Мустақиллик мафкураси методика фанининг методологик асослари - Философия - Рефераты

Мустақиллик мафкураси методика фанининг методологик асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

59 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. Мустақиллик мафкураси методика фанининг методологик асоси сифатида. 2. "Таълим ҳақида"ги Қонун. Унинг тузилиши ва мазмуни. 3. "Кадрлар тайёрлаш миллий дастури"нинг моҳияти. Асосий вазифалари.

www.arxiv.uz Республика мустақиллиги ижтимоий-сиёсий, маданий-маърифий қарашларга туб янгиликлар олиб кирди. Хусусан, ҳодисаларга очиқ қараш мустақиллик мафкурасини юзага келтирди. Ушбу мафкуранинг тамал тошлари Президентимиз И.А.Каримов асарларида қœйилган. Шунингдек, "Қонун" ва "Дастур" ҳам ана шу вазифага хизмат қилади. "Таълим тœђрсида"ги Қонун Œзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан 1997 йил 29 августда қабул қилинган эди. Қонун V қисмдан иборат. У 34 моддани œз ичига олади. I қисм. Умумий қоидалар . 1-8 – моддалар . II қисм. Таълим тизими ва турлари. 9-19 – моддалар. III қисм. Таълим жараёни қатнашчиларини ижтимоий ҳимоя қилиш. 20-24 –моддалар. IV қисм. Таълим тизимини бошқариш. 25-29- моддалар. V қисм. Якунловчи қоидалар. 30-34- моддалар. "Қонун" таълим тизими ва жараёнидаги асосий ҳужжатдир. Унда янгиланган таълим тизимимизнинг ҳам шаклий, ҳам мазмуний хусусиятлари œз ифодасини топган. Ҳеч шубҳасиз, "Кадрлар тайёрлаш миллий дастури" ҳам давлат аҳамиятига эга бœлган ҳужжатлардир. Президентимиз И.А.Каримов айтганларидай: "Фақат чинакам маърифатли одам инсон қадрини, миллат қадриятларини, бир сœз билан айтганда, œзлигини англаш, эркин ва озод жамиятда яшаш, мустақил давлатимизнинг жаҳон ҳамжамиятида œзига мууносиб обрœли œрин эгаллаши учун фидойилик билан курашиши мумкин 1 " . 1 Баркамол авлод - Œзбекистон тараššиётининг пойдевори. Президент Ислом Каримовнинг Œзбекистон Республикаси Олий Мажлиси IX сессиясида сœзлаган нутšи, 1997 йил 29 август. Тошкент, " Шарš", 1997, йил 5-бет.

www.arxiv.uz Президентимиз ҳам шœролар замонидан қолган таълим-тарбия тизимига хос мафкуравий қарашлардан ва сарқитлардан тœлиқ қутулганимиз йœқлигини ҳам, мактабларнинг моддий базаси ночорлигини ҳам, œқитувчиларнинг илмий-педагогик тайёргарлигидаги нуқсонларни ҳам, дарсликларнинг ночорлигини ҳам қайд этишди. Буларнинг барчаси таълим тизимида туб ислоҳотларни тақозо этарди. " Миллий дастур" мана шу зарурият туфайли юзага келди. У 3 босқични назарда тутади: 1. 1997-2001 йиллар. Ҳуқуққий-меъёрий, илмий-методика, молиявий- моддий шарт- шароитлар яратиш. 2. 2001-2005 йиллар. Миллий дастурни кенг миқёсда тœлиқ амалга оширишга эришиш. 3. 2005 ва кейинги йиллар Кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштириш ва янада ривожлантириш. Эндиликда узлуксиз таълим тизими юзага келди. Унинг турлари қуйидагича белгиланган: 1. Мактабгача таълим. У бола 6-7 ёшга етгунча давлат ва нодавлат мактабгача тарбия муассасаларида ҳамда оилаларда амалга оширилади. 2. Умумий œрта таълим. У бошланђич таълим ( I - IV синфлар) ва умумий таълим ( V - IX c инфларни) қамраб олади. Умумий œрта таълимнинг мажбурийлиги ҳам қайд этилган. 4. Œрта махсус, касб-ҳунар таълими. У академик лицей ёки касб ҳунар коллежидан иборат бœлиб, 3 йиллик муддатни қамрайди. Уларни танлаш ихтиёрий, аммо бирида œқиш мажбурийдир. Академик лице œқувчиларининг имкон ва қизиқишларини ҳисобга олиб, уларнинг жадал интелектуал ривржланиши чуқур, соҳалаштирилган таълим олишини таъминлайди.

