Elektr qarshilik iqizitish pechlari va qurilmalari - Энергетика - Рефераты

Elektr qarshilik iqizitish pechlari va qurilmalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

130 KB

Elektr qarshilik iqizitish pechlari va qurilmalari Reja: 1. Elektr qarshilikning fizik moxiyati. 2. Bevosita iqizitish pechlari. 3. Bilvosita issiqlik Ishlovi beruvchi elektir qarshilik pechlari. 4.Uzluksiz tizimda Ishlovchi EKPlar. 5.KEPlarni avtomatik rostlash.

1. Ma‘lumki,elektr tok bu elektr maydoning ta‘sirida musbat yoki manfiy zaryadlarni yunaltirilgan xarakati. U utkazuvchanlik xususiyatini namoyon qilayotgan metallar va materiyallarda elektronlar xarakatlanIshi bilan ta‘minlanadi. Birinchi tur o’tkazgichlar elektron, ikkinchi tur o’tkazgichlar esa (elektrolitlar, eritmalar, rastvorlar va rasplavlar-metall eritmalari)-ion utkazuvchanlikka ega. Plazma aralash, shu bilan birga elektron va ion toklar ulushi plazmaning bosimi, xarorati va tarkibiga bog’lik. Iqizitish jarayonlarida o’tkazgichlarning ikkala turi Ishlatiladi va shu bilan birga ularning issiqlik samaradorligi okayotgan tokning elektron tashqil etuvchisiga to’g’ri proportsianaldir. Qarshilik orqali elektron iqizitish o’tkazgichlarda elektr tok utayotganda issiqlik ajralib chiqIshiga asoslangan. Shu bilan birga issiqlik mikdori o’tkazgichning, zanjirdagi elektr tokiga, uni o’tish vaktiga bog’lik va Joul-Lents konuni bilan aniqlanadi R I Q 2  (1) bunda I-tok, A: R –qarshilik, Om :  - vakt, s. Agar R ni o’tkazgichning solishtirma qarshiligi  orqali ifodalasak, uning geometrik ulchamlarini xisobga olib, uzunligi, kesim yuzasi S, unda o’tkazgichdan ajralayotgan quvvat kuydagicha aniqlanadi: l S U P / 2  (2) Agar  soatda ifodalansa, R I P 2  (3) (qilovatt), u vaktda issiqlik mikdori (qilokall).         P RI Q 864 3600 24,0 2 (4) Termik jarayonga kerakli issiqlik mikdorini va uni utkazIsh uchun vaktini belgilab kerakli elektr quvvatini kuydagi formula bo’yicha aniqlanadi: / 0016,0 Q P   , kVt (5) Agar elektr va issiqlik FIK ni xisobga olsak unda qurilmaning to’la quvvati kuyidagicha ifodalanadi:

nэ фик rr Q P / 00016,0 , kVt (6) Elektr qarshilik pechlari (EKP lar) mashinasozlik, metalurgiya, engil va kimyo sanoati, kurilish va kommunal xujalikda keng kullanilishi munosabati bilan ular turli xil konstruktsiyaga ega. Ular turli ko’rsatkichlariga ko’ra turlarga bo’linadi. 3.2. