Standart shablon sinflar (STL) kutubxonasi (dasturlash) - Информатика и ИТ - Рефераты

Standart shablon sinflar (STL) kutubxonasi (dasturlash)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

60 KB

Standart shablon sinflar (STL) kutubxonasi (dasturlash) Reja: 1. STL tarkibi 2. Sinf-konteynerlar 3. Konstruktorlar 4. Iteratorlar 5. Xotirani taqsimlovchilar, predikatlar va solishtirish funksiyalari 6. Assotsiativ konteynerlar (massivlar) 7. Konteyner usullari

STL tarkibi Biblioteka yadrosi uchta elementdan iborat : konteyner lar , algoritm lar va iterator lar .  Konteyner lar (containers) – bu boshqa elementlarni saqlovchi ob’ektlar . Masalan, vektor, chiziqli ro‘yxat, to‘plam .  Assotsiativ konteyner lar (associative containers) kalitlar yordamida ularda saqlanadigan qiymatlarni tezkor olish imkonini yaratadi. Xar bir sinf – konteynerida ular bilan ishlash uchun mo‘ljallangan funksiyalar to‘plami aniqlangan. Masalan, ruyxat elementlarni kiritish, chiqarish, va qo‘shish funksiyalarni o‘z ichiga oladi.  Algoritm lar (algorithms) konteyner ichidagilar ustidan operatsiyalar bajaradi. Konteyner ichidagilarni initsializatsiyalash, qidirish, saralash va almashtirish uchun algoritmlar mavjud. Ko‘p algoritmlar konteyner ichidagi elementlarni chiziqi ro‘yxatini ifodalaydovchi ketma-ketlik (sequence) bilan ishlash uchun mo‘ljallangan.  Iteratorlar (iterators) – bu konteynerga nisbatan ko‘rsatkich sifatida bo‘lgan ob’ektlar. Ular massiv elementlariga ruxsat oluvchi ko‘rsatkichlar kabi, konteyner ichidagiga ruxsat olish imkoni beradi. Sinf -konteyner lar STL da quyidagi sinf -konteyner lar aniqlangan : Asosiy konteyner lar  vector <vector.h> dinamk massiv  list <list.h> chiziqli ro‘yxat  deque <deque.h> ikki tarafli dvustoronnyaya tartib  set <set.h> to‘plam  multiset <set.h> xar bir elementi noyob bo‘lishi shart emas to‘plam  map <map.h> kalit/ qiymat juftlikni saqlash uchun assotsiativ ro‘yxat. Bunda xar bir kalit bitta qiymat bilan bog‘langan.

 multimap <map.h> xar bir kalit bilan ikkita yoki ko‘proq qiymatlar bog‘langan Xosila konteynerlar  stack <stack.h> stek  queue <queue.h> tartib  priority_queue <queue.h> birinchi o‘rindagi tartib Konstruktorlar Ixtiyoriy sinf-konteyner ko‘rsatilmagan xolda konstruktor va destruktorni nusxalovchi konstruktorga ega. Masalan, vektor sinf-konteynerning konstruktori va destruktori : vector<elem> c bitta xam elementga ega bo‘lmagan bo‘sh vektorni yaratadi; vector<elem> c1(c2) ko‘rsatilgan tipdagi boshqa vektorning nusxasini yaratadi (barcha elementlarni nusxasini oladi); vector<elem> c(n) konstruktor orqali ko‘rsatilmagan xolda yaratilgan n elementli vektorni yaratadi; vector<elem> c(n,x) x elementning n nusxalari yordamida initsializatsiya etilgan vektorni yaratadi; ~vector<elem>() barcha elementlarni o‘chiradi va xotirani bo‘shatadi. Ixtiyoriy ob’ekt uchun ko‘rsatilmagan xolda konteynerda saqlanuvchi konstruktor mavjud bo‘lishi shart. Undan tashqari, ob’ekt uchun < va == operatorlar aniqlanish lozim. Iterator lar Itaratorlar bilan ko‘rsatkichlar kabi ishlash mumkin. Ularga *, inkrement, dekrement operatorlarni qo‘llash mumkin. Iterator tipi sifatida xar xil konteynerlarda aniqlangan iterator tip elon qilinadi. Itoratorlarning beshta tipi mavjud: 1 . Kiritish iteratorlar (input_iterator) tenglik, nomini o‘zgartirish va inkrementa operatsiyalarni qo‘llaydi. ==, !=, *i, ++i, i++, *i++

