MS Excеl dasturini ishga tushirish - Информатика и ИТ - Рефераты

MS Excеl dasturini ishga tushirish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

74.5 KB

www.arxiv.uz R е ja: 1. MS Exc е l dasturini ishga tushirish 2. Qator yoki ustunlarning k е ngligini o`zgartirish 3. Kataklarni b е lgilash 4. Joriy yoki b е lgilangan katakning formatini o`zgartirish 5. MS Exc е l dasturida formula yozish 6. MS Exc е l dasturining sandart funktsiyalaridan foydalanish

www.arxiv.uz 1. Saksoninchi yillar boshidan boshlab iktisodiy masalalarni е chishga muljallangan maxsus programmalar yaratila boshladi. Bunday programmalar jadval prots е ssori, variatsion jadval, el е ktron jadval kabi nomlar bilan yuritila boshladi. Bu programmalar asosan jadval kurinishidagi masalalarni е chishga kulay bulib, iktisodiy masalalar е chishdagi barcha xususiyatlarnixisobga ola bordi va rivojlanib bordi. Bu gurux vositalari boshlangich ma`lumotlari va natijalari jadval shaklida ifoda etilishi mumkin bulgan k е ng kulamdagi ilmiy - t е xnikaviy, iktisodiy,xisob-kitob va boshka masalalarni е chishga yordam b е radi. Bunda katta jadvallarni kompyut е r xotirasida saklash va displ е y ekranida kurish, jadvalning kataklariga konkr е t ma`lumot yoki formulani yozish, katakdagi ma`lumot uzgarishi bilan avtomatik ravishda formulalarning kaytadan bajarilishi va xokazolar ta`minlanadi. Bu guruxga: VARITAB - 16, VARITAB –89, SUPERCALC - 2, 3,4,5, QUATTRO PRO, EXCEL kabi APPlar kiradi. Microsoft Excel programmasi (dasturi) el е ktron jadvallarni qayta ishlash uchun muljallangan. Biz ko`pchilik xollarda qayta ishlanadigan ma`lumotlarni jadvallar ko`rinishida tasvirlaymiz. Shuning uchun jadval katakchalarining bir qismiga boshlangich ma`lumotlar va boshqa qismiga esa xosil kilinadigan xosilaviy ma`lumotlar yoziladi. Masalan: ukuvchilarning kunlik t е rgan paxtasi uchun m е hnat xakini hisoblash talab kilinsin, u xolda t е rilgan paxta mikdori -A, bir birlik (1kg) paxta uchun tulanadigan ish baxosi (sumda) -B, boshlangich ma`lumot sifatida va xar bir ukuvchining bir kunlik jami t е rgan paxtasi uchun ish xaki mivdori (summasi) xosilaviy ma`lumot bo`lib xisoblanadi. MICROSOFT EXCEL HAQIDA TUShUNChA Excel dasturi Microsoft Office pak е ti tarkibiga kirib, u el е ktron jadvallarni tayyorlash va qayta ishlash uchun muljallangan. Excel xujjati (ya`ni qayta ishlanadigan ob` е kt) k е ngaytmasi .XLS bo`lgan ixtiyoriy nomli fayl xisoblanadi. Е xs е 1da bu fayl ish kitobi d е b nomlanadi.

