Blok yaratish. Bloklar bilan ishlash - Информатика и ИТ - Рефераты

Blok yaratish. Bloklar bilan ishlash

Загружено в:

16.10.2023

Скачано:

0

Размер:

723 KB

Blok yaratish. Bloklar bilan ishlash Reja: 1. Blok haqida tushuncha. Oddiy va murakkab (dinamik) bloklar. 2. Oddiy blok yaratish. 3. Dinamik blok yaratish.

Blok deb chizma ob ’ektlarini yaxlit, bir butun o’zaro bog’langan majmuasiga aytiladi. Blok bitta ob ’ekt hisoblanib, ob’ektlarni blokka birlashtirish ularni bir chizmada yoki boshqa chizmalarda takror qo ’llash imkonini beradi va loyihalash jarayonini osonlashtiradi. Bu harakat bir qarashda nusxa ko ’chirishga o’xshab ketadi va chizmada biror bir ob ’ekt takrorlanib kelsa odatda undan nusxa ko ’chirish va chizmada takror qo’llash kifoya bo’ladi, ammo bloklar nusxa ko ’chirilgan ob’ektlardan farqli o’laroq bir qator boshqa funktsiyalarga egaki, murakkab loyihalarda odatda bloklardan foydalanish oddiy nusxa ko ’chirishga nisbatan ancha qulayliklar beradi. Ko ’chirish buyrug’i asosida qo’yilgan ob’ekt tahrirlanganda uni qaytib chizmada qo ’llash uchun yana ob’ektdan nusxa olish talab etiladi. Blok asosida qo’yilgan ob ’ektda esa u tahrirlanganda faqat shu ob’ektgina tahrirlanadi, blokni o’zi esa o ’zgarmas holatda qoladi va takroran qo’llash imkonini beradi. Bloklarni qo ’llashning qulay imkoniyatlari: DBlok asosida yaratilgan ob ’ektni chizmada takroran qo’yish mumkin (oddiy blok). DBlok asosida yaratilgan ob ’ektni chizmada burib, akslantirib, masshtablashtirib, massivlashtirib, cho’zib, turli variantlaridan birini tanlab qo’yish mumkin (dinamik blok). Ushbu imkoniyatlardan kelib chiqib bloklar oddiy yoki murakkab - dinamik bo ’lishi mumkin ekan. Loyihalash jarayonini boshlashdan oldin loyihachilar odatda loyihada takrorlanib keladigan ob ’ektlar hajmini, ularning bir-biridan qanchalik farqlanishini oldindan baholashadi va dastlab bir nechta bloklarni shablon tariqasida yaratib qo’yishadi. Misol uchun: qurilish loyihalarida eshik va derazalarning turli o’lchamlarda takrorlanib kelishi (Tasvir a), printsipial elektr sxemalaridagi yarimo’tkazgich (rezistor, tranzistor, kondensator, mikrosxema va h.) larning takrorlanib, turli vaziyatlarda va tuzilishlarda kelishi (Tasvir b) bloklarni yaratishga va ularni loyihalashda qo’llashga olib keladi.

a) b) Tasvir 1 Oddiy blokni yaratish. Hech qanday qo ’shimcha funktsiyalarga ega bo’lmagan blok oddiy blok deyiladi. Ya’ni ushbu bloklar bir xil vaziyatda va ko’rinishda qo’llanadi. Misol uchun tasvir 2 da keltirilgan ob ’ektlarni oddiy blokka o’tkazish talab etilsin. Тасвир 2 Buning uchun : 1. «Рисование» - «Chizish» asbolar panelidagi «Создатьблок» - «Blok yaratish» buyruq piktogrammasi tanlanadi ( tasvir 3) va «Описаниеблока» - «Blok tavsifi» oynasi ochiladi ( tasvir 4).

