Транспорт сатҳи тср узатишда бошқарув протоколи - Информатика и ИТ - Рефераты

Транспорт сатҳи тср узатишда бошқарув протоколи

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

607 KB

Транспорт сатҳи тср узатишда бошқарув протоколи Режа: 1.Тармоқ сатҳида ТСР транспорт протоколини уланиш мўлжали. 2. Маълумотларни ишончли узатишни асосий қоидалари. 3. ТСР – уланиш. 4. ТСР- сегмент тузилмаси. 5. Бир нечта қизиқарли сценариялар. 6. ТСР –уланишни бошқариш.

1 Тармоқ сатҳида ТСР транспорт протоколини уланиш мўлжали Интернетда (аниқроқ барча компъютер тармоқларида ТСР/IP узатишда илова тариқасида хизмат қилувчи ва мантиқсиз уланиш протоколи ҳисобланади. UDP ва ТСР –нинг асосий вазифаси маълумотлар алмашинуви ва жараён орасини таъминлаш, охирги тизимда амалга оширилаётган маълумотлар алмашинуви ёрдамида охирги тизим орасида тармоқ сатҳ протоколи (IP) иштирокида. UDP ва TCP протоколлари маълумотларни узатишда уларни бузилмаслигини таъминлаб, буни ўз бош сарловха майдонига хатоларни аниқлаш йўлини киритган. ТСР протоколи ўзининг ишончли маълумотларини узатиш хизмати орқали мантиқий уланишни ўрнатади. 2 Маълумотларни ишончли узатишни асосий қоидалари Компъютер тармоқларида маълумотларни ишончли узатиш муаммоси энг марказий муаммо бўлиб, бу нафақат транспорт сатҳида балки тармоқ ва амалий сатҳларда ҳам кузатилади. Расм 17.1 –да маълумотларни ишончли узатиш схемаси кўрсатилган.

1 расм. Маълумотларни ишончли узатиш: а-хизмат модели; б- хизмат моделини амалга оширилиши. Маълумотларни ишончли узатиш хизмати каналга хизмат қилиб, унда хабарларни ишончли узатилиши, коммуникация моделининг юқори сатҳида амалга оширилади. Ишончли узатилишда битларни бузилиши рўй бермайди, яъни уларни қиймати 0 дан 1 га ёки тескариси; бундан ташқари маълумот шундай қабул қилинадики, қандай кетма-кетликда юборилганидек. Ана шундай модель ТСР протоколига хизмат кўрсатишда ишлатилади. Транспорт сатҳ протоколида маълумотларни ишончли юборишда асосий муаммо шундан иборатки, пастки сатҳ протоколи маълумотларни ишончлигини узатишда таъминлай ололмаслигидир. ТСР протоколи учун бундай хусусият характерликдир, чунки IP тармоқ сатҳ протоколида ишончсиз хизмат узатишдан фойдаланади. Шунга қарамасдан бундай

муаммо фақатгина транспорт учун эмас балки тармоқ, ҳаттоки канал сатҳида ҳам учрайди: улар тармоқ маълумот узатиш хизматини ишлатиб, алоҳида алоқа симидан фойдаланади, шунинг учун бу ҳолат ишончсизликни келтириб чиқаради. Бу бўлимда биз маълумотлар узатишни манбадан то қабул этилишни фақат бир йўналишда ёки ярим дуплекс кўринишда чегараланамиз. Шунга қарамасдан бир йўналишда узатилиши билан пакетларнинг ҳаракати икки йўналишда бўлади, яъни 17.1 расмда кўрсатилгандек. Қабул этувчи ва узатувчи томонлар фақат маълумотлар билан алмашинувидан ташқари ҳар хил бошқариш маълумотларидан ҳам фойдаланади. 3. ТСР- уланиш ТСР протоколида маълумотларни узатишда жуда кўп усуллардан фойдаланилади, асосий мақсад маълумотларни ишончли етказишни таъминлаш бўлиб: хатони аниқлаш, пакетларни қайта юбориш, умумий квитанция, таймер ва майдон тартиб рақамини пакет бош сарловҳасида ва квитанциялаш. ТСР протоколининг тавсифи RFC793, RFC1122, RFC1323,RFC2018 ва RFC2581 ҳужжатларида кўрсатилган. Айтиладики, ТСР протоколи узатишни амалга оширишда мантиқий уланиш ўрнатилади, маълумотлар алмашинувидан аввал икки жараён бир бири билан “қўл сиқиш”- процедурасини, келишув асосида бир-бирига махсус сегментларни, маълумотлар алмашинув параметрларини аниқлаш учун юборади. ТСР уланиш процедурасининг ўрнатилиши бир қисм ўзгарувчан ҳолатни инициализация этишдан иборат бўлиб, бу ТСР- уланиши билан боғлиқ. Тон маънода ТСР-уланиш бу “уланиш” бўлмай, бу термин асосан коммутация тармоғида ишлатилади. Бу виртуал канал ҳисобланмайди, чунки бу ҳолатни икки томондан кузатилиб турилади. Чунки ТСР протоколи одатда охирги тизимда амалга оширилади ва оралиқ тармоқ ускунасида ҳам бажарилмайди (маршрутизатор ва кўприклар), ТСР-уланиш охирги ҳолатни кузатмайди. Бундан ташқари, маршрутизатор

