Tezkor-qidiruv faoliyatini tashkil etish, hujjatlashtirish tartibi va organlarning hamkorligi - Юриспруденция - Рефераты

Tezkor-qidiruv faoliyatini tashkil etish, hujjatlashtirish tartibi va organlarning hamkorligi

Загружено в:

27.10.2023

Скачано:

0

Размер:

44.3818359375 KB

Tezkor-qidiruv faoliyatini tashkil etish, hujjatlashtirish tartibi va organlarning hamkorligi Reja: 1. Tezkor-qidiruv faoliyatini tashkil etish Tezkor-qidiruv faoliyati vositalari: mazmuni, tasnifi va qo’llanishga qo’yiladigan talablar . 2. Axborotni nooshkora tarzda olish uchun mo’ljallangan maxsus texnika vositalarining turlari. 3. Tezkor-qidiruv faoliyatida qaror tushunchasi. Qarorlarning asosiy turlari. Qarorga qo’yiladigan talablar. 4.Tezkor-qidiruv faoliyatida yuridik oqibatlarga sabab bo’ladigan, hujjatli rasmiylashtirilgan qaror turlari. 5. Tezkor-qidiruv muddatlari va ularning tasnifi. 6. Tezkor-qidiruv faoliyati natijalaridan foydalanish: umumiy qoidalar. 7.Surishtiruv organi, tergovchi, prokurorga taqdim etiladigan tezkor- qidiruv faoliyati natijalariga qo’yiladigan talablar.

2. Tezkor-qidiruv faoliyati vositalari: mazmuni, tasnifi va qo’llanishga qo’yiladigan talablar TQF vositalari – tezkor-qidiruv faoliyati vazifalarini hal qilish uchun qo’llaniladigan texnik va boshqa asbob-uskunalar. Vositalar tasnifi 1. Texnika vositalari: 1) maxsus texnika vositalari: a) axborotni nooshkora usulda olish uchun mo’ljallangan vositalar; b) boshqa vositalar: - tezkor texnika (yashirincha olib yuriladigan metall topgich, portlovchi moddalar bug’larining o’ta ta’sirchan ko’chma ga zoanalizatori, kichik gaba ritli maxsus avtomatik fotoapparat, kichik gabaritli ultrabinafsha yoritgich, kichik gabaritli televizion kamera, elektromegafon va boshq.); - kriminalistik texnika (buyumlardagi qimmatbaho metallar ekspress- analizi uchun asbob, fotochaqmoq alohida quvvat manbasi uchun kuchlanishni o’zgartirgich, spektral televizion sistema va boshq.); - qo’riqlash texnika vositalari (kirishni nazorat qilish sistemasi, tashvishli signallarni qabul qilgich-uzatgach va boshq.); - kriminalistik tekshiruvlar o’tkazish uchun vositalar (kriminalistik obyektlarga ishlov berish uchun kamera); - qidiruv maxsus texnikasi (ska nerlovchi qabul qilgich, yuqori va o’ta yuqori chastotali diapazonlar uchun nurlanish indikatori, binolar ichiga yashirincha qo’yilgan radioqurilmalarni tezkor aniqlash uchun keng polosali indikatorli portativ qabul qilgich, ovoz yozish qurilmalarini yashirincha aniqlash uchun por - tativ qurilma, yashirin radiotexnika vositalarini aniqlash uchun portativ qurilma va boshq.); - axborotni muhofaza qilish texnikasi (telefon maskiratori, xonalarni yashirincha eshitishdan muhofazalash qurilmasi, maxsus (muhofaza qilingan) ovozni kuchaytirish sistemasi, SHEHMni qo’shimcha elektromagnit nurlanishlari

