Inson omili hamma narsadan ulug` - Юриспруденция - Рефераты

Inson omili hamma narsadan ulug`

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

36 KB

www.arxiv.uz Inson omili hamma narsadan ulug` Har qanday jamiyatni va davlatni uning xalqisiz tasavvur qilib bo`lmaydi. Shu jumladan mustaqil O`zbekiston Respublikasini ham. O`zbekiston Respublikasi xalqini mamlakatimiz hududida faolit ko`rsatib kelayotgan millatidan qat`iy nazar uning fuqarolari tashkil qiladi. Bu borada asosiy qonunimizning 18-moddasida shunday deyilgan: “O`zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega bo`lib, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e`tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeidan qat`iy nazar qonun oldida tengdirlar”. Imtiyozlar faqat qonun bilan belgilab qo`yiladi hamda ijtimoiy adolat tamoyillariga mos bo`lishi shart. Bundan ko`rinib turibdiki, demokratik huquqiy davlat qurish va adolatli fuqarolik jamiyatini barpo etish borasida shaxdam qadamlar qo`yib borayotgan mustaqil mamlakatimizda barcha fuqarolar teng huquqlidirlar. O`zbekiston Respublikasining konstitutsiyasini 7-moddasining mazmunida bayon qilinishicha xalq davlat xokimiyatining birdan-bir manbaidir. O`zbekiston Respublikasida davlat xokimiyati xalq manfaatlarini va O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi hamda uning asosida qabul qilingan qonunlar vakolat bergan idoralar tomonidangina amalga oshiriladi, deb ko`rsatilgan bo`lsa, Konstitutsiyaning 2-moddasida davlat organlari va manfaatdor shaxslar jamiyat va fuqarolar oldida mas`ul deb ko`rsatib qo`yilgan. Ularning hammasi ham davlatimizni demokratik xarakterdagi davlat ekanligidan dalolat beradi. O`zbekiston Respublikasida demokratiya umuminsoniy qadriyatlarga asoslanadi, unga ko`ra inson, uning hayoti erkinligi, sha`ni, qadr-qimmati va boshqa daxlsiz huquqlari oliy qadriyat hisoblanadi. Bu konstitutsiyamizning 13- moddasida o`z ifodasini topgan. Ushbu moddaning mazmuni ham insonni jamiyki ne`matlari ichida eng ulug` ekanligidan dalolat beradi. Hozirgi kunda sud - huquq sohasi bo`yicha amalga oshirilayotgan islohotlar ham, o`zining tub mohiyatiga ko`ra mamlakatimizda demokratik huquqiy davlat qurish va fuqarolik jamiyatini barpo etishga qaratilgan harakatlarni ajralmas qismi