ТСР уланишни “билмайди”: бу ишларни датаграмм сатҳида амалга оширилади. ТСР-уланиш маълумотларни дуплекс узатишни таъминлайди. Агар икки хостда А ва В жараён бажарилаётган бўлса, бунда маълумотлар бир вақтда А жарёндан В жарёнга, ва В жарёндан А жараёнга узатилади. ТСРуланиш нуқта-нуқта уланиш ҳам дейилади, яъни ягона қабул қилувчи билан ягона узатувчи ўртасидаги уланиш назарда тутилади. ТСР-уланиш жараёнини кўриб чиқамиз. Ҳисоблаймизки, бирор бир хостда жараён амалга оширилмоқда, ва бу жараён уланишни ҳоҳламоқда бошқа хост билан. Бошида мижоз жараёни ўз хостидаги транспорт сатҳига маълум қиладики, мени сервер жараёнига улагин. Шундан сўнг мижоз транспорт сатҳи ТСР-уланишни сервернинг транспорт сатҳи билан ташкил этишни бошлайди. Бошида мижоз серверга махсус ТСР – сегментини юборади, сервер мижозга бошқа махсус сегмент билан жавоб беради ва охирда мижоз серверга учинчи махсус сегментни юборади. Биринчи иккита сегмент ҳеч қандай маълумотни амалий сатҳида ушламайди , учининчи сегмент эса бу маълумотни ушлаши мумкин. Чунки сегментлар алмашинуви, уланиш жараёнининг ўрнатилиши ҳисобланади ва охирги қисми “ уч маротаба қўл сиқиш” дейилади, баъзида. ТСР-уланиш ўрнатилгандан сўнг, амалий жараён маълумотлар алмашинувини бошлайди. Мижоздан маълумотларни серверга узатилиши қуйидагича бўлади: мижоз ўзининг маълумотлар оқимини сокетга юборади. (сокет-дастурлаш интерфейси бўлиб, жараёнлар ўртасида маълумотлар алмашинувини таъминлайди). Сокет орқали маълумотлар ТСР-протоколига тушиб, мижоз томонга юборилишини таъминлайди. 17.2 расмда кўрсатилгандек, ТСР бу маълумотларни жўнатувчи буферга – буферлардан бирига, яъни “ уч маротаба қўл сиқишни” ни ташкил этишга йўллайди. Вақти-вақти билан ТСР узатувчи буфердан маълумотларни олиб туради. Белгиланган таснифга асосан, ТСР протоколи

олинган “ маълумотларни сегмент кўринишда ҳоҳлаган керакли ўзига ўнг вақтда” узатиш шарт. Максимал маълумот ҳажми, яъни буфердан олинган ва уни сегментга жойлаштирилиши, чегараланган бўлиб буни максимал сегмент ўлчови дейилади.( Maximum Segment Size, MSS). Сегментни максимал маълумот ўлчови ТСР протоколини амалга оширишдан ( операцион тизим аниқлайди) ва қайта конфигурациялаш: кўп ҳолларда 1500, 536, ва 512 байт (сегмент маълумот ўлчови тез-тез ўрнатилиб туради, IP фрагментлаш бўлмаслигидан қочиш учун) қийматлари ишлатилади. Алоҳида эътибор билан қаралса, максимал ўлчов маълумот иловасига тегишли бўлиб бу сегмент ичида жойлашган, бу сегментга тегишли бўлмай бош сарлавҳа билан бирга бўлади. Расм. 2. ТСР-протоколини узатиш ва қабул қилиш буфери. ТСР протоколи ҳар бир маълумот фрагментига бош сарлавҳа қўшади ва ТСР- сегментини яратади. Сегмент тармоқ сатҳида узатилади ва қаерда IPдатаграмма тузилса. (Датаграмм- маълумот блоки, протоколга асосан

