Информатиканинг асосий тушунчалари - Информатика и ИТ - Рефераты

Информатиканинг асосий тушунчалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. А хборот ва маълумот тушунчалари 2. Информатиканинг асосий тушунчалари ва вазифалари

www.arxiv.uz Кириш Ў збекистон Республик а си ўз мустақиллигига эришганига унча кўп муддат бўлмаганига қарамасдан, у жаҳон ҳамжамиятида ва цивилизациясида ўзининг муносиб ўрнини мустахкам эгаллаб олди ва илдам қадамлар билан XXI асрга - ахборотлашган жамият сари кириб келди. Республикамизда қабул қилинган " Ахборотлаштириш тўгрисидаги (1993 йил май)", " ЭҲМ ва маьлумотлар базаси учун дастурларни ҳуқуқий муҳофаза қилиш ҳақидаги (1994 йил май)" қонунлари ва уларнинг бажарилиши мақсадида Вазирлар маҳкамаси томонидан Ўзбекистон Республикасини ахборотлаштириш концепциясининг (1994 й декабрь) ишлаб чиқилиши фикримизнинг ёркин далилидир. Чунки ҳозирги пайтда инсоният, шунингдек информатика фани муқаррар ҳақиқат билан юзма-юз бўлмокда. Унинг асосий масаласи- муаммоси инсоният фаолиятининг бошқа бирор соҳасида бўлмаган- учрамаган информацион-ахборот инқирозини (беҳисоб кўпайиб кетишини) енгиб ўтишдир. Аммо қўйилган масалани ечишни замонавий ахборот технологиялари мажмуи- супер-компьютерлар, компьютер ва ахборот тизимлари , маҳаллий ва глобал тармоқлар, Интернет умумжаҳон тармоқларидан унумли фойдаланган ҳолда амалга ошириш мумкин. Ўз навбатида, янги минг йилликда исталган соҳанинг замонавий мутахассислари, жумладан муҳандислар, иқтисодчилар, молиячилар, банк ва солиқ тизими ходимлари, менежерлар, маркетологлар ва бошкалар тегишли соҳанинг ахборот ресурсларидан эркин ва самарали фойдаланиши (олиш, тўплаш, яратиш, қайта ишлаш, сақлаш, узатиш ва ҳоказо) учун замонавий компьютер-ахборот-телекоммуникация воситалари бўйича тегишли илмларга- ахборот маданиятига эга бўлишлари керак бўлади. Ахборот маданиятининг заминини яратиш эса " Информатика " фанининг предметини ташкил этади ва уни ўрганиш мактаб партасидан бошланиб, олий ўкув юртларида давом эттирилади. Мазкур фаннинг асосий мақсади талабаларга информатиканинг техник, программа (тизимли ва амалий) ва алгоритмлаш воситаларининг имкониятларини ўрганиш бўйича назарий билимлар ҳамда

www.arxiv.uz тегишли соҳа масалаларини ечиш бўйича амалий фойдаланиш кўникмаларини мукаммал шакллантиришдан иборатдир. Ушбу ўкув курси Республикамиз олий ўқув юртларида, жумладан малака ошириш институтларида ҳамда турли ташкилот ва корхоналарда мавжуд бўлган IBM ва унга ўриндош бўлган замонавий компьютерлардан фойдаланишга мўлжалланган мавзуларни ўз ичига олади. Курсни урганишда асосий эьтибор қуйидагиларга қаратилиши лозим:  замонавий ШЭХМ ларда эркин ишлаш кўникмаларини шакллантириш,  тегишли сохаларга доир масалаларни компьютерларда ечиш технологиясини ўрганиш ва қўллаш,  замонавий матн муҳаррирлари ва жадвал процессорлари асосларини ўрганиш ва қўллаш. Курсни ўрганиш жараёнида тегишли мавзулар бўйича маьруза, амалий дарслар ишлари, мустақил таьлим ва мустақил ишларни бажариш кўзда тутилади. Назорат турлари: жорий баҳолаш, оралиқ баҳолаш, якуний баҳолаш тест ва ёзма равишда ўтказиш режалаштирилган. 1.2. Ахборот ва маьлумот тушунчалари . Компьютерлар билан ишлаш усулларини ўрганиш жараёнида уни дастлабки хаёлга келмаган имкониятлари очилди. Замонавий компьютерлар амалда хамма нарсани бажариши мумкин, лекин бунинг учун одамнинг ўзи нимани истаётганлигини аниқ билиши, энг муҳими машинага буни қандай бажариш кераклигини тушунтириб бера олиши шарт. Ўз навбатида машинага ниманидир тушунтириш учун эса унга информацияни-ахборотни ёзиш зарурдир. Чунки, ахборот информатика соҳасининг асосий ресурсидир. Ахборот - бу ўзгаришларга олиб келиши мумкин бўлган ихтиёрий ажратувчи, фарқловчи, дифференциалловчи белгидир. Ёки бошқача қилиб,умумлаштириб айтганда, ахборот - бу бирор фаолият тўғрисидаги қанақадир воқеа ҳақидаги хабарлар, билимлардир. Ахборот - бу атроф-муҳит обьектлари ва ҳодисалари, уларнинг ўлчамлари, хусусиятлари ва ҳолатлари

