Chizmani qayta tuzish usullari - Геометрия - Рефераты

Chizmani qayta tuzish usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

577.5 KB

Chizmani qayta tuzish usullari Reja: 1. Proyeksiya tekisliklarini almashtirish usuli. 2. Tekislikni aylantirish usuli. 3. Tekislikni gorizontal va frontal o'qi atrofida aylantirish.

Proyeksiya tekisliklarini almashtirish usuli. Geometrik elementlarning yoki narsalarning umumiy holda berilgan proyeksiyalaridan foydalanib masalalarni echish ko'pincha qiyin ko'chadi va ba'zi xatoliklarga yo'l qo'yiladi. Shuning uchun ko'pgina masalalarni yechishda epyurni qayta tuzish usullaridan foydalanilsa masala ancha oson yechiladi. Bular asosan proyeksiya tekisliklarini almashtiriah va aylantirish usullaridir. Bu usulda berilgan geometrik shakl proyeksiya tekisliklariga nisbatan o'z vaziyatini o'zgartirmaydi aksincha, H perpendikulyar V tekisliklari geometrik shakilga nisbatan qulay vaziyatga keltiriladi. Ba'zi murakkabroq masalalarda esa H va V tekisliklarini ketma-ket almashtirishga to'g'ri keladi. Proyeksiya tekisliklari o'z vaziyatini o'zgartirsa ham H perpendikulyar V ga bo'lgan holatini albatta saqlaydi va yangi bog'lovchi chiziq doimo yangi proyeksiya o'qiga perpendikulyar bo'ladi. 62– shakl

63– shakl Fazodagi A nuqtaning gorizontal va frontal proyeksiyalari berilgan. Yangi proyeksiya tekisliklarini hosil qilish uchun H perpendikulyar V ni olamiz va A nuqtani V tekislikka proyeksiyalaymiz. Epyurni hosil qilish uchun V tekislikni OX o'qi atrofida H tekislikning ustiga joylashguncha aylantiramiz. Epyurda a nuqtadan x o'qiga tik bog'lovchi chiziq chiqarib, 2 nuqtadan boshlab (a 1 1)masofani qo'yamiz. Z=a 1 l=a 1 2.

64– shakl Bu erda y=al=a2. Misol: AB to'g'ri chiziqning xaqiqiy kattaligi V tekislikni almashtirib topilsin. 65– shakl AB to'g'ri chiziqning gorizontal proyeksiyasi (ab)ga parallel qilib H tekislikni perpendikulyar qilib yangi V tekislikni o'tkazamiz va a va b uchlaridan x ga perpendikulyar qilib bog'lovchi chiziqlarni o'tkazamiz. X dan A va В uchlarining koordinatalarini o'lchab qo'yamiz. Hosil bo'lgan (ab) =(AB),(AB)║ V

Misol: Ixtiyoriy joylashgan (ABC) uchburchakning xaqiqiy kattaligi proyeksiya tekisliklarini almashtirish usuli bilan topilsin. 66– shakl Buning uchun uchburchakning gorizontal chizig'i (Al)ni o'tkazamiz va unga perpendikulyar qilib yangi V tekisligini o'tkazamiz. Agar berilgan uchburchakni yangi tekislikka proyeksiyalasak, u holda tekislik to'g'ri chiziq bo'lib qoladi, ya'ni uchburchak (ABC) frontalga proyeksiyalovchi holga keladi. So'ngra uchburchakni H tekisligiga parallel holga keltirish uchun yangi V tekislikka tik qilib H ni olamiz va uchburchak (abc) hosil qilamiz. (a b с ) = [ А В С ] = [ А В С ] ║V ga. Tekislikni aylantirish usuli. Bu usulda proyeksiya tekisliklari qo'zg'almas bo'lib, geometrik shakl talabiga muvofiq holga kelguncha aylantiriladi. Aylantirish vaqtida shaklning barcha nuqtalari yoki ularning bir qismi xarakat qiladi.

