Server OTlarning funksiyalari Server OTlarni taqqoslash Microsoft Windows ning server OTlari - Информатика и ИТ - Рефераты

Server OTlarning funksiyalari Server OTlarni taqqoslash Microsoft Windows ning server OTlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

300.5 KB

Server OTlarning funksiyalari Server OTlarni taqqoslash Microsoft Windows ning server OTlari Reja: 1. Server OTlarning funksiyalari. 2. Server OTlarni taqqoslash. 3. Microsoft Windowsning server OTlari.

Tarmoqqa ulangan, doimiy ishlaydigan va tarmoqning turli xizmatlarini bajaradigan kompyuterga SERVER deyiladi. Server tarmoqdagi ma’lumotlarni saqlaydi, tarmoqning boshqa nuqtalariga uzatadi va asosiy xizmati - foydalanuvchilarni internetga ulaydi. Ayni mana shu xizmatlarni bajaradigan tashkilotni - provayder deb atashadi. Ularning serverlari internetga kiri sh darvozalari h isoblanadi. Bundan tash q ari server s o ’zi qu yidagicha shakllarda h am ishlatiladi. Ajratilgan server. Yirik kompaniyalar k o ’pgina kompyuterlarga ega b o‘ lishadi. Tashkilotning barcha tarmo q xizmatlarini bosh q arish uchun alo h ida kompyuter ajratilib, unga maxsus dasturlar o ’rnatiladi, internetga doimiy h olda ulanadi va uni ajratilgan server deb atashadi. Bu server or q ali barcha kompyuterlar internetga chi q a olishadi. Virtual server. Kechayu kunduz internetga ulangan kompyuterni ishlatish oddiy foydalanuvchiga q immatga tushadi. SHuning uchun ular bosh q a serverning xotirasidan bo‘sh joyni ijaraga olishadi va virtual serverga ega bo‘lishadi. Bu xuddi o‘zingizning internetda vakolat xonangizga o‘xshaganday. Albatta, foydalanuvchi jismoniy server bilan foydalanish huquqiga ega bo‘lmaydi, lekin tarmoq orqali virtual serverga kirib, kerakli ma’lumotlarni yozib qo‘yishi mumkin. Keyin tarmoqqa kiritilgan ma’lumotlarni boshqa foydalanuvchilar kechayu kunduz o‘qishi mumkin. Odatda, bunday xizmatni provayderlar ko‘rsatadi va uni “xosting” (inglizcha - hosting) deb atashadi.

Serverdagi xosting xizmatlari ikki xil bo‘ladi: pulli va bepul. Pulli xosting xizmatlarga boy va tez ishlaydi, bepulida esa xizmat turlari kam, ishlash tezligi past va saytingizda o‘zgalarning reklamalari paydo bo‘lib turadi. O‘rganishga bepul xosting bo‘laveradi, lekin jiddiy loyi h alar uchun pulli serverlar zarur. Proksi-server. Proksi-server - foydalnuvchi va internet orasidagi maxsus vositachi dastur. Uni ishlatish shart emas, lekin bu dastur yordamida web sa h ifalarining yuklash jarayonini tezlashtirish mumkin. Proksiserver i ntr a netdan ko‘p ko‘radigan sa h ifalarni q atti q diskdagi omborga sa q laydi va yana shu sa h ifalar so‘ralganda i ntr a netdan emas, balki xotirasidan ko‘rsatadi. Odatda, proksiserver ajratilgan serverga o‘rnatiladi va tarmo q xizmatlarini h am bajaradi: ma h alliy tarmo q kompyuterlarini Int ra netga ulaydi. Tarmokdagi kompyuterlar internet so‘rovlarini ajratilgan serverga uzatishadi, serverda esa proksi dasturi so‘rovlarni internetga chi q aradi va tash q aridan kelgan ma’lumotlarni tarmo q kompyuterlariga etkazib beradi. Yana proksi dasturi yordamida kompyuterlarning tarmo q dagi ish jarayonini bosh q arib, kuzatib turish h am mumkin. Windows N T Server 4.0 tarkibiga:  - Web – s e rv e r (MIIS - Microsoft i ntr a n e t Inf o rm a ti o n S e rv e r 2.0);  - Microsoft Index Server - Web s e rv e rl a rd a s a xif a l a rni a vt o m a tik ind e ksl a sh v a ax b o r o t izl a sh v o sit a si;  - Microsoft Front Page – Web – sayt (s a xif a l a r m a jmui) yar a tish v o sit a si);  - Microsoft Internet Explorer – keng xududg a t a r q a lg a n t a rm o qd a gi v a Int e r a n e td a gi ax b o r o t d a sturl a rini k o‘ rib o lish v o sit a si v a b o sh q a d a sturl a r, shu juml a d a n, DNS , WINS h a m kir a di. Windows NT S e rv e rid a n fayls e rv e r, b o sm a -s e rv e r, a m a liy ishl a nm a l a r s e rv e ri, d o m e n n a z o r a tchisi, o lisd a n ul a nish s e rv e ri ( Remote Access Service – RAS ), Int e rn e t s e rv e ri, ax b o r o t xa vfsizligi s e rv e ri, ma’lumotlarni r e z e rvl a sh s e rv e ri, a l o q a s e rv e ri, yord a mchi x izm a tl a r s e rv e ri sif a tid a foyd a l a nish mumkin.U elektron p o cht a , fayl s e rv e ri, ma’lumotlar b a z a si s e rv e ri v a a l o q a s e rv e ri uchun yag o n a p l a tf o rm a dir. U IBM m ey nfr ey ml a ri, Net Ware v a UNIX a s o sid a gi tiziml a r bil a n