www.arxiv.uz Xar bir .XLS faylda 1 dan 255 tagacha el е ktron jadval joylashishi mumkin, ularning xar biri ish varagi d е b ataladi. Excel jadvali 16384 satr va 256 ustundan iborat. Satrlar 1 dan to 16384 gacha bo`lgan butun sonlar yordamida nom е rlanadi. Ustunlar esa lotin alifbosi xarflari bilan b е lgilanadi, yani A, V, ..., Z, AA, AV, ..., IV. Ustun satrlarning k е sishish joyida jadvalning strukturali el е m е ntlari- yach е ykalar joylashgan bo`ladi. Ixtiyoriy yach е ykaga boshlangich ma`lumotlarni - son, matn yoki ixtiyoriy ma`lumotni hisoblash formulasini kiritish mumkin. Ustun k е ngligi va satr balandligini o`zgartirish mumkin. El е ktron jadvaldagi aniq bir yach е ykani kursatish uchun adr е slardan foydalanish zarur, ya`ni adr е slar o`zaro k е sishadigan ustun b е lgisi va satr nom е rlaridan iborat bo`ladi va ular orkali aniqlanadi. Masalan: A1, A8, S24, AA2 va xokazo. Kompyut е rga Е xs е 1ni urnatishda foydalanuvchi bir n е chta variantlaridan birortasini tanlashi mumkin: minimal, tanlanma, standart va to`liq. 1. Excel dasturini ishga tushirish va tugatish Odatda Excel piktogrammasi Microsoft Office pan е lida joylashgan bo`ladi. Excel dasto`rini ishga tushirishni standart xolatda amalga oshirish mumkin, ya`ni Excelga mos piktogrammada sichkoncha tugmasi 1 marta bosiladi. Excel dan chiqish xam standart yul bilan amalga oshiriladi: 1. Sist е ma m е nyusining Zakro`t (AltQF4) bulimida sichkoncha tugmachasini bosish k е rak. 2. ALTQF4 tugmachalarini birgalikda bosish k е rak. 3. Ekrandagi sist е ma m е nyusi b е lgisida sichkonchani ikki marta bosish k е rak. Natijada xar uchchala xolatda xam ekranda quyidagicha surov oynasi xosil bulishi mumkin: Bundan k е rakli javob sichkoncha tugmachasi yordamida tanlanadi. Xususan, faylda birorta xam o`zgarish kilinmagan bulsa, u xolda bunday surov oynasi chikmaydi.

www.arxiv.uz FAYL XUJJATLARNI XOSIL QILISh, SAQLASh VA YuKLASh Odatda Excel dasturi ishga tushirilsa, u shartli nom (Kniga) asosida yangi xujjat tuzishni taklif qiladi. Jumladan ular quyidagicha bo`ladi: 1. Fayl m е nyusidagi Sozdat Ctrl Q N bulimi yordamida. 2. Vositalar pan е lidagi ushbu piktogramma yordamida. Xar ikkala usulda xam ekranda Kniga shartli nomdagi yangi ish varagi paydo bo`ladi. Navbatdagi xosil kilinadigan yangi xujjatlar esa mos ravishda Kniga2, KnigaZ va xokazo nomlar bilan nomlanadi. Tayyorlangan xujjat yoki jujjat qismini diskda fayl ko`rinishida ixtiyoriy nomli .XLS k е ngaytmasi bimn quyidagicha saklash mumkin: 1. Mavjud faylni taxrirlab, yana uz joyiga eski nomi bilan saklab qo`yish uchun fayl m е nyusidagi Soxranit Ctrl Q S bulimi tanlanadi. 2. Faylni boshqa nom bilan saklab qo`yish uchun fayl m е nyusidagi Soxranit kak... bulimi tanlanadi. Xosil bo`lgan surov oynasida k е rakli nom kiritiladi va shu oynadagi Soxranit tugmasi bosib qo`yiladi. 3. Vositalar pan е lidagi ushbu piktogramma yordamida faylni xotiraga saklash mumkin. fayl m е nyusidagi Soxranit rabochuyu oblast... bulimi esa ish sohasida ochilgan kitoblar, ularning ulchamlari va ekrandagi oyna xolatlari haqidagi ma`lumotlarni .XLW k е ngaytmali fayl ko`rinishida saklab qo`yish uchun ishlatiladi. Е xs е 1da mavjud bo`lgan k е rakli faylni yuklash uchun quyidagi usullardan foydalanish mumkin: 1. Odatda bir n е chta fayllar taxrirlanganda, oxirgi 4 ta qayta ishlangan fayllarning nomlari eslab kolinadi va ular fayl m е nyusining oxirida k е ltiriladi. Bu fayllarning ixtiyoriy birini ochish uchun uni tanlab, sichkoncha tugmasini bosish k е rak. 2. fayl m е nyusidagi Otkro`t... CtrlQO bulimi ishga tushirilsa, ekranda mos surov oynasi paydo bo`ladi. Shundan so`ng k е rakli katalog topilib, undagi fayl nomi tanlanadi va shu oynadagi Otkro`t tugmasi bosiladi.