узатилувчи, олдиндан белгиланмаган уланишда ва виртуал канални ташкил этилишини билдиради). Датаграмм тармоқ орқали юборилиб қабул қилувчи томонидан қабул қилинади. Агар сегмент транспорт сатҳида бўлса, ТСР протоколи ушбу сегментни қабул қилувчи буферга жойлаштиради. (17.2 расмда кўрсатилган). Сўнг илова буфердан маълумотлар оқимини санайди. Қабул қилувчи ва узатувчи буферлар иккала томондан уланади. Демак, ТСРуланиш бу буфер ва ўзгарувчан узатувчи ва қабул қилувчи томонлари, ва шу билан бирга томонлар орасидаги сокет уланишдан тузилган. Бу ҳолда улаш учун ҳеч қандай буфер ёки ўзгарувчан оралиқ тармоқ ускуналари (маршрутизатор, кўприк ва такрорланувчи) ишлатилмайди. 4 ТСР- сегмент тузилмаси 17.3- расм. ТСР-сегмент тузилмаси. ТСР-сегменти (17.3-расм) маълумотлар майдони ва бир нечта бош сарлавҳа майдонларидан ташкил топган. Маълумотлар майдони фрагмент майдонини ушлаб, жараёнлар ўртасида узатилади. Олдин кўрсатилганидек, маълумот майдони ўлчами чегараланган катталикдир MSS. Қачонки

протокол катта файлни узатаётганида (мисол учун, тасвир, web-варағ қисми) қоидага асосан маълумотни MSS ўлчамида фрагментларга бўлади ( фақат охирги фрагментни эмас, чунки одатда кичик ўлчовда бўлади). UDP протоколига ўхшаган, ТСР бош сарлавҳаси (расм 17.3.) ўз ичига узатувчининг порти ва қабул қилувчини рақамини олиб, бу белгиланган маълумотни мультиплексорлаш ва демультиплексорлаш жараёни, ҳамда майдон назорат йиғиндисини ўз ичига олади. Бундан ташқари ТСР-сегмент ичига баъзи бир майдонлар киради. • 32-разрядли майдон тартиб рақами ва тасдиқловчи рақамлимаълумотларни ишончли юбориш учун керак. • 16-разрядли қабул дарчаси, маълумотлар оқимни бошқариш учун керак бўлиб, байт сонини ушлаган ҳолда, қабул қилувчи томони қабул қилиш имкониятига эга. • 4-разрядли майдон, , бунда бош сарловҳа узунлиги ТСР-бош сарловҳани узунлигини белгилайди, 32-разрядли сўздан ташкил топган. ТСР-бош сарлавҳаси ўзгарувчан бўлиб, одатда бош сарловҳа узунлиги 20 байтни ташкил этади. • Мажбурсиз майдон параметри шундай ҳолатда ишлатиладики, қачон узатувчи ва қабул қилувчи томон “келишилса” сегментнинг максимал ўлчовига, ёки юқори тезликдаги тармоқ дарчасини масштаблайди. • Байроқ майдони 6 битдан ташкил топган. Битни тасдиқланиши (АСК) шуни кўрсатадики, унинг қиймати квитанция ичида тўғри эканлигини. SYN ва FIN битлар улашни ўрнатилиши ва унинг тугатилишида фойдаланилади. Ўрнатувчи PSH шуни кўрсатадики, ушбу сегмент шартли равишда юқори сатҳда узатилиши кераклигини, қабул қилувчи томон зудлик билан қабул қилиши кераклигини. Охирги, URG бит шуни кўрсатадики, сегментда маълумот борлигини ва у юқори сатҳда “тезлик” усули билан жойлашганлигини билдиради. ТСР-сегментининг бош сарлавҳасида майдоннинг тартиб рақами ва тасдиқловчи рақам энг асосий ҳисобланиб, бу – асосий хизмат