www.arxiv.uz bo`lib boshqa xokimiyat turlari bilan teng huquqli asosda kuchli sud xokimiyatini vujudga keltirishga qaratilgan muhim omil bo`lib hisoblanadi. 1995 yil 25 dekabrda bo`lib o`tgan birinchi chaqiriq O`zbekiston Respublikasai Oliy Majlisini 4-sessiyasida Prezidentimiz sud xokimiyati borasida to`xtalib o`zlarining quyidagi fikrlarini bildirgan edilar: “Sud – xokimiyatning uchinchi tarmog`idir. Davlat ning obro`si, jamiyatning obro`si sud organlari va sudyalarning qonun me`yorlariga qanchalik rioya qilishiga, ular qabul qilgan qarorlarning adolat me`yorlariga nechog`lik mos kelishiga bevosita bog`liqdir... Mamlakatimizda sud tizimini tubdan isloh etish yuza sidan ko`p ishlar qilindi. Lekin bu sohada va ayniqsa kishilarning onggini va ularning sud xokimiyatiga nisbatan munosabatini o`zgartirish borasida ko`p ishlarni bajarishimiz lozim”. Sud xokimiyatini tub mohiyati jamiyat va davlat hayotida, shu ningdek inson va fuqarolarning shaxsiy huquqlari hamda erkinlik lari demokratiya va qonuniylikni bir me`yorda ta`minlab borish hamda barqaror bo`lishida muhim ahamiyat kasb etadi. Bu xokimiyat ning oldiga qo`ygan asosiy vazifa-inson va fuqarolarning O`zbekis ton Respublikasi Konstitutsiyasi, ushbu konstitutsiyaga muvafiq qabul qilingan boshqa qonunlarga asosan ularga qonuniy tarzda be rilgan shaxsiy huquqlar, erkinliklar, siyosiy, iqtisodiy va ijti moiy huquqlarini hamda qonuniy manfaatlarini himoya qilish bilan birga yuridik shaxslarni (korxona, muasasasa va tashkilotlarning) huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, shuningdek mamlakatimizning konstitutsiyaviy tizimini himoya qilish, qonun larni aniq bajarilishini ta`minlash bo`yicha ularni to`g`ri qo`llash va ularga qat`iy rioya etish, shu yo`l bilan mamlakat miqyosida qonu niylikni yanada mustaqkamlash huquqni buzilish hollarini oldini olish hamda aholini huquqiy madaniyatini yuksaltirishga qaratilgan. Sud-huquq islohotlari sud xokimiyatini amalga oshiruvchi bir butun sud tizimiga kiradigan turli bo`g`indagi sudlar (O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi, O`zbekiston Respublikasi ning Oliy sudi va Oliy xo`jalik sudi hamda bu sudlarning tarkibiga kiradigan quyi sudlar)ning mustaqilligini

www.arxiv.uz ta`minlash orqali davlat xokimiyaning keng huquqli tarmoqlaridan biri bo`lgan sud xokimiyatini obro` e`tiborini kuchaytirishga xizmat qilishi kerak. Sud-huquq islohotlarini chuqurlashtirish, sud xokimiyatini davlat xokimiyatini mustaqil teng huquqli tarmog`i sifatida mamlakatimidza faoliyat ko`rsatib kelayotgan butun odil sudlov tizimini yanada demokratlashtirish demokratik huquqiy davlatni yanada mustahkamlashning asosiy yo`nalishlaridan biri bo`lib bu boarda muhim ahamiyat kasb etadi. Ijtimoiy taraqqiyotimizning hozirgi tarixiy bosqichida fuqa rolarning haq- huquqlarini, erkinliklarini, sha`ni, qadr-qimmati, milliy g`ururini himoya qilish asosida ijtimoiy adolatni qaror toptirish, sudlarning va huquqiy tartibotni muxofaza qilish organ larining faoliyatida asosiy mezonga aylanmog`i lozim. Odamlarning sudlarga bo`lgan eskicha qarash, tasavvur va tushunchalarini batamom o`zgartirish zarurligini hayotning o`zi taqozo etmoqda. Odamlar hozirgacha ham ko`pincha sud bo`ldi desa, kimdir jazo oladi, kimning dir taqdiri hal bo`ladi, deb tushunishadi. Holbuki, sud bo`ldi, deganda, odamlar himoya qilindi, xaq joyida qaror topdi, degan tushuncha odamlar onggiga mustahkam singishi kerak. Buning uchun-deydi Prezidentimiz I.A.Karimov: “Sud jazolovchi organdan oddiy odamlarning huquqlari va manfaatlarini himoya qiluvchi organga, ijtimoiy adolat posboniga aylanishi, xalqning ishonch qal`asiga aylanishi, hukm chiqaruvchi sudyalarning chinakam mustaqilligini ta`minlash lozim. Faqat shunday qilinganda hozir sudning jazolov chi organ, deb biladigan odam sudga o`z huquqlari va erkinliklarini, manfaatlarini himoya qilishi lozim bo`lgan organ sifatida murojaat qiladigan bo`ladi. Ana shundagina sud xokimiyatning xaqiqiy mustaqil uchinchi tarmog`iga aylanadi”. Darhaqiqat, sud xokimiyatini amalga oshiruvchi sudlarning mustaqilligini ta`minlamasdan turib, Prezidentimiz tomonidan sud-huquq islohotlari bo`yicha belgilab beruvchi ulkan vazifalarni amalga oshirib bo`lmaydi. Sud-huquq sohasidagi islohotlar oldida turgan vazifalarni amalga oshirishning o`ta muhim ahamiyatga ega ekanligini e`tiborga olib, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Kengashi 1996 yil 5 aprelda “O`zbekiston Respublikasi sud