Kiritish iteratsiyasining maxsus xolati istream_iterator iborat. 2. Chiqarish i terator lar ( output_iterator) o‘zlashtirish operatorning chap tarafidan imkon bo‘lgan isimning o‘zgartirish va inkrementa operatsiyalar qo‘llanadi. ++i, i++, *i=t, *i++=t Chiqarish iteratsiyasining maxsus xolati ostream_iterator . 3. Bitta yo‘nalishdagi iteratorlar (forward_iterator) kiritish/chiqarish operatsiyalarning barchasini qo‘llaydi, bundan tashqari chegarasiz o‘zlashtirishning imkonini beradi. ==, !=, =, *i, ++i, i++, *i++ 4. Ikki yo‘nalishdagi iteratorlar (biderectional_iterator) forward-iteratorlarning barcha xususiyatlariga ega, bundan tashqari, konteynerni ikkita yo‘nalishi bo‘yicha o‘tish imkonini beradigan qo‘shimcha dekrementa (--i, i--, *i--) operatsiyasiga ega. 5. Ixtiyoriy ruxsatga ega bo‘lgan iteratorlar (random_access_iterator) biderectional-iteratorlarning barcha xususiyatlariga ega, bundan tashqari solishtirish va manzil arifmetikasi operatsiyalarni qo‘llaydi. i+=n, i+n, i-=n, i-n, i1-i2, i[n], i1<i2, i1<=i2, i1>i2, i1>=i2 Shuningdek, STL da teskari iteratorlar (reverse iterators ) qo‘llaniladi. Ketma- ketlikni teskari yo‘nalishda o‘tuvchi ikki yo‘nalishli yoki ixtiyoriy ruxsatga ega bo‘lgan iteratorlar teskari iteratoralar bo‘lishi mumkin. Xotirani taqsimlovchilar, predikatlar va solishtirish funksiyalari Konteynerlarga, algoritmlarga va STLdagi iteratorlarga qo‘shimcha bir nechta standart komponentalar xam qo‘llaniladi. Ulardan asoslari esa xotira taqsimlovchilar, predikatlar,va solishtirish funksiyalaridir . Xar bir konteynerda uning uchun aniqlangan va konteyner uchun xotirani belgilash jarayonini boshqaradigan xotira taqsimlovchisi ( allocator ) mavjud. Ko‘rsatilmagan xolda esa xotira taqsimlovchisi allocator sinf ob’ektidir. Xususiy taqsimlovchini tavsiflash mumkin.

Ba’zi bir algoritmlar va konteynerlarda muxim tipdagi predikat ataluvchi funksiyalar ishlatiladi. Predikatlar unar va binar bo‘lishi mumkin. U yoki bu qiymatni olish aniq shartlari dasturchi orqali aniqlanadi. Unar predikatlarning tipi – UnPred , binar predikatlarning esa - BinPred . Argumentlar tipi konteynerda saqlanuvchi ob’ektlar tipiga mos. Ik ki ta elementlarni solishtirish uchun binar predikatlarning maxsus tipi aniqlangan. U solishtirish funksiya (comparison function) deyiladi. Agarda birinchi element ikinchidan kichik bo‘lsa, unda funksiya rost qiymatni qaytaradi. Comp tip funksiya tipidir. STL da ob’ekt-funksiyalar o‘ziga xos axamiyatga ega. Ob’ekt-funksiyalar – bu sinfda « kichik qavslar » () operatsiyasi aniqlangan sinf nusxalari. Ba’zi bir xollarda funksiyalarni ob’ekt-funksiyalarga almashtirish qulay deb xisoblanadi. Ob’ekt-funksiya funksiya sifatida ishlatilsa, unda uni chaqirish uchun operator () operator ishlatiladi. Vector-vektor k onteyner lari STL da vector v ektor dinamik massiv sifatida aniqlanadi. Massiv elementlariga indeks orqali ruxsat beriladi. vector sinfida quyidagi konstruktorlar aniqlangan:  Birinchi shakl bo‘sh vektor konstruktorini tavsiflaydi.  Konstruktor vektorning ikkinchi shaklida elementlar soni – bu son , xar bir elementi esa qiymat qiymatiga teng. Qiymat parametri ko‘rsatilmagan xoldagi qiymat bo‘lishi mumkin.  Konstruktor vektorning uchinchi shakli – bu nusxalash konstruktori.  To‘rtinchi shakli – bosh va oxirgi iteratorlar orqali elementlar diapazonini o‘z ichiga olgan konstruktor vektor. Vektorda saqlanadigan ixtiyoriy ob’ekt uchun ko‘rsatilmagan xolda konstruktor aniqlash zarur. Bundan tashqari, ob’ekt uchun < va == operatorlar aniqlanishi lozim. Vektor sinfi uchun quyidagi solishtirish operatorlari mavjud : ==, <, <=, !=, >, >=. Bundan tashqari, vector sinf uchun [] indeks operatori aniqlangan.

