Электрон дарсликлар яратиш технологияси - Информатика и ИТ - Рефераты

Электрон дарсликлар яратиш технологияси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

95.5 KB

www.arxiv.uz Электрон дарсликлар яратиш технологияси Режа: 1.Э лектрон дарслик яратиш асослари 2. Электрон қўлланма тузилмаси3. Кўргазмалилик - ўқитиш . 4. Электрон ўқув қўлланмани ишлатишга тайёрлаш. 5. Электрон ўқув қўлланмани услубий таъминлаш.

www.arxiv.uz Электрон ўқув қўлланма архитектураси компьютерлаштирилган ахборот технологияларини эгаллаш харакатидир. Полиграфик нашрларни нусхалашда, ёзилган CD - ROM лар ёки Интернет биргаликдаги зарбасига учради. Бу албатта отсиз сакрашга ўхшайди чунки ҳеч қандай қоғозбозликсиз электрон йўллар оқали нашр қилиш ёки кўпайтириш имконияти бор. Тақдим этилган маълумотлар янги шаклда, электрон ўқув қўлланма да тасвирланади. Электрон ўқув қўлланманинг биринчи шакли матн кўринишида ишлаб чиқилди Ҳозирда эса унинг кўриниши мураккаб ҳолга етиб келди. Электрон ўқув қўлланмага ҳозирда матн, овоз, мусиқа, видео ва бошқа интернет тармоғи имкониятлари қўшиб борилмоқда. У телевизион ва радио узатиш имкониятига эга. Мультимедиа ўқувчи ўқитувчиларнинг экран дизайнига бўлган муносабатини камайтирди. Тан олиш керак маълумотлар фойдаланувчиларга янги имкониятлар билан берилмоқда. Шу билан бир қаторда ҳар хил кўринишдаги муаммолар, боғлиқликлар, масалан, фойдаланиш манбалари етишмайдиган, махсус билимларни пулга олишларидир. Бу муаммонинг ечимини такрорланмас, энг замонавий электрон ўқув қўлланмалар кўрсатиб берди. Замонавий ахборот технологиялари тараққиёти стратегияси йўналишни маълумотдан билимга белгилайди. Компьютер дастурлари билимларни ташиш вазифасини бажаради деган фикр, фақат маълумот ёки унинг шакли, белгиланган бутунлик таъминланади. Дарҳақиқат биринчи электрон ўқув қўлланмада алгоритмлаш амалга оширилиб, муаллиф бутун ўқитишни шакллантиришга эришди. Бу электрон ўқув қўлланма эволюциясига мультимедианинг тараққиёти сабаб бўлди. Аммо айнан у фойдаланувчилар ахборот ресурсларининг келажагини белгилайди. Энг яхши электрон ўқув қўлланмаларда чуқур маъно, яна методик ва панд – насиҳат даражаси стратегия ва алгоритмига эга. Асосий шакллар

www.arxiv.uz Электрон ўқув қўлланма яратиш муаллифнинг таланти ва усталигига боғлиқ бўлиб, ҳар қандай мураккаб тизимларни яратиш имкониятини беради. У албатта яхши жиҳозланган ва элементлари тартибли жойлашган бўлиши керак. Тест. Ташқаридан қараганда у оддий электрон ўқув қўлланмага ўхшайди. Асосий қийинчиликни саволларни йиғиш ва шакллантириш, саволларга жавобларни мослаштириш ташкил этади. Яхши тестдан билим объектив картинасини, фикрлаш ва фан, белгиланган предмет соҳасини эгаллашда фойдаланилади. Худди тўғри қўйилган ташхис саломатликнинг биринчи қадами саналганидек, объектив тестдан ўтказиш билим чўққисига эришишнинг оптимал йўлини белгилайди. Энциклопедия. Бу электрон ўқув қўлланманинг омбор кўринишидир. Тузилиш сатҳида энциклопедия атамаси маълумот, электрон ўқув қўлланмада марказлаштирилиши тушунчасини беради. Электрон нашр – бу график, матн, рақамли, мусиқали, видео, фото ва бошқа ахборотларни ва яна фойдаланувчилар учун босма хужжатлар йиғиндиси. Электрон нашрдан электрон ташувчилар - магнитли (магнит тасма, магнит диск), оптик (CD-ROM, DVD, CD-R) ва яна компьютер тармоқларидан фойданиш мумкин. Электрон ўқув нашр - илмий малакавий билимлар майдонида тизимлаштирилган материалларда ташкил топган бўлиб, бу майдонда ўқувчи, студентларнинг билимларини фаол равишда ўстириб бориш таъминланади.Электрон ўқув қўлланма юқори даражада фойдаланиш ва бадиий кўргазмага мўлжалланган бўлиб, тўлиқ ахборот, методик кўрсатмалар сифати, техник фойдаланиш сифати, аниқлик, мантиқийликка эга. Ўқув қўлланма - ўқув нашри, ўқув тартиблари тизими ёки унинг бўлими, қисми.

