Geografiya o‘qitish nazariyasi va metodikasining vazifalari - География - Рефераты

Geografiya o‘qitish nazariyasi va metodikasining vazifalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

33 KB

Geografiya o‘qitish nazariyasi va metodikasi ning vazifalari Reja: 1. Geografiya o‘qitish uslubiyotining vazifalari 2. Geografiya ta’limini tashkil etishning shakllarini aniqlash va asoslab berish

Geografiya o‘qitish uslubiyotining vazifalari: Geografiya o‘qitish uslubiyotining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: -har bir maktab geografiya kursining sinflar bo‘yicha maqsadi, mazmuni va ahamiyatini belgilash, ular mazmunini takomillashtirish; -o‘quvchilarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda o‘zlashtirishga imkon beradigan ta’lim yo‘llarini aniqlash; -o‘quvchilarga amaliy ko‘nikma va malakalarini singdirish imkoniyatlarini aniqlash; -ta’lim jarayonida o‘quvchilar faoliyatini oshiradigan va mustaqilligini ta’minlaydigan samarali usullarni aniqlash; -geografiya fanining umumiy ta’lim tizimidagi o‘quvchilarni mehnatga o‘rgatish, ularga axloqiy – estetik tarbiya berish vazifalarini ochib borish; -ta’limning tashkil etish turlarini ishlab chiqish va takomillashtirish; -sinalgan usullarni takomillashtirish; -darslik va boshqa o‘quv qo‘llanmalariga qo‘yiladigan talablarni ishlab chiqish; -kurslar bo‘yicha o‘quv qurollariga bo‘lgan talablarni ishlab chiqish va ulardan foydalanish uslubiyotini yaratish; -fakultativ kurslar dasturlarini yaratish. Geografiya o‘qitish uslubiyotining ikki muhim vazifasi mavjud: 1. Maktab geografiyasining ta’limiy va tarbiyaviy maqsadlarini ochib berish hamda maktab geografiyasining mazmunini takomillashtirish. Mazkur vazifa quyidagi qismlardan iborat: -o‘quvchilarni o‘qitish va tarbiyalash uchun zarur bo‘lgan o‘quv materiallarini aniqlash; -maktab geografiya predmetlarini ilmiy asosini nima tashkil qilinishini aniqlash; -zamonaviy fanning yuqori darajada rivojlanishini o‘quvchilarning o‘zlashtirish imkoniyatlari bilan bog‘liqligini aniqlash;

-asosiy va fakultativ geografiya kurslarini o‘qitish jarayonida qanday ko‘nikma va malakalar shakllantirishni aniqlash; -maktab geografiya kurslarini maqsadi, mazmuni va ahamiyatini aniqlash; -darslik va xrestomatiyalarga qanday materiallarni kiritish zarurligini aniqlash; -geografiyadan darsdan tashqari ishlar mazmunini aniqlash. 2. Geografiya ta’limini tashkil etishning shakllarini aniqlash va asoslab berish: -ta’lim jarayonida turli xil o‘qitish uslublari va usullarini qo‘llashning zarur shart-sharoitlarini aniqlash; -o‘quv qurollarini ishlab chiqish; -o‘quv qurollaridan o‘qitish jarayonida foydalanishning usullarini ishlab chiqish; -sinfdan tashqari ishlarni shakllarini va usullarini aniqlash. Xulosa qilib aytganda, geografiya ta’limi uslubiyoti 3 masalani hal qiladi. 1. O‘quvchilarga qanday bilimlar berish uchun geografiya va fakultativ kurslarda bilim, ko‘nikma va malakalar hosil qilish. 2. Ta’lim jarayonini uyushtirish shakllarini aniqlash, ya’ni qaysi usul, o‘quv jihozi, sinfdan tashqari qanday ishlardan foydalanish. 3. O‘quvchilarning o‘quv materialini o‘zlashtirishi ya’ni ta’lim va tarbiya birligi, fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish. Geografiya o‘qitish – bilim, ko‘nikma va malakalar berish bilan birga ularni tadqiqotchilikka o‘rgatadigan fan ham hisoblanadi. Bunda o‘quvchilar bajaradigan xususiy ishlar boshqa o‘qituvchilarning tajribalari, o‘z ustida ishlashga e’tibor berish talab qilinadi. O‘qituvchining asosiy maqsadi ta’lim va tarbiyaning asosiy muammolarini ishlab chiqishdan iboratdir. N.N.Baranskiy ta’biri bilan aytganda, “Ilmiy – texnika ishlari o‘qituvchining malakasini oshirib boradi. Geografiya ta’limi tadqiqot uslubi ilmiy metodologiyaga va tamoyillariga asoslanadi. Shuning uchun o‘rganiladigan voqea va hodisalar

