Kompyuter tarmoqlari, ularning afzalliklari va turlari - Информатика и ИТ - Рефераты

Kompyuter tarmoqlari, ularning afzalliklari va turlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

61.5 KB

Kompyuter tarmoqlari, ularning afzalliklari va turlari Reja : 1. Kompyuterdan foydalanish modellari 2. Lokal kompyuter tarmog’i 3. Global kompyuter tarmog’i

Kompyuterdan foydalanish modellari Har bir shaxs o’z uyida turib katta masofalarda joylashgan ma‘lumotlarni olishi mumkin. Uzoq masofalarda joylashgan ma‘lumotlarni olishi mumkin. Komp‘yuter tarmoqlari har-xil loyihalar bo’yicha tashkil etiladi. Barcha ko’rsatkichlardan quyidagi ikkitasi asosiy hisoblanadi: 1. Axborotlarni uzatish texnologiyasi. 2. Axborotlarni uzatish miqyosi, masshtabi Hozirgi kunda ikki xil texnologiya qo’llanilmoqda. 1. Keng ko’lamli axborot uzatish texnologiyasi bu texnologiyaga server tamonidan uzatilgan axborot tarmog’idagi barcha kompyuter tamonidan qabul qilinishi mumkin. 2. Axborotlarni ikki nuqtali uzatish texnologiyasi (point-to-point) nuqtadan nuqtagacha bu texnologiyada faqat bir juft kompyuter xizmat qiladi. Axborotlarni uzatish miqyosi bo’yicha kompyuter tarmoqlari bir nechta turlarga bo’linadi. Protsessorlar orasidagi masofa Protsessorlarning joylashishi Nomlanishi 0,1 m Ulanish chizig ’ i Ma‘lumotlar oqimini qayta ishlaydigan mashina 10 m 100 m Katta xona Bino Maxalliy kompyuter tarmoqlari

1000 m Kompus(compus) LAN(Local Area Networks) 10 km Maxalliy kompyuter tarmoqlari MAN(Metropoliten Area Networks) 100 km 1000 km Viloyat kompyuter tarmoqlari Wan(Wide Area Networks) 10.000km Dunyo miqyosidagi kompyuterlar Internet (Internet Computer Networks) O’zaro bog’langan kompyuter tarmoqlari Kompyuter bu hisoblash ishlarni va mantiqiy qarorlarni insonga nisbatan million va hattoki milliard marta tezroq bajara oladigan qurilmadir. Taqqoslash uchun shuni aytish lozimki zamonaviy shaxsiy kompyuterlar 1-sekundda bajaradigan ishlarni kalkulyator 10-yil mobaynida bajaradi. Kompyuter barcha amallarni kompyuter uchun tuzilgan dasturlar deb ataluvchi ko’rsatmalar asosida bajaradi. Bu ko’rsatmalarni yani dasturlar kompyuter dasturchilari bajaradi. Microsoft firmasi dasturiy taminotni ishlab chiqdi. Kompyuterning apparat qismi yoki monitor, printer, tizimli blok, skaner, modem, sichqoncha, audio-video kompyuterning Hardware hard (qattiq) ware (buyum) qismi deyiladi. Kompyuterning ishlayotgan dasturiy majmuasi esa kompterning dasturli taminoti deyiladi, va kompyuterning Software soft (yumshoq) qismi deyiladi. Internetdan foydalanish WWW ( World Wide Web - Jahon o’rgimchak to’ri) tizimidan foyalanish uchun yangi dasturlashtirish tillari yaratildi. Bu tillardan biri Java - dasturlashtirish tili 1995 yildan boshlab ishlatilmoqda. Lokal kompyuter tarmog’i

Hududiy taqsimlanishi jixatidan kompyuter tarmoqlarini uch guruhga ajratish mumkin. 1. Lokal tarmoqlar ( LAN–Local Area Network ), bir korxona, muassaning bir yoki bir nechta yaqin binolardagi ob‘ektlarni boglaydi. Lokal tarmoqdagi kompyuterlar orasidagi masofa uncha katta emas, agar radiokanal aloqasidan foydalansa 20 kmni tashkil qiladi. Lokal tarmoqda kompyuterlarni birlashtiruvchi sim (kabel) sifatida qalin koaksil, ingichka koaksil, juft-juft qilib o’ralgan (toking Ring «vitaya para») optik to’qima (tola) simlari ishlatilishi mumkin. Kompyuter tarmog’i maxsus operatsion tizim boshqaruvida ishlaydi. Hozir ko’p ishlatilayotgan Windows-95 operatsion tizim tarkibida lokal tarmoqda ishlash imkonini beruvchi dasturlar mavjud. Lokal kompyuter tarmoqlari boshqa kompyuter tarmoqlari turlaridan quydagi xususiyatlari bilan farq qiladi: 1. O’zining o’lchamlari ; 2. Axborot almashish texnologiyasi bilan; 3. Topologiyasi (t u zilishi) bilan Lokal kompyuter tarmog’ining o’lchamlari uncha katta bo’lmaganligi sababli, ular o’ziga xos dizayniga ega bo’lishi mumkin. Ko’p hollarda ular bitta kabeldan tashkil topgan axborot tashish texnologiyasiga ega bo’ladi. Lokal kompyuter tarmog’ining axborot uzatish tezligi 10 Mb/sek dan 100 Mb/sekgacha bo’ladi. Lokal kompyuter tarmog’ining topologiyasi ko’p hollarda quydagi ikki ko’rinishga ega bo’ladi: to’g’ri chiziqli topologiya va aylana ko’rinishli topologiya. Bunday bir topologiyada istalgan kompyuter ishlab turgan bo’lishi mumkin, hozirgi onda ishlab turgan, ya‘ni tarmoqqa axborot jo’natayotgan kompyuter мастер deyiladi.

Master ishini qolgan kompyuterlar kutib turadi. Shuning uchun 2 ta kompyuter bir vaqtning o’zida axborot jo’natish hollarini bartaraf etish rejimi statsionar va dinamik rejim bo’lishi mumkin. Axborot jo’natish mexanizimi markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan bo’lishi mumkin. Har qanday kompyuter tarmog’idan foydalanishning shu tarmoqqa xos qoidalari, ya‘ni protokollari ishlab chiqilgan. 2. Shahar miqyosidagi kompyuter tarmoqlari (Metropolitian Area Networks MANs). Shahar miqyosidagi kompyuter tarmoqlari umuman olganda Lokal kompyuter tarmoqlariga o’xshash bo’lib, ishlash texnologiyasi deyarli bir xil. Odatda MANlarga qo’shni ofislar birlashtiriladi. Yoki shahar miqyosidagi korxonalar ofislari birlashtiriladi. MANlar xususiy tarmoqlar bo’lishi mumkin. MANlarni Lokal televizion tarmoqlarga ham ulash mumkin. MANlarning alohida kategoriyalariga bo’linishi sabab shundaki, ular uchun xalqaro standartlar ishlab chiqilgan. Bu standartning nomi DQDB (Distributed Queue Dual Bus)-tarkatilgan navbat ikqilangan kanal, magistral. DQDB –standarti bo’yicha kompyuterlarni tarmoqqa ulash sxemasi quydagicha bo’ladi. Bu sxema 2 ta bir xil magistrantdan iborat bo’lib, bo’larga tarmoqqa kiradigan kompyuterlar kiradi. Har bir magistral axborotlarni jo’natish qurilmasiga ega bo’ladi. Bu qurilma head–end (boshi-oxiri) deyiladi. Har bir kompyuterdan bu kompyuter o’ng tomonga joylashgan kompyuterlarga axborot jo’natish uchun yuqori magistraldan foydalanishga to’g’ri keladi. Chap tomondagi kompyuterlarga ma‘lumot yuborish uchun esa quyi magistraldan foydalanish kerak. MANlarni asosiy xususiyati shundan iboratki, axborotlarni keng ko’lamda tarqatish imkoniyatlari bor, bu kompyuter tarmog’i o’ziga xos dizaynerga ega bo’ladi. MANlarni topologiyasi regulyar (to’g’ri) sxemada bo’ladi.

Global kompyuter tarmoqlari (Wide Area Networks, WANs ) Texnologiyasi, miqyosi bilan kompyuter tarmoqlari bir–biri bilan farq qiladi. Odatda keng zonali kompyuter tarmoqlari bir kichikroq mamlakat, yoki kichikroq qit‘a miqyosida ishlatiladi. WANlar foydalanuvchilar masalalarini yechishga mo’ljallangan kompyuterlar kollektsiyasidan tashkil topadi. Kelgusida bu kompyuterlarni asosiy kompyuterlar yoki (host computers) host deb yuritamiz. WAN larda host (asosiy) kompyuterlar bir-biri bilan komunikatsiya tizim osti deb ataluvchi tizim osti bilan ulanadi. Kompyuter tarmog’ining kommunikatsiya tizim osti subnet deb ataladi. Subnet ning asosiy vazivasi–tarmoqdagi asosiy kompyuterlar orasida aloqa o’rnatishdan, ya‘ni tarmoqdagi bir kompyuterdan ikkinchi asosiy kompyuter axborot uzatishdan iboratdir. Keng zonali kompyuter tarmoqlarida–WANlarda quydagi ikkita tushunchani ajratib takidlab o’tamiz. 1. Aloqa tarmoqlari (Subnet) 2. Tarmoqning amaliy masalalarini yechishda qo ’ llaniladigan qismi , ya ‘ ni host ( asosiy ) kompyuterlar . Bu 2 ta tushunchani bir - biridan ajratish WANlarni loyxalashni , ya ‘ ni ularni dizaynini soddalashtirish imkoniyatini beradi . Ko ’ p hollarda komutatsiya yoki aloqa Subneti quydagi 2 ta har xil kompyuterlardan iborat bo ’ ladi : 1. Uzatish tarmoqlari (liniya peredachi) 2. Boshqa aloqa tarmog’iga ulash elementlari. Uzatish tarmoqlarining vazifasi aloqa axborotlarini uzatish,ya‘ni bitlarni uzatishdan iborat).