функциясини бажариш роли бўлиб, маълумотни ишончли узатишда қўлланилади. ТСР протоколи маълумотларни тузилмаси ташкил топмаган, тартибли байтлар оқими деб кўради. ТСР- сегментини тартиб рақамини белгиламайди, у ҳар бир юборган байтни белгилайди. Бундан келиб чиққан ҳолда, сегментни тартиб рақами бу сегментнинг биринчи байтининг тартиб рақами ҳисобланади. Энди кейинги мисолни кўриб чиқамиз. Ҳисоблаймизки, “А” хост ТСРуланиш орқали “В” хостга маълумотлар оқимини юборишни ҳоҳлайди. ТСР протоколи узатиш томонида ҳар бир байт оқимини ноаниқ рақамлайди. Мисол учун узатилаётган файл ўлчови 500000 байт бўлса, MSS катталиги тенг 1000 байт ва оқимнинг биринчи байти тартиб рақами 0 бўлади. 17.4 расмда кўрсатилгандек ТСР маълумот оқимини 500 сегментга бўлади. Биринчи сегментга тартиб рақами “0” белгилайди, иккинчи сегментни-1000 рақами, учунчи сегмент-2000 рақам ва .ҳ.к. Ҳар бир ТСР сегментга майдоннинг тартиб рақами ва унга кетма-кетлик рақами киритилади. . 17.4-расм. ТСР-сегментида маълумотлар файлини бўлиниши. Энди тасдиқловчи рақамни кўриб чиқамиз. Эслаймиз, ТСР протоколи маълумотларни дуплекс узатилишни таъминлай олишини, яъни ягона ТСР уланиш, маълумотларни “А” ва “В” хостлар орсида бир вақтни ўзида икки томонга узата олишлигини. Ҳар бир сегмент “В” хостдан чиқувчи, маълумот кетма-кетлик рақамини ушлаб(олиб), “В” хостдан “А” хостга

узатилаётган , маълумот тартиб рақамини ушлаб (олиб) узатилаётган “ В” хостдан “А” хостга. Тасдиқловчи рақамни, хост “А” ўзининг сегментига жойлаштириб, бу кейинги байтниинг тартибли рақами бўлиб, “А” хостни кутаётган “В” хостдан тасдиқловчи рақами ҳисобланади. Энди кейинги мисолни кўриб чиқамиз. Ҳисоблаймизки, “А” хост “В” хостдан юборилган барча байтларни “0” рақамидан 535 рақамигача қабул қилди, ва “В” хостга юбориш учун сегментларни ташкиллаштиради. “А” хост кутадики, кейинги байт “В” хост томонидан юборилган тартиб рақами 536 дан бошланади ва 536 рақамни майдон рақами эканлигини, ўзининг сегментига тасдиқлайди. Энди бошқа ҳолатни кўрамиз. Ҳисоблаймизки “А” хост “В” хостдан иккита сегментни қабул қилди, биринчи сегмент тартиб рақами 0 дан 535 байтни, иккинчи сегмент байт рақами 900 дан 1000 гача. Бу дегани, қандай қилиб бўлсаям бир баҳона билан 536 дан 899 рақамли байт “А” хостга қабул қилинмайди. Бу ҳолатда “А” хост келмаган байтни кутади ва ўзининг тасдиқловчи сегментига тартиб рақами 536 байтни киритади. Чунки ТСР қабул қилинган маълумотлар ичидан биринчи байт йўқлигини аниқлаши билан уни квитанциялайди, бу эса умумий квитанцияланишни қўллаб қуватлайди. Охирги мисол, ТСР протоколини ишлаши жуда зарур функция эканлигини билдиради. Учинчи сегмент (900-1000 байтни ушловчи) “А” хостда олдин қабул қилган, иккинчидан олдин (536-899 байтни) аниқроқ маълумотлар кетма-кетлигини бузганлиги. Савол туғилади: бундай ҳолда ТСР протоколи қандай сезиш (реакция) қилади бундай ҳатоликка?. Маълум бўлдики, протокол таснифини дастурчилар таклиф этиб, буни амалга оширувчи ТСР, бу масалани тўлиқ эркинлик билан ҳал этади. Бу ҳолатда икки хил асосий ёндашув бўлиб: қабул қилувчи томон зудлик билан сегментни тан олмаслиги, маълумотлар кетма-кетлигини бузганлиги учун қабул қилган сегментни сақлаб туради, қачонки керакли маълумотларни олмагунча. Биринчи ёндашув дастурлашни

