Ярим ўтказгичли тўғрилагичлар ҳақида умумий маълумот. - Энергетика - Рефераты

Ярим ўтказгичли тўғрилагичлар ҳақида умумий маълумот.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

114.5 KB

Ярим ўтказгичли тўғрилагичлар ҳақида умумий маълумот. Режа: 1 Умумий маълумот. 2 Бир фазали, кўприк чизмали тўғрилагичлар. 3 Якуний хулоса.

1 Умумий маълумот. Ярим ўтказгичли диодлар вольт-ампер тавсифи чуқур ўрганиб чиқилгандан кейин, улардан электрон қурилмаларда кенг фойдаланила бошланд и . Диодлар асосан, ўзгарувчан токни ўзгармасга айлантириш, электр сигналларини кучайтириш, генерациялаш ва ўзгартириш мақсадида ишлатилади. Диодлар паст, ўрта, юқори қувватли бўлиб, талаб этилган жойларда уларни танлаб олиб фойдаланилади. Масалан диодлар мажмуаси ёрдамида, тўғрилагич қурилмаси яратилган. Ярим ўтказгичли тўғрилагичлар электр занжирида иккиламчи манба сифатида фойдаланилади. Электрон қурилмаларни деярли ҳаммаси ярим ўтказгичли тўғрилагичлар ёрдамида ишлайди, улар ўзгарувчан ток манбаларига уланган бўлса ҳам, ўзгармас токка айлантирилади. Ярим ўтказгичли тўғрилагичларни бир неча асосий уланиш чизмалари мавжуддир. а) 1,5-даврли тўғрилагич чизмасидан фойдаланилса, уларнинг вазифаси ўзгарувчан токни бир дона ярим ўтказгичли диод ёрдамида тўғрилаш мумкин (1-расмга қаранг).+ + + + ( - ) - ( + ) V D 1 Iþ ê R þ ê w t 0 a ) Iò ó ã ð è U ÷ è ê è ø w1 2 Ò ð U ÷ è ê è ø U ê è ð è ø 1-расмда Оддий 1,5-даврли тўғрилагич чизмаси ва кучланишни тўғриланган ҳолати (а). Трансформаторнинг w 2 -ғалтакдаги кучланишнинг қиймати ва қутблари тез-тез даврий равишда ўзгариб туради. Ғалтакни юқори қисмида мусбат потенциал бўлган пайтда диод ишлайди ва I тўғри токни занжирдан ўтказади, аксинча ҳолат юз берганда юқори қисмида манфий қутб бўлганда диод ёпиқ бўлади, токни ўтказмайди ва занжирни элементларига U =0 тенг бўлади.

Тўғрилагич чиқишида частотаси 50 гц бўлган (элликта ярим давр ўтиш бир секундда содир бўлади). б) 2,5-даврли тўғрилагич чизмасида эса иккита ярим ўтказгичли диод ишлатилади ва трансформаторни иккинчи ғалтагани ўрта нуқтасида уланади (2-расмга қаранг).+ ( - ) - ( + ) V D - 1 U ê è ð è ø w w1 2 Iþ ê R þ ê V D - 2 - + + + + t 0 a ) U ÷ è ê è ø + + + + V D 1 V D 1 V D 1 V D 2 V D 1 V D 2 V D 2 2-расмда 2,5-даврли тўғрилагич чизмаси вакучланиш тўғриланган ҳолати (б). Трансформаторнинг иккинчи w 2 ғалтагининг юқори ва пастки қисмида ярим ўтказгичли VD -1 ва VD -2 диод ўрнатилган, агар ғалтакнинг юқори қисмида қутб мусбат бўлса диод VD -1 очилади, ток ўтади. Бу пайтда пастки қисмидаги ғалтак учларига аманфий қутб бўлгани учун VD -2 диоди ёпиқ бўлади. Қутбларда заряд ишораси 1 секундда 50 марта ўзгаради, ҳар доим мусбат бўлган пайтда диодлар очилади, манфий бўлганда диодлар ёпилади. Ана шундай тартиб 2,5-даврли тўғрилагичлар ишлайди. Бу тўғрилагичларга чиқиш кучланиш частотаси f =100 гц гача ўзгариб туради. Бу хилдаги тўғрилагичлар ўқув-лабаратория ишлари бажарган пайтларда қўлланилади. Уларнинг турлари ВУ-4; ВУ-8; ВУ-10 деб ишлаб чиқарилади.