h a m ishlay o l a di. U shu kung a ch a k o‘ p t a r q a lg a n b a rch a t a rm o q p r o t o k o ll a ri - TCP/IP, IPX , SPX , NetBEUI , AppleTalk , DLC , HTTP , SNA , PPP v a PPTP l a r bil a n, h a md a mij o z a m a l tiziml a rining bugungi keng t a r q a lg a n b a rch a turl a ri bil a n ishlaydi. Windows NTning k a t a l o gl a r x izm a ti bir d o m e nd a 25 ming foyd a l a nuvchi v a butun t a shkil o t b o‘ yich a yuzl a b ming foyd a l a nuvchini q o‘ ll a b q uvv a tlaydi. Und a n kichik v a o‘ rt a ch a tugunl a r uchun m a rshrutl o vchi sif a tid a foyd a l a nish mumkin. Bund a q o‘ shimch a ji h o zg a h o j a t y o‘ q . TCP/IP, IPX / SPX v a AppleTalk pr o t o k o ll a ri uchun m a rshrutl o vchi v a zif a sini o‘ taydi. Windows NT S e rv e r 4.0 o‘ rn a tish uchun Int e rn e t s e rv e rining k o nfigur a s iyasi q uyid a gi t a l a bl a rg a j a v o b b e rishi l o zim: -486/33 yoki und a n yu q o ri, yoki Pentium pr o s e ss o ri yoki Pentium Pro ( II ) kompyuteri; -160 Mb b o‘ sh disk m a k o ni; - Intel pr o s e ss o ri, RISC yoki Windows NT S e rv e r 4.0 bil a n m o sl a shuvch a n b o sh q a pr o s e ss o r; -t a rm o q a d a p t e ri yoki boshqa t a rm o q ji h o zi, t a rm o q pl a t a si m a h a lliy t a rm o qq a ul a ng a n; -16 Mb o p e r a tiv xo tir a ; - CD - ROOM yoki ul a b q o‘ yilg a n t a rm o q diski; - VGA , Super VGA yoki Windows NT S e rv e r 4.0 bil a n m o sl a shuvch a n gr a fik a d a p t e r. Kompyuterg a Windows NT S e rv e r 4.0 ni o‘ rn a tib b o‘ lg a ch, Microsoft TCP/IP protokolini o‘ rn a tib (inst a llya s iya q ilib) uning ya x shi ishl a b k e tishi uchun kompyuterd a gi h a r bir t a rm o q pl a t a si uchun IP -m a nzil, t a rm o q q ismi m a sk a si, shlyuz v a uning DNS(Domain Name Systems) n o mi b e rilib, a vt o m a tik yo q o‘ ld a s o zl a b q o‘ yil a di. S o‘ ngr a kompyuterg a WINS (Windows Internet Naming Service) va DNS s e rv e ri ( a g a r l o zim b o‘ ls a ) q o‘ ld a o‘ rn a tilib, u k o nfigur a s iyal a b q o‘ yil a di, s o‘ ngr a uning n o mi v a m a nzili o‘ z o n a (sh a j a r a b o‘ yich a yu q o ri p o g‘ o n a d a gi) s e rv e rid a gi r o‘ y xa tg a kiritib q o‘ yil a di. DNS (t a rm o q d a b o‘ lishi sh a rt b o‘ ls a ),