соддалаштириб, бу вақтда иккинчи ёндашув алоқа симидан фойдаланиш самарадорлигини оширади. Расм 17.4-да биринчи тартиб рақам билан “0” турибди, аммо тажрибада ТСР протокол томони ўзи ихтиёрий сонни танлайди. Бу шуни тушунтирадики, тармоқда сегментни юриш эҳтимолини жуда камайтириш кераклигини, яъни минимизация ҳолатга келтириш, қайсики шакллаштирилган бошқа ТСР-уланиш, яъни бу икки хост орасида, қайси биридан бирига хатолик тегишлилигини, бор ТСР- уланишига тушуниш мумкин. Белгилаш керакки, бор уланиш бор рақамни ушбу порт учун ҳам ишлатилиши мумкинлигини, ёки олдингисига ҳам тегишлигини билдиради. 5 Бир нечта қизиқарли сценариялар ТСР протоколини белгиланган иш тартиби жарёнидаги бир неча ҳолатни кўриб чиқамиз. Сценарий “квитанцияни йўқотилиши оқибатида, қайта узатиш”. Биринчи ҳолат 17.5-расмда таъсвир этилиб, “А” хост битта сегментини “В” хостга юбормоқда. Тасаввур қиламизки, сегмент 92- тартиб рақамида бўлиб, 8-байт маълумотни ташкил қилади. “А” хост ушбу сегментни юборганидан сўнг,“В” хостдан 100 тартиб рақами орқали тасдиқланишни кутади. Ҳисоблаймиз “ А” хостдан юборилган сегмен муваффақиятли олинган, аммо “В” хостда ушбу сегмент йўқолган. Бунда кутишнинг тугаш интервал ҳолати кузатилади ва “А” хост қайтадан сегментни жўнатади. Хост “В” бу сегментни қабул қилиб, унинг тартиб рақамини аниқлайди, маълум бўладики бундай сегментни олдиндан қабул қилинганлигини. Бу ҳолат қайта юборилган сегментни олиб ташлашга келтиради.

Расм.5. Квитанцияни йўқолиши ҳисобига, қайта юбориш. Сценарий “ 100 тартиб рақамини сегмент қайта юборилишни амалга оширмади”. Иккинчи ҳолат 17.6 расмда кўрсатилган. “А” хост кетма-кет иккита сегментни юбормоқда, улардан бирининг тартиб рақами 92 ва 8-бит бўлиб, иккинчи сегмент тартиб рақами 100 ва 20-байт маълумотни ушлайди. Тасаввур қиламиз, иккала сегмент “В” хостда муваффақиятли қабул қилинди, уларга иккита квитанция генерация этилиб уларнинг рақамлари 100 ва 120 ҳолда тасдиқланди. Ҳисоблаймизки, бу иккала квитанциядан бирортаси ҳам кутиш интервалининг тугаши оралиғида етиб келмади. Бу ҳолатда “А” хост қайтадан 92- рақамли сегментни қайта юбориб, таймерни ишга туширади. Бунда “А” хост иккинчи сегмент квитанциясини олиб, янги кутиш тугаш интервали тугамагунча, иккинчи сегментни қайта юборишни амалга оширмайди. Сценарий: ”Умумий квитанция, биринчи сегментни қайта юборишни олдини олади”.

Учинчи ҳолат 17.7. расмда келтирилган ва иккинчи ҳолатдан шу билан фарқланадики, биринчи сегмент учун белгиланган квитанция йўқолади, иккинчи квитанция (тартиб рақами 120) эса “А” хостга кутиш тугаш интервалида етиб келади. Расм 6. Қайта юбориш, 100-тартиб рақамли сегментни юбориш амалга оширилмаган ҳолати. Расм.7. Умумий квитанция, биринчи сегментни қайта юборишдан олдини олиши ҳолати.