hisobiga axborot chiqib ketishidan himoya qilish uchun apparat vositasi va boshq.); - aloqa vositalari (ko’chma va portativ radiostan siya va boshq.); - maxsus avtotransport; - maxsus anjomlar va boshq.; 2) boshqa xil texnika vositalari (umumiy foydalaniladigan vi deo- va audioyozuv, kino- va fotosuratga olish qurilmalari va boshq.); 2. Boshqa vositalar (axborot tizimlari va h.k.). Vositalarni qo’llashga qo’yiladigan talablar: - vositalar ulardan foydalanish jarayonida odamlar hayoti va sog’lig’iga hamda atrof muhitga zarar yetkazmasligi kerak; - TQFni amalga oshiruvchi organlarning mansabdor shaxslari albatta shaxsan ishtirok etishlari, ayni vaqtda mutaxassislar va ayrim fuqarolar yordamidan foydalanilishi lozim; - ayrim vositalar faqat muayyan subyektlar tomonidan qo’llaniladi; - axborotni nooshkora usulda olish uchun mo’ljallangan (ishlab chiqilgan, moslashtirilgan, dasturlashtirilgan) maxsus va boshqa texnika vositalari TQF to’g’risidagi qonunda bunga vakolat berilgan jismoniy va yuridik shaxslar tomonidan qo’llaniladi; - pochta jo’natmalari, telegraf xabarlari va boshqa xil xabarlarni nazorat qilish, telefonlar va boshqa so’zlashuv qurilmalari orqali olib boriladigan so’zlashuvlarni eshitish, aloqaning texnik kanallaridan axborot olish faqat milliy xavfsizlik xizmati, ichki ishlar va bojxona organlari tomonidan amalga oshiriladi; - faqat davlat organining maxsus ruxsatnomasi (litsenziyasi) mavjud bo’lgan holda ishlab chiqilgan va ishlab chiqarilgan, axborotni nooshkora tarzda olish uchun mo’ljallangan maxsus texnika vositalaridan foydalanishga yo’l qo’yiladi.

3. Axborotni nooshkora tarzda olish uchun mo’ljallangan maxsus texnika vositalarining turlari Qonun hujjatlariga muvofiq TQFni amalga oshirish jarayonida axborotni nooshkora tarzda olish uchun mo’ljallangan maxsus texnika vositalari turlarining ro’yxatini O’zbekiston Respublikasi Hukumati belgilaydi. Hozirgi vaqtda TQFni amalga oshirish jarayonida axborotni nooshkora tarzda olish uchun mo’ljallangan (ishlab chiqilgan, moslashtirilgan, dasturlashtirilgan) maxsus texnika vositalari turlarining O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarori bilan tasdiqlangan ro’yxati amal qiladi. Ular jumlasiga quyidagilar uchun mo’ljallangan maxsus texnika vositalari kiradi: - akustik axborotni nooshkora tarzda olish va qayd etish; - nooshkora tarzda vizual kuzatish va hujjatlashtirish; - telefon so’zlashuvlarini nooshkora tarzda eshitish; - aloqaning texnik kanallaridan axborotni nooshkora tarzda olish; - pochta xabarlari va jo’natmalarini nooshkora tarzda nazorat qilish; - predmetlar va hujjatlarni nooshkora tarzda tekshirish; - xonalar, transport vositalari va boshqa obyektlarga nooshkora tarzda kirish va ularni tekshirish; - transport vositalari va boshqa obyektlarning bir joydan boshqa joyga ko’chishini nooshkora nazorat qilish; - axborotni saqlash, unga ishlov berish va uni uzatish texnika vositalaridan axborotni nooshkora tarzda olish (o’zgartirish, yo’q qilib tashlash); - shaxsni nooshkora tarzda identifikatsiya qilish.