WINS bil a n birl a shtiril a di. WINS Microsoft kompaniyasi a m a l tiziml a ri b o sh q a ruvi o stid a ishlaydig a n mij o zl a r n o ml a rini IP – m a nzil (kompyuter n o mi)g a ayl a ntirish x izm a tini b a j a rs a , DNS bunday v a zif a ni b o sh q a pl a tf o rm a l a rd a ishlaydig a n mij o zl a r v a tugunl a r n o ml a ri uchun b a j a r a di.. Kompyuter – s e rv e rning t a rm o q pl a t a si m a h a lliy t a rm o qq a ul a n a di ung a IIS o‘ rn a til a di. IIS 2.0 d a n k e yin ishl a b chi q ilg a n IIS 3.0 a vv a lgi s e rv e r k a bi uch a s o siy s e rv e r – Web -, FTP -, GOPHER s e rv e rl a rd a n t a shkil t o p g a n b o‘ lib, pr o t o k o ll a rni t a xlill a shd a multim e di a dan ( Microsoft Netshow ), foyd a l a nuvchil a rni a ut e ntifik a s iyal a sh uchun SSL 3.0 ( Security Socket Layer 3.0) protokolini v a Microsoft Front Page qo‘ shimch a l a rini q o‘ ll a b- q uvv a tl o vchi, ishl a sh uchun k a tt a q ulaylikl a r yar a tuvchi q o‘ shimch a v o sit a l a rg a ega. SHund a n sung i nt e rn e t x izm a t turl a rini s o zl a b chi q il a di v a k o nfigur a s iyal a n a di. Web -s e rv e rni o‘ rn a tish. Web -s e rv e r i n tran e tning a s o siy d a stur ta’minoti b o‘ lgani tufayli uni t o‘ g‘ ri t a nl a sh l o zim. Windows NT li t a rm o qq a eng t o‘ g‘ ri k e l a dig a ni MIIS , Novell t a rm o q l a ri uchun NetWare Web S e rv e rdir. Ul a rning b e pul, sh a rtli-b e pul turl a rini h a m h is o bg a o lish l o zim. Eng ya x shi Web -s e rv e rl a rd a k o‘ shimch a t a rzd a xa vfsizlikni t a ’minl a sh shu juml a d a n, shifrl a sh v o sit a l a ri, m a ’lum o t b a z a l a rig a ul a nish v o sit a l a ri v a b o sh q a imk o niyatl a r m a vjud. Web -s e rv e r tuzilm a si. Web -s e rv e r tuzilm a sini ung a q o‘ yil a dig a n ax b o r o t tuzilm a si bildir a di v a bu i nt ra n e td a n foyd a l a nish q ulaylikl a rini b e lgilaydi. Web -s e rv e r tuzilm a si s xe m a si n a shr etiladig a n ax b o r o tl a r xa r a kt e rig a b o g‘ lik b o‘ lib, z a rur ax b o r o tg a ya q in y o‘ ld a n o‘ tish imk o nini b e rishi l o zim. Web -s e rv e r tuzilm a sini uch a s o siy s xe m a si keng t a r q a lg a n. Bul a r: k e tm a -k e t, t o‘ rsim o n v a sh a j a r a (d a r ax t) s xe m a l a rdir. K e tm a -k e t s xe m a kit o bd a gi ax b o r o t b o‘ l a kl a rining joyl a shishig a o‘ x sh a sh. Und a ax b o r o t q isml a rg a , q isml a r b o bl a rg a , b o bl a r p a r a gr a fl a rg a b o‘ ling a n v a ul a r k e tm a -k e t ish o r a tl a r bil a n uz a r o b o g‘ l a ng a n. M e nyu v a ind e ks z a rur b o‘ limg a o‘ tishg a imk o n b e r a di. H a r bir Web s a h if a uchun bitt a a vv a lgi v a bitt a k e yingi

