Чизиқли дастурлашнинг транспорт масаласи - Информатика и ИТ - Рефераты

Чизиқли дастурлашнинг транспорт масаласи

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70.5 KB

www.arxiv.uz Чизиқли дастурлаш нинг транспорт масаласи Режа: 1. Транспорт масаласининг қўйилиши ва унинг математик модели. 2. Ёпиқ транспорт масаласи 3. Бошланғич режалар тузиш усуллари. 4. Шимолий -Ғарбий усул. 5. Минимал қиймат усули

www.arxiv.uz Транспорт масаласи – чизи қ ли дастурлашнинг алоҳида хусусиятли масаласи б ў либ бир жинсли юк ташишнинг энг тежамли режасини тузиш масаласидир. Бу масала хусусийлигига қ арамай қў лланиш со ҳ аси жуда кенгдир. Масаланинг қўйилиши ва унинг математик модели m-та A i (i = 1,2,…, m) таъминотчиларда йи ғ илиб қ олган бир жинсли a i ми қ дордаги ма ҳ сулотни n -та B j истеъмолчиларга мос равишда b j (j=1,2,…,n) ми қ дорда етказиб бериш талаб қ илинади. Ҳ ар бир i-таъминотчидан ҳ ар бир j-истеъмолчига бир бирлик юк ташиш й ў л харажат и маълум ва у c ij – с ў мни ташкил қ илади. Юк ташишнинг шундай режасини тузиш керакки, таъминотчилардаги барча юклар олиб чи қ иб кетилсин, истеъмолчиларнинг барча талаблари қ ондирилсин ва шу билан бирга й ў л харажат ларининг умумий қ иймати энг кичик б ў лсин. Масаланинг математик моделини тузиш учун i-таъминотчидан j- истеъмолчига етказиб бериш учун режалаштирилган юк ми қ дорини x ij ор қ али белгилаймиз, у ҳолда масаланинг шартларини қ уйидаги жадвал к ў ринишда ёзиш мумкин: Таъминотчилар Истеъмолчилар Заҳиралар B 1 B 2 … B n A 1 c 11 x 11 c 12 x 12 … C 1n X 1n a 1 A 2 c 21 x 21 c 22 x 22 … C 2n X 2n a 2 … … … … … … A m c n1 x n1 c n2 x n2 … C nm x nm a m Талаблар b 1 b 1 … b 1  a i =  b j

www.arxiv.uz Жадвалдан к ў ринадики , i- таъминотчидан j- истеъмолчига режадаги x ij – бирлик юк етказиб бериш й ў л харажат и c ij x ij – с ў мни ташкил қ илади . Режанинг умумий қ иймати эса , га тенг б ў лади. Масаланинг биринчи шартига к ў ра, яъни барча юклар олиб чи қ иб кетилиши шарти учун тенгликларга эга б ў ламиз; иккинчи шартга к ў ра, яъни барча талаблар т ў ла қ ондирилиши учун тенгликларга эга б ў ламиз; Шундай қ илиб масаланинг математик модели қ уйидаги к ў ринишни олади: чизи қ ли тенгламалар системасининг (3) x ij ? 0, i=1,2,…,m; j=1,2,…,n шартларни қ аноатлантирувчи шундай ечимини топиш керакки, бу ечим (3)ij m i n j ij X C Z      1 1 чизи қ ли функцияга энг кичик қ иймат берсин. Бу моделда      n j ij ij m i x c Z 1 1 ),1( 1 miax in j ij    ),1( 1 njbx jm i ij            m i jijn j iij njbx miax 1 1 ,...,2,1 , ,...,2,1 , )2( )1(      n j j m i i b a 1 1 )5(