4. Tezkor-qidiruv faoliyatida qaror tushunchasi. Qarorlarning asosiy turlari. Qarorga qo’yiladigan talablar TQFda qaror– tezkor-qidiruv organi mansabdor shaxsi (tezkor xodim, yuqori turuvchi organ rahbari yoki mansabdor shaxsi), prokuror, tergovchi, surishtiruv organining mazkur faoliyat doirasida chiqarilgan xulosasi. Qabul qilinuvchi qarorlarni quyidagicha tasniflash mumkin: a) qarorni qabul qiluvchi sub’ yektga qarab: - tezkor-qidiruv organi mansabdor shaxsi (rahbari yoki tezkor xodimi)ning qarori (xususiy qaror); - TQF bo’yicha yuqori turuvchi organ qarori (buyruq, farmoyish); - prokuror qarori (ko’rsatma); - tergovchining qarori (topshiriq); - tergov organi rahbarining qarori (qaror); - surishtiruv organining qarori (topshiriq); b) qaror shakliga qarab: - og’zaki qaror (ayrim masalalar bo’yicha qabul qilinadi, masalan, tezkor xodimning vaziyat o’zgargani tufayli TQTni o’tkazish tartibini o’zgartirish to’g’risidagi qarori); - yozma qaror (yuridik oqibatlarga sabab bo’ladi, masalan, tergovchi, surishtiruv organining topshiriqlari, ularning ish yurituvida bo’lgan jinoyat ishlari bo’yicha TQTni o’tkazish uchun asos hisoblanadigan prokuror ko’rsatmalari). TQFni amalga oshirish jarayonida qarorlarga qo’yiladigan asosiy talablar protsessual qarorlarga qo’yiladigan talablar bilan ayniydir. Qaror: - ilmiy asoslangan bo’lishi (fan va texnikaning eng yangi ma’lumotlariga asoslanishi, haqqoniy va to’liq axborotni xolisona va har tomonlama tahlil qilish, barcha holatlarni sinchiklab o’rganish asosida qabul qilinishi, ya’ni yuzaga kelgan vaziyatga muvofiq bo’lishi); - qonuniylik talablariga mos kelishi (tegishli shaxs tomonidan o’z vakolatlari doirasida qonunga muvofiq qabul qilingan bo’lishi) lozim. Bundan tashqari, qaror quyidagi talablarga javob berishi zarur:

- aniqlik (ijrochilarga qaratiladigan to’g’ri ta’riflangan maqsadlar, vazifalar, qoidalar, vakolatlar, amrnomalar, ijozatlar, taqiqlar); - o’z vaqtidalik (qaror qabul qilish vaqti muammo rivojlanish jarayonining kerakli bosqichiga mos kelishi lozimligini anglatadi); - mantiqiylik (ziddiyatlardan xoli, tez va to’g’ri tushunish imkonini beradigan bo’lishi, uni bajarish usullari va vositalari bilan mos kelishi lozim). Ayrim qarorlar qonunda asoslantirilgan qarorlar sifatida nazarda tutiladi, ya’ni qarorda uni qabul qilish zarurati tushuntirilishi lozim. Odatda, bunday qarorlar uch qism – kirish (hujjatni kim, qachon va qayerda tuzgan), bayon (vaziyatga tavsif beriladi, qaror qabul qilish zarurati asoslanadi) va qaror (qarorning o’zi ta’riflanadi) qismlaridan iborat bo’ladi. 5. Tezkor-qidiruv faoliyatida yuridik oqibatlarga sabab bo’ladigan, hujjatli rasmiylashtirilgan qaror turlari Yuqorida (bundan oldingi paragrafda) qayd etib o’tilganidek, TQFda qaror qabul qilishga vakolatli har bir subyekt bunday qarorni muayyan shaklda qabul qiladi (masalan, buyruq, farmoyish, ajrim, ko’rsatma, topshirik). Slayd. TQF to’g’risidagi qonun 18-moddasining 2-qismiga muvofiq, ma’lumotlarni to’plash va tizimlashtirish, tezkor-qidiruv faoliyati natijalarini tekshirish va baholash, shuningdek ular asosida, qonuniy asoslar mavjud bo’lgan taqdirda, tegishli qarorlar qabul qilish maqsadida tezkor-qidiruv ish yurituvi ishlari yuritiladi. Ushbu qoidani hisobga olganda, tezkor-qidiruv ish yurituvi ishi ayni bir masalaga taalluqli bo’lgan va TQFni amalga oshirish jarayonida ma’lumotlarni to’plash va tizimlashtirish, TQF natijalarini tekshirish va baholash, shuningdek ular asosida mazkur faoliyatni amalga oshiruvchi organlar tegishli qarorlar qabul qilishi maqsadida jamlab boriladigan, alohida muqova ichiga joylashtirilgan hujjatlar yig’indisini o’zida ifodalaydi.

Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishlarini yuritish va tugatish tartibi. Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishlari ularni o’tkazish va TQF to’g’risidagi qonun bilan ularga yuklangan vazifalarni hal qilish uchun asoslar mavjud bo’lganda yuritiladi. Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishlarini yuritish tartibi va ularning ro’yxati TQFni amalga oshiruvchi organlarning idoraviy normativ- huquqiy hujjatlari (tegishli davlat ijro etuvchi hokimiyat organlarining buyruqlari) bilan belgilanadi. Tezkor xodim tezkor-qidiruv ish yurituvi ishini yuritish to’g’risida tegishli qaror chiqaradi va ushbu qaror tezkor-qidiruv organi rahbari tomonidan tasdiqlanadi. Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishi yuritilgani inson va fuqaroning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklarini, shuningdek uning qonuniy manfaatlarini cheklash uchun asos hisoblanmaydi: tegishli tadbirlarni o’tkazish uchun baribir prokuror sanksiyasini olish talab etiladi. Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishini yuritish to’g’risida qaror qabul qilganidan keyin tezkor xodim tadbirlarni o’tkazish rejasini tuzadi va ushbu reja ishni yuritishga ruxsat bergan tezkor-qidiruv organi rahbari tomonidan tasdiqlanadi. Keyinchalik ushbu TQTni o’tkazish natijalariga ko’ra tegishli hujjatlar rasmiylashtiriladi, ishga qo’shib qo’yiladi va unda maxsus ro’yxat (ishdagi hujjatlar ro’yxati)ga muvofiq saqlanadi. Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishi bo’yicha ish jarayoni to’g’risida tezkor xodim vaqti-vaqti bilan tezkor bo’linma rahbariga ma’lumot beradi. Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishida mavjud bo’lgan, TQT natijalarini aks ettiradigan tezkor-xizmat hujjatlari faqat tegishli jinoyat ishi qaysi prokurorning ish yurituvida bo’lsa, shu prokurorga va faqat TQF to’g’risidagi qonunda belgilangan hollarda yozma so’rovlarga ko’ra taqdim etilishi mumkin. Tezkor-qidiruv ish yurituvi ishi muayyan muddatga yuritiladi; ushbu muddat tugaganidan keyin tezkor xodim uni uzaytirish yoki tugatish to’g’risida qaror chiqaradi va ushbu qaror tezkor-qidiruv organi rahbari tomonidan tasdiqlanadi.

Ishni tugatish to’g’risida qaror qonunda nazarda tutilgan hollarda: TQFning muayyan vazifalarini hal qilish bilan bog’liq bo’lgan, shuningdek ushbu vazifalarni hal qilish imkoniyati yo’qligi aniqlangan hollarda qabul qilinadi. Jinoyatni sodir etishda aybdorligi qonunda belgilangan tartibda isbotlanmagan shaxslarga nisbatan TQTni o’tkazish natijasida olingan materia llar, agar xizmat manfaatlari yoki odil sudlov boshqa harakatlarni talab qilmasa, darhol yo’q qilinadi yoki ko’pi bilan bir yil muddat saqlanadi va so’ng yo’q qilinadi. Jinoyat ishi qo’zg’atilmagan shaxslarga nisbatan telefonlar va boshqa so’zlashuv qurilmalari orqali olib boriladigan so’zlashuvlarni eshitish natijasida olingan fonogrammalar va boshqa materiallar eshitish yakunlangan paytdan boshlab belgilangan muddat mobaynida yo’q qilinadi va bu haqda tegishli hujjat tuziladi. 7. Tezkor-qidiruv muddatlari va ularning tasnifi TQFda muddat – shaxs biron-bir qaror qabul qilishi lozim yoki muayyan harakatlarni bajarishi mumkin bo’lgan vaqt muddati. TQTni o’tkazish va tezkor- qidiruv ish yurituvi ishlarini yuritish muddatlari huquqni muhofaza qilish organlarining idoraviy normativ-huquqiy hujjatlari bilan belgilanadi . Muddatlarning turlari : а) TadbIrlarni o’tkazish muddatlari: - fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlariga daxl etuvchi tadbirlarni – agar prokuror qarorida boshqa muddat ko’rsatilmagan bo’lsa, olti oygacha. prokuror chiqargan qarorning amal qilish mudati u chiqarilgan sanadan e’tiboran sutka hisobida o’lchanadi, bunda muddat o’tishi uzilmaydi; qarorning amal qilish muddatini uzaytirish talab etilgan holda prokuror taqdim etilgan yangi materiallar asosida qaror qabul qiladi; - fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlariga daxl etmaydigan tadbirlarni – tezkor xodim tomonidan chiqarilgan va uning rahbari tomonidan tasdiqlangan qarorga muvofiq; б) тадбирларни ўтказишга рухсат олиш ва (ёки) улар ҳақида хабар қилиш муддатлари:

- fuqarolarning yozishmalar, pochta jo’natmalari, telegraf xabarlari va boshqa xabarlar sir saqlanishi, yashash joyi daxlsizligiga bo’lgan konstitutsiyaviy huquqlarini cheklash, telefonlar va boshqa so’zlashuv qurilmalari orqali olib boriladigan so’zlashuvlarni eshitish to’g’risidagi materiallar vakolatli prokuror tomonidan darhol ko’rib chiqiladi yoki prokuror sanksiyasini olmasdan, biroq 24 soat ichida uni albatta xabardor qilgan holda o’tkaziladi; - telefonlar va boshqa so’zlashuv qurilmalari orqali olib boriladigan so’zlashuvlarni eshitish TQFni amalga oshiruvchi organ rahbari tomonidan tasdiqlangan qaror asosida, prokuror sanksiyasini olmasdan, biroq 24 soat ichida uni albatta xabardor qilgan holda o’tkaziladi (fuqarolarning hayoti, sog’lig’i, yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulkiga tahdidlar tug’ilgan hollarda ularning arizasiga yoki ularning yozma roziligi bilan); v) boshqa muddatlar (agar xizmat yoki odil sudlov manfaatlari boshqa muddatni talab qilmasa, TQF materiallarini saqlash muddati bir yil); 2) huquqiy tartibga solinishiga qarab – normativ-huquqiy hujjatlar (qonunlar va idoraviy hujjatlar)da belgilangan; mustaqil ravishda belgilanadigan; 3) subyektga qarab – prokuror, tergovchi, surishtiruv organi, TQFni amalga oshiruvchi or gan, tezkor xodim, TQFni amalga oshiruvchi organlar bilan hamkorlik qiluvchi shaxs tomonidan belgilangan. 8. Tezkor-qidiruv faoliyati natijalaridan foydalanish: Umumiy qoidalar TQF natijalari deganda tezkor bo’linmalar tomonidan TQF to’g’risidagi qonunda belgilangan tartibda olingan tayyorlanayotgan, sodir etilayotgan yoki sodir etilgan jinoyat belgilari; jinoyatlarni tayyorlayotgan, sodir etayotgan yoki sodir etgan shaxslar; surishtiruv, tergov va sud organlaridan qochib yashiringan, jazoni ijro etishdan bo’yin tovlayotgan va bedarak yo’qolgan shaxslar; shaxs, jamiyat va davlat xavfsizligiga tahdid solayotgan shaxslar, hodisalar, harakatlar (harakatsizlik) to’g’risidagi faktik ma’lumotlar tushuniladi.

Tezkor-qidiruv faoliyati natijalaridan faqat TQFni amalga oshiruvchi organlar zimmalariga yuklatilgan vazifalarni bajarish uchun foydalaniladi (TQF to’g’risidagi qonun 19-moddasining 1-qismi). TQF natijalari tezkor-xizmat hujjatlari (bildirgilar, ma’lumotnomalar, ma’lumotlar, dalolatnomalar, hisobotlar va sh.k.)da aks ettiriladi. Tezkor-xizmat hujjatlariga TQTni o’tkazish paytida olingan predmetlar va hujjatlar ilova qilinishi mumkin. TQF doirasida tezkor-texnika tadbirlari o’tkazilgan holda, TQF natijalari axborot moddiy tashuvchilari (fonogrammalar, videogrammalar, kinolentalar, fotoplyonkalar, fotosuratlar, magnitli, lazer disklari va sh.k.)da ham qayd etilishi mumkin. TQF natijalaridan tergov va sud harakatlarini tayyorlash va amalga oshirish, jinoyatlarni aniqlash, ularning oldini olish, ularni to’xtatish va fosh qilish, jinoyatlarni tayyorlayotgan, sodir etayotgan yoki sodir etgan shaxslarni aniqlash va topish bo’yicha TQT o’tkazish, shuningdek surishtiruv, tergov va sud organlaridan qochib yashiringan, jazoni ijro etishdan bo’yin tovlayotgan va bedarak yo’qolgan shaxslarni qidirish uchun foydalanilishi mumkin. TQF materiallari (uning natijalari) jinoyat ishi qo’zg’atish uchun asos bo’lishi, jinoyat ishi o’z yurituvida bo’lgan surishtiruv, tergov organlariga, prokurorga tergov harakatlariga tayyorgarlik ko’rish va ularni o’tkazish uchun taqdim etilishi, shuningdek bu materiallardan O’zbekiston Respublikasi Jinoyat- protsessual kodeksi normalariga muvofiq jinoyat ishlari bo’yicha isbot qilishda foydalanilishi mumkin. TQF natijalari TQFni amalga oshiruvchi organlarning tashabbusiga ko’ra yoki surishtiruv organi, tergovchining ayrim topshiriqlarini bajarish paytida, prokuror ko’rsatmasiga binoan yoki ularning ish yurituvida bo’lgan jinoyat ishlari bo’yicha sudning ajrimiga ko’ra taqdim etilishi mumkin. TQF to’g’risidagi qonunning 16-moddasi (“”) shartlariga rioya etilgan holda o’tkazilgan tezkor-qidiruv tadbirlarining natijalari O’zbekiston Respublikasi