s a h if a bil a n ish o r a tl a r o r q a li b o g‘ l a nish b e ril a di. Web -s e rv e rning ishch a nligi. Web -s e rv e rg a bir v a q tning o‘ zid a ul a nishl a r s o ni k o‘ p a yib k e tib u turf a muxitli ax b o r o tl a r bil a n ishl a shg a o id uz v a zif a sini e play o lmay q o lishi mumkin. SHuning uchun Web -s e rv e rning t ex nik a viy(apparat) ta’minoti uning yukig a m o s k e lishi k e r a k. Web -s e rv e rning ishch a nligi uni t a rm o qq a birl a shtirish v o sit a l a rig a v a t a rm o q a l o q a k a n a ll a rining o‘ tk a z a o lish q o biliyatig a x a m b o g‘ lik. Web -s e rv e rning y h a q id a und a gi o‘ rt a ch a ax b o r o t o q imi t e zligi a s o sid a fikr yuritish mumkin. Web -s e rv e rd a n chi q ishi t a l a b etiladig a n ax b o r o t o q imining t e zligi v [bit/s] ung a kund a lik o‘ rt a ch a ul a nishl a r s o ni U v a h a r bir ul a nishd a uz a til a dig a n fayll a rning o‘ rt a ch a x a jmi X [kil o bayt] o r q a li q uyid a gi if o d a d a n t o p il a di. V = U* X *12/86400 Kbit/s Bu e rd a "12" - bir baytd a gi bitl a r s o ni 8 g a k o‘ shimch a 4 bit t o‘ g‘ ri k e lishini h is o bg a o l a di. "86400"- bir sutk a ning s e kundl a rd a o‘ lch a ng a n d a v o miyligi. Tarmoq komp yu terlari o‘rtasida funksiyalarni qanday bo‘linganligiga qarab, tarmoq OT va shu bilan tarmoqlarning o‘zi ham ikkita sinfga bo‘linadi: bir rangli va ikki rangli. Oxirgisini ko‘proq ajratilgan serverli tarmoqlar deb atashadi. Agar kompyuter o‘zining resurslarini tarmoqdagi boshqa foydalanuvchilarga taqdim qilsa, unda u server rolini o‘ynaydi. Bunda boshqa mashina resurslariga murojaat qiluvchi kompyuter klient hisoblanadi. Yuqorida aytilganidek tarmoqda ishlaydigan kompyuter yo klient funksiyasini, yo server funksiyasini, yoki ikkalasining ham funksiyasini bajarishi mumkin. Agar biror bir server funksiyalarining bajarilishi kompyuterning asosiy vazifasi bo‘lsa(masalan, fayllarni tarmoqdagi foydalanuvchilarga umumiy foydalanishga taqdim etish, faksdan umumiy foydalanishni tashkil qilish yoki tarmoqdagi foydalanuvchilarni o‘zining dasturlaridan foydalanishga ruxsat berish), unda bu kompyuter ajratilgan server deb ataladi. Serverning qaysi resursi ajratuvchi