www.arxiv.uz тенглик ў ринли деб фараз қ илинади. Бундай масалалар «ёпи қ моделли транспорт масаласи» дейилади. Теорема. Талаблар ҳ ажми заҳиралар ҳ ажмига тенг б ў лган исталган транспорт масаласининг оптимал ечими мавжуд б ў лади. Бошлан ғ ич таянч ечимни қ уриш . Маълумки, ихтиёрий чизи қ ли дастурлаш масаласининг оптимал ечимини топиш жараёни бошлан ғ ич таянч ечимини кўришдан бошланади. Масаланинг (1) ва (2) системалари биргаликда mn – та номаълумли m+n – та тенгламаларда иборат. Агар (1) системанинг тенгламаларини ҳ адма- ҳ ад қў шсак, ва алоҳида (2) системанинг тенгламаларини ҳ адма- ҳ ад қў шсак, иккита бир хил тенглама ҳ осил б ў лади. Бу эса (1) ва (2) дан иборат системада битта чизи қ ли бо ғ лик тенглама борлигини к ў рсатади. Бу тенглама умумий системадан чи қ ариб ташланса, масала m+n-1 та чизи қ ли бо ғ ли қ б ў лмаган тенгламалар системасидан иборат б ў либ қ олади. Демак, масаланинг бузилмайдиган таянч ечими m+n-1 та мусбат компоненталардан иборат б ў лади. Шундай қ илиб, транспорт масаласининг бошлан ғ ич таянч ечими бирор усул билан топилган б ў лса, (x ij ) – матрицанинг m+n-1 та компоненталари мусбат б ў либ, қ олганлари нолга тенг б ў лади. Агар транспорт масаласининг шартлари ва унинг таянч ечими ю қ оридаги жадвал к ў ринишда берилган б ў лса, нолдан фар қ ли x ij – лар жойлашган катаклар «банд катаклар», қ олганлари «б ў ш катаклар» дейилади. Агар банд катакларни вертикал ёки горизонтал кесмалар билан туташтирилганда ёпи қ к ў пбурчак ҳосил б ў лса, бундай ҳол циклланиш дейилади ва ечим таянч ечим б ў лмайди. Демак, бирорта ечим таянч ечим б ў лиши учун банд катаклар сони m+n-1 та б ў либ циклланиш р ў й бермаслиги керак. Шимолий- ғ арб усули. Транспорт масаласи жадвал к ў ринишида берилган б ў лсин. Й ў л харажат ларини ҳисобга олмай B 1 истеъмолчининг талабини A 1 таъминотчи

www.arxiv.uz ҳисобига қ ондиришга киришамиз. Бунинг учун a 1 ва b 1 юк бирликларидан кичигини A 1 B 1 катакнинг чап пастки бурчагига ёзамиз. Агар a 1 < b 1 б ў лса, B 1 нинг эҳтиёжини т ў ла қ ондириш учун A 2 B 1 катакка етишмайдиган юк бирлигини A 2 дан олиб ёзамиз ва ҳ . к . Бу жараённи A m B n катакка етгунча давом этдирамиз. Агар (5) шарт ў ринли б ў лса, бу усулда тузилган ечим албатта таянч ечим б ў лади. 1-мисол. Транспорт масаласининг бошлан ғ ич ечимини топинг. Таъминотчилар Истеъмолчилар Заҳира ҳажми B 1 B 2 B 3 B 4 B 5 A 1 10 100 7 4 1 4 100 A 2 2 100 7 150 10 6 11 250 A 3 8 5 50 3 100 2 50 2 200 A 4 11 8 12 16 50 13 250 300 Талаб ҳажми 200 200 100 100 250 Минимал қ иймат усули. Бу усулда бошлан ғ ич ечим қ уриш учун аввал й ў л харажат и энг кичик б ў лган катакка a i ва b j лардан кичиги ёзилади ва кейинги энг кичик қ ийматли катакка ў тилади ва ҳ. к. Бу усулда тузилган бошлан ғ ич ечимни бузилмаслик ва циклланишга текшириш шарт.

www.arxiv.uz 2-Мисол. Минимал қ иймат усули билан бошлан ғ ич ечимини топинг. Таъминотчилар Истеъмолчилар Заҳира ҳажми B 1 B 2 B 3 B 4 B 5 A 1 10 7 4 1 100 4 100 A 2 2 200 7 50 10 6 11 250 A 3 8 5 3 2 2 200 200 A 4 11 8 150 12 100 16 13 50 300 Талаб ҳажми 200 200 100 100 250

Похожие

Транспорт масаласи

Чизиқли программалаштириш

Чизиқли қобиқ усули

Классификациянинг чизиқли усуллари

Квадратик программалаштириш масаласи