Bozor xo‘jaligida moliyadan foydalanish.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

51 KB

Скачать

Bozor xo‘jaligida moliyadan foydalanish. Reja: 1. Ijtimoiy takror ishlab chiqarishda moliyadan foydalanishning obyektiv shart sharoitlari va imkoniyatlari. Takror ishlab chiqarish jarayonida moliyaviy ta’minlash.

$1. Ijtimoiy takror ishlab chiqarishda moliyadan foydalanishning obyektiv shart sharoitlari va imkoniyatlari. Moliya uzining iqtisodiy mohiyatiga kura obyektiv iqtisodiy kategoriyadir. Ammo amaliyotda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish jarayonlariga ta’sir etish uchun moliyadan ongli ravishda foydpalaniladi. Ijtimoiy takror ishlab chiqarishda moliyadan maqsadli yo‘naltirilgan holda foydalanishning obyektiv shart sharoitlari moliyaning bajaradigan taqsimlash va nazorat funksiyalariga asoslanadi. Birinchi funksiya, ya’ni taqsimlash orqali moliyaviy resurslar va markazlashgan, markazlashmagan pul fondlari shakllanadi. Nazorat funksiyasi vositasida esa pul fondlarini shakllanish jarayonlarini iqtisodiy qonuniyatlar, meyorlar asosida amalga oshirishni nazorat qilinadi. Kundalik xujalik amaliyotida moliya kategoriyasidan kura moliyaviy munosabatlarni paydo bulishining aniq shakllari muhim ahamiyatga ega. Moliya kategoriyasi va moliyaviy munosabatlarni paydo bulish shakllari o‘rtasida katta fark mavjud bulib bu farklar quyidagilar bilan belgilanadi: -Moliya kategoriyasi doim obyektivdir. -Moliyaviy munosabatlarni paydo bulish shakllari insonlar faoliyati bilan bo\liq subyektiv xarakter kasb etadi. Moliyadan ijtimoiy ishlab chiqarishda foydalanishning mutlak shart sharoitlari shu kategoriyani taqsimlash va moliyaviy nazorat funksiyalarida aks etgandir. Ulardan birinchisi moliyaviy mabla\lar va maqsadli pul fondlarini ijtimoits ishlab chiqarishning umumiy ehtiyojlari va aloxida tuzilmalari talablariga binoan shakllantirish. Ikkinchisi, jamiyatdagi iqtisodiy jarayonlarni borishini aks ettirib iqtisodiyotda va uning ayrim sohalarida ruy berayotgan barcha jarayonlarni bexato qayd etib boradi.$ $Moliya munosabatlarining u yoki bu shakli shunday xususiyatga egadir. Sifat jihatidan moliyadan ijtimoiy ishlab chiqarishda foydalanishning obyektiv shhart sharoitlarini ruyobga chiqarish moliyaviy mabla\lar muomalasi qanday aniq shakllargda ruy berishirga bo\liq buladi. Ayni tashkiliy shakllar tufayli moliyaviy mabla\lardan faol foydalanishning potensial imkoniyatlari real vokelikka aylanadi. Kundalik xujalik faoliyatida moliyaviy mabla\lar kategoriyasining uzigina emas balki moliyaviy munosabatlar yuzaga chiqishning aniq shakllari muhim bulib bu xilma xil shakllar davlat tomonidan belgilanadi. Moliyaviy resurslar iqtisodiyotga katta ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Bu ikki narsaga bo\liq, birinchidan, moliyaviy resurslar taqsimot kategoriyasi bulgani holda ishlab chiqarish jarayoniga umumiy xizmat ko‘rsatadi. Ularning ta’siri doirasi taqsimot ayirboshlash va ishlab chiqarishning boshqa darajalariga ta’siri bilan cheklanmaydi va ikkinchi, moliyaviy resurslar taqsimlash xususiyatidan kelib chikadigan iqtisodiy jarayonlarning katalizatori