ekanligiga qarab, u fayl – server, faks – server, print – server, ilova server va h.k deb ataladi. SHubhasiz, ajratilgan serverlarda shunaqa OT ni o‘rnatish maqsadga muvofiqki, ular u yoki bu server funksiyalarini optimal bajarishga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak. SHuning uchun ajratilgan serverli tarmoqlarda tarkibiga server qismlari imkoniyatlari bilan farq qiluvchi bir nechta variantli OTlari kiruvchi tarmoq operatsion tizimlari ishlatiladi. Masalan, Novell Net Ware tarmoq OTi fayl – server sifatida ishlaydigan serverli variantiga ega. OT larning boshqa misoli sifatida, tarmoqni ajratilgan serverli qurishga mo‘ljallangan OT Windows NT hisoblanadi. Net Ware dan farqli o‘laroq Windows NT ning ikkala varianti , Windows NT server(ajratilgan server uchun) va Windows NT Workstation(ishchi stansiyalar uchun) ham klient ham server funksiyalarini qo‘llab quvvatlaydi. Lekin Windows NT ning serverli varianti tarmoqdagi boshqa foydalanuvchilarga kompyuteridagi resurslarini ko‘rsatish uchun ko‘proq imkoniyatlarga ega, chunki u ancha keng funksiyalarni bajarishi mumkin, katta miqdordagi klientlarning bir vaqtda ulanishini qo‘llaydi, ancha keng himoya vositalariga ham egadir. Ajratilgan serverni uning asosiy vazifasi bilan bog‘liq bo‘lmagan oddiy masalarni yechish uchun ishlatiladigan kompyuter sifatida ishlatish mumkin emas, bu uning server sifatida ishlash unumdorligini kamaytiradi. SHularni hisobga olgan holda Novell Net Ware OT ining server qismida oddiy dasturlarni bajarish imkoniyatlari umuman ko‘zda tutilmagan, ya’ni klient qismi yo‘q, ishchi stansiyalarda esa server komponentlari mavjud emas. Biroq boshqa tarmoq OTlarda ajratilgan server klient qismining ishlashi bemalol mumkin. Masalan, Windows NT Server boshqaruvi ostida lokal foydalanuvchining tarmoqdagi boshqa kompyuterning resurslariga so‘rov tushishi bilan OT klient qismining funksiyalarini bajaradigan oddiy dasturlari yuklanishi mumkin. Bunda Windows NT Workstation OTi o‘rnatilgan ishchi stansiyalar ajratilmagan server funksiyalarini bajarishi mumkin. Server OTlarni taqqoslash.

Serverning apparat platformasini tanlashda Unix, Intel bilan muvofiqlashgan kompyuter yoki PowerPC ga asoslangan tizimdan biriga tuxtashga tug‘ri keladi. Buni hal qilishda Intranetdan qanday maqsadlarda foydalanilishini, bu platformalardan qaysi biri yuridik shaxsda ko‘proq tarqalganini, muljallangan tarmoq amal tizimini va ketadigan sarf-xarajatlarni hisobga olish lozim. O‘rtacha yuridik shaxs uchun, agar Intranetni yaratishdan ko‘zlangan maqsad axborot oqimidan xizmatchilarning birgalikda foydalanishi bo‘lib kam sarf-xarajatlar asosiy hisoblansa Intel bilan muvofiqlashgan Pentium prosessori asosidagi kompyuterni tanlagan maqul. Bu bil a n jud a k e ng a m a liy t a tbiq d a sturl a ri sinfid a n foyd a l a nishg a yul o chilg a n b o‘ l a di. Kompyuterd a t e zk o r xo tir a k a mid a 32 Mb, q a ttiq disk k a mid a 2 Gb, v a Pentium 166 Mgts p r o s e ss o ri b o‘ lgani m a ’qul. Web-server uchun eng kam talab qilinishi mumkin bo‘lgan apparat ta’minoti prosessori 486 rusumli, takt chastotasi-60 Mz, tezkor xotirasi 16-Mb va qattiq magnit diski 500 Mb xotira xajmli PC shaxsiy kompyuterdan boshlanadi. Web- server uchun V qancha yuqori bo‘lsa, shunga yarasha baquvvatroq kompyuter, yoki bir nechta kompyuter va xotira qurilmalari lozim bo‘ladi. Har bir ulangan foydalanuvchi-mijoz uchun kamida 256 Kb tezkor xotira ajratilishi kerak. Web -s e rv e r o‘ rn a tilg a n t a rm o q tuguni quyid a gi t a l a bl a rg a j a v o b b e rishi l o zim:  Bir v a qtning o‘ zid a bir n e cht a ul a nishl a r buyich a x izm a t k o‘ rs a tish;  H imoya tizimida aniq ishlash;  B a rch a s a h if a l a rd a b o g‘ l a nishl a rni a m a lg a o shirish;  Tasvirlarni aniq aks ettirish;  Turfa mu h itli axborotlarni uzatish;  Gopher m e nyul a rining b a rch a sid a a l o q a b o g‘ l a b b e rish;  FTP - mij o z - d a sturi o rq a li fayll a rni k o‘ chirish.