“A” хостда қабул қилинган бу квитанция хабар қиладики, барча байтлар шунингдек, 119- ҳам муваффақиятли “А" хостда қабул қилинган; шундай қилиб “А” хост иккита сегементдан бирортасини қайта юборишга эҳтиёжи бўлмайди. 6 ТСР –уланишни бошқариш Бу бўлимда биз ТСР-уланишни ўрнатилиши ва узилиш саволларини кўриб чиқамиз. ТСР-уланишни ўрнатилиш тартиби кутиш вақтининиг маълум даражада оширишга қодир ( мисол учун, WEB-навигация қилишда). 8-расм. ТСР протоколида уч томонлама қўл сиқишда сегментлар алмашинуви. Бирор бир мижоз (клиент) хост жараёнини амалга ошираётганида, жараён билан уланишни бошқа хостда (сервер) орқали ташаббус қилади. Бошида мижоз иловаси ТСР-мижозни хабарлаб, зудлик билан сервер билан ТСР уланишни ўрнатилиши кераклигини билдиради. ТСР-мижоз ТСРуланишни қуйидаги кўринишда бошлайди. • Мижоз томонидаги ТСР сервер томонга махсус сегментни юборади, бу сегментда маълумот бўлмайди. SYN байроқ ушбу сегментнинг бош

сарлавҳасида жойлашган бўлиб (17.8. расм), 1 ўрнатилган, шунинг учун ушбу сегментни SYN-сегменти дейилади. Мижоз томонидан бошланғич тартиб рақами ўрнатилади (clientjsn) ва уни SYN-сегмент майдонида тартиб рақам билан жойлаштиради. SYN-сегмент IP-дейтаграмм билан тузилган ҳолда серверга жўнатилади. • Қачонки IP-дейтаграмм(датаграмм) SYN-сегменти билан сервер хостига етиб борганда (агар йўқолиш бўлмаса) уни ичидан SYN-сегментни ажратиб олади, сўнг буфер ташкил этади ва ўзгарувчан уланиш учун, кейинги мижозга сегментни юборади,унда ТСР-уланиш ажратилиши ҳақида хабар беради. Бу сегмент ҳам амалий маълумотлар ушламаган бўлиб, лекин унинг бош сарлавҳаси керакли маълумотга эга. Биринчидан, SYN байроғи, олдинги сегментга ўхшаб, 1-рақам ўрнатилган. Иккинчидан, тасдиқловчи майдон clentjsn+1 рақамини ушлайди. Охирида, сервер тартиб рақам майдони, ўзининг бошланғич serverjsn тартиб рақамини кўрсатади. Агар хостлар сўзлар орқали мулоқат қила олганида, унда иккинчи сегмент таркиб ичи эҳтимоли, қуйидаги кўринишда бўларди: “Мен сизниинг SYNсегментингизни олдим, илтимос сиз билан ТСР-уланишни ташкил этсак, бошланиш тартиб рақами clientjsn билан бўлиб . Мен сизнинг илтимосингизни қониқтиришга тайёрман. Менинг бошланғич тартиб рақамим serverjsn “. Баъзи вақтларда иккинчи сегментни SYNACK- сегменти дейилади. 3. SYNACK-сегменти қабул қилиб , мижоз хотира ажратади ва буфер учун ўзгарувчан TCP уланишдан сўнг серверларга сегментни жўнатади. SYNACK-сегментини қабул қилинганлигини тасдиқловчи – тасдиқловчи майдонга SERVERJSN+1 рақами жойлашади. Чунки уланиш ўрнатилиб бўлганлигидан келиб чиқиб SYN – сегмент 0 рақами ташлайди. Юқори қадамларни амалга оширилгандан сўнг , мижоз ва сервер маълумотларни бир бири билан алмашинишга тайёр ҳисобланади. Қолган барча кейинги сегментларда байроқ SYN тенг 0 қийматда бўлади. TSP – уланиш жараёни 17.8 расмда кўрсатилган. Ушбу жараёнда шунчаки мижоз ва сервер 3 та

сегмент билан алмашинилади, бази ҳолларда бундай уланишни ўрнатилишини “3 томонлама қўл сиқиш” хам дейилади. 9 расм TCP - уланишнинг ёпилиши. TCP – уланишнинг ёпилиш тартиби деганда хотирани озод этилиши тушунилади, яъни буфер учун ажратилган ва ўзгарувчан, бу ҳоҳлаган томон ташаббуси билан амалга оширилиши мумкин. Расм 17.9 да TCP уланишни ёпилиши кўрсатилган бўлиб, ташаббус мижоз томонданлиги кўриниб турибди. Мижоз жараёни уланишини ёпиш командасини (топшириғини) генерация қилиб, натижада TCP- мижоз махсус сегментни юборишга олиб келади. Бу сегментнинг бош сарлавҳасида FIN байроғига 1 ўрнатилган. Ушбу сегмент маълумотни олиши билан сервер буни тасдиқлаб беради. Сўнг сервер мижозга тугатувчи сегментни юбориб , унда FIN битга хам 1 ўрнатилган; ўз навбатида ушбу сегментни қабул қилганлигини мижоз ҳам тасдиқлайди. Шундан сўнг уланишнинг барса ресурслари иккала томондан озод этилади. TCP – уланишнинг яшаш даварида ҳар бир томонга ўзгарувчан TCP – ҳолат кетма кетлиги тўғри келади. 17.10 расмда одатдаги TCP – ҳолатининг мижоз томонидаги кетма кетлиги келтирилган.

