Хужжатлар билан ишлашнинг асосий коидалари - Информатика и ИТ - Рефераты

Хужжатлар билан ишлашнинг асосий коидалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

158.771484375 KB

Хужжатлар билан ишлашнинг асосий коидалари Режа: 1. Хужжат билан ишлаш 2. Варақ параметрларини ўрнатиш 3. Бетларни созлаш 4. Хужжат майдонини ўрнатиш 5. Шрифт ўлчови ва турини ўрнатиш 6. Хужжатни таҳрирлашнинг асосий усуллари

Хужжат билан ишлаш Хужжат ҳосил қилиш WОRD ишга тушиши биланоқ автоматик равишда ҳужжат учун майдон хосил қилинади. "Файл" менюсининг "Создать" буйругидан фойдаланиб янги ҳужжатни хосил қилиш мумкин, унда исталган шаблон (майдон ўлчамлари) ни қўйиш имконияти бор. Агар шаблон кўрсатилмаган бўлса, меъёрдаги шаблон кўрсаткичлари автоматик ўрнатилади. Яньи ҳужжат ҳосил қилиш учун қуйидаги амаллардан бирини бажариш лозим:  Ускуналар панелидаги "Создать" буйруги орқали янги ҳужжат ҳосил қилиш;  [CTRL]+ [N] тугмаларини босиш. Хужжатни сақлаш Хужжат билан ишлаш жараёни тугаьач, уни албатта сақлаб қўйиш керак. Сақлаш қуйидагича бажарилади:  ALT+F4 ни босиш ёки "Файл " менюсига "Вьход" буйруги билан кирилади, сўнг "ОК" босилади;  ускуналар панелидан "Стандарт" тугмаси босилади (кичик дискет), сўнгра "Файл" қаторида ҳужжат номи киритилиб, кейин эса Оk босилади;  тезда сақлаш учун CTRL+S босилади. Таъкидлаш жоизки, WОRD ҳужжат сақланганлиги ҳақидаги маълумот беради. Жараёнлар тугагач, сарлавҳалар панелида сақланган ҳужжат номи пайдо бўлади.

11.6-расм. Хужжатни сақлаш ойнаси. Файлларни бошқа диск ёки дискетда сақлаш (11.6-расм) учун:  «Сохранит ь как» буйругини танланг;  диск номини танланг (диск юритувчи);  "Имя файла" қаторида сақланиши лозим бўлган ҳужжат номини ёзинг;  «Сохранит ь » ни босинг. Хужжатни очиш Хужжатни очиш учун (11.7-расм) қуйидаги икки амалдан бирини бажариш лозим: а) “Открьть” буйруги орқали ("Файл" менюси):  "Файл" менюсидан "Открьть" буйругини танланг;  мулоқот ойнасидан "Сичқонча" билан танлаш керак бўлган файлни ажратинг. Агар файл бошқа диск ёки папкада сақланаётган бўлса, у ҳолда "Папка" менюсидан фойдаланинг;  Оk ни босинг. б) CTRL +О тугмаларидан фойдаланиб ҳам юқоридаги амални бажариш мумкин; в) стандарт ускуналар панелидаги "Открьть" тугмасидан фойдаланган ҳолда ҳам ҳужжатни очиш мумкин.

11.7-расм. Хужжатни очиш ойнаси. Хужжатни чоп этиш WОRD муҳаррири қуйидагича чоп этиш усулларини таклиф этади:  ҳужжатнинь барча қисмини ёки кўрсатилган бетларини чоп этиш;  жараённи тезлаштириш мақсадида ҳужжатнинг графиксиз қора нусхасини чоп этиш;  чоп этиш амалларининг параметрларини белгилаш, масалан: ҳужжатнинг нусхалар сонини кўрсатиш;  хатжилд ёки қўшимча ёзув ҳосил қилиш ва уни чоп этиш;  ҳужжатнинг алоҳида абзацини чоп этиш. Чоп этишдан олдин бажарилиши шарт бўлмаган амал - бу ҳужжатни дастлабки кўриб чиқишдир. Бу амал орқали экранда бир ёки бир неча бетни бир вақтнинг ўзида кўриш мумкин. Махсус тугма ёрдамида кўриб чиқишнинг масштабини ўзгартириш, тахрирлаш ва форматлаш ҳам мумкин. Хужжатни дастлабки кўриб чиқиш учун қуйидагилар бажарилади:  ускуналар панелидаьи "Просмотр печати" туьмасини босиш ёки "Файл" менюсидан "Просмотр" буйругини танлаш. “Просмотр” ускуналар панели ёрдамида қуйидаги амалларни бажариш мумкин:

