Dastur aniqligi. Ichki spetcifikatciya hujjatlari - Информатика и ИТ - Рефераты

Dastur aniqligi. Ichki spetcifikatciya hujjatlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

81.5 KB

Dastur ani q ligi. Ichki spetcifikatciya hujjatlari R e j a : 1. Testni loyihalash. 2. Testlash usullari. 3. O q va qora qutilarni uslu biyot i.

Tayanch so’zlar: Testni loyihalash. Testlash usullari. “Qora va Ok” quti usullari uslubologiyasi. Dasturni sozlash va testdan o’tkazish. Dastur loyihalashda murakkab jarayonlar sifatida sozlash bosqichi va testdan o’tkazish jarayoni hisoblanadi. Dasturni testdan o’tkazishning maqsadi, ya`ni dasturni sinashdan maqsad, undagi mavjud va engil xosil bo’lgan xatolarni aniqlashdir. Sozlashdan maqsad xatolarni h osil bo’lish sababini aniqlash va ularni bartaraf e tish. Dasturni sozlash uchun ishni testlash rejasini tuzishdan boshlanadi. Rejani tuzishda xatoni kelib chiqishi va uni xarakteriga yo ndashiladi. Asosiy sabablaridan biri matematik modellarni chu q ur ishlab chiqilmaganligi va vazifani bajarish algoritmi to’liq qurilmaganligidir; Dasturiy blankadagi boshlangich ma`lumotlar xaqidagi 1-tasavvur kiritish moslamasidagi klaviatura yordamida boshlangich ma`lumotni va dasturni tekshirishda lo q aydlilik. Xatolarni kelib chiqish sabablari turli xilligini hisobga olgan h olda ularni 2 ta turga ajratiladi: 1. Sintaktik 2. Semanti k Sintaktik xatolar - dastur tilini tarkibini yozishdagi xatolar (sonlar, o’zgaruvchilar, funktciyalar, operatorlar, belgi va kichik dasturlar ). Semantik xatolar - kattaliklarni ruxsat etilmagan kiymatlaridan foydalanishda va harakatni noto’g’ri tarkibi bilan bog’liq bo’lgan xatolar. Asosiy dasturlash tizimlarida sintaktik xatolarni aniqlash avtomatlashtirilgan (fortran, paskalp, beysik, pl/1 va x. k). Semantiq xatolarni aniqlash yaxshi yo’lga quyilmagan. Testlash rejasiga odatda quyidagi tiplar kiradi: 1. Dasturni algoritm sxemasi bilan solishtirish

2. Displey ekranida dasturni vizual nazorat qilish yoki dasturiy blankadagi originalni dastur raspechatkasini o’ rganish, solishtirishni vizual urganish. 3. Dasturni mashina tiliga olib ko’rsatish. Bu bosqichda sintaktik xatolar aniqlanadi. Dastur listingidagi sintaktik xatolarni fortran, paskalp tilidagi ko’ramalar deagnostik xabar beradi. Xatolar xaqidagi xabarlar har xil EVM larda va tizim versiyalarida (fortran, paskalp, beysik) shakliga qarab har xil bo’lishi mumkin. Interpretatciyalovchi beysik - navbatdagi operatorni bajarishdaxalakit kilaetgan ham sintaktik, ham semantiq xatolarni birdaniga diagnostika qiladi. 4. Dasturni kompanovkalash va tash q i alo q alarni taxrirlash. Tash q i aloqalarni taxrirlash jarayonida tashki aloqalar taxririy dasturi yoki vazifalarini tartiblovchi shunday sintaktik xatolarni aniqlaydiki, bu xatolarda kichik dasturlarda yozilgan prametrlar q iymati bir biriga mos kelmaydi, aslida yo’q bo’lgan standart dasturlarni chiqaradi. Masalan SIN o’rniga SIH va shunga o’xshash xatolar. 5. Dasturni bajarilishi. Translyator va tash q i aloqalar taxriri tomonidan barcha xatolar bartaraf etilgandan so’ng keyingi - E H M da dasturni mashina tilida bajarish bosqichiga utiladi: dastur operativ xotiraga yuklatiladi va boshlangich ma`lumotlar kiritilgandan so’ng boshlanadi. Xato borligi haqida belgi paydo bo’lishi sozlash o’tkazishna sabab bo’ladi: belgi yo’qligi dasturda xato yo’qligini bildiradi. Testlash rejasi boshlangich ma`lumotlarning ruxsat etilgan kiymatlarini xulosasini to’g’riligini ham tekshirishni uz ichiga jamlaydi. Testlash uslublari (Usullari). Odatda dasturni testdan o’tkazishda bosqichlarga bo’lib urganiladi. Bunda har bir modulni tekshirishdan tortib, to butun tizimni yakuniy tekshirishlar kabi bosqichlarni oladi. Agar bunda biron bir ishonchli ketma - ketlikka endashilmasa, ishonchli ta`minlovchi dastur olish juda qiyindir. Testlash strategiyasi ikkita usuldan birortasiga asosan bajariladi: odatiy quyidan - yuqoriga qarab testlash, yoki zamonaviy yuqoridan - pastga qarab testlash.