Axborotlarni bitta asosiy kompyuterdan boshqa asosiy kompyuterlarga o’zatiladi. Bu alohida aloqa tarmog’ining vazifasi. Bitta aloqa tarmog’ini boshqa aloqa tarmog’i bilan ulaydigan elementlarning vazifalari bir aloqa tarmog’ini boshqa aloqa tarmog’i bilan ulashdan iboratdir. Bu vazifani, ya‘ni bir tarmoqni ikkinchi tarmoq bilan ulash vazifasini maxsus moslashtirilgan kompyuterlar bajaradi. Tarmoqlarni ulash elementiga kiruvchi tarmoqdan axborot kelganda ulash elementi kelgan axborotni jo’natish uchun chiqish tarmog’ini tanlashi kerak. Tarmoqlarni ulaydigan kompyuterlarni router deb qabul qilamiz. Router – yo’naltiruvchi, marshrutizator degan manoni bildiradi. Lekin asosiy kompyuterlar har doim LANlarga ulangan bo’lishi shart emas. Agar bitta router dan jo’natilgan axborot,ikkinchi router yetib borishi uchun orada 2-3 ta routerlardan utsa, tabiyki, jo’natilgan axborot oralikdagi routerlarga kelib kiradi. Ma‘lumki bu oralik routerda saqlanib turishi mumkin, keyin chiqish yo’li bush bo’lganda jo’natiladi. Axborotni bir routerdan boshqaga yetib borish modeli 2 nuqtali model deyiladi ( Point to point ). Bu modelda axborot jo’natuvchi va axborot qabul qiluvchi bor. Katta xajimga ega bo’lmagan axborotlar va o’zaro teng bo’lgan axborotlar adabiyotda celle lar deyiladi. Keng zonali kompyuter tarmog’ining WANlarni topologiyasi irregulyar (noto’g’ri) sxemada bo’ladi.

Adabiyotlar ro’yxati: 1. Каримов И.А. Ўзбекистон келажаги буюк давлат. “Ўзбекистон”, 1992 2. Каримов И.А. Ислоҳотларни амалга оширишда қатъиятли бўлайлик. “Ўзбекистон”, 1996 3. «Иқтисодий информатика» С.С.Ғуломов ва бошқалар С.С.Ғуломовнинг умумий тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 1999.- 546 б 4. “Ахборот тизимлари ва технологиялари”: Олий ўқув юртлари талабалари учун дарслик//Муаллифлар жамоаси: С.С.Ғуломов, Р.Х.Алимов, Х.С.Лутфуллаев ва бошк./; С.С.Ғуломовнинг умумий тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 2000.- 592 б. 5. Аюпов Р.Х., Исмоилов С.И., Аюпов Х. Р. Хусусий компьютерларда ишлаш. “Microsoft Word 2000 матн муҳаррири”. – Т.: ТМИ, 2002. 124 бет 6. Марахимов А.Р., Ра ҳ мон қ улова С.И. “Интернет ва ундан фойдаланиш асослари.“ Ўқ ув қў лланма.-Т.:Тошкент давлат техника университети нашриёти, 2001.–176 б. 7. Ғ уломов С.С. ва бош қ алар. Ахборот тизимлари ва технологиялари – Т.: «Шар қ », 2000 8. Арипов М.М, Мухаммадиев Ж. . У “Информатика ва информацион технологиялар”. Ўқув қулланма. Тошкент шахри, 2005 йил. 9. Макарова “ Информатика “ Тошкент ш 2005 йил. 10. Эрматов Ш “Шахсий компьютерларнинг операцион тизимлари,курилмалари ва воситалари”. Тошкент 2007 йил. 11. Закиров Ф.И др.Информатика и информационн ы е технологии”.Ташкент 2007 г . 12. Симонович С.В. и другие. Общая Информатика. Учебное пособие. – М.: Издательство «АСТПресс», 2001 13. Симонович С.В. и другие. Специальная Информатика. Учебное пособие. – М.: Издательство «АСТПресс», 2001

14. Симонович С.В. и другие. Internet – лаборатория мастера/ М, Издательство «АСТПресс», 2000 15. Острейковский В.А. Информатика. Учебник для ВУЗ-ов – М.: «Высшая школа», 1999

Похожие

Kompyuter tarmoqlari

Lokal kompyuter tarmoqlari va ularning bazaviy texnologiyasi

Axborotli-kompyuter tarmoqlari

Kompyuter grafikasi va uning turlari

Kompyuter ta’minoti va uning turlari