www.arxiv.uz тўғрисидаги маьлумотлардир деб айтиш ҳам мумкин. Кенг маьнода ахборот одамлар ўртасида маьлумотлар айирбошлаш, одамлар ва қурилмалар ўртасидаги сигналлар айирбошлашини ифода этадиган умумий тушунчалар дейилиши ҳам мумкин. Ўз навбатида информатикада ахборот билан бир қаторда маьлумотлар тушунчаси хам кенг қўлланилади. Маьлумотларга у ёки бу сабабларга кўра фойдаланилмайдиган, балки фақат сақланадиган белгилар ёки ёзиб олинган кузатувлар сифатида қараш мумкин. Агар бу маьлумотларда бирор нарса туғрисидаги мавҳумликни (ноаниқликни) камайтириш учун фойдаланиш имконияти туғилса, у ҳолда маьлумотлар ахборотга айланади. Шунинг учун фойдаланиладиган ахборотни маьлумотлар деб атаса хам булади. Масалан, когозга телефон ракамини маьлум тартибда ёзиб, бирор кишига кўрсатсангиз, у буни бирор ахборот бермайдиган маьлумот сифатида қабул қилади. Бироқ, телефон рақамининг олдида тегишли корхона ёки ташкилотнинг номи, унинг фаолияти тури ёзиб қўйилса, аввалги маьлумот ахборотга айланади. Умумлаштириб айтадиган бўлсак, бизни ўраб турадиган борлиқ ҳақидаги билимлар ёки ҳар қандай маьлумотлар ахборот деб аталади. Ўз навбатида иқтисодий ахборот ахборот турларининг энг муҳими ҳисобланади. Иқтисодий ахборот ишлаб чиқариш жараёнлари, моддий ресурслар, бозорлар, банк ва молия муассасалари фаолияти билан тўгридан- тўгри боғлиқдир. Шунингдек, ахборотлар тақдим этиш усулига кўра: матнли, жадвалли, графикли ва бошқа кўринишларда бўлиши мумкин. Маьлумотлар эса қайта ишлаш усулига кўра: бирламчи, иккиламчи, ҳосила, мантиқий, хулоса ва якуний маьлумотлар кўринишида берилиши мумкин. 1.3. Информатиканинг асосий тушунчалари ва вазифалари. Информатика 60-йилларда Францияда электрон ҳисоблаш машиналари ёрдамида ахборотни қайта ишлаш билан шуғулланувчи соҳани ифодаловчи атама сифатида юзага келди. Информатика атамаси лотинча informatic сўзидан келиб чиққан бўлиб, тушунтириш, хабар қилиш, баён этиш

