Mаълумотлар омбори билан ишлаш асослари - Информатика и ИТ - Рефераты

Mаълумотлар омбори билан ишлаш асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

791.5 KB

www.arxiv.uz M аълумотлар омбори билан ишлаш асослари Режа : 1. Маълумотлар омбори нима? 2. Маълумотлар омборига қўйиладиган талаблар. 3. Delphiда маълумотлар омбори билан ишловчи компонентлар шарҳи 4. Маълумотлар омборига мурожаат қилувчи дастур

www.arxiv.uz Маълумотлар омбори нима? Бу дарсда биз маълумотлар омбори билан ишлаш асосларини кўриб ўтамиз. Маълумотлар омборининг мақсади маънига эга бўлган маълумотларни бир ёки бир нечта жойда ортиқча сарфларсиз (хотира ва захираларни иқтисод қилиб) сақлашдир. Шундай қилиб маълумотлар омбори иккита асосий мақсадларни кўзда тутади: маълумотларни ёўқолишдан сақлаш ва уларнинг ишончлилигини ошириш. Маълумотлар омборига қ ўйиладиган талаблар. Демак, яхши лоиҳаланган маълумотлар омбори:  фойдаланувчиларнинг маълумотлар омборига бўлган барча талабларини қондиради. Шунинг учун маълумотлар омборини лоиҳалашдан олдин фойдаланувчиларнинг маълумотлар омборига бўлган талабларини кенг миқёсда ўрганиб чиқиш зарур.  Маълумотларнинг мослиги ва ишончлилигини кафолатлайди . Жадвалларни тузишда фойдаланувчи томонидан мумкин бўлмаган маълумотлар киритилашининг ол дини олиш учун маълум шартларни киритиш керак. Delphiда маълумотлар омбори билан ишловчи компонентлар шар ҳ и Delphiда маълумотлар омбори билан ишловчи жуда кўп компонентлар бўлиб, биз улардан асосан TTable, TDbgrids, TDataSource, TDbNavigator компонентлари билан танишамиз. - TTable объекти маълумотлар омборидаги мавжуд жадвал билан мулокот ўрнатиш учун хизмат қилади. TTable ихтиёрий типдаги (FoxPro, ODBC, SQL ...) маълумотлар омборининг ҳар бир ёзувига ва майдонига тўғридан тўғри мурожаат қила олади. Бу компонент шунингдек, алоҳида ҳисоботлар билан ҳам мулоқот ўрната олади.

www.arxiv.uz TTABLE объектидан фойдаланишдан олдин унга маълумотлар омбори алясини улаш керак, яъни шу компонентнинг DatabaseName хусусиятида чиқадиган рўйхатдан керакли алясни танлаш ва TableName хусусиятидаги рўйхатдан керакли жадвал номини танлаш керак. TTABLE объектини фаоллаштириш учун Active хусусияти қийматини true га ўтказиш керак. TADOTABLE объекти ҳам худди TTABLE объекти каби маълумотлар омборидаги бирор жадвалга боғланиш ва унга мурожаат қилишучун хизмат қилади. Бу объектдан асосан MSAccess маълумотлар омборини бошқариш тизимида яратилган омборлар билан ишлашга мўлжалланган. Бу объект асосан ТADOconnection объекти билан бирга қўлланилиб, ТADOconnection маълумотлар омборига уланади. Шундан сўнг бир ёки бир нечта TAdotable объектлари Connection хусусияти ёрдамида ТADOconnectionга уланади ва TableName хусусияти ёрдамида керакли жадвалга уланади. Объектни фаоллаштириш учун Active хусусияти қийматини true га ўтказиш керак. Бу объект ёрдамида маълумотлар омборидан маълумотларни бирор филтр ёрдамида ажратиб олиш мумкин. TDATASOURCE объекти бевосита TTable ёки TAdoTableга боғланиб, маълумотлар омборидаги ёзувларни таҳрирлаш, уларга мурожаат қилиш имконини беради. Бунинг учун компонентнинг DataSet хусусиятидаги рўйхатдан керакли Table элементи танланади ва шу орқали икки объект бирбирига боғланади. Ҳар бир алоҳида . TDATASOURCE объекти битта маълумотлар омборидаги битта жадвалга улана олади. Юқоридаги учала объект ҳам дастур бажарилиш вақтида кўринмайдиган объект бўлиб, Формалар Дизайнери кўринишида уларни формага ташлаганда ўлчамларни ўзгартириб бўлмайди. Уларни маълумотлар омборига Формалар Дизайнери режимида ҳам, дастурий йўл билан дастур бажарилиш вақтида ҳам боғлаш мумкин. Бунинг учун қуйидагича кодлар ёзилади: begin