Quyidan - yuqoriga qarab testlash. Bu usul keng tarkalgan usul bo’lib, unda eng kuyu pog’onadagi boshlangich yozilgan modullar tekshiriladi. So’ngra yuqori qatlamdagi elementlar dasturlanadi va testlanadi. Bu jarayon to yozilgan dastur butunlay yakunlanmaguncha davom etadi. Quyidan - yuqoriga qarab testlash usuli xozirgi vaqtda yuqoridan - pastga qarab testlovchi va dasturchilvr tomonidan kulanmayapti. Ularni fikricha bu usulda interfeys va algoritmdagi ko’pgina xatolar aniqlanmay kolib ketmokda. Bu esa dasturni kayta-kayta o’zgartirishdan so’ng buzishga olib keladi. Ikkinchi kamchiligi esa: har xil pog’onadagi elementlarni tes- tdan o’tkazishda yangidan yangi testlovchi moslamalarni, drayverlarni va testlovchi ma`lumotlarni talab qilmoqda. Bu esa o’z-o’zigadan dasturlashda katta hajmda mexnat talab qiladi. Yuqoridan pastga qarab testlash. Bu testlash usuli yuqoridan pastga qarab dasturlashni, yuqoridan pastga qarab kodlashni qo’shimcha bosqichi hisoblanadi. Bu usulda oldin asosiy dastur eziladi va so’ngra past pog’onadagi loyihalanmagan elementlar urin bosuvchi dasturlar bilan almashtiriladi. Bunday skeletli dastur chaqiriluvchi dastur va har qanday malumotlar yo’qligida ham uz ishini davom ettiradi. Bu tekshirish natijasida bazi xollarda bemani bo’lgan xatolar ham aniqlanadi. Keyingi qadam modul kushilishidan iborat bo’lib, unda bu modullar kiruvchi modullarni ko’paytiruvchi bo’lishi ham mumkin, -bu esa kiritish moduli, bazi bir yordamchi modul (oxirgini dasturlash tugash dakikasiga qadar) bo’lishi mumkin. Bu tekshirishdan so’ng sinash oddiy bir sodda kiruvchi malumotlar bilan o’tkazish mumkin. Favqulotda xollarda tekshirish. Dasturni testlashning oxirgi bosqichi o’zgartirishlarsiz ruxsat

etilan chegarasidan tashqarida joylashgan kiymatlaridan iborat bo’lgan malumotlardan foydalangan xolda bajariladi. Dasturlarni favqulotda va qutilmagan xollarda tekshirishda bir necha maslaxatlar beriladi. Bu maslaxatlar tekshirish vaqtini tayerlashga yordam beradi. Avvalambor taxrirlangan malumotlarni to’g’riligini tekshirish kerak bo’lsa, oldin ruxsat etilgan oblastni ikkala chegarasida etgan kiymatni oling, chunki shu kiymatlar dasturni ishlashida kiynchiliklar tugdirish extimoli yuqoriroq. Bir xilgi holatlarda qiyinchiliklarni bir nechta xatolarni jamlagan malumotlar tugdirishi mumkin. Xatoning yana bir turi - bu ishlov berilaetgan malumotning birligi yoki keyingi elementidagi xatolardir. Shuning uchun dastur o’z ishini odatiy xolga o’xshab tugatmasligi muxumdir. Buning uchun teslashda yagona bir faylni formalansa etadi. Chunki bu fayl noto’g’ri elementdan tashkil topadi. Agar bu ishlash testlash bosqichida bajarilgan bo’lsa, das- turni eksplutatciya qilishda qiyinchiliklar yuzaga keladi. " Qora " va "Oq" quti usullari uslubologiyasi. Testdan o’tkazish dasturlarini normal holatda ishlashini garantlovchi jarayondir. Qora quti usuli testdan o’tkazish jarayonida ishlatiladigan usullardan biridir unda dastur kibernetik ob`ekt sifatida qabul kilinadi va uning kirish kiymatlari va chiqarish kiymatlari bor deb xolos. Quti ichida qanday jarayon ketaetganligini hisobga olinmaydi. Quti kirishiga kiymatlar beriladi va chiqish qismida ma`lum natija olishni kuzda tutiladi. Ikkinchi usullaridan biri bu ok quti usulidir. Bunda dasturni kiritish va chiqarish bo’lgan ob`ekt sifatida qabul kilinadi va kirish kiymatlari kanyday qilib chiqarish natijalari aylanish mexanizm (dastur matni) ham ma`lum bo’ladi.

Adabiyotlar 1. Van Tassel D. Stil, razrabotka, effektivnost, otladka i isp ы tanie programm. M. , Mir, 1991. 2. Linger R. , Teoriya i praktika strukturnogo programmirovaniya M. , Mir, 1985. 3. V. V. Lipaev. “Proektirovanie programmn ы x sredstv”, M. :”VSh”, 1991. 4. Foks Dj. “Programmnoe obespechenie i ego razrabotka”. Per. s angl. M. : Mir, 1985. 5. S. S. Gulomov. “I q tisodiy informatika”. Toshkent 1999 y. www.ziyonet.uz

Похожие

Dastur va tizimlari arxitekturasi. Dastur qismlari tuzilishi

Dastur mahsulotini loyihalash

Ma‘lumot – axborot hujjatlari

Servis dastur ta`minoti

Dasturlarni hujjatlashtirish