 - бир варақ тугмаси - экранда ҳужжатнинг фақат битта вараги ҳосил бўлади;  - икки ёки тўрт варақ тугмаси - экранда бир вақтнинг ўзида иккита ёки икки жуфт варақни кўрсатади, нечта варақни кўрсатиш талаб қилинса, экранда ҳужжатнинг шунча бети кўрсатилади;  матн қисмининг катталаштирилган тасвирини кўриш учун - аниқроқ кўриш лозим бўлган жойга "Сичқонча"ни жойлаб, унинь чап тугмасини босиш керак;  ҳужжатга ўзгартиришлар киритиш (форматлаш ёки тахрирлаш) учун лупа тасвирли белги устида "Сичқонча"нинь чап тугмаси босилади;  ҳужжатни чоп этиш учун - "Печать" тугмаси босилади ( тугмаси);  кўриб чиқиш режимидан чиқиш - "Закрьть" тугмаси орқали амалга оширилади. Хужжатни чоп этиш учун дастлаб принтерингиз ишга тайёр эканлигига ишонч ҳосил қилинг. Чоп этиш олдидан принтерни тайёрлаш қуйидагича бажарилади:  "Параметрьi" буйругини танланади (Сервис менюси);  "Печат ь " менюси танланади;  бир ёки бир нечта "Печать" опцияларининь параметрларини ўрнатилади. Бунда, принтерда қора ҳужжатнинг варагини чоп этиш мумкин (масалан, бунда график ва бошқа объектлар қогозга чиқмаслиги мумкин).  Тескари тартиб (в обратном порядке) - бетларни тескари чоп этиш мумкин (масалан, 1дан 10 гача эмас, балки 10 дан 1 гача);  Фонли чоп этиш (фоновая печать) - ҳужжатни чоп этиш жараёнида WОRD билан ишлашни давом эттириш имконини беради;  Чизилган объектлар (рисованнье объекть) график объектларни чоп этади.

Чоп этиш(11.8-расм) жараёнининг бир неча усули мавжуд. Чунончи, ускуналарнинг стандарт панелидаги чоп этиш тугмаси босилса, ҳужжат бир нусхада чоп этилади. 11.8-расм. Хужжатни принтерга жўнатиш ойнаси. Агар бошқача усулда чоп этиш лозим бўлса, "Файл" менюсидан "Печать" буйругини танлаб, кейин қуйидаги амаллар бажарилади:  курсор турган бетнинг ўзини чоп этиш учун бетлар оралиги гурухида босмага чиқарилиши лозим бўлган бет (бетлар оралиги, ажратилган блок)ни танланади;  ОКни босилади. Хужжатни қидириш Хужжатни қидириш қуйидагича амалга оширилади (11.9-расм):  "Пуск" менюсидан "Найти" буйругини ажратилади;  мулоқот ойнасида ҳосил бўлган "Имя" йўлига қидирилаётган файлнинг номи ёзилади;

11.9-расм. Хужжатни қидириш ойнаси.  Файлни излаш йўлини “Ьде искать” менюсида кўрсатилади;  «Найти» тугмаси босилади;  топилган файллар рўйҳатидан "Сичқонча" билан кераклисини ажратилади;  “Открьть” тугмасини босилади. Хужжатни ёпиш Хужжатни ёпиш - "Файл" менюсидан "Закрьть" буйругини танлаш орқали бажарилади. Агар ҳужжат сақланмаган бўлса, у ҳолда ҳужжатни сақлаш ёки сақламаслик ҳақида сўров чиқади. Сақлаш учун "ОК" ни босиш керак. Варак параметрларини ўрнатиш Бу ерда хамма ҳужжатлар тайёр бўлганидан сўнг, айтилаётган кетма- кетликларни тушуниб олиш лозим, чунки чоп этиш чогида масалан, WОRD да когоз ўлчовлари сиз хохлаган параметрларга мос келмаслиги мумкин. Бетлар ўлчовини ўрнатиш (11.10-расм) қуйидагича бажарилади:  курсорни ҳужжатни юқори мўлжалланган чегарасига олиб бориб қўйилади;  "Файл" менюсида "Параметрь страниц" ни танланади;  мулоқот ойнасидан "Размер бумаьи"ни "Сичқонча" воситасида танланади;

