MathCAD тизими, вазифалари, имкониятлари, интерфейси - Информатика и ИТ - Рефераты

MathCAD тизими, вазифалари, имкониятлари, интерфейси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

925.5 KB

MathCAD тизими, вазифалари, имкониятлари, инте р фейси Режа: 1. MathCAD тизими ва ун и нг вазифалари 2. MathCAD тизими ва унинг имкониятлари 3. MathCAD тизими интерфейси тавсифи

Таянч иборалар : МАТ h ема tik а ( математика ), C АД ( автоматик лойиҳалаш системаси ), инте р фейси . MathCAD тизими ва ун и нг вазифалари . MathCAD бу математиканинг турли соҳаларидаги масалаларини ечишга мўлжалланган ажойиб системадир . Дастурнинг номланиши иккита сўздан иборат бўлиб – МАТ hmatika ( математика ) ва C АД ( автоматик лойиҳалаш системаси ). MathCAD ни ўрганиш жуда осон бўлиб , уни ишлатиш соддадир . Ушбу дастурни бошқариш Windows муҳитида олдин ишлаганлар учун интуитив тушинарлидир . MathCAD ни жуда кўп соҳаларда содда ҳисоблашларни ҳисоблашдан тортиб то электрик схемаларни қуришгача ишлатиш мумкин . MathCAD формула, сонлар, матнлар ва графиклар билан ишлайдиган универсал системадир. MathCAD тили математика тилига жуда ҳам яқин, шу сабабли унда ишлаш математиклар учун жуда осон. Замонавий компьютер математикаси математик ҳисобларни автоматлаштириш учун бутун бир бирлаштирилган дастурий тизимлар ва пакетларни тақдим этади. Бу тизимлар ичида MathCAD оддий, етарлича қайта ишланган ва текширилган математик ҳисоблашлар тизимидир. Умуман олганда MathCAD – бу компьютер математикасининг замонавий сонли усулларини қўллашнинг ноёб мажмуаси. У ўз ичига кўп йиллар давомида математиканинг ривожланиши натижасида йиғилган тажрибалар, қоидалар ва математик ҳисоблаш усулларини жамлаган. MathCAD пакети муҳандислик ва математик ҳисоб ишларини бажариш учун дастурий восита бўлиб, унинг ёрдамида ўзгарувчи ва ўзгармас параметрли алгебраик ва дифференциал тенгламаларни ечиш, функцияларни таҳлил қилиш ва уларнинг экстремумини излаш, топилган ечимларни таҳлил қилиш учун жадваллар ва графиклар қуриш мумкин. MathCAD мураккаб масалаларни ечиш учун ўз дастурлаш тилига эга.

MathCAD дастурий воситаси. Ҳозирги вақтда компъютерларда илмий-техникавий ҳисоблашларни бажаришда одатдаги дастурлаш тилларидан ва электрон жадваллардан эмас, балки Matҳematica, MatLab, Maple, MathCAD, Gauss, Reduse, Eureka ва бошқа турдаги махсус математик дастурий воситалардан кенг фойдаланилмоқда. Математик пакетлар, айниқса MathCAD - юқорида санаб ўтилган рўйхат ичида энг машҳур пакет бўлиб, илмий-техникавий соҳа мутахассисларига дастурлашнинг нозик элементларига эътибор берилмасдан (масалан: Fortran, C, Pascal, JAVA, BASIC ва бошқалар каби) компъютерда математик моделлаштиришни амалга оширишга катта ёрдам беради. 2. MathCAD тизими ва унинг имкониятлари Математикада ифодалар, формулалар қандай ёзилса MathCAD тизимида ҳам худди шундай, ўзгаришсиз, табий кўринишда ёзилади. MathCAD ёрдамида формулалар фақатгина чиройли ёзилмасдан балки ихтиёрий масалани сонли ёки белгили ечиш имкониятига эга. MathCAD ўзининг ёрдамчи системасига эга. Ҳар қандай тенглама атрофида ихтиёрий матнни жойлаштириш мумкин, бу эса ҳисоблаш жараёнини изоҳлаш учун жуда зарур. MathCAD ёрдамида нафақат математикага доир масалаларни ечиш мумкин балки бу дастур ёрдамида илмий мақолалар, тезислар, диссертация ишларини, диплом ишларини, курс ишларини лойиҳалаш мумкин чунки бу дастур ёрдамида математик формулаларни, матнларни, графикларни жуда чиройли қилиб ифодалаш мумкин, яна бу дастур ёрдамида юқори даражада электрон дарсликлар ҳам яратиш мумкин. MathCAD математик дастурлаш муҳитида ишлашнинг яққол ажралиб турадиган қуйидаги имкониятларини ажратиб кўрсатиш мумкин:

-MathCAD муҳитида математик ифода, қабул қилинган яъни табиий кўринишда ифодаланади. Масалан, даража юқорида, индекс пастда, интегралнинг юқори ва қуйи чегаралари эса анъанавий жойида туради; -MathCAD муҳитида «дастурларнинг» тузиш ва бажарилиши жараёни параллел кечади. Фойдаланувчи MathCAD -ҳужжатида янги ифода киритар экан, унинг қийматини бирданига ҳисоблаш ва ифодани киритишда йўл қўйилган яширинган хатоликларни кўриш имконияти мавжуд; -MathCAD пакети этарли даражада қудратли математик аппарат билан қуролланганки, улар орқали ташқи процедураларни чақирмасдан туриб пайдо бўладиган муаммоларни ҳал қилишимиз мумкин. -MathCAD муҳити: - (Чизиқли ва чизиқли бўлмаган) алгебраик тенглама ва системаларни ечиш; -Оддий дифференциал тенглама ва системаларни (Коши масаласи ва чегаравий масала) е чиш; -Хусусий ҳосилали дифференциал тенгламаларни е чиш; -Берилганларни статик қайта ишлов бериш (интерполяция, экстраполяция, аппрок ц имация ва кўпгина бошқа амаллар); -Вектор ва матрицалар билан ишлаш (Чизиқли алгебра ва бошқалар); -Функционал боғлиқликнинг максимум ва минимумини излаш каби масалаларни осон, кўргазмали ҳал қилишга катта имкон беради. MathCAD пакети математик ва физик-кимёвий формулаларга, ҳамда ўзгармасларга асосланган ёрдамчи қўлланмалар билан бойитилган. MathCAD пакетида турли соҳалар бўйича электрон дарсликлар яратиш мумкин. Масалан: оддий дифференциал тенгламаларни е чиш, статистика,

термодинамика, бошқарув назарияси, материаллар қаршилиги ва бошқалар бунга мисол бўла олади. Фойдаланувчи ўз олдига қўйилган масалани е чиш билан чекланибгина қолмай, физикавий масалаларни е чишда ўлчамларни ҳисобга олиш имкониятига эга. Бунда фойдаланувчи бирликлар системасини ҳам танлаши мумкин. Бундан ташқари MathCAD муҳити анимация воситаси билан қуролланган, бунда тузилган моделларни нафақат статик (ўзгармас), балки динамик (анимацион клиплар) ҳолда яратиш мумкин. MathCAD муҳити белгили математика элементлари билан бойитилган бўлиб, бунда масалани нафақат сонли е чиш, балки аналитик усулда ҳам е чишга имконият яратилган. MathCAD муҳитидан чиқмаган ҳолда бошқа сервердаги ҳужжатларни ишлатиш ва Интернет тавсия қиладиган юқори информацион технология имкониятларидан фойдаланиш мумкин. 3. MathCAD тизими инте р фейси тавсифи MathCAD интерфейси Windowsнинг барча дастурлари интефейсига ўхшаш. MathCAD ишга туширилгандан сўнг унинг ойнасида бош меню ва учта панель воситаси чиқади: Standart (Standart), Formatting (Formatlasҳ) va Matҳ (Matеmatika). MathCAD ишга тушганда автоматик равишда унинг ишчи ҳужжат файли Untitled 1 ном билан очилади ва унга Worksҳet (Иш варағи) дейилади. Standart (Стандарт) воситалар панели бир неча файллар билан ишлаш учун буйруқлар тўпламини ўз ичига олади. Formatting (Форматлаш) формула ва матнларни форматлаш бўйича бир неча буйруқларни ўз ичига олади. Matҳ (Математика) математик

воситаларини ўз ичига олган бўлиб, улар ёрдамида символлар ва операторларни ҳужжат файли ойнасига жойлаштириш учун қўлланилади. Қуйидаги 1-расмда MathCAD юклангандан кейинги ишчи ойнаси кўриниши 1-rasm. MathCAD юклангандан кейинги ишчи ойнаси кўриниши. Бош меню MathCAD дастури 5 та ҳарактерли интерфейслардан иборат . (2- расмда келтирилган ).  Сарлавҳа қатори – Бу қаторда ҳужжатнинг номи ва ойнани бошқариш тугмалари жойлашган  Меню қатори – Бу қаторда ҳар бир меню қандайдир командалардан ташкил топган.