Tasvir 3 Tasvir 4 2. Ushbu oynada « Имя » - «Nomi» tahrirlash oynasida blokka nom beriladi (Tasvir 4, 1-amal). Misol uchun: Namuna-1. 3. «Объекты» bo ’ limidagi «Выбратьобъект» - «Ob’ektlarni tanlash» tugmasi bosilganda ( Tasvir 11.4, 2- amal ) oyna vaqtinchalik yopiladi va blok tarkibiga kiruvchi ob ’ ektlar sichqoncha yordamida tanlanadi . Tanlash tugagach «Enter» tugmasi bosiladi va «Blok tavsifi» oynasi qaytib ochiladi. 4. « Базоваяточка » - «Bazaviy nuqta» bo’limidagi « Указать » - «Ko’rsatish» tugmasi bosilganda (Tasvir 4, 3-amal) oyna yana vaqtinchalik yopiladi va sichqoncha yordamida ob ’ektni bazaviy nuqtasi tanlanadi. Shunda «Blok tavsifi» oynasi yana faollashadi va oynaagi «OK» tugmasi bosiladi. Endi «Namuna-1» nomli blok mavjud bo’lib, istalgan vaqtda ushbu blokni chizmada qo ’llash mumkin bo’ladi. Buning uchun: 1. « Рисование » - «Chizish» asbolar panelidagi « Вставитьблок » - «Blokni qo ’yish» buyruq piktogrammasi tanlanadi (tasvir 5, 1-amal) va « Вставкаблока » - «Blok qo’yish» oynasi ochiladi (tasvir 5).

Tasvir 5 2. «Вставкаблока» - «Blok qo’yish» oynasida «Имя» - «Nomi» tanlash men ’ yusi asosida yaratilgan blok nomi tanlanadi ( tasvir 5, 2- amal ) va « OK » tugmasi bosiladi . 3. «Вставкаблока» - «Blok qo’yish» oynasi yopiladi va ekranda blok qo ’ yiladigan joy sichqoncha yordamida ko ’ rsatiladi . Tasvir 6

Oddiy blok bitta xususiy nuqtadan iborat bo ’ lib , u bazaviy nuqta hisoblanadi . Blok shu nuqta asosida boshqa joyga ko ’ chirilishi , chizmadagi ob ’ ektlarga bog ’ lanishi mumkin ( Tasvir 6). Dinamik blokni yaratish. Blok turli xususiyatlarga – burish, akslantirish, masshtablashtirish, massivlashtirish, cho ’zish, turli variantlardan birini tanlash kabi funktsiyalarga ega bo ’lsa dinamik blok deyiladi. Misol uchun tasvir 6 da keltirilgan oddiy blokni dinamik blokka o ’tkazish misolida ko ’rib chiqsak. Dastlab yaratiladigan dinamik blok qanday funktsiyalarni bajarishi kerakligi shartlari aniqlab olinadi: 1) Blok ob ’ekti 30°, 45°, 60° va 90° burchaklarda burilishi kerak; 2) Blok ob ’ekti bo’yiga 1.5, 2, 2.5 va 3 marta kattalashishi kerak; 3) Blok ob ’ekti 4 ta ustunda massivlanishi kerak. Blok bajarishi kerak bo ’lgan ushbu funkiyalar ketma-ketlik bilan blokka bog’lanishi kerak bo’ladi. Buning uchun: 1. Standart instrumentlar panelidagi « Редакторблоков » - «Blok tahrilovchi» piktogrammasi tanlanadi (Tasvir 7, 1-amal) va « Редактированиеописанияблока » - «Blok tavsifini tahrirlash» oynasi ochiladi. 2. Ushbu oynada tahrirlanadigan blok nomi (Namuna-1) tanlanadi (Tasvir 7, 2-amal) va «OK» tugmasi bosiladi.

Tasvir 7 1. «Редактированиеописанияблока» - «Blok tavsifini tahrirlash » oynasi yopilib ekran bloklarni tahrirlash muhiti ga o ’ tadi ( Tasvir 11.8). Ushbu muhitda «Bloklarni tahrirlash palitrasi» bilan ishlash ancha qulay va tushunarlidir. Palitra uchta bo’limdan iborat bo’lib, bular: « Параметры » -«Parametrlar», « Операции » - «Operatsiyalar» va « Наборыпараметров » -«Parametrlar to’plami» bo’limlaridir (Tasvir 11.9). Ushbu bo’limlardan asosiylari « Параметры » va «Operatsiyalar» bo’limidir. Dastlab blok ob’ektiga parametr berilishi lozim, ya’ni qanday funktsiya bajarilishi nazarda tutilganligi e’tiborga olinishi kerak. Bizning misolda ob’ekt 30°, 45°, 60° va 90° burchaklarda burilishi kerak.