Ikki yo‘nalishli tartib (Deque) deque – vektor kabi, ixtiyoriy ruxsat iteratorlarni qo‘llovchi ketma-ketlik ko‘rinishi. Bundan tashqari, u o‘zgarmas vaqtda boshida yoki oxirida kiritish va ochirish operatsiyalarni qo‘llaydi. O‘rtada kiritish va o‘chirish chiziqli vaqtni egallaydi. Xotirani boshqarishiga ishlov berish esa vektorlar kabi avtomatik ravishda bajariladi. Ruyxat(List) R o’ yxat – ikki yo‘nalishli iteratorlarni qo‘llaydigan xamda kiritish va o‘chirish operatsiyalarni o‘zgarmas vaqtda ketma-ketlikni ixtiyoriy joyida bajaradigan, shuningdek, xotirani boshqarishiga avtomatik ravishda ishlov beruvchi ketma-ketlik ko‘rinishi. Vektorlar va ikkitarafli tartiblardan farqi shundaki elementlar ro‘yxatiga tez va ixtiyoriy ro‘xsat qo‘llanmaydi, lekin ko‘pgina algoritmlarga esa ketma-ketlik ruxsat zarur. Assotsiativ konteyner lar (massiv lar ) Assotsiativ massiv juft qiymatlardan iborat. (key) kalit deb atalgan bitta qiymatni bilib (mapped value) aks etuvchi qiymat deb atalgan ikkinchi qiymatga ruxsat olishimiz mumkin. Assotsiativ massiv ni massiv indekslari butun tiplardan iborat bo‘lmagan massiv sifatida tavsiflash mumkin : V& operator[](const K&) K ga mos keluvchi V ga ilovani qaytaradi. Assotsiativ konteyner lar – bu assotsiativ massivning umumiy tushunchasi. map a ssotsiativ konteyner  bu kalit yordamida qiymatga tez ega bo‘lish imkonini yaratadigan juftlik (kalit, qiymat) ketma-ketligi. map konteyneri ikki yo‘nalishli iteratorni tavsif etadi. map a ssotsiativ konteyner i kalit tiplari uchun “<” operatsiyasi mavjudligini talab qiladi . U kalit bo‘yicha saralangan o‘z elementlarini saqlaydi. Saralash almashuvi esa tartib bo‘yicha bajariladi.