67– shakl Xarakatlanayotgan nuqtalarning barchasi bir hil burchak bo'ylab, bir hil tomonga aylanadi. Aylanuvchi nuqtalar doira yoylarini hosil qiladi va aylanish o'qiga tik joylashadi. Bu yoylar orqali o'tuvchi tekisliklar xarakat tekisliklari deyiladi. Xarakat tekisliklari bilan aylanish o'qlarining kesishgan nuqtalari aylanish markazlari bo'ladi. To'g'ri chiziq gorizontalga perpendikulyar I o'qi atrofida aylanib frontalga parallel holga keladi. (a b ) = [ А В ] . Tekislikni aylantirish uchun uning bir to'g'ri chiziqda yotmagan uch nuqtasini yoki ikkita to’gri chiziqni aylantirish kifoya. Uchburchak shaklidagi tekislikning xaqiqiy kattaligini topish uchun birinchi navbatda uchburchak (A B C) ni V ga perpendikulyar holga kelguncha aylantiriladi. Buning uchun tekislikning biror bir chizig'ini, ya'ni (Bl) ni V ga ре rp е ndi к ul уаг holga kelguncha aylantiramiz.

68– shakl Agar tekislikka tegishli biror bir chizig'i V ga perpendikulyar bo'lsa, u holda bu tekislik ham V ga perpendikulyar bo'ladi. Demak (ABC) perpendikulyar V. Ikkinchi navbatda I perpendikulyar V atrofida aylantirib uchburchak ( АВС )ni H ga parallel holga keltiramiz va uchburchak ( АВ C)ni hosil qilamiz. ( АВС ) = [ АВС ] ga. : Tekislikni gorizontal va frontal o'qi atrofida aylantirish. Tekis shakilni bosh chiziqlari atrofida aylantirib uni biror bir proyeksiya tekisligiga parallel holga keltiriladi va bu shaklning xaqiqiy ko'rinishi topiladi. Masala: (ABC)ning xaqiqiy kattaligi top'ilsin. ( A B C ) uchburchakning A(a,a) dan gorizontal (A1) ni o'tkazamiz va A uchini qo'zg'almas deb bilib (A1) gorizontal chiziq atrofida uchburchakni gorizontalga parallel holga kelguncha aylantiramiz. В va С uchlaridan (BO 1 ) ni va ( С О 2 ) ni o'tkazamiz va tushirilgan perpendikulyarning xaqiqiy kattaligini to'g'ri burchakli uchburchak usulida topamiz. P aylantirish tekisligida В ni va S tekislikda С ni topamiz va topilgan nuqtalarni ketma ket tutashtirsak, uchburchakning xaqiqiy kattaligini keltirib chiqararniz.

69– shakl Tekislikni biror izi atrofida aylantirish. Joylashtirish usuli . Joylashtirish usuli aylantirish usulining bir turi bolib, aylantrirish o'qi qilib tekislikning gorizontal yoki frontal izi olinadi. Bu usulda tekislikda yotuvchi shakillarning xaqiqiy kattaligini topishda yoki olchamlari berilgan vaqtda ularni shu tekislikda ko'rish kerak bo'lsa ishlatiladi.

70– shakl Misol: P tekislikda yotuvchi tehg yonli ( A B C ) uchburchakning bir tomoni ( a b ) berilgan. Uchburchakning proyeksiyalari aniqlansin. Yechimi: Avval gorizontal yordamida (a b) ni topamiz. So'ngra ( А В ) ni H ga joylashtiramiz va [ А В ] ni topganimizdan keyin С uchini topamiz. Bu masalani ikkita yechimi bor.

71– shakl

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. U. Abdullayev. “chizma geometriya va chizmachilik asoslari”. 2. T. “O’zbekiston”. 1999. 3. A.Abdurahmonov. “Chizmachilikdan grafik ishlar tizimi”. 4. T. “Cho’lpon”.2005. 5. J. Mirhamidov, G.Alaviya, H.Abidov. “Perspektiva va perspektivada soyalar”. T. “O’zbekiston”.2005. 6. T. Azimov/ Chizma geometriya amaliy darslar uchun/T/2008/ 7. J. Mirhamidov va boshqalar.”Qurilish chizmachiligi”. Toshkent kitob-jurnal fabrikasi. T. 2002. 8. J. Mirhamidov, H.Abidov. “Injenerlik grafikasi”. O’zbekiston Matbuot va Azborot agentligi. T. “O’qituvchi”. 2005.

Похожие

Chizmani qayta to’zish usullari

Proektsiylarni qayta tuzish usullari

Proektsiyalarni qayta tuzish usullari

Geometrik masalalarni exm da yechish algoritmlarini tuzish

Detallar eskizini chizish va ish chizmasini tuzish