10 расм. TCP мижоз ҳолатининг одатдаги кетма кетлиги. Мижозннг биринчи ҳолати CLOSED ҳолати бўлиб ; бу ҳолатда мижоз иловаси билан TCP уланиш кўриниши бўлиб , Сокет тузилишини ҳ-осил қилади. Мижоз томони TCP си , сервер томонга SYN сегмнтини юбориб ва SYN SET ҳолатига ўтади. Бу ҳолатда у сервердан SYNAСK – сегментини жавобини кутади , қачонки SYN битга 1 ўрнатилганлигини. SYNAСK – сегментини қабул қилиб, мижоз ESTABLISHED ҳолатига киради ва бу ҳолатда сегментларни амалий сатх ҳолатида бўлади. Тассавур қиламиз , уланишни ёпилишини мижоз томон ташаббус қилди (биламизки , сервер ҳам уланишни ёпиши мумкин). Бунда мижоз TCP- сегментни FIN бит билан юборади , 1 ўрнатилган , ва FIN_WAIT_1 ҳолатига киради. Бу ҳолда мижоз томон (ACK) тасдиқлашни кутади, узатилган сегментдан . Тасдиқни олиб , мижоз FIN_WAIT_2 ҳолатига ўтади, бу ерда бу сервердан тугатувчи сегмент бит FIN да ўрнатилган- 1 ни кутади. Сегментни олиб мижоз квитанция (қабулни тасдиқлаш ) қилиб, TIME WAIT ҳолатига киради. Бу ҳолат тасдиқлашни қайта узатилишдек қаралиб, тугатувчи сегментни агарда йўқолиб қолса, уни тасдиқлаш учун ишлатилади. Мижозни TIME WAIT ҳолатда бўлиш узунлиги, протоколни тадбиқ этилишига боғланган бўлиб, одатда энг кўп ҳолатда қиймати 30

секунд , 1 минут ва 2 минут бўлади. TIME WAIT – ҳолатидан чиққандан сўнг, расмий TCP- уланишининг ёпилиши бўлиб , бунда барча ресурслардан озод бўлади, шу билан бирга порт номерлари ҳам. 11 расм.TCPсерверниннг одатдаги кетма кетлик ҳолати. Расм 17.11 да одатдаги сервер томонининг кетма кетлиги ҳолати ифода этилган бўлиб, TCP – уланишининг бу ҳолатда уланишни тугатилиши мижоз томондан ташаббус қилинган. Ўтишни бир ҳолатдан бошқа ҳолатга ўтиши бўлиб, биз буни тасниф этишни кўриб чиқишда тўхтаймиз.

АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1.ComputerNetworkingATopDownApproach. James. F. Kuross. Pearson Education 2013. 2.Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети.Принципы, технологии, протоколы. 3-е изд. СПб.: Питер,2006- 958 с. 3.Арипов М. ва бошқалар. Ахборот технологиялари. Тошкент: Ношир, 2009368б. 4.Семенов Ю.А. Протоколы Интернет.М.: Горячая линия-Телеком,2001.- 1100 с. 5.Садчикова С.А. IP-ТЕЛЕФОНИЯ. Учебное пособие для студентов специальностей 5А522202, 5А522203, 5А522205, 5А522216. Ташкент. ТУИТ.2008

Похожие

Амалий сатх протоколлари telnet –виртуал терминал хизматлари учун стандарт протокол ftp сервиси – файлли архивлар тизими

Транспорт сатхи дейтаграммаларнинг фойдаланиш протоколи udp (user datagram protocol)

Sip протоколи

Интернет адреслари. http протоколи

Компьютер тармоқларида маълумотлар билан ишлаш технологиялари