map sinfida quyidagi knstruktorlar aniqlangan : birinchi shakli bo‘sh assotsiativ konteynerning konstruktorini tavsiflaydi. Ikkinchi shakli – konstruktor nusxasi, uchinchisi – elementlar diapazonini kamrab olgan assotsiativ konteynerning konstruktori. O‘zgartirish operatsiyasi aniqlangan : map& operator= (const map&); quyidagi operatsiyalar aniqlangan : ==, <, <=, !=, >, >=. map da kalit/qiymat juftliklar pair tiplagi ob’ektlar ko‘rinishida saqlanadi. Kalit/qiymat juftliklarni faqatgina pair sinf konstruktorlari yordamida, balki pair tipdagi ob’ektlarni yaratuvchi va ma’lumotlar tiplaridan parametrlar sifatida foydalanuvchi make_pair funksiya yordamida yaratish mumkin. Assotsiativ konteyner uchun o‘ziga xos operatsiya – bu ([]) indeksatsiyalash operatsiyasi yordamida assotsiativ qidiruv . mapped_type& operator[] (const key_type& K); set to‘plamini assotsiativ massiv sifatida ko‘rish mumkin. Unda qiymatlar axamiyatga ega emas, shuning uchun faqat kalitlarni ko‘zatish mumkin. to‘plamlar assotsiativ massiv kabi T tip uchun (<) “ kichik ” operatsiyani mavjudligini talab etadi. U o‘z elementlarini saralangan xolda saqlaydi. saralash almashuvi esa tartibda bajariladi. K onteyner usullari Iteratorlarni olish usullari  begin() birinchi elementga ko‘rsatadi;  end() oxiridan keyingi elementga ko‘rsatadi;  rbegin() teskari ketma-ketlikdagi birinchi elementni ko‘rsatadi;  rend() teskari ketma-ketlikdagi oxirgidan keyingi elementni ko‘rsatadi Elementlarga ruxsat  front () birinchi elementga ilova;  Back() oxiri elementga ilova;  operator[] (i) tekshirishsiz indeks bo‘yicha ruxsat;

 at (i) tekshirish bilan indeks bo‘yicha ruxsat.  front () birinchi elementga ilova; Elementlarni kiritish usullari  insert( p,x ) r ko‘rsatgan elementdan oldin x ni qo‘shish  insert( p,n,x ) r dan oldin x ning n nusxalarini qo‘shish  insert( p,first,last ) r dan oldin [first:last] dagi elementlarni qo‘shish  push_back( x ) oxiriga x larni qo‘shish  push_front( x ) yangi birinchi elementni qo‘shish (ikta uchga ega bo‘lgan tartiblar va ro‘yxatlar uchun) Elementlarni o‘chirish usullari  erase( p ) r pozitsiyadagi elementni o‘chirish;  erase( first,last ) [first:last] dan elementlarni o‘chirish;  pop_back() oxirgi elementni o‘chirish;  pop_front() birinchi elementni o‘chirish (ikta uchga ega bo‘lgan tartiblar va ro‘yxatlar uchun) O‘zlashtirish usullari  operator=( x ) konteynerga x konteynerni elementlari o‘zlashtiriladi;  assign( n,x ) konteynerga x elementning n nusxasi o‘zlashtiriladi (assotsiativ bo‘lmagan konteynerlar uchun);  assign( first,last ) [first:last] diapazondagi elementlarni o‘zlashtirish Assotsiativ usullari  find(elem) elem qiymatga ega bo‘lgan birinchi elementni pzitsiyasi topadi  lower_bound(elem) element qo‘yish mumkin bo‘lgan birinchi pozitsiyani to‘padi  upper_bound(elem) element qo‘yish mumkin bo‘lgan oxirgi pozitsiyani to‘padi  equal_range(elem) element qo‘yish mumkin bo‘lgan birinchi va oxirgi pozitsiyalarni to‘padi Assotsiativ usullar  operator[]( k ) k kalitli elementga ruxsat;

 find( k ) k kalitli element pozitsiyasini topadi;  lower_bound( k ) k kalitli elementning birinchi pozitsiyasini topadi;  upper_bound( k ) k dan katta bo‘lgan kalitli birinchi elementni to‘padi;  equal_range( k ) k kalitli elementni lower_bound (kuyi chegarasini) va upper_bound (yuqori chegarasini) topadi.  Boshqa usullar  size() elementlar soni;  empty() konteyner bo‘shmi?  capacity() vektor uchun ajratilgan xotira (faqat vektorlar uchun);  reserve( n ) n elementdan iborat bo‘lgan konteyner uchun xotira ajratadi;  swap(x) ikkita konteynerlarni joyini almashtirish;  == , != , < solishtirish operatorlari

Похожие

Oqimli sinflar (dasturlash)

Sinflar va ko’rsatkichlar (dasturlash)

Sinflar va obyektlar (dasturlash)

Sinflar orasida munosabatlar (dasturlash)

Standart amallarni qayta yuklash (dasturlash)