11.10-расм. Бетлар ўлчамини ўрнатиш.  "Размер бумаги" сатрида стандарт қогоз ўлчовларини танланади: А4 (альбом қогози), А3 (икки альбом қогози), А5 (альбом қогозининь ярми);  агар сизнинь қогозингиз ностандарт бўлса, у ҳолда қогоз кенглиги ва баландлигини ўрнатилади;  "Применить" менюси ушбу параметрларни ҳужжатнинг қайси қисмига қўллаш кераклигини кўрсатади. Агар кўрсатилмаса, унда параметрлар ҳамма ҳужжатга таълуқли бўлади;  ОК босилади. Бетларни созлаш Бетларни созлаш - нафақат китоблар билан ишлаш, балки альбом қогозлари, яъни фақат юқоридан пастга эмас, балки бетни энига ҳам териб, чоп этишга имкон беради . Бетларни созлаш (11.9-расм) жараёнини қуйидагича бажариш мумкин:  "Файл" менюсидан "Параметрь страниць" буйругини танланади;  "Размер бумаги" менюси босилади;  "Книжньй" ёки "Альбомньй" байроқчасини ўрнатилади;  ОK тугмаси босилади. Бу ерда шуни алохида таъкидлаш лозимки, когозни альбом бўйича созлаш жадваллар ва бошқа ҳужжатларни чоп этишда қўлланилади.

Хужжат майдонини ўрнатиш Хужжат майдонини ўрнатиш (таъкидлаш жоизки, бу жараён ҳам ҳужжат тайёрлашда мажбурийдир). 11.11-расм. Хужжат майдонларини ўрнатиш. Майдон (поле)- бу ҳужжат матни жойлашган муҳит ҳисобланади. Хужжат майдонини қуйидагича ўрнатилади (11.11-расм):  "Файл " менюсида "Параметрь страниць" буйругини танлаб олинади;  "Поля" менюси танланади;  майдоннинг янги ўлчамларини киритилади - юқори, пастки, ўнг ва чап томонлардан қанчадан жой ташлаш кераклиги ўрнатилади (ҳужжатларни расмийлаштиришда юқоридан ва пастдан 2,54 см, ўнг ва чапдан 3,17 см масофа ташлаш қабул қилинган). Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, майдон ўлчови 0 дан кам бўлмаслиги керак.  Менюда ҳужжатнинг қайси қисмига майдон ўлчовлари қўйилиши кераклиги “Применить” қисмида кўрсатилади;  ОK босилади. Шрифт ўлчови ва турини ўрнатиш Шрифт - маълум қонун-қоидалар билан ёзилган босма ва ёзма, махсус белги, тиниш белгилари ва рақамлар мажмуи (11.3-расм). Шрифтларни ўзгартириш:

 Форматлаш ускуналар панелида шрифтлар номи ёзилган ойна топилади (11.3-расм);  ойнани ўнг томонида турган стрелкани босилади;  ҳосил бўлган менюдан керакли шрифтни танлаб олинади ("сичқонча" воситасида). Хужжатни тахрирлашнинг асосий усуллари Матн бўйича ҳаракатланиш:  бошқариш курсорларидан фойдаланиб - "пастга", "юқорига" стрелкалар курсорни пастга ёки юқорига ҳаракатлантиради;  ўнг ва чап стрелкалар белгини бир қадам чап ёки ўнгга суради;  CTRL +  - хат бошини битта юқорига суради;  CTRL +  - хат бошини битта пастга суради;  CTRL +  - курсорни бир сўз ўнгга суради;  CTRL +  - курсорни бир сўз чапга суради;  END тугмаси - курсорни қаторнинг охирига ўтказиб беради;  HОME тугмаси - курсорни қаторнинг бошига ўтказиб беради;  бир бет юқорига ўтиш - РgUр тугмаси орқали бажарилади;  бир бет пастга ўтиш - РgDn тугмаси орқали бажарилади;  ҳужжатнинг энг охирига ўтиш - CTRL+END  SHIFT+F5 - ҳужжатнинг олдинги иш ўрнига ўтиш. Хужжатларни тўгрилаш-ўчириш, нусхалаш ёки ҳужжат матнини кўчириш амаллари: (Матнни нусхалаш ва ўчиришда дастлаб уни ажратиб олиш керак). Матнни ажратиш:  SHIFT+ “  ” - бошқариш стрелкалари (чапга, ўнгга, юқорига, пастга) тўгрилаш керак бўлган матнни ёрқинроқ рангга бўяб беради;  тўгрилаш лозим бўлган матнни "Сичқонча"нинг чап тугмасини босиб туриб, рамкага ажратиш мумкин;  ҳамма ҳужжатни ажратиб олиш учун "Правка" менюсидан "Вьделить всё" буйруги танланади.

Матнни нусхалаш:  матн ажратилади;  "Правка" менюсидан "Копировать" буйруги танланади (бунда алмаштириш буферига экранда ажратилган матн жойлашади). Матнни қирқиш:  матн ажратилади;  "Правка" менюсидан "Вьрезать" буйруги танланади (бунда алмаштириш буферига экранда ажратилган матн қирқиб олинади). Кирқилган ёки нусхаланган матнни ўрнатиш учун:  курсорни ҳужжатнинг керакли жойига қўйинг (қаерга матн қўйилиши керак бўлса);  "Правка" менюсидан "Вставка" буйругини танланг. Матнни ўчириш:  Backsрace, Delete тугмалари белгиларни чапдан ўнгга курсор билан ўчиради. Хар бир босишда биттадан белги ўчади.  CTRL+BACKSРACE - курсордан чапда турган сўзни ўчиради;  CTRL+DELETE - курсордан ўнгда турган сўзни ўчиради;  қаторларни ўчириш учун матн ажратилиб, ("Сичқонча" ёки тугмалар воситасида), кейин DELETE босилади.  Тўсатдан ўчириб юборилган матнни "Отменить" буйруги билан ёки ускуналар панелидаьи тугмалари орқали тикланади. Имло хатоларини тузатиш учун - "Правописание" буйругини танлаш ("Сервис" менюси) ёки ускуналар панелидан тугмасини босиш керак. Матнни излаш:  "Правка" менюсидан "Найти" буйругини танланг;  "Найти" қаторига изланаётган сўзни ёзинг;  излашни бошлаш учун "Найти далее" тугмаси босилади (бекор қилиш учун "Отмена" тугмаси босилади).

 Буйруқларни тез чақириш учун CTRL+F тугмаларини босиш ҳам мумкин (11.12-расм). 11.12-расм. Хужжат ичида матнни излаш ойнаси. Матнни излаш ва алмаштириш:  "Правка" менюсидан "Заменить" буйругини танланг;  "Найти" қаторига изланаётган сўзни ёзинг;  "Заменить на" қаторига алмаштирилаётган сўзни ёзинг; Кидириш ва алмаштиришнинг қўшимча параметрларини бериш учун «Больше» тугмасида «Сичқонча» тугмасини босиш ва керакли параметрларни ўрнатиш мумкин.  Жараённи бошлаш учун "Заменить" тугмаси босилади (бекор қилиш учун "Отмена" тугмаси босилади).  “Заменить все” тугмаси барча сўзларни алмаштиради. Ушбу буйруқни тез чақириш учун CTRL+H тугмалари босилади (11.13- расм). 11.13-расм. Матнни излаш ва алмаштириш ойнаси.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсагасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Т.: Ўзбекистон, 1997. 2. Каримов И.А. Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори. Т.: Шарқ, 1998. 3. Ғуломов С.С. ва бошқалар. Иқтисодий информатика: Олий ўқув юртларининг иқтисодиёт мутахассисликлари учун дарслик. Т.: Ўзбекистон, 1999. 4. Ғуломов С.С. Экономика ва информатика. Т.: Меҳнат, 1991. 5. Информатика: Учебник. – 3-е перераб. изд. /под ред.проф. Н.В.Макаровой. – М.: Финанси и статистика, 2000. 6. Рахмонқулова С.И. IBM РС шахсий комп p ютерида ишлаш. Т.: VIRTEX , 1996.

Похожие

Файллар ва хужжатлар билан ишлаш

Тилнинг алфавити ва тилнинг асосий тушунчалари. Программа матнини ёзиш коидалари

Матнли хужжатлар яратиш microsoft word

HTML хужжатлар ва javascript даги объектлар иерархияси

Windows тизими ва унинг имкониятлари