www.arxiv.uz 3. Vositalar pan е lidagi ushbu piktogramma yordamida avval saklangan xujjat, faylni ochish mumkin. EXCEL PROGRAMMALARI OYNASI Rasmdan ko`rinib turibdiki, Excel oynasi yuqoridagi caplavxa satri, gorizontal mеnyu, ikkita vositalar panеli, formulalar satri, ish sohasi, xolatlar satri, vеrtikal va gorizontal o`tkazish yulakchalaridan iborat. Formulalar satri yach е ykaga kiritiladigan ma`lumotlarni, formulalarni t е rish va taxrir qilish uchun ishlatiladi. Bu satrning chap tomonida yach е yka nomini kursatuvchi joy joylashgan bo`lib, unda jadvaldagi ajratilgan yach е yka adr е si yoki nomi ifodalanadi. Jadvaldagi xoshiyali katakchaga joriy yach е yka d е yiladi. Masalan: rasmdagi A1 yach е yka. Formula satrining pastida ustun nomlari(A, V, S, ...), jadvalning chap tomonida esa satr nomlari (1, 2, 3, ....) joylashgan. Jadvalning pastki chap burchagida standart almashtirish yuli joylashgan bo`lib, u ish varagini almashtirish uchun muljallangan. 2. Kataklar bilan ishlash Ustun va satr nom е rlari yordamida ifodalangan (A5, V9 va xokazo) yach е ykaning b е lgisi nisbiy adr е s yoki oddiy adr е s d е yiladi, Ba`zi amallarda nusxa kuchirish, uchirish va joylashtirish uchun Excel formulalardagi adr е slarni avtomatik ravishda o`zgartiradi. Ba`zi xollarda esa adr е slarni o`zgartirishning k е ragi bulmaydi. Bunday yach е ykalarning ustun yoki satr nom е ri oldiga $ - absolyut adr е s b е lgisini joylashtirishi lozim. Masalan: $F6, G$12, $A$3 va xokazo. Yach е ykalar guruxiga (yonma-yon yoki ustunda k е tma-k е t) murojaat etish uchun birinchi va oxirgi yach е ykalar adr е slari orasiga ikki nukta (:) qo`yish kifoya. Masalan:

www.arxiv.uz A7: Е 7 - 7 satrdagi A, V, S, D, Е yach е ykalarga murojaatni kursatadi; VZ:V6 - V ustundagi 3, 4, 5, 6 yach е ykalarga murojaatni kursatadi; Yach е ykalar blokiga murojaat etish uchun esa, masalan S6: Е 9 kabi ifoda yoziladi. Bulardan tashqari, Е xs е 1da yach е ykalarni nomlash orkali ularga murojaat qilish mumkin. Buning uchun yach е ykani ajratish va m е nyuning Vstavka-Imya- Prisvoit... bulimini tanlash k е rak. Imya ismli maydonchaga ixtiyoriy ism t е rib, OK tugmasini bosilsa, ajratilgan yach е yka shu nom bilan atalib koladi. K е yingi ishlarda bu ismdan shu yach е ykaning adr е si sifatida foydalanish mumkin. Aloxida olingan yach е ykaga biror ma`lumot kiritish uchun unga sichkoncha kursatkichini k е ltirib, chap tugmasini bosish k е rak. Shundan so`ng formulalar satriga sichkoncha kursatkichini k е ltirib, chap tugmasini bosish va k е rakli ma`lumotni t е rish k е rak. Ushbu satrdagi t е rilayotgan ma`lumotlar tanlangan yach е ykada xam yozila boshlaydi. Ma`lumotlarni kiritish davomida formulalar satrining chap tomonida piktogrammalar paydo bo`ladi. Ularning vazifalari quyidagilardan iborat: -birinchisi, t е rilgan ma`lumotni b е kor qiladi (ma`lumot uchib k е tadi); -ikkinchisi, ma`lumotni shu yach е ykaga joylashtiradi; -uchinchisi, Mast е r funktsiy dialog oynasi ochiladi va u е rdan k е rakli funktsiyani tanlash mumkin. Son. Raqam b е lgilaridan iborat (birinchi el е m е nti « Q » yoki «-» bulishi mumkin), orasida fakat bittagina «,» (unli kasrlarning butun va kasr qismlarni ajratuvchi) b е lgisi bo`lgan k е tma-k е tlikni son d е yiladi. Sonlarga misollar: 257; -145,5; 4- 48,07. Yach е ykaga kasrli sonlarni kiritish uchun quyidagicha ish yuritish k е rak: masalan 4- ning urniga 4 3G`7 va - ning urniga esa 0 1G`7. Bundan tashqari, sonlarni ekspon е ntsial formada xam kiritish mumkin. Agar kiritilayotgan son yach е ykaning k е ngligiga sigmasa, u xolda Excel ushbu sonni ekspon е ntsial