Tasvir 8 2. «Bloklarni tahrirlash palitrasi»dagi «Parametrlar» bo’limidan « Парметрповорота » - «Burilish parametri» buyrug’i tanlanadi va blokda bazaviy nuqta, burilishni ko’rsatuvchi yoy radiusi, yoy uzunligi (90°) tanlanadi (Tasvir 10). Tasvir 10 3. O ’rnatilgan parametrga xususiyatlar berish uchun blokdagi parametr sichqoncha yordamida tanlanadi va «Standart

Tasvir 9 c ) instrumentlar paneli » dagi «Свойства» - «Xususiyatlar» piktogrammasi tanlanib , ekranga « Xususiyatlar » oynasi chiqariladi ( Tasvir 11- a ). a b Tasvir 11

4. Ushbu oynadagi « Наборзначений » - «Qiymatlar to’plami» bo’limidagi « Типугла » - «Burchak turi» tanlash men’yusi asosida « Список » - «Ro’yxat» bandi tanlanadi (Tasvir 11-a). 5. Shu bo ’limning o’zida « Списокзначенийугла » - «Burchak qiymatlari ro’yxati» tanlash men’yusi asosida « Добавлениезначенийугла » - «Burchak qiymatlarini kiritish» oynasi ochiladi va undagi « Уголдлядобавления » - «Qo’shish uchun burchak» tahrirlash oynasida ketma-ket 30, 45, 60, 90 qiymatlari klaviaturadan kiritladi va « Добавить » - «Qo’shish» tugmasi tanlanadi. Barcha qiymatlar kiritib bo’lingach oynadagi «OK» tugmasi bosiladi va oyna yopiladi. Keyingi etapda parametrlarga operatsiyalarni bog ’lash kerak bo’ladi. Ya’ni, burilish markazi, burchaklari aniqlangandan keyin ularni harakatga keltirish operatsiyalari berilishi talab etiladi. Operatsiyalar majmuasi «Bloklarni tahrirlash palitrasi»dagi «Operatsiyalar» bo’limida joylashgan bo’lib (Tasvir 9-b), parametrlarga mantiqan mos keladigan operatsiya tanlash lozim. 6. «Bloklarni tahrirlash palitrasi»dagi «Parametrlar» bo’limidan « Операцияповорота » - «Burish operatsiyasi» buyrug’i tanlanadi (Tasvir 9-b). 7. Sichqoncha yordamida oldin o ’rnatilgan burish parametri tanlanadi (Tasvir 10 ga qarang). 8. Shundan so ’ng sichqoncha yordamida blokdagi buriladigan ob’ektlar tanlanadi va «Enter» tugmasi bilan tasdiqlanadi. Endi blokga burish operatsiyasi biriktirilgan hisoblanadi (Tasvir 12).