www.arxiv.uz Электрон ўқув қўлланма - асосий эл ектрон ўқув қўлланма юқори методик ва илмий даражада яратилади. У электрон кўринишда бўлиб, бунда илмий тезника ривожи ва юқори сифат мавжуд. Гиперматн - бу матн электрон шаклда ва белгиланган тизимлар алоқасининг кўриниши. У дарахт кўринишида бўлади. Компьютерлаштирилган тушунтириш - тушунтириш тури, аниқлик ва равшанликдан фодаланиш , саволларга индуктив ақллилик ва шакллантирилган тушунчалар йўли билан “ҳа” ёки “ йўқ ” типидаги жавоблардир. Компьютерлаштирилган ечим - ечим методи, оддий ва ягона йўл билан бажарилади, компьютерсиз қабул қилиб бўлмайди ва шунинг билан юқори тезлик ва ҳисоблаш талаб қилинади. Визуаллик - расм, гарфик ва ҳаракатларнинг аниқ шаклидаги кўриниши.Кўргазмалилик - ўқитиш . Кўргазмалилик тушунчаси. Унинг турлари ва функциялари Я.Каменский VII асрдаёқ кўргазмолиликни шундай таърифлайди: хар бир нарсани ҳиссиётлар билан англаш, ўрганилаётган объетни ҳис-туйғулар оркали ан глаш, макет ва моделларни ўқувчилар орқали кузатиш, ўқ итиш кўргазмалилигини аввал аниқ объектни англаш деб тушунилган, масалан: реал предмет ва ҳодисалар ўз бошланғич кўринишида машиналар моделлари, кўргазмали (тарқатма материал, жадваллар, ва айрим чизмали дастурлар, ўқув кинофильмлар. Замонавий дидактика шуни таъкидлайдики, кўргазмалилик тушунчаси бу нафа қат конкрет визуал предметларга таяниш, балки моделларга ҳам модель - бу нима? Одатдаги кўргазмалиликдан фар қи нимада? Модель - бу объект ёки объектлар турларининг шартли кўриниши. Ўрганилаётган объектнинг таш қи кўриниши ха қида тасаввур ҳосил қилувчи натурал предметлар англатади. Модель эса фа қат ҳодиса ва жараённинг ай рим, зарур бўлган

www.arxiv.uzтомонларини кўрсатади. Бу томонлар тўғри акс эттирилиши зарур, ўрганилаётган ҳодиса учун изоморф. Ўрганиш воситари кўргазмали бўлиши учун ҳодиса моделга айлантирилиши керак, унинг асосий хоссаларини кў рсатиш (яъни модель ўрганилаётган ҳодисага изоморф бўлиши керак), моделнинг тушунарлилигини таъминлайди. Изоморфлик ва оддийлик бу кўргазмалиликнинг фар қли томонлари, ў қув моделларининг теория тушунчалари шаклланишидаги ўрни Давыдо ор қали илмий фикрлаш асоси деб топилди. Ўқув моделларини у кўргазмалилик ва ту шунча уй ғунлиги деб таърифлайди. Моделлашни Давыдов кўргазмалиликни тўлдирувчи дидак тик принцип дейди. Тасвирлар сони ва турлари. Электрон дастурнинг мақсади - ўқув материалини ҳам ма ютуқларини сақлаб қолиш эмас, балки компьютер орқ кали тасвир учун кўргазмаларни танлаш. Тасвирий мате риал тури ва сони қайси тартибда танланади. Бизнингча, ўқув матни тушунилиши қийин жойида тас вир киритилади, қўшимча кўргазмали тасвир орқали мав зувий-мазмуний блокларининг уйғунлашиши ва тартиблашиши учун. Компьютер технология электрон дастурга ҳамма ахборот ни сиғдириш мақсади қўйилмайди. Бу ўқувчини матн парча сини ўрганишдан чалғитади. Талабага бе қиёс озодлик бериш ҳавфли. Расмдан лу ғатга, бош қа гиперматнга кўчиш ма қсадга мувофи қ эмас. Лекин, уни озодликдан ма ҳрум этиш хам керак эмас. Онгли келишув зарур ўқитиш усулидаги бир чизи қлик ёки модуллик яратилиши керак. Гиперматнда ҳаракатли расмлар кўплиги, динамика си бир чизи қлик билим олишни сусайтиради, бу анимация тўли қ билим олишга ҳалақит беради. Бир мавзуда нечта тасвир бўлиши керак? Бу назарий ўқув дастурининг мазмуни ва характерига бо ғлик. Кўргазмаларга бой бетлар ёки электрон матнлар ке раклими?

