Тизимли дастурий таъминот ва драйверлар - Информатика и ИТ - Рефераты

Тизимли дастурий таъминот ва драйверлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

64.5 KB

Тизимли дастурий таъминот ва драйверлар Режа: 1. Дастурий таъминот тушунчаси 2. Дастурий таъминот категориялари 3. Драйверлар

Шахсий компьютер иккита ташкилий қисмлардан иборатлигини биз олдинги дарсларимизда айтиб ўтган эдик. Булар аппарат таъминот (hardwаre) ва дастурий таъминот (soft ware)лардир. Аппарат таъминоти — бу, биринчи навбатда компьютернинг асосий техник қисмлари ва қўшимча (атроф) қурилмаларидир. Дастурий таъминот – компьютернинг иккинчи мухим қисми бўлиб, у маълумотларга ишлов берувчи дастурлар мажмуасини ва компьютерни ишлатиш учун зарур бўлган хужжатларни ўз ичига олади. Дастурий таъминотсиз хар қандай компьютер бамисоли бир парча темирга айланиб колади. Компьютернинг аппарат ва дастурий таъминоти орасида бо ғ ланиш қандай амалга оширилади? Аввало улар орасидаги бо ғ ланиш интерфейс деб аталишини билиб олишимиз лозим. Компьютернинг турли техник қисмлари орасидаги ўзаро боғланиш — бу, аппарат интерфейси, дастурлар орасидаги ўзаро боғланиш эса — дастурий интерфейс, аппарат қисмлари ва дастурлар орасидаги ўзаро боғланиш — аппарат — дастурий интерфейс дейилади. Шахсий компьютерлар хақида гап кетганда компьютер тизими билан ишлашда учинчи иштирокчини, яъни инсонни (фойдаланувчини) ҳ ам назарда тўтиш лозим. Инсон компьютернинг хам аппарат, хам дастурий воситалари билан мулоқотда б ў лади. Инсоннинг дастур билан ва даст у рни инсон билан ўзаро мулоқоти — фойдаланувчи интерфейси дейилади. Энди компьютернинг дастурий таъминоти билан танишиб чиқайлик. Барча дастурий таъминотларни учта категория буйича таснифлаш мумкин: — системавий дастурий таъминот; — амалий дастурий таъминот; — дастурлаш технологиясининг ускунавий воситалари. Системавий дастурий таъминот (S y stem software) — компьютернинг ва компьютер тармоқларининг ишини таъминловчи дастурлар мажмуасидир.

Амалий дастурий таъминот (Aplication program paskage) — бу аниқ бир предмет соҳаси буйича маълум бир масалалар синфини ечишга м ў лжалланган дастурлар мажмуасидир. Дастурлаш технологиясининг ускунавий воситалари — янги дастурларни ишлаб чиқиш жараёнида қў лланиладиган махсус дастурлар мажмуасидан иборат воситалардир. Бу воситалар дастурчининг ускунавий воситалари б ў либ хизмат қ илади, яъни улар дастурларни ишлаб чи қ иш (шу жумладан, автоматик равишда ҳ ам), сақлаш ва жорий этишга м ў лжалланган. Системавий дастурий таъминот (СДТ) қуйидагиларни бажаришга қ аратилган: — компьютернинг ва компьютерлар тармоғининг ишонч ли ва самарали ишлашини таъминлаш; — компьютер ва компьютерлар тармоғи аппарат қисмининг ишини ташкил қилиш ва профилактика ишларини бажариш. Системавий дастурий таъминот иккита таркибий қисм дан — асосий (базавий) дастурий таъминот ва ёрдамчи(хиз мат кўрсатувчи) дастурий таъминотдан иборат. Асосий дастурий таъминот компьютер билан биргаликда етказиб берилса, хизмат к ў рсатувчи дастурий таъминот ало ҳ ида, қўшимча тарзда олиниши мумкин. Асосий дастурий таъминот (baze softwаre) — бу, компьютер ишини таъминловчи дастурларининг минимал т ў пламидан иборат. Уларга қ уйидагилар киради: — операцион тизим (ОТ); — тармоқ операцион тизими. Ёрдамчи(хизмат к ў рсатувчи) дастурий таъминотга асосий дастурий таъминот имкониятларини кенгайтирувчи ва фойдаланувчининг иш мухитини (интерфейсни) қ улайрок ташкил этувчи дастурлар киради. Булар ташхис қ илувчи, компьютернинг ишчанлигини оширувчи, антивирус, тармоқ ишини таъминловчи ва бошқа дастурлардир.