Tasvir 12 9. Bloklarni tahrirlash panelidagi «Закрытьредакторблоков» - «Blok tahrirlovchini yopish » piktogrammasi tanlanadi va o ’ zgartirishlar saqlanishi talab etilishi to ’ g ’ risida axborot oynasi chiqadi . Oynadagi «Да» tugmasi tanlanadi . Chizmadagi blok sichqoncha yordamida tanlanganda endi u ikkita xususiy nuqtaga ega bo ’ ladi ( Tasvir 13- a ). Blokdagi ikkinchi xususiy nuqta blokning dinamik imkoniyatlarini ko ’ rsatib beradi . Ushbu nuqta sichqoncha yordamida bosilganda tasvir 13- b da ko ’ rsatilgandek burilish burchagi va chegaralangan pozitsiyalar (30°, 45°, 60°) shtrixchalar yordamida ko ’ rinib turadi . Ulardan biri tanlanadi va blok shu holatni egallaydi . Ko ’ rayotgan misolimizdagi blokga yana masshtablashtirish (1.5, 2, 2.5 va 3 marta kattalashtirish ) va massivlash (4 ta ustunda ob ’ ektni takrorlanib kelishi ) parametrlari va mos ravishda operatsiyalar biriktirilsa ( yuqorida keltirilgan ketma - ketlik tartibida ) blok funktsiyalari yana ham boyib boradi . Masshtablanadigan dinamik blokda ( Tasvir 14- a ) tanlash xususiy nuqtasi tanlanganda blok chegaralangan masshtab pozitsiyalari shtrixchalar ko ’ rinishida namoyon bo ’ ladi va ulardan birortasi tanlanib blok ob ’ ektini katalashtirish mumkin bo ’ ladi ( Tasvir 14- b ). Massivlanadigan dinamik blokda ham tanlash xususiy nuqtasi mavjud bo ’ lib ( Tasvir 15- a ), ushbu nuqta tanlanganda massivlanish chegara shtrixchalari namoyon bo ’ ladi va ulardan birini tanlash asosida blok massivlanadi ( Tasvir 15- b ).a ) b ) Tasvir 13

a) b) Tasvir 14. Masshtablash xususiyatiga ega blok .

a) b) Tasvir 15. Massivlash xususiyatlariga ega blok. AutoCAD dasturida turli soha mutaxassislari uchun mo ’ljallangan tayyor dinamik bloklar bibliotekasi mavjud bo’lib ushbu bibliotekani yuklash uchun «Men’yu satrida»gi Сервис / Палитры / Инструментальныепалитры buyruqlari ketma-ket tanlab boriladi (Tasvir 16) va ekranda «Instrumental palitralar oynasi» namoyon bo ’ladi (Tasvir 17-a).

Instrumental palitralar oynasidagi « Свойства » - «Xususiyatlar» tugmasi sichqoncha yordamida tanlanib (Tasvir 17-a), ro’yxatdan « Динамическиеблоки » - «Dinamik bloklar» bandi tanlanadi (Tasvir 17-b) va ekranda dinamik bloklar palitrasi namoyon bo’ladi.

Tasvir 18 Tasvir 19. Bitta blokda mujassamlashgan daraxtlar majmuasi. Dinamik bloklar palitrasida tayyor dinamik bloklar mavjud bo ’lib ular loyihalash jarayonida bevosita qo’llanilishi (Tasvir 19) yoki bloklarni tahrirlash muhitida o’zgartirilishi mumkin. Umuman olganda har qanday blok loyihalash jarayonida vaqtni qisqarishiga imkon beradi.

Adabiyotlar : 1. I.A.Karimov “Yuksak ma`naviyat yengilmas kuch” Toshkent. 2010. 2. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Ma ҳkamasining qarori 06. 06. 2002 y. №200 “Komp’yuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” chora-tadbirlari to`g’risida. 3. Rixsiboyev T. “Komryuter grafikasi” O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg’armasi nashriyoti. Toshkent – 2006. 4. Rixsiboyev T. “Muhandislik kompyuter grafikasi va uni o’qitish metodikasi” TDTU bosmaxonasi. Toshkent – 2009. 5. Fedorenkov, Kimayev «AutoCAD 2002» Moskva – 2001. 6. Romanicheva E.T. va b … «AutoCAD vers.12,13,14» Moskva – 1997. 7. Dmitriy Tkachev «Самоучитель» AutoCAD 2005. 8. Elen Filkenshteyn. «Auto CAD 2007 and Auto CAD LT 2007 » bibliya pol’zovatelya. M.: Dialektika – 2007.1309s. 9. Bogolyubov S . K . «Индивидуальные задания по курсу черчение». Moskva «Высшая школа» 1989. 10. www. arxiv.uz 11. www.ziyo.net

Похожие

Html5 da bloklar CSS3 da o’zgaruvchan bloklar bilan ishlash DIV tegi va uning atributlari CSS3da bloklarning kengligi

Animatsiyalarni yaratish dasturlarida ishlash asoslari

Oynalar bilan ishlash

Domenlar bilan ishlash

Diagrammalar bilan ishlash