Jinoyat-protsessual kodeksiga muvofiq tekshirilganidan va baholanganidan so’ng dalillar sifatida e’tirof etilishi mumkin. Xalqaro huquqni muhofaza qilish organlari va chet el davlatlari huquqni muhofaza qilish organlarining so’rovlarini bajarish jarayonida olingan TQF natijalarini taqdim etish tartibi tegishli normativ-huquqiy hujjatlar bilan belgilanadi. TQF natijalari barcha turdagi dalillarni shakllantirish uchun asos bo’lib xizmat qilishi, ularni aniqlash uchun zamin va shart-sharoitlar yaratishi mumkin. TQF to’g’risidagi qonun 19-moddasining 4-qismiga binoan, TQF natijalari TQFni amalga oshiruvchi organ rahbari tomonidan tasdiqlangan qaror asosida surishtiruv, tergov organlariga, prokurorga texnika vositalaridan foydalanish natijasida olingan materiallar qo’shilgan holda taqdim etiladi. Taqdim etiladigan materiallarning hajmi TQFni amalga oshiruvchi organ rahbari tomonidan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda belgilanadi. TQF natijalarini surishtiruv, tergov organlari, prokurorga taqdim etish masalalari tegishli buyruqlar bilan tasdiqlangan idoraviy normativ-huquqiy hujjatlarda atroflicha tartibga solingan. TQF natijalari qonunda sanab chiqilgan hollarda ularni quyidagi faoliyat turlariga qo’yish to’g’risidagi masalani hal qilishda hisobga olinadi: - davlat sirlariga yoki qonun bilan qo’riqlanadigan boshqa sirlarga mansub ma’lumotlar bilan ishlashga qo’yish to’g’risida; - o’ta muhim va toifalashtirilgan (odamlar hayoti va sog’lig’i uchun, shuningdek atrof muhit uchun oshiqcha xavf tug’diradigan) obyektlardan foydalanish bilan bog’liq ishlarga qo’yish to’g’risida; - TQFda ishtirok etishga qo’yish to’g’risida yoki uni amalga oshirish natijasida olingan materi allarga qo’yish to’g’risida; - TQFni amalga oshiruvchi organga maxfiylik asosida ko’maklashayotgan shaxslar bilan hamkorlik o’rnatish yoki uni quvvatlash to’g’risida, ya’ni TQTni tayyorlash va o’tkazish paytidagi munosabatlar to’g’risida.