xususiyatiga ega ekanligi bilan belgilanadi. Moliyaviy usul- bilan amalga oshiriladigan taqsimot moddiy ishlab chiqarish sohasidjan boshlanadi va moddiy ishlab chiqarish jarayonini 4 bosqichi bilan belgilanadi. Bunda ayni mahsulot ishlab chiqarish bosqichi xal kiluvchi bosqich bulib shu bosqichdan ijtimoiy mahsulot yaratiladi. Taqsimot bosqichi ishlab chiqarish bilan yaqindan bo\liq byuulib unga bevosita daxldordir. Chunki, ishlab chiqarilgan mahsulotnigina taqsimlash mumkin. Takror ishlab chiqarish jarayonida moliyaviy ta’minlash. Takror ishlab chiqarish jarayonini moliyaviy ta’minlash – bu takror ishlab chiqarish xarajatlarini moliyaviy resurslar hisobiga qoplashdir.$ $Moliyaviy resurslar- bu YAIM va milliy daromadni taqsimlash va qayta taqsimlash natijasida xo‘jalik yurituvchi subyektlar va davlatning qo‘lidagi vaqtincha bush pul mabla\lari yi\indisidir. Moliyaviy resurslarning manbalari quyidagilardan iboratdir: - Milliy daromad; - TIF dan tushumlar; - Milliy boylikning bir qismi; - Karzga olingan mabla\lar. Moliyaviy resurslar uzining davlat va xujalik subyektlari qulida shakllanishiga karab makroresurslar va mikroresurslarga bulinadi. Chunki, YAIMni taqsimlanishi natijasida davlat pul fondlari, aholi jam\armalari, korxona va tashkilotlar jam\ armalari xosil buladi. Moliyaviy resurslarning elementlari quyidagilardan iborat: -foyda; -turli soliqlar; -su\urta tashkilotlari va kredit muassasalarining mabla\lari; -amortizatsya ajratmalari; -TIFdan tushumlar; -aholi jam\armalari. Takror ishlab chiqarish jarayoni xarajatlarini ta’minlash 4 shaklda amalga oshiriladi: 1. Uz-uzini moliyalashtirish. Bunda korxonalar takror ishlab chiqarish jarayonlari uchun zaruriy xarajatlarni ichki moliyaviy resurslar hisobiga koplashi mumkin. Uning moliyaviy manbai korxonalar foydasi va amortizatsiya va boshqa uziga tegishli moliyaviy resurslar hisoblanishi mumkin. Kreditlash. Bunda subyekt xarajatlarni mudatlilik, qaytaruvchanlik, maqsadlilik va ta’minlanganlik shaklari asosida banklar va boshqa kredit muassasalaridan$ $kreditlari evaziga koplaydilar. Uning moliyaviy manbai ssuda kapitali va shakllantirilgan ssuda fondlari hisoblanadi. 3. Jalb qilingan mabla\larni shakllantirish. Bunda takror ishlab chiqarish jarayoni xarajatlari moliyaviy bozorlarga kimmatbaho kogozlar chiqarish yuli bilan koplanishi mumkin. Uning moliyaviy manbai fiktiv kapital hisoblanadi. 4. Davlatdan moliyalashtirish.Bunda barcha xarajatlar budjet va budjetdan tashqari boshqa davlat fondlari vositasida koplanadi Takror ishlab chiqarish jarayonini uzluksiz moliyalashtirishda moliyaviy zaxiralar katta ahamiyatga egadir. Moliyaviy zaxiralar-davlat va xujalik subyektlari qulidagi pul resurslarining bir qismi bulib, uz egasining aylanma mabla\lari oborotida vaktinchalik qatnashmaydigan pul resurslaridir. Tayanch iboralari: ijtimoiy takror ishlab chiqarish, moliya kategoriyasi, moliyaviy usul, milliy daromad, mabla\lar, kredit muassasalari, uz-uzini moliyalash, kreditlash, jalb qilingan mabla\lar, davlatdan moliyalashtirish, moliyaviy zaxirlar.$

Bozor xo‘jaligida moliyadan foydalanish.

20.09.2019

0

51 KB

Похожие