www.arxiv.uzБир марта тасвир қўриб, кўп марта электрон матнни ўқ игандан яхширо қ. Мисол учун сиз юму қ кўз билан нотаниш хонага ки риб, ёнингиздагидан хонани тасвирлашни сўрайсиз, унга 3-5 секунд ичида кўргани маъ қул. Хонани тасвир воси таси ор қали қандай тасаввур этса бўлади? Тасвир сони ва бети ани қ белгиланмайди, қу йидаги фак торлари асосланади: • Ўқув матнини мазмуни ва характерига кўра ; • Ўқув услубига кўра ; • Ўқув муассасасига кўра . Кўргазмали воситалар асосида ўқитиш таснифи. Мазмун ва характери бўйича тасниф 3 гуру ҳга бўли нади: 1. Тасвирли кўргазмалиликка : • расмлар репредукцияси ; • архитектура ва ҳайкатарошлик фоторепродукцияси ; • ўқув матнлар учун яратилган ўқув расмлар ; • раем ва аппликациялар ; • видоепарчалар ; • аудиопарчалар ; • видеофильмлар киради . 2. Шартли-чизмали кўргазмалиликка : • жадваллар ; • схемалар ; • блок-схемалар ; • диаграммалар ; • графиклар ; • хариталар ; • планшетлар киради .

www.arxiv.uz3. Предметли кўрсатмалиликка : • музей экспонатлари ; • макетлар ; • моделлар . Ахборотни куз одига келтириш деб англаш жараёнига ё ки кўз, ёки қуло қ, ёки бараварига иккаласи ёки ҳис сиётларни улашдир. Ўқув дастурини англаш унинг кўз олдига келтиришдан бошланади. Шунинг учун барча сезги органлари ишга тушади, шу туфайли тез ва осон ўқув матнини ўзлаштирилади. Тасвирий материал бўлиши кам, у тушунарли ва ўзаро бо ғланган, актуал бўлиши керак. Бунда тасвир воситаларидан фойдаланади. Яхши жи ҳозланган ўқув матни умумий ҳолатга ижо бий таъсир этади. Ранга қизи қиш ошади. Ди ққ ат ва фао лият уй ғуннашади, кузатувчанлик ва сезгирлик ошади, хотира тайерланади, фикрлаш жараёни енгиллашади, ўқув материали ўзлаштирилади. Жадваллар турлари . Тасвирни оддий ва самарали воситаси бу жадваллар. Улар ёрдамида асосий мазмунни ани қлаш, ўрганилаетган материални ос онлаштириш ва фикрни эслаб қолиш, тушун ча ва қоидаларни умумлаштириш мумкин. Димамик: Доирали жадваллар - асосий чизма элементларидан бири бу до ира. Услубий қиймати шундаки, материални композициясини осошлаштиради, чегарал аштиради ва умум лаштиради. Схема - материалнинг график к ўриниши, ҳодисалар нинг айрим хоссалари шартли белгилар ор қали берилади, ало қа ва муло қотлар эса қисмларни ўзаро жойлаштирилиши ва икки томонлама к ўрсаткичлар билан берилади. Динамик — анимацион - объектнинг ҳаракати самарасини белгилашдир, турли статик жадвал тузишга имкон беради. Қулайлиги

www.arxiv.uzшундаки, материални қисмлаб бериш, оз-оздан, жадвални ўзгартириш имкони бор, бир эле ментни бошкаси билан ўзгартириш мумкин. Харакатли жадвалларни қулайлиги ўрганиш ва муста ҳкамлашга ёрдам беради. Ў кув ахборотини та қсимлаш, чизма тасвир объек тлаш ни т ўғ ри танлаш ҳаракатнинг самарасига олиб келади. Турли қисмли узатишларни тар қатиш имкони компьютер технологиялар ор қали бажарилади. Схемалар турлари : Статик ва ҳаракатли Анимация Электрон дарелик босма ўқ ув материалини барча томонларини са қлаш ва замонавий технологияларни қў ллаш га имкон беради. Динамик тасвирга статик тасвирни к ўз олдига келтириш. Анимация бу ҳаракат самарасини жо рий этиш жара ёнидир. Анимация тезликда у затишни таьминлайди. • матн ахборотини қисмлаб беради ; • тасвир қис мларини с ўзсиз ҳаракат иинг жара ёни ; • ра см ҳаракати (с ўзсиз) ; • тарихий жанглар с ўзсиз ҳаракатини ; • физик ва ким ёвий жара ёнлар ; • технологик жара ёнлар техник конструкциялаш ; • таб иий ҳодисалар жара ёни ; • си ёсий ҳодисалар жара ёни ; • социал ҳодисалар жара ёни ; Анимация - объектлар ҳаракати ва ҳолларда с ўзсиз ҳаракатларни чексиз ва амалий шароитлар яратади. Анимация усуллари Тасвирий к ўргазмалиликни жорий этиш учун турли усуллар ишлатилади. Услубий томонидан олсак, тасвир эск изини жи ҳозлаш ва

www.arxiv.uzяратишга оид усулларда т ўхтала миз. Анимация самарасини қў ллашда бир неча усуллар бор: 1. Устма-устлик усули. Статик тасвирни танлаб, муаллиф уни бир таркибий қисмга б ўлади ва уларни бир - бирига устма-уст келиш таркибини белгилайди. Динамик тасвир самараси жорий этилади. Бу объект харакатлан майди, лекин яшайди. Бундай тасвир йи ғик ва образли тарзда қандайдир қаторни ёки ҳодиса кетма-кетлигини таърифлаш учун ишлатилади. Назарий материални қисмлаб жорий этиш усули секинлик билан жадвал тузишда ишла тилади. Умумлаштириш ва ўқ ув материални тизимлашда ё рдам беради. 2. «Кама» усули. Матн билан т ўлдирилган жадва л олдини ёпи қ, кейин секинлик билан очилади. Жадвал узра қора қоғоз ҳаракати тасаввури пайдо б ўлади, жад вални қисмларини секин-оста очиб беради. 3 . «Кенгликдаги ҳаракат» усули . Устма-устлик усулидан фарқи шундаки, қадамлар кетма-кетлигини таърифлайди, тасвир учун танланган объект экран кенлигида ҳаракатланади. Кўз олди қатори ни асосини расмлар ташкил этади, ра см репродукция ўқ ув расмлари ва видео қисмлар. Анимация ва ранглилик яхши таъсир беради. Ўқ увчи ди ққ атини жамловчи рангли экран кузатиш диапазонини чегаралайди. Кадрлар ўзаро бо ғли қ, кетма-кетликда берилади, муста қил ва автоном. Айрим кадрлар имзоси й ўқ , уларни улаш ва қў шиш имко нияти бор, ҳар хил тарзда берилади, бир тасвир ор қали турли услуб қў лланади. Қисмларни танлаш имконияти назарий ўқ ув материални танлаш имконияти назарий ўқ ув материални тушунтиришда қулай. Масалан, 3 ра смли кадр берилди, бир абзац мазмунини тасвирловчи. Бу абзацни ўқ ишда кетма-кет 3 расмли кадр чи қарилади. Ўқ ув мате риални ўрганиш жара ёнида тасвир сифатида анимация кадрлардан муаммоли саволлар уз атиб, солиштириш жад- валлари тузилади. Тасвирлар шархлар билан кузатилади.

www.arxiv.uz Электрон ўқув қўлланмани қайта ишлаш методик кўрсатгичи. Биринчи қадамда элетрон ўқув қўлланмани қайта ишлаш учун нашриёт ёки электрон нашриёт танлаш керак. - Тўла стандартланган дастурга мос келади;. - Гипертекстларни яратиши қулай; - Масала ва мисоллари кўп; - Қулай форматли. Иккинчи қадам: нашриёт билан келишувни тастиқлаш.(унга нархи ва сифати ҳам киради) Учинчи қадам: кириш ҳақида. Яъни материаллар неча бўлимдан нима ҳақида эканлиги ҳақида. Тўртинчи қадам: мавзуларни бшлимларга мослаб қўйилади. Модуляция ва гипертекст ўртасидаги алоқани аниқлаш. Бешинчи қадам: гипертекст электрон форма кўринишда келади. Олтинчи қадам: талабаларга ва ўқитувчиларга керакли бўлган, электрон ўқув қўлланмаси яратилади. Энди электрон ўқув қўлланмаси мультимедия ёрдамида кейинги мукаммалликга тайёр бўлади. Еттинчи қадам: текст мультимедия маълумотлари билан алмашади. Саккизинчи қадам: овозли текст яратиш. Тўққизинчи қадам: тестларни диктафонда ёзиб олиш учун копьютерда қайта ишланади. Ўнинчи қадам: визуализацияли текст яратилади. Электрон ўқув қўлланмани ишлатишга тайёрлаш. Шу қадамларнинг ишлашига қуйидаги мундарижалар киради: - Тестлаш; - Кўрсатмани эксплуатация бўйича ёзиш. - Методик таъминлашни қайта ишлаш. - Маълумотни регистрацияга тайёрлаш. - Электрон ўкув қўлланмасини химоялаш ва тарқатиш. Электрон ўқув қўлланмани услубий таъминлаш.

www.arxiv.uz Агар электрон ўқув қўлланмани яратишда методик маълумотларни қайта ишлаш кузатилмаса, ЭЎҚ қўлланма сифатидай ишлатилмайди. Замонавий ўқув маълумотларни янгилаштириш учун ҳаммага бир хил доступ бўлиши керак. Лекин домлалар янги технология билан ишлашга ҳали унча тайёр эмас. Чунки бу янги технология яратилиши билан ўқув дастурларни, маърузаларни, амалиш ишларни ўзгартирилиши керак. Услубий таъминлашни нг аҳамияти. Агар бу методикани қўл л асак ҳамма уйларда, хоналарда, аудиторияларда, ётоқхонада бўлиши керак. Лекин бизда ҳозирча бундай шароит йўқ. Компьютер орқали таълим олиш учун нафақат ҳаммада компь ю тер бўлиши компьютер яхши ишлашига ҳам шарт. Шу қўлланмани ишлат иш да вомида фақат копьютердан ишламаслик керак, уй вазифа ла рни (масалан: математика фанидан мисол, масалаларни ечишни қўлда ечиш керак,) чунки тайёр дастурлар компьютерда бор. Компьютер талабани ялқовликка олиб келади. Лекин компьютер билан ишлаш ҳам осон ҳам вақт кам олади.

www.arxiv.uz Адабиётлар: 1. Бройдо В.Л. офисн ые пакеты Word 2000 и Excel 2000 . СПб.: ГИЭУ, 2. Леонтьев В. Новейшая энциклопедия персонального компьютера. М.: ОЛМА-ПРЕСС Образование,2005-880 с. 3. Норенков И.П., Зимин А.М. Информационные технологии в образовании. Учебное пособие.М.: Изд. МГТУ им. Н.Баумана.2002-336с. Интернет сайтлари www . rambler . ru www . doda . uz www . google . ru

Похожие

Электрон дарсликлар тузилмаси ва уни яратиш босқичлари ажратилган вақт

Электрон дарсликларни яратиш муаммолари

Электрон дарсликлар яратишда хорижий тажрибалар ва уларни оммалаштириш

Электрон туловлар технологияси. Электрон туловнинг мохияти таркиби

Электрон услубий кўрсатмалар мажмуасини яратиш алгоритми