Serverlar qismi. Tarmoqda joylashgan fayllar va boshqa resurslardan erkin foydalanishni taqdim etuvchi tarmoqdagi kompyuter. Internetda server deganda, veb-sahifalar joylashgan va veb-brauzerlari so‘rovlariga javob beruvchi kompyuterga tushuniladi. Mijoz deb nomlanuvchi dasturlarga ma’lum xizmatlarni ko‘rsatuvchi dastur. Server dasturi va mijoz dasturlari bitta yoki turli kompyuterlarda bajarilishi mumkin. Masalan, kompyuterda o‘rnatilgan elektron pochtasi dasturi mijoz dasturidir. U pochta qutisi bilan ushbu quti joylashgan kompyuter bilan server dasturi orqali muloqotda bo‘ladi. Serverlarning eng muhim turlari quyidagicha: - serverlari ko‘p tashuvchi axborot va ma’lumotlar bazalari tarkibini taqdim etish uchun mo‘ljallangan; - elektron pochtasi serverlari; - fayllarni almashish uchun mo‘ljallangan FTP serverlari; - vo q iy vaqtda muloqot qilish serverlari (chatlar); - Internet telefoniyasi faoliyatini ta’minlovchi serverlar; - Internet orqali radio va videoni uzatish tizimlari. Intern e t s e rv e ri sif a tid a Int e rn e t s e rv e rl a ri ishl a til a di. Ul a r o r a sid a Microsoft ning Internet Information Server dasturi d a sturi (b e pul) v a Netscape firm a sining Netscape Communications Server d a sturi (495$, ya x shi xa r a kt e ristik a g a ega) keng q o‘ ll a nil a di. A m a l tizimi uchun k o‘ pinch a Windows yoki UNIX platformasi a s o s qilib o lin a di. A g a r, yuridik sh ax sd a Intr a n e t yangid a n q urila yo tg a n b o‘ ls a , yoki m a vjud

(eski) t a rm o q d a UNIX platformasi a s o s uchun q a bul qilinm a g a n b o‘ ls a , s e rv e rl a r uchun Windows platformasini q a bul qilish m a qs a dg a muv o fiq. Microsoft kompaniyasi t o m o nid a n chi q a rila yo tg a n Int e rn e t Inf o rm a t s i o n S e rv e rl a ri Int e rn e tning s o‘n ggi t ex n o l o giyal a rini q o‘ ll a b-quvv a tlaydi v a O S Windows NT 4.0 a m a l tizimi t a rkibig a kir a di. T a rm o q a m a l tizimi t a rm o qd a gi turli apparat v o sit a l a ri v a d a stur t a ’min o tl a rining birg a likd a a m a lg a o shiril a dig a n ishl a rini yuz a g a chiq a r a di. T a rm o q a m a l tizimini t a nl a shd a UNIX s e rv e r, Windows NT s e rv e r v a N e t Wa r e s e rv e r a m a l tiziml a rid a n birid a t o‘ x t a shg a t o‘ g‘ ri k e l a di. K o‘ pgin a yirik kompaniyal a r UNIX a m a l tizimid a n foyd a l a n a dil a r. O‘rt a ch a k o r xo n a l a rd a eng k o‘ p t a rq a lg a n t a rm o q a m a l tiziml a ri sir a sig a bugungi kund a Microsoft kompaniyasining Windows NT S e rv e ri v a N o v e ll kompaniyasining NetWare si kir a di. Bul a r mij o z/s e rv e r t a rm o q m o d e li t a m o yilid a ishlaydil a r. Windows NT S e rv e rd a ma’lumotlar uz a tish uchun TSP / IP yoki IPX / SPX p r o t o k o ll a ri, NetWare d a IPX / SPX – t a rm o q protokoli qo‘ll a nil a di. M a h a lliy kompyuter t a rm o ql a rid a NetWare , a s o s a n fayl s e rv e ri v a b o sish st a n s iyasi b o‘ lgani uchun, fayll a r v a b o s q ichl a rd a n birg a likd a foyd a l a nishd a ishl a til a di. U TCP / IP protokolini qull a b-quvv a tl a maydi. TCP / IP protokolini ishl a tish uchun IPX ni IP g a o‘ giruvchi m ax sus d a stur (shlyuz d a stur)l a rd a n foyd a l a nish l o zim b o‘ l a di. Intr a n e t h o sil qilish uchun s e rv e r d a stur ta’minoti Intranet Wareni ni ishl a tish mumkin. Bund a IP - m a nzil x a r bir mij o zg a t a qdim e tilishi sh a rt b o‘ lm a s a d a Web - s e rv e rg a b e rilishi sh a rt. Bund a IPX ni IP g a v a t e sk a ri yun a lishd a o‘g irish mu a mm o si o‘z - o‘ zid a n h a l b o‘ l a di. NetWare tizimi unch a lik t e z v a t a dbiqiy j a ra yo nl a r uchun unch a lik b a quvv a t s e rv e r e m a s. NetWare t a rm o q a m a l tizimid a n Intr a n e t yar a tishd a foyd a l a nish f a q a t a g a r m a vjud kompyuter tarmo g‘ i – NetWare a s o sid a q urilg a n b o‘ ls a gin a o‘ zini o ql a shi mumkin. L e kin u foyd a l a nuvchil a rning k o‘ pgin a t a dbiqiy d a sturl a rd a n foyd a l a nish imk o niyatl a rini ch e kl a b q o‘ yg a ni uchun x a m, bir kuni k e lib, k e l a j a kd a b a ribir TCP / IP protokolini q o‘ ll a b-quvv a tlaydig a n t a rm o q a m a l tizimini