www.arxiv.uz маъноларини англатади. Французча informatique (инфоматика) сўзи ахборот автоматикаси ёки ахборотни автоматик қайта ишлаш маъносини англатади. Инглиз тилида бу атама Computer science ( компьютер техникаси ҳақидаги фан) синоними мос келади. Информатиканинг инсон фаолиятини мустақил сохаси сифатида ажралиб чиқиши биринчи навбатда компьютер техникасининг ривожланиши билан боглик. Бунда асосий хизмат микропроцессор техникасига тўгри келади, унинг пайдо бўлиши 70-йиллар ўрталарида иккинчи электрон инқилобини бошлаб берди. Информатика ахборотни қайта ишлаш, уларни қўллаш ва ижтимоий амалиётнинг турли соҳаларига таъсирини ЭҲМ тизимларига асосланган ҳолда ишлаб чиқиш, лойиҳалаш, яратиш, баҳолаш, ишлашнинг турли жиҳатларини ўрганувчи комплекс илмий ва муҳандис фани соҳасидир. Информатика бу жиҳатдан ахборот моделларини қуришнинг умумий методологик тамойилларини ишлаб чиқишга йўналтирилган. Шу боис ахборот услублари объект, ҳодиса, жараён ва ҳоказоларни ахборот моделлари ёрдамида баён этиш имкониятига эгадир. Информатиканинг вазифалари, имкониятлари , восита ва услублари кўп қиррали бўлиб, унинг кўплаб тушунчалари мавжуд. Уларни умумлаштириб қуйидагича талқинни тавсия этамиз. Информатика - компьютерлар ёрдами ва уларни қўллаш муҳити воситасида ахборотни янгилаш жараёнлари билан боғлик инсон фаолияти соҳасидир. Информатика кенг маънода инсоният фаолиятининг барча соҳаларида асосан компьютерлар ва телекоммуникация алоқа воситалари ёрдамида ахборотни қайта ишлаши билан боғлиқ фан, техника ва ишлаб чиқаришнинг хилма-хил тармоқлари бирлигини ўзида намоён этади. Информатика тор маънода ўзаро алоқадор уч кисм - техник воситалар, дастурий воситалар ва алгоритмик воситалар сифатида тасаввур этиш

www.arxiv.uz мумкин. Ўз навбатида информатикани ҳам умуман , ҳам қисмлари бўйича турли жиҳатлардан: халқ хўжалиги тармоғи, фундаментал фан, амалий фан соҳаси сифатида кўриб чиқиш мумкин. Информатика халқ хўжалиги тармоғи сифатида компьютер техникаси, дастурий махсулотларни ишлаб чиқариш ва ахборотни қайта ишлаш замонавий технологиясини ишлаб чиқиш билан шуғулланадиган хўжалик юритишнинг турли шаклларидаги корхоналарнинг бир турда жамланишидан иборат бўлади. Информатика фундаментал фан сифатида компьютер ахборот тизимлари негизида исталган объектлар билан бошқарув жараёнларини ахборот жиҳатидан таъминлашни барпо этиш методологиясини ишлаб чиқиш билан шуғулланади. Информатика амалий фан соҳаси сифатида қуйидагилар билан шуғулланади: а) ахборот жараёнларидаги қонуниятларни ўрганиш (ахборотларни йиғиш, қайта ишлаш, тарқатиш); б) инсон фаолиятининг турли соҳаларида коммуникация ахборот моделларини яратиш; в) аниқ бир соҳаларда ахборот тизими ва технологияларини ишлаб чиқиш ва уларнинг ҳаётий босқичини, уларни ишлаб чиқариш, ишлашни ва ҳоказоларни лойиҳалаш, ишлаб чиқиш босқичлари учун тавсиялар тайёрлаш. Информатиканинг бош вазифаси ахборотни янгилаш, услуб ва воситаларни ишлаб чиқиш ва ахборотни қайта ишлашнинг технологик жараёнларини ташкил этиш, улардан фойдаланишни ишлаб чиқишдир. Информатиканинг асосий вазифалари қуйидагиларни ўз ичига олади:  исталган хусусиятдаги ахборот жараёнларини тадқиқ этиш;  ахборот жараёнларини тадқиқ этишдан олинган натижалар негизида ахборотни қайта ишлайдиган ахборот тизимини ишлаб чиқиш ва янги технологияни яратиш

www.arxiv.uz  жамият ҳолатининг барча соҳаларида компьютер техникаси ва технологиясидан самарали фойдаланишнинг илмий ва муҳандислик муаммоларини яратиш, татбиқ этиш ва таъминлашни ҳал этиш.

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар: 1. Ғуломов С.С., Шермухамедов А.Т., Бегалов Б.А. Иқтисодий информатика. Т .: " Ўзбекистон ", 1999.- 11-20 б етлар . 2. Информатика. Учебник.- 3-е изд.,перераб.- М.:Финансы- статистика, 1999.- 13-60 бетлар. 1. Информатика. Базовый курс./ Симонович С.В. и др. Спб.:изд.: Питер, 2000/- 8-38 бетлар. 2. www.ziyonet.uz 3. www.uzedu.uz 4. www.intuit.uz

Похожие

Тизимли дастурлаш асосий тушунчалари

Паскал тилининг асосий тушунчалари

Паскал тилининг асосий тушунчалари

Турбо-Паскал тилининг асосий тушунчалари

Ахборотларга нисбатан мавжуд хавфсизликларнинг асосий тушунчалари ва унинг таснифи