 Стандарт ускуналар панели – Белгили тугмалардан иборат бўлиб, ҳар бир белгили тугма қандайдир командани бажаради.  Форматлаш панели - Белгили тугмалардан иборат бўлиб, ҳужжатдаги белгиланган формула ёки матнни форматлашни тез амалгам оширади.  Математик белгилар панели – Бу панель ҳам белгили тугмалардан иборат бўлиб, ҳар бир белгили тугма қандайдир математил амални бажаради. Юқорида келтирилган учта панелни ҳар бирини ойнани ихтиёрий жойида жойлаштириш мумкин. Бунинг учун ҳар бир панелни устида сичқончани олиб бориб чап тугмасини босиб турган ҳолда панелни силжитиб, ойнанинг ихтиёрий жойида жойлашти р иш мумкин. Қуйидаги расмда MathCADнинг ойнаси ва унинг математик панель воситалари кўрсатилган ( 2- расм): 2- расм. MathCAD интерфейси

Менюлар қаторида қуйидаги бўлимлар жойлашган:  File ( Файл )- файллар (ҳужжатлар) билан ишлаш;  Edit ( Правка )-ҳужжатларни таҳрирлаш;  View ( Вид )-MathCAD интерфейс кўринишини бошқариш ва анимацияли файллар яратиш командаларини ўз ичига олади;  Insert (Вставка)-ҳужжатга турли объектларни қўйиш командалари жойлашган;  Format (Формат)-матнларни, формулаларни ва графикларни форматлаш командалари жойлашган;  Math ( Matematika )- ҳисоблаш жараёнларини бошқариш командалари жойлашган;  Symbolics (Символьные вычисления)- символли ҳисоблаш командалари;  Window ( Окно )- ойнани бошқариш;  Help ( Помощь )- ёрдам. Бош менюдан (3-расм) View—Preferences… командалари ёрдамида MathCADдан фойдаланишни янада қулай қилиш мумкин.

3-расм. MathCADнинг Preferencec ойнаси Стандарт ускуналар панели қуйидагиларни ўз ичига олади ( 2- расм): 1. New – Одатдаги (Нормал) шаблон асосида ҳужжат яратиш; 2. New - Ҳужжат шаблонлари рўйхати; 3. Open - Файлларни очиш; 4. Save - Файлларни сақлаш; 5. Print - Файлларни чоп қилиш; 6. Print Priview -Тайёр ҳужжатни чоп қилишдан олдин кўриш; 7. Check Spelling - Орфографияни текшириш(инглиз тилида); 8. Cut - Объектни қирқиб олиш; 9. Copy - Объектдан нусха олиш; 10. Paste - Объектни тегишли жойга қўйиш;

11. Undo - Таҳрирлашнинг охирги амални бекор қилиш (фақат матн ёки формула киритишда); 12. Redo - Охирги бекор қилинган амални тиклаш; 13. Align Across - Ажратилган объектлар гуруҳини горизонталига текислаш; 14. Align Down - Ажратилган объектлар гуруҳини вертикалига текислаш; 15. Insert Function - Бириктирилган функциялар рўйхати ва уларни қўйиш; 16. Insert Unit - Ўлчамлар рўйхати ва уларни қўйиш; 17. Calculate - Ҳужжатни қайта ҳисоблаш; 18. Insert Hyperlink - Гиперҳавола қўйиш; 19. Insert Component - ишчи ҳужжатга бошқа илованинг ойнасини қўйиш; 20. Zoom - Масштаб ва уни ўзгартириш; 21. Resorce Center - MathCAD нинг Resorce Center и ; 22. H elp - MathCAD нинг маълумотномалар тизими (MathCAD help). Форматлаш панели қуйидагиларни ўз ичига олади ( 2- расм): 1. Style - Матн ва формулала териш стили; 2. Font - Матн ва формулала теришда қўлланиладиган шрифт; 3. Font Size - Шрифт ўлчами; 4. Bold - Яримтўқ шрифт; 5. Italic - Курсив; 6. Under line - Остичизилган шрифт; 7. Under Left - Матнни чап томондан текслаш; 8. Under Center - Матнни марказга текслаш; 9. Under Reg ҳ t - Матнни ўнг томондан текслаш; 10. Bullets - Маркерланган рўйхат; 11. Numbering - Нумерланган рўйхат. Математик белгилар панели қуйидагиларни ўз ичига олади ( 4 -расм. ):

1. Colculator (Колкулятор) – асосий математик операциялар шаблони; 2. Grap h (График) – графиклар шаблони; 3. Matrix (Матрица) – матрица ва матрица операцияларини бажариш шаблони; 4. Evluation (Баҳолаш) – қийматларни юбориш оператори ва натижаларни чиқариш оператори; 5. Colculus (Ҳисоблаш) – дифференциаллаш, интеграллаш, суммани ҳисоблаш шаблони; 6. Boolean (Мантиқий операторлар) – мантиқий операторлар; 7. Programming (Дастурлаштириш) – дастур тузиш учун керакли модуллар яратиш операторлари; 8. Greek (Грек ҳарфлари) - Грек ҳарфлари ; 9. Simbolics (Символика) – символик белгилилар устида ишлаш учун операторлар .

4 -расм. MathCAD пакети ойнаси ва унинг математик панел воситалари MathCAD да ишлашнинг асосий усуллари: MathCAD дастурини Программы (Пр o грам малар ) менюсидан ишга тушириш:  Пуск белгисида сичқонча чап тугмасини босинг ва 5-расмда келтирилган кема-кетликни бажаринг. MathCAD тизимида яратилган ихтиёрий файл орқали MathCADни ишга тушириш мумкин.

5-расм. MathCAD дастурини программы менюсидан ишга тушириш Мой компьютер ёрдамида ишга тушириш (6-расм):  Мой компьютер;  C ёки Д: дискни танланг;  Program Files каталогини танланг;  МаtCoftМаthCoft каталогидан MathCAD.exe файли устида сичқонча чап тугмасини икки марта босинг.

6-расм. MathCAD дастурини Мой компьютер ёрдамида ишга тушириш Янги файл яратиб ишга тушириш ( 7- расм) :  Ишчи столда Сичқончани ўнг тугмасини босинг;  Очилган ёрдамчи мен ю дан Создат бандини танланг;  Очилган рўйхатдан MathCAD До к умент бандини танланг.

7- расм Янги файл яратиб MathCAD дастурини ишга тушириш Юқорида келтирилган 4 та усулдан бирортаси бажарилса натижада экранда MathCAD дастури интерфейси қуйидаги кўринишда ҳосил бўлади (8- расм).

8-расм. MathCAD дастури интерфейси умумий кўриниши. MathCAD дастурида ишни тугатиш:  Alt+F4 –тугмаларини биргаликда босиб дастурни ёпиш мумкин.  - X тугмасини босиб дастурни ёпиш мумкин.  Fayl – Exit - орқали дастурни ёпиш мумкин. MathCAD да яратилган ҳужжатни хотирада сақлаш:  Fayl – Save  Fayl – Save As... Буни қандай амалга ошириш тартиби 9- расмда кўрсалтилган. 9-расм Яратилган ҳужжатни хотирада сақлаш Яратилган ҳужжатни MathCAD дастурида очиш:

Олдин яратилиб, ташқи х отирада сақланган файлни Ф айл – Оpen кетма-кетлигида ишга туширамиз (10-расм). 10- расм . Яратилган ҳужжатни MathCAD дастурида очиш . MathCAD дастурининг иш доираси – бу иш китоб бўлиб , у бир ёки бир неча саҳифалардан иборат бўлади . MathCAD дастурида файлни очиб , ёпиб ёки сақлаб қўйиш орқали , сиз иш китобда ушбу файлни очасиз , ёпасиз ёки сақлаб қўясиз . Ҳар қандай файл устида узоқроқ ишлаганда , уни ташқи ҳотирада тез - тез ёзиб туриш зарур . Акс ҳолда электр энергиянинг тасодифий ўчиб қолиши ёки бирор бир бошқа сабабга биноан ишлаётган файлингиз йў қолиб қолса , уни энг охирги ёзилган нуқтасидан қайта тиклаш осонроқ бўлади . Чоп этиш : Тайёрланган ҳужжатларни чоп этишдан олдин , принтерни танлаш лозим . Бунинг учун қуйидаги ишларни амалга ошириш керак:  Саҳифанинг параметрларини ўрнатиш учун чоп этиладиган саҳифанинг керакли безагини File менюсидан Page Setup … тугмасини босиб мулоқот ойнасида керакли параметрларни танлаш орқали амалга оширилади.

 File менюсидан Print Preview тугмасини босиб ҳар бир саҳифани қандай кўринишда чиқишини кўриш мумкин.  File менюсидан Print тугмасини босиб, керакли принтерни танлаб саҳифани чоп қилиш мумкин (11-расм). 11-расм. Саҳифани чоп этиш

Похожие

Windows тизими ва унинг имкониятлари

C++ Builder интерфейси ва асосий менюлари

AutoCAD Уч ўлчовли қурилмалар. Фойдаланувчи интерфейси

MathCAD тизимидa грaфиклaр билaн ишлaш

MathCAD тизимидa мaссивлaр билaн ишлaш