o‘ rn a tishg a t o‘g‘ ri k e l a di. A m a liy t a dbiqiy d a sturl a r Windows platformasi uchun k o‘ proq ishl a b chi q ila yo tg a nligi jud a k o‘ p k o r xo n a l a r t o m o nid a n Windows platformasini t a nl a nishig a s a b a b b o‘ lm o qd a . Serverlarning t exnik k o‘ rsatgichlari. T a rm o q a m a l tizimi sif a tid a Windows NT S e rv e r 4.0 intr a n e t s e rv e ri uchun k o‘ proq t a vsiya etiladi. Bu t a rm o q a m a l tizimi (32 r a zryadli) b o‘ lib, b a rq a r o r a r x it e ktur a g a ega, und a n foyd a l a nish o s o n, yuq o ri k o‘ rs a tkichl a rg a ega. Intr a n e tning mij o zl a r qismi foyd a l a nuvchil a rning ish joyl a ri m a jmuidir. Intr a n e tning mij o zl a ri m a halliy v a o lis mij o zl a rg a f a rql a n a dil a r. Bul a rning h a r biri o‘ z n a vb a tid a q a nday ax b o r o t d a sturl a rid a n foyd a l a nishig a k o‘ r a yuridik sh ax s ax b o r o tid a n foyd a l a n a dig a n v a yuridik sh ax s h a md a Int e rn e t d a sturl a rid a n foyd a l a nuvchil a rg a f a rql a n a dil a r. SHu b e lgil a rig a k o‘ r a mij o zning apparat v a d a stur ta’minotig a quyilg a n t a l a bl a r f a rql a n a di. Mij o z ish j o yining apparat ta’minoti k a mid a quyid a gi t a l a bl a rg a j a v o b b e rishi l o zim. -k a mid a 286 v a und a n y uq o ri pr o s e ss o rli k ompyuter; -k a mid a 40 Mb q a ttiq disk m a k o ni (t a rm o q k o m pyu t e ri uchun sh a rt e m a s); -m o d e m ( o lisd a gi mij o zl a r uchun) yoki t a rm o q a d a p t e ri (m a h a lliy t a rm o q mij o zl a ri uchun); - h im o yal o vchi apparat v o sit a l a ri – elektron k a lit v a sh.u. ( o lis mij o zl a r uchun); - t o vush pl a t a si – a d a pt e ri (sh a rt e m a s). Mij o z ish j o yining d a sturiy ta’minoti k a mid a quyid a gi t a l a bl a rg a j a v o b b e rishi l o zim: -st a nd a rt br o uz e r ( Internet Explorer , Netscape Navigator ); -t a rm o q v o sit a l a ri ( TSP / IP , SMNP / POP , o lis mij o zl a r uchun RAS ); -gr a fik a m a l tizimi ( o lis mij o zl a r uchun ya x shisi h im o yal a ng a n a m a l tizimi); - h im o yal a shning d a sturiy v o sit a l a ri (m a x a lliy v a o lisd a gi Int e rn e t v a intr a n e t d a sturl a rid a n foyd a l a nuvchil a r uchun); -turli f o rm a ( Word , Excel , PowerPoint v a x.k.)d a gi fayll a rni q urish v o sit a l a ri. Mij o zning minim a l ta’minoti quyid a gil a rg a b e m a l o l imk o n b e r a di:  - guruhiy f ao liyat o lib b o rish ;