www.arxiv.uz Касб-ҳунар коллежи эса тегишли давлат таълим стандартлари доирасида œрта махсус, касб-ҳунар таълим беради. 5. Олий таълим. У бакалавриат ( таълим муддати камида 4 йил ) ҳамда магистратура ( камида 2 йил ) босқичлардан иборат. Олий œқув юртидан кейинги таълим. У жамиятнинг олий малакали илмий ва илмий - педагогик кадрларга бœлган эҳтиёжини қондиришга, шахснинг ижодий таълим касб-ҳунар манфаатчиларини қаноатлантиришга қаратилган. У аспирантура ва докторантурадан ташкил топади. Улар 3 йилдан муддатни қамрайди. 5. Кадрлар малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш. 6. Мактабдан ташқари таълим. "МИЛЛИЙ ДАСТУР" Умумий қоидалар билан бошланади. Унда таъкидланганидай: " Кадрлар тайёрлаш миллий дастури", "Таълим тœђрисида" ги ŒзР Қонунининг қоидаларига мувофиқ ҳолда тайёрланган бœлиб, миллий тажрибанинг таҳлили ва таълим тизимидаги жаҳон миқёсидаги ютуқлар асосида тайёрланган ҳамда юксак умумий ва касб-ҳунар маданиятига, ижодий ва ижтимоий фаолликка, ижтимоий-сиёсий ҳаётда мустақил равишда мœлжални тœђри ола билиш маҳоратига эга бœлган, истиқбол вазифаларини илгари суриш ва ҳал этишга қодир кадрларнинг янги авлодини шакллантиришга йœналтирилгандир". Ғ34-бет Ғ Дастурнинг I қисми " Муаммолар ва кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан ислоҳ қилиш омиллари" деб номланган. Унда дастлаб ривожланишнинг ҳозирги эришилган даражаси таҳлил этилган. 1997 йилда : 238 лицей ва 136 гимназия бор эди. Умумтаълим мактабларида 435 минг œқитувчи ишлаган. Улардан 73 фоизи олий маълумотли эди. Ҳунар-техника таълимида 442 œқув юрти бор эди.

www.arxiv.uz 209 та касб-ҳунар мактаби 180 та касб-ҳунар лицейи 53 та бизнес мактаби Уларда 20 минг œқитувчи ишлайди. 258 та œрта касб-ҳунар таълими œқув юртларида 197 минг киши таълим оляпти. Уларга 16 минг œқитувчи таълим бермоқда. Олий œқув юртларининг миқдори 58 та: 16 та университет ва 42 та институт. Улаарда 164 минг талабалар бор. 18,5 минг профессор- œқитувчининг 52 фоизи фан доктори ва номзодларидир. Дастурда мавжуд камчиликлар ва муаммолар ҳам алоҳида кœрсатилган. Хусусан, "Кадрлар тайёрлаш тизимининг демократик œзгаришлар ва бозор ислоҳотлари талабаларига мувофиқ эмаслиги , œқув жараёнининг моддий техника ва ахборот базаси етарли эмаслиги, юқори малакали педагог кадрларнинг етишмаслиги, сифатли œқув услубий ва илмий адабиёт ҳамда дидактик материалларнинг камлиги, таълим тизими, фан ва ишлаб чиқариш œртасида пухта œзаро ҳамкорлик ва œзаро фойдали интеграциянинг йœқлиги кадрлар тайёрлашнинг мавжуд тизимидаги жиддий камчиликлар сирасига киради".Ғ 36-бет Ғ Дастурда бу камчиликларни ислоҳ қилиш омиллари ҳам кœрсатиб берилган. II бœлим. " Милий дастурнинг мақсади, вазифалари ва уни рœёбга чиқариш босқичлари" дейилади.Бœлимда Миллий тизимни яратиш мақсадидаги вазифалар ҳамда уни амалга оширишнинг уч босқичи белгиланган. III бœлим. "Кадрлар тайёрлашнинг миллий модели" дейилади. Миллий моделнинг таркибий қисмлари шахс, давлат ва жамият, узлуксиз таълим, фан, ишлаб чиқариш сифатида белгиланган. Унда узлуксиз таълимни ташкил этиш ва ривожлантириш принциплари, узлуксиз таълимни ислоҳ қилиш йœналишлари, узлуксиз таълим тизими ва