9 . Surishtiruv organi, tergovchi, prokurorga taqdim etiladigan tezkor-qidiruv faoliyati natijalariga qo’yiladigan talablar Surishtiruv organi, tergovchi, prokurorga taqdim etiladigan TQF natijalariga qo’yiladigan talablar TQF natijalarini surishtiruv organi, tergovchi, prokurorga taqdim etish tartibi to’g’risidagi normativ-huquqiy hujjatda belgilangan bo’lib, unga muvofiq: a) jinoyat ishini qo’zg’atish to’g’risidagi masalani hal qilish uchun taqdim etiladigan TQF natijalari jinoyat belgilari mavjudligiga ishora qiluvchi yetarli ma’lumotlarni o’z ichiga olishi lozim, xususan: - aynan qaysi jinoyatning qanday belgilari qayerda va qachon aniqlangani; ular qanday sharoitlarda aniqlangani to’g’risida; - jinoyatni sodir etgan shaxs (shaxslar) to’g’risida (agar u ma’lum bo’lsa) va jinoyat shohidlari to’g’risida (agar ular ma’lum bo’lsa); - ashyoviy dalillarga aylanishi mumkin bo’lgan predmetlar va hujjatlar turgan joy to’g’risida; - jinoyat ishini qo’zg’atish haqidagi masalani hal qilish uchun ahamiyatga ega bo’lgan boshqa har qanday faktlar va holatlar to’g’risida; b) tergov harakatlarini tayyorlash va amalga oshirish uchun taqdim etiladigan TQF natijalari quyidagi ma’lumotlarni o’z ichiga olishi lozim: - dastlabki tergov organlari va suddan qochib yashiringan shaxslar turgan joy to’g’risida; - jinoyat ishi uchun ahamiyatga ega bo’lgan faktlar va holatlardan xabardor shaxslar to’g’risida; - ehtimol tutilayotgan dalillar manbalari to’g’risida; - O’zR JPK 81-moddasining 1-qismida sanab chiqilgan predmetlar turgan joy to’g’risida; - o’tkaziladigan protsessual harakatlar hajmi va oldinma-ketinligini aniqlash, ularni bajarishning eng samarali taktikasini tanlash, muayyan jinoyat ishi bo’yicha tergov o’tkazishning optimal metodikasini ishlab chiqish imkonini beradigan boshqa faktlar va holatlar to’g’risida;

v) jinoyat ishlari bo’yicha isbot qilishda foydalanish uchun taqdim etiladigan TQF natijalari: - jinoyat-protsessual qonun hujjatlarining umuman dalillarga, shu jumladan dalillarning tegishli turlariga qo’yiladigan talablarni qanoatlantiradigan dalillarni shakllantirish imkonini berishi; - jinoyat ishi bo’yicha isbot qilinishi lozim bo’lgan holatlarni aniqlash uchun ahamiyatga ega bo’lgan, ehtimol tutilayotgan dalillar qaysi TQTni o’tkazish paytida olingani ko’rsatilgan ma’lumotlarni, shuningdek ular asosida shakllantirilgan dalillarni jinoyat protsessi sharoitlarida tekshirish imkonini beradigan ma’lumotlarni o’z ichiga olishi lozim. Shuni qayd etib o’tish lozimki, TQF to’g’risidagi qonun 19-moddasining 5- qismiga muvofiq, TQFni amalga oshiruvchi xodim o’tkazilgan tezkor-qidiruv tadbirlari natijasida aniqlangan jinoyatni qasddan yashirgan taqdirda belgilangan tartibda javobgar bo’ladi. Xususan, u O’zR JKning 205-moddasi (“Hokimiyat yoki mansab vakolatini suiiste’mol qilish”), 207-moddasi (“Mansabga sovuqqonlik bilan qarash”), 208-moddasi (“Hokimiyat harakatsizligi”), 209-moddasi (“Mansab soxtakorligi”), 241-moddasi (“Jinoyat haqida xabar bermaslik yoki uni yashirish”) bo’yicha jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin.