 -Web – s a h if a l a rni q urish , yozib o lish ;  - elektron p o cht a j o‘ n a tish h a md a q a bul qilib o lish ;  - t a shkil o t ma’lumotlari b a z a si bil a n ishl a sh ;  - turli f o rm a td a gi fayll a rni qurish ;  - fayll a rni q a bul qilish v a uz a tish ;  -o v o zli yozuvl a rni tingl a sh . TCP/IP tarmo g ’ i . Intranetning h ar bir kompyuteriga TCP/IP protokolini o‘ rnatish orqali Intranetning aloqa qismini o‘ z ichiga olgan tarmoq qismi - TCP/IP tarmo g‘ i shakllantiriladi. Bu ish Intr a n e t t a rkibid a gi h a r bir m a h a lliy kompyuter tarmo g‘ i LAN g a nisb a t a n q o‘ shimch a sur a td a b a j a ril a di . Buni ikki x il a m a lg a o shirish mumkin . Birinchisi , Windows 95 yoki Windows NT Workstation, Windows for Workgroups, O S /2 a m a l tiziml a ri uchun bul a r t a rkibid a b e rilg a n TCP/IP p r o t o k o l st e ki ishl a til a di . Ikkinchisi, shlyuzlardan foydalanish. Windows 3.1 yoki DOS amal tizimlaridan k o‘ pchilik mijozlar foydalangan h olda NetWare ma h alliy kompyuter tarmo g‘ ida IPX -paketini IP-manzilga o‘giruvchi shlyuzni Web- server va tarmoqning qolgan qismiga o‘ rnatish kifoya.

Adabiyotlar: 1. Aripov M.M. va boshqalar. Informatika Axborot texnologiyalari. T. 2002 y. 2.Raxmanqulova S.I. IBM PC shaxsiy kompyuterida ishlash. Toshkent. 1998 y. 3.Xolmatov T.X. NazarovU.A. Informatika. Informatsion texnologiyalar Samarqand Samdaqi. 2004 y. 4.Mualliflik materiallari (Beletskiy A.S.) 5.X. Kaster. «Osnovo' WINDOWS NT i NTFS». Microsoft Press. 1996 y. 6.A. Robachevkiy. «Operatsionnaya sistema UNIX». Cankt-Peterburg. 1997 y. 7.Elektronnaya spravochnoye rukovodstvo NT 5.0 ili WINDOWS 2000 8.Operatsionnaya sistema UNIX (Elektronnaya spravochnoye rukovodstvo polzovatelya). 9. DVD nashri “Super DVD biblioteka” 2004 y 10. Internet portal -Internet universitet www.intuit.ru http://www.intuit.ru/

Похожие

Microsoft Windows server 2008 dasturini o’rnatish

Microsoft Windows server 2008 dasturini kengaytirilgan sozlamasi

Microsoft Windows server 2008 dasturini boshlang’ich sozlamasi

Microsoft Windowsni o’rnatish va sozlash. Microsoft Windows server 2008 dasturini tasnifi

Microsoft Windows server 2008 dasturini muammolarini izlash va yechimi topish