www.arxiv.uz Table1.DatabaseName:='DBDEMOS'; Table1.TableName:='animals.dbf'; Table1.Active:=True; DataSource1.DataSet:=Table1; DBGrid1.DataSource:=DataSource1; end; TDBGRID объекти маълумотлар омборидаги ҳисоботлар, жадволлар ва сўровлардаги маълумотларни жадвал кўринишида намойиш этиш учун қўлланади. Бу объект ёрдамида маълумотлар омборидаги ёзувларни намойиш қилиш, таҳрирлаш ва ўзгартириш мумкин. Киритилган ўзгартиришлар жорий ёзув устида боради ва бу ўзгаришлар фақат сиз бошқа ёзувга ўтганингизда, ёки дастурни ёпганингизда сақлаб қолинади. TDBGRID объекти бевосита Datasource хусусияти ёрдамида TDatasource объектга боғланади ва шу орқали маълумотларни намойиш этади. TDBNavigator (QDBCtrls) объекти дастурда TDBGRID ёки TDBEDIT компонентлаи орқали маълумотлар омбори ёзувларига мурожаат қилинаётга вақтда қўлланилади. TDBNavigator фойдаланувчига маълумотлар омборидаги ёзувларни таҳрирлаш ёки кўриб чиқишда қўл келади. Фойдаланувчи TDBNavigator тугмалардан бирини босганда ша тугма билан боғланган амал дастурда бажарилади. Масалан, фойдаланувчи Insert тугмасини босганда маълумотлар жадвалида битта бўш қатор ҳосил бўлади. TDBNavigator тугмалари ва улар бажарадиган амаллар Қуйида TDBNavigator тугмалари ва улар бажарадиган амалларни кўриб ўтамиз: Тугма Амал First Маълумотлар омборидаги дастлабки ёзувни фа оллаштириш . У фақат жорий ёзув дастлабки ёзув бўлмагандагина фаол бўлади. Prior Маълумотлар омборида жорий ёзувдан олдинги ёзувни фаоллаштириш. У фақат жорий ёзув

www.arxiv.uz дастлабки ёзув бўлмагандагина фаол бўлади. Next Маълумотлар омборида жорий ёзувдан кей инги ёзувни фаоллаштириш. У фақат жорий ёзув охирги ёзув бўлмагандагина фаол бўлади. Last Маълумотлар омборидаги охирги ёзувни фа оллаштириш . У фақат жорий ёзув охирги ёзув бўлмагандагина фаол бўлади. Insert Жадвалга маълумотларни киритиш учун янги сатр қўшиш. Бунда сатрнинг ихтиёрий майдонига маълумот киритилганда ўзгаришлар сақланади Delete Жорий ёзувни ўчириш. Бунда ёзувни ўчириш ҳ а қида сўров чиқарилади ва ўчирилг а н ёзув қайта тикланмайди. Edit Жорий ёзувни ўзгартириш, таҳрирлаш мум ки н бўлган ҳолатга ўтказиш. Post Киритилган ўзгаишларни хотирада са қлаш. Бунда жорий майдонинг олдинги маълумотлари ўрнига киритилган ўзгаришлар сақланади. Cancel Жорий ёзувга киритилган ўзгаришларни бекор қилиш. Бу амалдан жорий ёзувни алмаштиргунча фойдаланиш мумкин. Маълумотлар омборига мурожаат қ илувчи дастур Энди юқорида айтилганларни умумлаштириб, Delphiда маълумотлар омбори билан ишловчи дастурга мисол кўриб ўтамиз. Ушбу дастурда биз стандарт маълумотлар омбори бўлган DBDemos дан фойдаланамиз (Сиз ўзингиз тузган маълумотлар омборини ҳам аляс сифатида дастурларга киритишингиз мумкин). Демак, янги лоиҳа ҳосил қиламиз ва Формалар Дизайнери режимида формага BDE саҳифасидан TTable, DataAcces саҳифасидан TDataSours, Data Controls саҳифасидан TDBGrid ва TDBNavigator компонентларини ташлаймиз

www.arxiv.uz 24-Расм. Формалар дизайнери кўриниши. Демак ҳосил бўлган тасвир тахминан расмдагидек бўлишига эришамиз. Сўнгра, Table1 (TTable) объектиниг DatabaseName хусусиятидаги рўйхатдан DBDemosни танлаймиз, TableName хусусиятидаги рўйхатдан Animals.dbf жадвалини танлаб, Activ хусусияти қийматини Trueга ўрнатамиз. Энди DataSours компонентининг DataSet хусусиятидан Table1ни танлаймиз. Охирги ишимиз DBGrid1 ва DBNavigator1ларнинг DataSours хусусиятидан DataSours1 ни танлаб, дастурни ишга туширамиз. Бунинг учун биз ҳеч қандай дастур ёзмадик ва бу компонентларнинг ўзи маълумотлар билан оддий амалларни бажариш имконини беради.

www.arxiv.uz 25-расм. Дастурнинг бажарилаш вақтидаги кўриниши.

www.arxiv.uz Адабиётлар руйхати: 1. Компьютердаги ёрдам файллари. 2. Бобровский «Delphi 5», «Питер» Москва 1997г. 3. Шумаков «Delphi 4 разработка баз данных», «Питер» Москва 1996г. 4. Пачеко, Тейксера «Delphi 5 пособие программиста», «Питер» Москва 1999 г. 5. Фаронов «Delphi 4 учебное пособие», «Питер» Москва 1995 г. 6. www.uzedu.uz

Похожие

Диаграммалар билан ишлаш

Интернетда ишлаш асослари

Маълумотлар жамгармаси билан ишлаш

Электрон жадваллар билан ишлаш

Маълумотлар базаси билан ишлаш