорт ускуналари: 5) товарлар ва транспорт воситаларини олиб ўтувчи шахслар - товарлар ва транспорт воситаларининг мулкдорлари, уларнинг сотиб олувчилари, эгалари ёхуд улар билан ушбу Кодексда назарда тутилган ҳаракатларни ўз номидан амалга ошириш учун қонун ҳужжатларига мувофиқ етарли бўлган бошқача тарзда иштирок этувчи шахслар; 6) ташувчи - товарларни амалда олиб ўтувчи ёхуд транспорт воситасидан фойдаланиш учун масъул шахс; 7) декларант - товарларни олиб ўтувчи, товарлар ва транспорт воситаларини ўз номидан декларацияловчи, кўрсатувчи ва тақдим этувчи шахс ёки товар олиб ўтувчи шахс номидан иш олиб бораётган божхона брокери: 8) божхона чегарасидан олиб ўтиш - товарлар ёки транспорт воситаларини ҳар қандай усулда, шу жумладан ҳалқаро почта жўнатмаларини юбориш, қувур транспортидан ҳамда электр узатиш линияларидан фойдаланиш йўли билан божхона ҳудудига олиб кириш ёки олиб чиқиш ҳаракатларини амалга ошириш. Шундай ҳаракатлар жумласига қуйидагилар киради:

 товарлар ёки транспорт воситалари божхона ҳудудига олиб кирилганда, шу жумладан эркин божхона зоналари ва эркин омборлар ҳудудидан олиб кирилганда - божхона чегарасидан амалда ўтиш;  товарлар ёки транспорт воситалари божхона ҳудудидан олиб чиқилганда, шу жумладан эркин божхона зоналари ва эркин омборлар ҳудудига олиб чиқилганда - божхона декларациясини тақдим этиш ёки товар ёхуд транспорт воситаларини олиб чиқиш мақсадини амалга оширишга бевосита қаратилган ўзга ҳаракатни бажариш; 9) божхона назорати - қонун ҳужжатлари ва ҳалқаро шартномаларга риоя этилишини таъминлаш мақсадида божхона органлари амалга оширадиган тадбирлар мажмуи; 10) божхона таъминлови - божхона органлари пломбалар, мухрлар босиш, рақамли, ҳарфли ва бошқа маркалар, қиёслаш белгилари қўйиш, штамплар босиш йўли билан амалга оширадиган товарлар ва транспорт воситаларини, бинолар ва бошқа жойларни қиёслаш воситаси; 11) божхона расмийлаштируви - товарлар ва транспорт воситалари устидан божхона назоратини таъминлаш мақсадида божхона органларининг мансабдор шахслари амалга оширадиган операциялар мажмуи; 12) божхона режими - Ўзбекистон Республикасининг божхона чегараси орқали олиб ўтиладиган товарлар ва транспорт воситаларининг мақомини божхона мақсадлари учун белгиловчи қоидалар мажмуи; 13) чиқишга рухсат бериш - божхона органларининг божхона расмийлаштирувидан ўтган товарлар ёки транспорт воситаларини шахснинг тўла ихтиёрига бериши; 14) шартли чиқариб юбориш - шахснинг белгиланган чеклашлар, талаблар ёки шартларга риоя қилиш мажбуриятларини ўз зиммасига олиши билан боғлиқ ҳолда товарлар ва транспорт воситаларини чиқариб юбориш:

15) иқтисодий сиёсат чоралари - товарлар ва транспорт воситаларини Ўзбекистон Республикасига олиб кириш ҳамда Ўзбекистон Республикасидан олиб чиқишга доир чекловлар бўлиб, улар квота белгилашни, лицензиялашни, шунингдек республика иқтисодиётининг жахон хўжалиги билан ўзаро ҳамкорлигини тартибга солиб турувчи бошқа чораларни ўз ичига олади; 16) дастлабки қарор - товарнинг таснифи, унинг бож қиймати, қайси мамлакатда тайёрланганлиги, божхона тўловларининг миқдорига ҳамда божхона ишига оид бошқа масалаларга тааллуқли бўлган божхона органи чиқарган қарор.

А д а б и ё т л а р: 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, Т.1992 й. 2. Ўзбекистон Республикасининг Божхона Кодекси. «Иқтисодиёт ва ҳуқуқ дунёси». Т.: 1998 й 3. Ўзбекистон Республикасининг қонуни «Бож тарифи тўғрисида» 1997 йил 29 август. 4. Ўзбекистон Республикасининг қонуни «Давлат божхона хизмати тўғрисида» 1997 йил 29 август. 5. Божхона қонун ҳужжатларидаги янгиликлар 1. New documents and provisions in the customs law-1. Бухгалтер кутубхонаси. «Иқтисодиёт ва ҳуқуқ дунёси». Т.: 2004 й. 6. Божхона қонун ҳужжатларидаги янгиликлар -2. New documents and provisions in the customs law-2. Бухгалтер кутубхонаси. «Иқтисодиет ва ҳуқуқ дунёси». Т.: 2004 й. 7. Каримов И.А. «Ўзбекистон буюк келажак сари» Тошкент. «Ўзбекистон». 1998 йил. 8. Каримов И.А. «Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида». Тошкент. «Ўзбекистон», 1995 йил 9. Каримов И.А. «Ўзбекистон XXI аср бусағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари». Тошкент. «Ўзбекистон»1998 йил. 10. Ҳамидов К. «Ташқи иқтисодий фаолият асослари». Т. 2002 й. 11. Шермуҳамедов А.Т. ва бошк. «Ташқи савдони давлат томонидан бошқариш», Т.: 2002 й. 12. Камилов У. И др. «Основû таможенного дела», Т. 1999 г. 13. Додабоев А. «Таможенная статистика», Ф. 2002 г. 14. Додабоев А. «Международное таможенное право» Ф. 2001 г.

Похожие

«Минтакавий иктисодиёт» фанига кириш. Фаннинг максади, вазифалари ва услубияти

Микроиқтисодиёт фаннинг мазмуни, мақсади ва вазифалари

Курснинг предмети ва вазифалари

Иқтисодий ўсиш моделлари фаннинг моҳияти, мақсади ва вазифалари

Кичик бизнес предмети ва вазифалари