2 . Бир фазали, кўприк чизмали тўғрилагичлар. Бу турдаги тўғрилагичлар учун тўртта ярим ўтказгичли диодлар ишлатилади ва улар электр занжирга кўприк чизма усулида уланади (3- расмга қаранг).+ ( - ) - ( + ) U ê è ð è ø Iþ ê R þ ê U ÷ è ê è ø 3-расмда кўприк чизма усулда 2,5-даврли тўғрилагич чизмаси келтирилган. Ҳар бир ярим даврли токни олиш учун 2та VD -диод ишлайди. Уларни чизмаси билан танишамиз (4-расмга а) ва б) га қаранг). U ÷ è ê è ø Iþ ê R þ ê U ê è ð è ø + - V D - 2 V D - 1 a )

V D - 4 V D - 3 U ÷ è ê è ø Iþ ê R þ ê - + + - á )4-расм Тўғрилагичнинг U чиқиш жойида частотаси f =100 гц гача ўзгариб туради. Бир фазали кўприк чизмали тўғрилагичлар энг кўп ўлланиладиган электрон қурилма бўлиб, иккиламчи ўзгармас электр манбаи сифатида ишлатилади. Уларни турлари ВУ-4; ЛИП-90; В-24 м билан тамғаланади. Бмр ва икки ярим даврли тўғрилагичларни чиқиш кучланиши ўзгармас бўлса ҳам лекин частотаси f =50-100 гц гача ўзгариб тургани учун, улардан электрон қурилмаларда бирданига иккиламчи манба сифатида фойдаланиб бўлмайди. Шуни ҳисобга олиб, тўғрилагич чиқиш жойида қўшимча оддий электр қийматни сифатли ростлаб бериш фильтрии (тозалагич) ўрнатилади. Фильтрларнинг асосий элементлари бу конденсатор, ўзакли индуктив ғалтак (дроссел) ва резистордан иборатдир. Қўйидаги чизмаларда электр фильтрлари турлари берилган (5- расм). V D 1 R þ ê С 1 1 . Î ä ä è é ô è ë ü ò ð .

R þ ê С 2 2 . " Ï " - ð ó ñ ó ì ë è R C - ô è ë ü ò ð . R 1 С 1 R þ ê С 2 3 . " Ï " - ð ó ñ ó ì ë è L C - ô è ë ü ò ð . С 1 L5-расм. 1. Оддий фильтрлар VD диод очилганда ток ўтади, иккига бўлинади. Тўғри юклама R юк га боради ва С 1 конденсаторни зарядлайди. Агар VD диод ёпиқ бўлса, конденсатор зарядсизланади яъни юклама R юк токни беради. 2. «П» русумли RC фильтри паст частоталарга яхши ишлайди, R юк юклама токи ва С 1 ва С 2 конденсатор пластинкаларида кучланиш сезиларсиз ўзгаради. R 1 резистор қиймати ва чегарасига таъсир қилмайди. 3. «П» русумли LC фильтри паст частоталарга жуда яхши ишлайди. Бу фильтрга жойлашган индуктив ғалтак қаршилиги юқори ва С 1 ва С 2 конденсатор билан бирга самарали ишлайди. Кейинги пайтда дроссел ўрнига транзисторлар ҳам қўлланиб келинмоқда. LC фильтрлар асосан осциллографлар электр чизмасига ишлатилади. Дросселдан, сиғимдан иборат фильтр, электр занжирларида паст частота режимда бенуқсон ишлайди ва электр импульсларни ўзгармас ҳолатда сақлаб етказиб беради. Фильтр ўрнатилмаган электр тўғрилагичлардан фойдаланиб бўлмайди. 3 Якуний хулоса.

Электростанцияда ишлаб чиқариладиган электр энергия ўзгарувчан ток бўлиб улардан электроника соҳасида тўғридан-тўғри фойдаланиб бўлмайди. Ўзгарувчан токни дастлаб, ўзгармасга айлантириш керак, кейин уни параметрларини ростлаш керак. Талаб этилган, ўзгармас кучланиш ҳолатига келтириб кейин истеъмолчига тақсимлаш керак. Бу ишларни ҳаммасини ярим ўтказгичли тўғрилагичлар бажаради.

Адабиётлар: 1. Демирчян К.С. Теорическая электро техника. Москва, 1985 г. «Энергия», 1-2 часть. 2. Матханов И.Н. Основы анализа электрических церей. Москва, 1985 г., «Энергия». 3. Федоров А.А. Электроснабжения пром.предприятия. Москва, 1976 г. «Энергия». 4. Веников В.А. Математические задачи энергетики. Москва, «Высшая школа», 1980 г.

Похожие

Ярим ўтказгичли асбоблар ва қурилмалар ҳақида умумий маълумот..doc

Актив қаршилик “R” ва “ R-L” юкламага ишловчи бир ва уч фазали бошқарилмайдиган ва бошқарилувчан тўғрилагич чизамлари.

Тристорлар тавсифи, параметрлари, турлари ва ишлатиш соҳалари. Ярим ўтказгичли асбоблардаги шартли белгилар.

Ярим ўтказгич материаллар

Электр таъминоти тизими ҳақида умумий маълумотлар