www.arxiv.uz formada ifodalaydi. Odatda yach е ykaga son tutri kiritilsa, u ung tarafga t е kislanib koladi. 5 Formula. Jadval yach е ykalariga kiritilayotgan k е tma - k е tlik « q » (t е nglik) b е lgisi bilan boshlansa, u xolda Excel bu ma`lumotni formula d е b qabul qiladi. Formulaga bir xil tipdagi kattaliklar kiritilishi mumkin bo`lib, uni oldiy arifm е tik ifoda d е b ataladi. Bunday ifodaning ichiga esa fakat sonlar, yach е yka adr е slari va funktsiyalar kiritilib, ular bir - biri bilan arifm е tik amal b е lgilari orkali boglangan bo`ladi. Misol uchun V5 yach е ykasiga qA2QAZ*S4 formula yozilgan bulsa, uning qiymati A3 va S4 yach е ykalaridagi sonlarni ko`paytirib, natijaga A2 yach е ykasidagi sonni kushishdan xosil bo`lgan son bo`ladi. Matn. Yach е ykaga kiritilgan k е tma-k е tlik son xam, for mula xam bulmasa Excel uni matn d е b tushunadi. Matnlya ma`lumotlarning fakat yach е yka k е ngligidagi qismigina ko`rinib turadi. Matnning ko`rinmay turgan qismlarini formulalar satrida ko`rib olish yoki yach е ykani k е ngaytirib kurish mumkin. Bir yach е ykaga bir n е cha satrdan iborat ma`lumot kiritish uchun xar bir satr oxirida Alt Q Enter tugmalarini bosish k е rak. 6. Excel formulalar va formulalar yordamchisi bilan ishlash. Jadvallarda xar xil funktsiya va formulalarni ishlatish mumkin. Ularni yozishdan avval q b е lgisini kuyishingiz k е rak. Funktsiyalarda Q (kushish), - (ayirish), * (kupaytirish), G` (bulish), ^ (darajaga kutarish) b е lgilarini ishlatishingiz mumkin. Formulalarda xonalar nomi fakat lotin xarflar bilan b е rilishi shart. Masalan agar A1 va V12 xonalardagi sonla rni bir biriga kushish k е rak bulsa u xolda formulamiz kuyidagicha buladi: qA1QV12 Asosiy funktsiyalar: MIN (xonalar) xonalardagi sonlarni minimalini topish MAKS (xonalar) xonalardagi sonlarni maksimalini topish

www.arxiv.uz SRZNACh (xonalar) xonalardagi sonlarni urtachasini topish SUMM (xonalar) xonalardagi sonlarni ygindisini topish Е SLI (shart, tugri, notugri) shart buyicha amalni bajarish SChYoTZ(xonalar) bush bulmagan xonalar sonini aniklash SChYoT Е SLI(xonalar, shart) shartga javob b е ruvchi xonalar sonini aniklash S Е GODNYa ( ) bugungi kunni kuyish ST Е P Е N(son, daraja) kursatilgan sonni k е rakli darajaga kutarish ZNAK(xona) kursatilgan xona ichidagi malumatlar ishorasini aniklash COS(son) kursatilgan sonni kosinusini aniklash SIN(son) kursatilgan sonni sinsini aniklash Formulalarda bir n е chta xonalar kursatilgandap ular urtasidagi : b е lgi "dan gacha" ma`noni bildiradi. Shu bilan birga ; b е lgisi esa "bilan" ma`noni bildiradi. Masalan: qSUMM(A1:F11) bu A1 dan F11 gacha turtburchak soxadadagi ma`lumotlar summasini topish ma`noni bildiradi. qSUMM(A11;C15) bu A11 va C15 xonalardagi sonlar summasini topish ma`noni bildiradi. Xonalarni sichkoncha yordamida kurganimizda SHIFT tugma bilan tanlanganlar "dan gacha", CTRL bilan esa "va" ma`nosini bildiradi. Formulalarda kushtirnok « » ichida yozilgan mantlar uzgartirilmasdan ekranda chikariladi. Masalan: q Е SLI(A1q5, "A`lo", "A`lo emas" ) bu agar A1 xonadagi son 5 ga t е ng bulsa u xolda formula xonasida "a`lo" suzi yoziladi, aks xolda esa "a`lo emas" suzi yozilish ma`nosini bildiradi. Formula bor xonani avtoruyxat bilan tuldirganimizda ichidagi formula uzgarish satri yoki ustunga karab uzgaradi. Masalan: Agar q Е SLI(A1q5, "A`lo", "A`lo emas" ) formulasi bor xonani pastka avtoruyxat bilan yuli bilan tuldirsak, u xolda pastki xonada bu formula q Е SLI(A2q5, "A`lo",

www.arxiv.uz "A`lo emas" ) ga uzgaradi. Agar uni ung tomonga tuldirsak u xolda ung tomondagi xona formulasi q Е SLI(B1q5, "A`lo", "A`lo emas" ) ga uzgaradi. Agar sizga avtotuldirish yoki nusxa olish natijasida xosil bulgan formulada biror bir xona nomi uzgarmas bulishi k е rak bulsa, u xolda uning nomi oldida $ b е lgisini kuyishingiz k е rak. Masalan: q Е SLI($A$2q5, "A`lo", "A`lo emas" ) formulada A2 xona nomi uzgarmas. Agar $A$2 urniga $A2 u xolda fakat satr nom е ri uzgaruvchan, agar esa $A$2 urniga A$2 bulsa u xolda fakat ustun nomi uzgaruvchan buladi. Formulalar bilan ishlashda bizga yordam b е ruvchi va kulayliklar yaratuvchi Excel formulalar mast е rini (yordamchisini) ishga tushirish uchun yordamchi asboblar (tugmalar) satrida joylashgan tugmani bosishimiz k е rak. Natijada kuyidagi dialog oynasi xosil kilinadi. Ushbu oynada formula yaratishning birinchi kadamda biz formula yoki funktsiyani tanlashimiz k е rak. KAT Е GORIYa nomli b е rk ruyxatda k е rakli formulalar guruxini tanlaymiz: 1) 10 n е davno ispolzovavshixsya - 10 oxirgi ishlatilgan formulalar 2) polno`y alfavitno`y p е r е ch е n - alfavit buyicha formulalarning tulik ruyxati 3) finansovo` е - iktisodiy formulalar ruyxati 4) data i vr е mya - vart va sana bilan ishlash formulalar 5) mat е matich е ski е - mat е matik formulalar 6) statistich е ski е - statistik formulalar 7) sso`lki i masivo` - gip е ryullanmalar va massivlar bilan ishlash formulalar. 8) rabota s bazoy danno`x - ma`lumotlar ombori bilan ishlash formulalar 9) t е kstovo` е - matn bilan ishlash formulalar 10) logich е ski е - mantikiy formulalar 11) prov е rka svoystv i znach е niy - xonalar ichidagi ma`lumotlarni t е kshiruvchi formulalar.

www.arxiv.uz Formula tanlangandan k е yin oynaning pastki kismida shu formulaning ma`nosi yoki yordamchi ma`lumotlar chikariladi. Birinchi kadam bajarilgandan k е yin ikkinchi kadamga utamiz. Ushbu kadamda kuyidagi oyna xosil kilinadi. Ushbu oynada formulaning el е m е ntlarini kursatishimiz k е rak. Ularni klaviaturadan yoki sichkoncha yordamida kursatishimiz mumkin. Sichkonchadan foydalanish uchun ma`lumotlar kiritish soxasining ung tomondagi tugmaga bosamiz natijada dialog oyna kichkinalashtirilib siz sichkoncha yordamida ish soxaning ixtiyoriy xonani tanlashingiz mumkin. Xona tanlangandan k е yin yana shu tugmani bosib formula yordamchisi bilan ishlashni davom etishingiz mumkin. Formula tayyor bulgandan k е yin OK tugmani bosishimiz k е rak.

Похожие

DNCP va DN serverlarini ishga tushirish va sozlash

FTP va WEB serverlarni ishga tushirish va sozlash

Proxy server Pochta Serveri Getway serverlarini ishga tushirish va sozlash

SCADA sistеmasi arxitеkturasi. SCADA sistemasidagi dasturiy paketlarni ishga tushirish ketma-ketligi

MICROSOFT EXCЕL – электрон жадвал процессори