Шундай қилиб, системавий дастурий таъминотни схематик равишда қуйидагича тасвирлаш мумкин. ТДТ Асосий ДТ Хизмат кўрсатувчи ДТ Операцион тизим Тармоқ ОТ Ташхис дастурлари Антивирус дастурлар Архивлаштириш дастурлари Тармоқ дастурлари Операцион тизим (ОТ). Компьютернинг ёқилиши билан ишга тушувчи ушбу дастур компьютерни ва унинг ресурсларини (тезкор хотира, дискдаги уринлар ва хоказо) бошқаради, фойдаланувчи билан мулоқотни ташкил этади, бажариш учун бошқа дастурларни (амалий дастурларни) ишга туширади. ОТ фойдаланувчи ва амалий дастурлар учун компьютер қурилмалари билан қулай мулоқотни(интерфейсни) таъминлайди. Драйверлар. Компьютер қурилмалари билан ОС ўртасидаги алоқани ўрнатиб беривчи махсус дастурлардир. Улар ОТ имкониятларини кенгайтиради. Жумладан, компьютернинг киритиш — чиқариш қурилмалари (клавиатура, сичқонча, принтерлар ва бошқалар)ни бошқаришда ёрдам беради. Драйверлар ёрдамида компьютерга янги қурилмаларни улаш ёки мавжуд қурилмалардан ностандарт равишда фойдаланиш мумкин. Хозирги даврда кўплаб ОТлар мавжуд: — UNIX; — MS DOS; — OS/2; — WINDOWS 95; — WINDOWS NT; — WINDOWS 98;

Биринчи шахсий компьютерлар ОТ га эга эмас эдилар . Компьютер тармоқка уланиши билан процессор доимий хотирага мурожаат этар эди. Уларда мураккаб б ў лмаган дас турлаш тили, масалан, Бейсик ёки ш у нга ў хшаш тилни қў лловчи, яъни уни тушуниб, унда ёзилган дастур билан ишлай олувчи махсус дастур ёзилган б ў лар эди. Ушбу тил буйруқларини урганиш учун бир неча соат кифоя қилар, сўнгра компьютерга унча мураккаб булмаган дастурларни киритиш ва улар билан ишлаш мумкин булар эди. Компьютерга магнитофон улангач, чет даст у рни хам юклаш имконияти яратилди. Бунинг учун битта, LOAD буйруғи кифоя эди, холос. Компьютерга диск юритувчилар уланиши билан ОТга бўлган зарурият пайдо булди. Диск юритувчи магнитофондан шуниси билан фар қ қ иладики, бу қурилмага эркин мурожаат этиш мумкин. Дискдаги дастурларни фақат номи орқали юклаш имконини берувчи операцион тизим ишлаб чикилди ва у диск операцион тизими (ДОТ) деб ном олди. ДОТ нафақат дискдаги файлларни юклаш, балки хотирадаги файлларни дискка ёзиш, иккита файлни битта секторга тушишининг олдини олиш, керак бўлган пайтда файл ларни ў чириб ташлаш, файлларни бир дискдан иккинчисига к ў чириш (нусха олиш) каби ишларни хам бажара олади. Ҳ ар бир янги пайдо б ў лаётган ОТ компьютернинг тезкор хотирасидан янада яхши, унумлирок фойдалана олади ва янада қ увватли процессорлар билан ишлай олади. 1981 йилдан 1995 йилгача IBM PC компьютерларни асосий операцион тизими MS DOS эди. Шу йиллар ичида у MS DOS 22 версиясигача бўлган ривожланиш бос қ ичларини босиб ў тди. MS DOS фойдаланувчи билан компьютернинг аппарат таъминоти ў ртасидаги «воситачи» бўлиб хизмат қ илди. Шунинг билан бирга у инсонга қ араганда компьютерга я қ инрокдир. Компьютерни таъмирлаш ва ўнга хизмат к ў рсатиш б ў йича кўпгина ишлар хам MS DOSда бажарилар эди.

WINDOWS 95, WINDOWS NT, WINDOWS 98 лар график интерфейсли ОТлар ҳисобланади, чунки улар фойдаланувчи билан график тасвирлар (ёрликлар, белгилар) ёрдамида мулоқот қилиш имконини берадилар. Тармоқ ОТ. Тармоқ қ а уланган компьютерларни яккахол ва биргаликда ишлашини таъминловчи махсус дастурлар мажмуасидан иборат ОТ— тармоқ операцион тизими деб аталади. Ушбу ОТ, жумладан, тармоқ ичра маълумотларни айирбошлаш, сақлаш, қ айта ишлаш, у затиш каби хизматларни к ў рсатади. Асосий дастурий таъминотни қўшимча равишда ў рнатиладиган хизмат к ў рсатувчи дастурлар т ў плами т ў лдириб туради. Бундай дастурларни кўпинча утилитлар деб аташади. Утилитлар — бу, маълумотларни қ айта ишлашда қўшимча операцияларни бажаришга ёки компьютерга хизмат к ў рсатишга (ташхис, аппарат ва дастурий воситаларни тестлаш, дискдан фойдаланишни оптималлаштириш ва бошқалар) м ў лжалланган дастурлардир.

Похожие

Ўргатувчи дастурлар яратиш. Муаммолар ва ривожланиш. Дастурий таъминот мисоллари.doc

Автоматлаштирилган ахборот тизимларининг асосий компонентлари. Ахборот тизимларининг ривожланиш босқичлари

Тизимли программалашга кириш

Www технологияси. Www мультимедиа имкониятлари. Www орқали ахборот олишга мўлжалланган махсус дастурий таъминот

Компьютернинг дастурий таъминоти