Ҳуқуқий онг 2 ( Хукукий онг 2 ) - Юриспруденция - Рефераты

Ҳуқуқий онг 2 ( Хукукий онг 2 )

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

57.5 KB

Ҳуқуқий онг Режа: 1. Ҳуқуқий онг ва унинг тузилиши 2. Ҳуқуқий онгни ривожлантиришда ҳуқуқий маданият ва ҳуқуқий тарбиянинг ўрни

1. Ҳуқуқий онг ва унинг тузилиши. Ҳуқуқий онг — бу жамиятда кишиларнинг ҳуқуқ тўғрисидаги қарашларидир, чунки ҳуқуқий нормалар жамиятнинг иқтисодий, сиёсий ва маданий ҳаётида кишилар ўртасида турли ижтимоий муносабатларни тартибга солишда муҳим рол ўйнайди. Ҳуқуқ нормалари билан ижтимоий муносабатларни тартибга солишда ҳуқуқий онг, яъни кишиларнинг ҳуқуқни билишлиги, ҳуқуқ нормаларни бажаришлиги катта аҳамиятга эгадир. Ҳуқуқий онг жамиятда ижтимоий онгни бошқа онг шаклларидан фалсафа, сиёсат, дин, ахлоқан фарқ қилади. Ҳуқукий онг жамиятда ижтимоий онгнинг махсус шакли бўлиб ҳисобланади, чунки ҳуқуқий онг кенг тушунча бўлиб, жамиятда ҳуқуқий нормаларни қабул қилиш, уларни турмушда қўллаш, ҳуқуқ тўғрисида билимларнинг, яъни ҳуқуқий маданият ва ҳуқуқий тарбия тўғрисидаги мураккаб ижтимоий вазифларни ўз ичига олади. Ҳукуқий онг ҳуқуқ билан узвий равишда борлиқ. Ҳуқуқий онг ва ҳуқуқнинг муносабатлари унинг қуйидаги хусусиятларида намоён бўлади. — жамиятда ҳуқуқий онг қонун ва бошқа ҳуқуқ нормаларни қабул қилишда турли ғояларни ривожлантиришда, уларни қабул қилишда муҳим роль ўйнайди. — жамиятда ҳуқуқий онг барча фуқароларнинг, давлат органларини, айниқса ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар суд, прокуратура, ички ишлар органлари, миллий хавфсизлик хизмати, адлия органлари ва мансабдор шахсларни ҳуқуқни тўғри ҳаётда қўллаш учун улар билан турли ижтимоий муносабатларни тартибга солишда муҳим ахамиятга эга. — жамиятда ҳуқуқий онг амалдаги давлатнинг ҳаракатда бўлган ҳуқуқий нормаларини тартибга солишда, кодификация қилишда муҳим рол ўйнайди. — жамиятда ҳуқуқий онг бошқа ижтимоий шаклларидан ҳуқуқ, мажбурият, бурч, ҳуқуқбузарлик ва қўлланиладиган жазо чоралари билан фарқ қилади.

Ҳуқуқий онг давлатнинг ҳуқуқий нормаларини қабул қилиш, ҳуқуқий ташаббускорлик фаолиятини амалга оширишда, ҳуқуқий нормаларни турмушда қўллашда улар билан кишилар ўртасидаги турли ижтимоий муносабатларни тартибга солишда катта аҳамиятга эга. Чунки давлат миқёсида ҳар қандай қонун ва бошқа ҳуқуқий нормалар қабул қилишдан олдин ҳуқуқшунос мутахассислар томонидан ўрганиб чиқилади. Шунинг учун хукуқшунослар қанчалик сиёсат ва амалиётни яхши билса, қабул қилинадиган ҳуқуқ нормалари шунчалик мустақкам бўлади. Ўзбекистон Республикаси мустакилликка эришгандан сўнг, фуқароларнинг ҳуқуқий онглиги натижасида ҳуқуқшунос мутахассис олимларнинг ишлаши натижасида бозор иқтисодиётининг иқтисодий ҳуқуқий асосини яратувчи кўпгина қонунлар қабул қилинди. Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси асосида бир қанча Ўзбекистон Республикасининг фуқаролик, жиноят, меқнат, маъмурий на бошқа кодекслари қабул қилинди. Ҳуқуқий онг ҳуқуқ туғрисидаги кишиларнинг қарашларини ўргатар экан, у ўзининг тузилишига эгадир, яъни мафкура ва ҳуқуқий психологиядан иборат. Ҳуқуқий мафкура деганда, жамиятдаги турли синфларнинг табақа, миллат ва элатларнинг ҳуқуқ тўғрисидаги қарашлари тушунилади. Жамиятда қабул қилинадиган давлатнинг асосий қонуни Конституция ва бошқа қонунлар, ҳуқуқий нормалар жамиятдаги ҳукмрон синф, миллат ва элат манфаати нуқтаи назаридан қабул қилинади. Ҳуқуқий мафкура ҳар бир давлатда ташқари, ҳуқуқшунослик фанларни ҳам ўз ичига олади. Ҳуқуқий психология деб жамиятда ҳар бир кишининг тўғрисида қарашлари, билимлари тушунилади. Психологиянинг пайдо бўлишида ва ривожланишида жамиятдаги барча ижтимоий гуруҳлар ва кишилар қатнашади. Мана шунинг учун ҳуқуқий мафкура ва ҳуқуқий психология бир — бири билан ўзаро алоқадордир. Ҳуқуқий мафкура ва ҳуқуқий психология