www.arxiv.uz islohotini rivojlan tirish dasturi to`g`risida” qaror qabul qildi va ushbu qarori bilan tegishli Dasturni tasdiqladi. Ushbu Dasturda fuqarolarning xuquq va manfaatlarini sud tomonidan ximoyalashni kuchaytirish: sud tizimini demokratlash tirish va sud xokimiyatini amalga oshiruvchi sudlarning obro`sini oshirish; sud- xuquq islohotiga oid boshqa tashkiliy-xuquqiy masalalar bo`yicha tadbirlar ishlab chiqish va ularni amalga oshirish uchun mas`ul idora va shaxslar hamda muxlatlar belgilandi. Bundan ko`rinib turibdiki, ushbu dasturning mazmunida fuqarolarning xuquq hamda qonuniy manfaatlarini sud yo`li bilan ximoya qilishni yanada kuchaytirish va sudlarning mustaqilligini ta`minlash va ularning obro`sini oshirish va boshqa ko`rsatib o`tilgan tadbirlarni amalga oshirish zamirida ham inson omili yotadi. Inson va fuqarolarga qonuniy tarzda berilgan keng qamrovli shaxsiy huquqlar hamda erkinliklar, siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar va bularni sud yo`li bilan himoya qilish va uni ta`minlashga oid sud-huquq sohasi bo`yicha davlatimiz tomonidan belgilab qo`yilgan vazifalar va bu vazifalarni amalga oshirish uchun ishlab chiqarilgan tadbirlar, davlatimizni demokratik xarakterdagi insonparvar davlat ekanligidan dalolat beradi. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining o`n uch yilligiga bag`ishlangan tantanali marosimida “Inson, uning huquq va erkinliklari hamda manfaatlari, ularni har toomnlama himoyalash va ta`minlash, jamiyatni demokratlashtirish yo`llari haqida gapirar ekanmiz, bu mavzu dunyoda har doim ayniqsa, so`nggi paytlarda eng o`tkir dolzarb masalaga aylanib borayotganligini kuzatish mumikn va tabiiy hol deb qabul qilishimiz kerak”ligi to`g`risida bergan ko`rsatmalari ham, inson omilini hamma narsadan ulug` ekanligidan dalolat beradi. Inson va fuqarolarning huquq hamda qonuniy manfaatlarini himoya qilish sud hokimiyatini amalga oshiruvchi sudlar tomonidan fuqarolik sud ishlarini yuritish asosida fuqarolik protsessual qonunchiligida ko`rsatilgan tartibda amalga oshiriladi. Inson huquqlari va manfaatlarini sud orqali himoya qilishni fuqarolik protsessual qonunchiligisiz tasavvur qilib bo`lmaydi. Bu yil o`zining barcha

www.arxiv.uz normalarini insonlarning huquqlari va manfaatlarini sud orqali himoya qilishga qaratilgan O`zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual Kodeksiga o`n yil to`ldi. O`ylaymanki bu Kodeksimizni normalari zamon talabiga mos holda rivojlanib takomillashib boradi.

Похожие

O`lim jazosining bekor qilinishi – inson huquq va erkinliklari ustuvorligini ta`minlashning muhim omili

Inson va tashkilot

Inson manfaatlari yo`lida

Inson huquqlariga sodiqlikning amaliy

Inson huquq va erkinliliklarining ta’minlanishi