Xulosa Talonchilik jinoyatini sodir etishda gumon qilinuvchi sifatida fuqaro Hamdamov Xusan Jalolovich va Hamdamov Xasan Jalolovichlar ushlandi. Fuqaro H. va H. o’z ko’rsatuvlarida bu jinoyatdan umuman habari yo’qligini aygan. Biroq, uning uyidan talonchilik natijasida olib qochilgan narsa buyumlarga o’xshash predmetlar topilgan. Jabrlanuvchi o’z arizasida talonchilik 1 nafar shaxs tomonidan sodir etilganini aytgan. Holat yuzasidan berilgan ma’lumotni tahlil qiling. Holat bo’yicha qanday tezkor qidiruv tadbirlarini o’tkazish birlamchi ahamiyatga ega? Haqiqatni aniqlash uchun tezkor qidiruv hodimi sifatida qanday harakatlarini amalga oshirgan bo’lardingiz. Odamlar bilan gavjud XXX nomli ko’chada tezkor-qidiruv hodimi O. jinoyat sodir etishda gumon qilingan fuqaro I. ga tashqi qiyofasi jihatdan o’xshash fuqaro Sh. ni ko’rib qoladi. Tezkor-qidiruv hodimi O. gumon qilinuvchi Sh.ni shaxsini aniqlash maqsadida uni tuman IIB bo’limiga borishini so’rab murojaat etganda, gumon qilinuvchi Sh. bunga qarshilik ko’rsatadi hamda uni kimgadir o’xshatayotganini ta’kidlaydi. Tezkor-qidiruv hodimi O. gumon qilinuvchi Sh.ni qarshiligi bartaraf etish maqsadida uni qo’lidan tutib olib ketmoqchi bo’lganda gumon qilinuvchi Sh. undan o’zini olib qochib, orqasida turgan oynaga uriladi. Natijada gumon qilinuvchi Sh. yuz qismidan tan jarohati oladi. Jabrlanuvchining arizasida tezkor-qidiruv hodimi O. atayin uni atayin uni oynaga itarib yuborganini aytgan. Biroq, tezkor-qidiruv hodimi O. o’z bildirgisida gumon qilinuvchi Sh. o’zini ola qochayotib oynaga urilgani aytilgan. Aksiga olib hodisa joyida guvohlar bo’lmagan . Holatni tahlil qiling. Jabrlanuvchi va tezkor qidiruv hodimi harakatlariga huquqiy baho bering. Holat bo’yicha tezkor-qidiruv hodimi uchun tavsiyalarni ishlab chiqing.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – T.: «Uzbekistan», 2012. 2. O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi. – T.: Adolat, 2010. 3. O’zbekiston Respublikasi Jinoyat protsessual kodeksi. – T.: Adolat, 2010. 4. O’zbekiston Respublikasi Jinoyat ijroiya kodeksi. – T.: Adolat, 2013. 5. Operativno-rozisknaya deyatelnost: Uchebnik /Pod red. K.K. Goryai- nova, V.S. Ovchinskogo, A.Y. Shumilova. – M.: INFRA-M, 2001. 6. Pulatov Y.S. Operativno-rozisknoye pravo kak otrasl yurispruden-sii i yeye svyaz s drugimi naukami //Xuquq-Pravo-Law. – Toshkent, 1999. № 2. – S. 65-69. 7. Saitbayev T.R. O sozdanii apparatov ugolovnogo roziska Respubliki Uzbekistan (1917-1920 godi) //Nezavisimost i problemiformirovaniya demokraticheskogo pravovogo gosudarstva igrajdanskogo obshestva v Respublike Uzbekistan. – T.: AkademiyaMVD Respubliki Uzbekistan, 1996. – S. 218-223. 8. Saitbayev T.R. Iz istorii operativno-rozisknogo prava //Xuquq-Pravo-Law. – Toshkent, 1999. - № 4. – S. 74-78. 9. Tagansev N.S., Urisov I.S. Agent-provokator po deystvuyushemu ugolovno-mu pravu //Pravo. – Sankt-Peterburg, 1907. – S. 2121-2129. 10. Hepp. Archiv des Kriminalrechis. – Berlin, 1848. 11. Claser. Oesammelie kicisele Schifien. – Wien. 1860. 12. Xeyfits I.Y. Podstrekatelstvo k prestupleniyu. – M.: MGU, 1914.

Похожие

Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning xalqaro aloqalari

Tergovchi va tezkor-qidiruv xodimlarining o‘zaro hamkorligi

Jinoyatlarni tergov qilishda tezkor-qidiruv organlarining tergov va surishtiruv organlari bilan o’zaro hamkorligi

Tezkor qidiruv faoliyati tushunchasi, vazifalari, prinsiplari va uning huquqiy asoslari

Tezkor qidiruv tadbirlari tushunchasi, ularni o’tkazish asoslari. Tezkor qidiruv tadbirlarini o’tkazishda axborot ta’minoti va cheklovlar