ilmiy asosda ochib boriladi. Ularning ichki aloqalari, son va sifat o‘zgarishlari, harakati va taraqqiyoti ham ochib beriladi. Pedagogik g‘oyalar sinfiy harakterga ega. Maktab geografiyasi quyidagi uslublar asosida ish olib boradi. Geografiya o‘qitish asosan; 1) Geografiya ta’limining umumiy metodikasi, 2) Xususiy metodikasidan iborat ikki qismga bo’linadi. Umumiy metodika maktab geografiyasiga oid barcha umumiy masalalar — maktab geografiyasi metodikasining taraqqiyoti, kurslarning mazmuni, bilimlarni shakllantirish va mashg’ulotlarni tashkil etishning asosiy yo’llari va boshqalar kiradi. Xususiy metodika maktab geografiyasining ayrim kurslari — tabiatshunoslik kursi, tabiiy geografiya boshlang’ich kursi, materiklar geografiyasi, O’zbekistonning tabiiy geografiyasi, O’zbekiston iqtisodiy geografiyasi va chet mamlakatlar iqtisodiy geografiyasi kurslarining ahamiyati, mazmuni, metodikasi va o’qitishni tashkil etish xususiyatlarini o’rganadi. Geografiya metodikasida ilgari surilgan tartibqoidalarni ilmiy jihatdan asoslash uchun tadqiqotlar olib boriladi. Metodikaga oid tadqiqotning maqsadi maktab geografiyasi mazmunini ishlab chiqish, ta’lim va tarbiyaning tashkil etishdagi mavjud metod va shakllarni takomillashtirish va yangilarini izlashdan iboratdir. Har bir tema mazmuniga mos keladigan ko’rsatmali qurollarni tayyorlashga ham anchagina e’tibor beriladi. Metodik tadqiqotda kuzatish, maktab hujjatlarini o’rganish, o’qituvchi va boshqalar bilan olib boriladigan suhbatlar va nihoyat, pedagogik eksperiment metodlaridan foydalaniladi. Kuzatish. Kuzatish asosiy va ko’p qo’llaniladigan tadqiqot metodlaridan biri bo’lib, o’qituvchilarning tajribalarini o’rganishda va xulosa chiqarishda muhim o’rin tutadi, O’quv ishlarining samarasi maxsus tekshirish (masalan, yozma kontrol ishlar) bilan sinab borilsa, ayniqsa, yaxshi natijalarga erishish mumkin. Ilmiy kuzatish biron maqsadga qaratilgan bo’lishi lozim. Kuzatish uchun avvalo kuzatiladigan prosess (masalan, dars) haqida etarli tasavvurga ega bo’lish kerak. Kuzatish dastursida: kuzatish olib boriladigan sinf va tema, kuzatishni yozib borish

usullari, darsda ko’rib chiqiladigan masalalar, o’qituvchi yoki ayrim o’quvchilar bilan o’tkaziladigan suhbat savollari, o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarini sinab ko’rish uchun savollar, yozma kontrol ish o’tkazish uchun savollar, olingan ma’lumotlarni ishlab chiqish usullari va boshqalar ko’rsatiladi. Ilmiy kuzatish aniq va haqiqiy bo’lishi shart. Kuzatuvchining asosiy vazifasi biron ish turi (masalan, darsning turli qismlarida o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarini hisobga olishning turlari va usullari)ni to’lik va har tomonlama aniqlovchi faktlar to’plashdan iborat. Kuzatishni to’g’ri o’tkazish uchun uni yozib borish ham muhim ahamiyatga ega. Dars, ekskursiya, joydagi mashg’ulot, shuningdek, o’qituvchilar va o’quvchilar bilan o’tkaziladigan suhbatlarni yozib borishdan tashqari, stenografiya va magnitofon usullaridan ham foydalanish mumkin. Bu kuzatishning ob’ektivligini ta’minlaydi. Geografiya o’qitishning eng samarali metod va usullarini aniqlashda o’qituvchilarning tajribalarini o’rganish katta ahamiyatga ega. Maktablarimizda g’ayratli, tashabbuskor o’qituvchilar oz emas, ular eng yaxshi metod va usullarni axtaradilar, ijodiy izlanadilar. Bunday o’qituvchilar o’quvchilarning fan asoslarini puxta o’zlashtirishlariga imkon beradigan eng yaxshi usullarni qo’llaydilar. Ularning tajribalari umumlashtiriladi, ilmiy jixatdan asoslanadi va ommalashtiriladi. Jamiyat maktabi uchun yaroqli va qimmatli ba’zi o’qitish usullari bilan bir qatorda eski davr geografiya o’qituvchilarining tajribasi ham o’rganiladi. Ilg’or, tajribali geografiya o’qituvchilari ham ko’p qiziqarli usullardan foydalanganlar, qo’llanmalar, kartalar yaratganlar. Ularning ish tajribasini o’rganish geografiya ta’limining rivojlanishida katta yordam berishi mumkin. Utmishda muvaffaqiyatli foydalanilgan ba’zi progressiv o’qitish usullarini qayta «kashf» qilishga ancha vaqt va mehnat sarf qilamiz

Похожие

Geografiya o‘qitish uslubiyotining vazifalari

Geografiya o’qitish nazariyasi va metodikasining shakllanishi, rivojlanishi, maqsadi va vazifalari

Geografiya o’qitish nazariyasi va metodikasining maktablardagi mazmuni

Geografiya o‘qitish uslubiyoti fan sifati

Geografiya o’qitish nazariyasi va metodikasi fani, uning o’rganish predmeti, mazmuni, vazifalari va muammolari