ижтимоий ҳодисаларнинг жуда мураккаб шакли бўлган моҳиятини очиб беради. Жамиятда ҳуқуқий онгни ривожлантиришда, нормаларни қабул қилишда ҳуқуқий мафкура асосий қал қилувчи рол ўйнайди. Чунки ҳуқуқий мафкура жамиятдаги ҳуқуқий устқурманинг мавжудлигини, талабга жавоб беришини, нормаларнинг кишилар ўртасидаги турли ижтимои муносабатларни тартибга солиб мустақкамлашга ва ривожлантиришга катта ёрдам беради. Ҳуқуқий психология ҳуқуқий мафкуранинг таъминлаб турувчи асосий озуқадир. Чунки ҳуқуқий психология тўғрисида алоҳида шахсларни ва жамоатчиликнинг онгидан ташкил топган. Жамоатчилик ҳуқуқий онги шахси фуқароларнинг ҳуқуқий онгидан иборат. 2. Ҳуқуқий онгни ривожлантиришда хҳуқуқий маданият ва ҳуқуқий тарбиянинг роли. Ҳуқуқий маданият кишиларнинг тўғрисидаги билимга қонунга бўлган ҳурмати нормаларнинг бажариши, уларга амал қилмаганда ҳуқуқбузарликлар содир қилинса, тегишли жазо чоралари олишига айтилади. Ўзбекистонда демократик ҳуқуқий давлатни шакллантириш жамият, мансабдор шахслар ва фуқароларнинг маданиятини оширишни талаб қилади. Шунинг учун ҳуқуқий давлатнинг муҳим белгиси — бу ҳуқуқий маданиятдир. Ўзбекистонда бозор иқтисодига ўтиш учун турли демократик ислоҳотларни ўтказишни талаб қилади. Бу эса фуқароларнинг онги ва ҳуқуқий маданиятини ривожлантиришни талаб қилади, ҳуқуқий маданият бу умуминсоний маданиятнинг бир қисми бўлиб ҳисобланади. Ҳуқуқий маданиятда кишилар қанчалик маданиятли бўлса, шунчалик ҳуқуқ нормалари қонунларни билса, юридик адабиётларни билиб уларга амал шунчалик ҳуқуқ бузилиши кам бўлади. Шунинг учун Ўзбекистон Республикасида кишиларнинг ҳуқуқий маданиятини оширишга катта эътибор берилмоқда. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Парламенти — Олий

Мажлисининг IX сессияси жамиятда хуқуқий маданиятни юксалтириш тўғрисида миллий дастур қабул қилинди. Юқоридагилардан ташқари, ҳуқуқий онгни ривожлантириш учун мамлакатда ақолини ҳуқуқий жиҳатдан тарбиялашга катта аҳамият берилмоқда. Ўзбекистон Республикасининг ҳозирги бозор иқтисодиёти муносабатларига ўтиш даврида демократик давлат қуришда, қонунчиликни мустақкамлаш учун турли ижтимоий, иқтисодий, сиёсий ислоқотлар ўтказиш учун аҳолини ҳуқуқий жиҳатдан тарбиялаш ва ҳуқуқий маданиятини ривожлантириш муҳим рол ўйнайди. Шунинг учун ҳукуматимиз томонидан ҳуқуқий тарбияни яхшилаш, ҳукукшунос кадрларни тарбиялаш ва жамоатчилик фикрини ўрганиш ишини яхшилаш ҳақида махсус фармонлар қабул қилинди. Бу фармонларда республика миқёсида аҳолини ҳукукий тарбиялаш ва маданиятини ошириш давлат сиёсатининг асосий йўналишларидан бири деб белгиланди. Шу фармонга асосан республика миқёсида ҳуқуқий тарғиботни амалга ошириш учун ТошДЮИ ҳузурида ҳуқуқий маърифат маркази тузилди. Бу марказнинг бўлимлари Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузурида, вилоятлар ва Тошкент ҳокимликлари адлия бошқармалари ҳузурида унинг бўлимлари ташкил қилинди. Марказнинг вазифалари белгиланиб мамлакатда ҳуқуқий таълим, тарбия ва ҳуқуқий маданиятга эътибор бериб, аҳолининг онгини ривожлантириш масалалари қўйилди. Хулоса қилиб, шуни айтиш мумкинки, аҳолининг онги — ҳуқуқий психология ҳукуқий мафкурадан орқада қолаётганлиги мавжуд. Бунинг учун аҳолининг ҳуқуқий таълим ва тарбиясига эътибор бериб, ҳуқуқий онгни ривожлантириш керак.

Адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. Т., «Ўзбекистон», 2003 2. Каримов И.А. Ўз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурмоқдамиз. Т., «Ўзбекистон», 1999. 3. Каримов И.А. Янгича фикрлаш ва ишлаш давр талаби. Т., Тошкент, 1997. 4. Холмўминов Қ. Давлат ва ҳуқуқ назарияси, ўқув қўлланма. Тошкент, 2000. 5. Бобоев Ҳ.Б., Одиловқориев Ҳ.Т. Давлат ва ҳуқуқ назарияси. Дарслик, Тошкент, 2000 6. www.ziyonet.uz

Похожие

Ҳуқуқий онг

Ҳукукий онг ва ҳукукий маданият ( Хукукий онг ва хукукий маданият реферат)

Ҳуқуқий муносабатлар 2

Маҳкумлар ҳуқуқий ҳолати ( Махкумлар хукукий холати

Ўрмон ҳуқуқий муносабатлар ( Урмон хукукий муносабатлари)