www.arxiv.uz турлари, кадрлар тайёрлаш тизимида фан ва ишлаб чиқаришнинг œрни ва аҳамияти муайянлаштирилган. IV бœлимда " Кадрлар тайёрлаш тизимини ривожлантиришнинг асосий йœналишлари" кœрсатилган. Бунда таълимнинг узлуксизлигини таъминлаш, педагог ва илмий – педагог кадрлар тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш, таълим жараёнини мазмунан ислоҳ қилиш, маънавий-аҳлоқий тарбия ва маърифий ишлар, иқтидорли болалар ва истеъдодли ёшлар, таълим тизимини бошқариш, касб-ҳунар таълими сифатини назорат қилиш тизимини шакллантириш, таълим тизимини молиялаш в. б. кœзда тутилган. V боб " Миллий дастурни рœёбга чиқаришга доир ташкилий чора- тадбирлар" деб номланади. Президентимиз нутқида таъкидланганидай , " Молия вазирлигининг ҳисоб- китоблари бœйича,кадрлар тайёрлаш Миллий дастурини жорий этишда œтиш даврининг œзида тахминан 65 миллиард сœм сарф-харажатлар мавжуд. Аммо истиқбол учун бундан харажатлар œзини оқлайди. 1. Адабиёт œқ итиш методикасининг методологик асосларини қ андай изоҳлаш мумкин ? 2. « Кадрлар тайёрлашнинг миллий Дастури » нинг адабий таълимга ало қ адорлигини қ андай тушунасиз ? 3. « Таълим т œ ђрисида » ги талаба -œқ увчи - ёшларни таълим субъектига айлантиришда қ андай роль œ йнайди ? 4. Таълим тизими қандай турларга бœлинади? Методологик асос – фаннинг тараққиётини таъминлашга хизмат қиладиган тушунча. Таълими тизими – таълим жараёнидаги узлуксизлик, илмийлик ва амалийлик. Маънавий - ахлоқий тарбия – тарбиянинг шахс ҳиссётига, руҳий дунёсини таъминлашга қаратилади.

www.arxiv.uz Адабиётлар 1. Таълим тœђрисида. Œзбекистон Республикасининг Қонуни. Тошкент, 1997 йил. 2. Кадрлар тайёрлаш миллий дастури. Тошкент, 1997 йил. 3. И.А.Каримов. Баркамол авлод - Œзбекистон тараққиётининг пойдевори. Тошкент, " Шарқ", 1997 йил.

Похожие

Фаннинг методологик асослари. Таълим хакидаги Конун ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастурининг мохияти

Миллий тараққиётнинг ғоявий-мафкуравий асослари курсининг объекти, предмети, мақсади ва вазифалари

Фанларнинг методологик муаммолари

Инсон маънавияти ва ижтимоий барқарорлик

Мустақиллик шароитида қадриятларимизни тикланиши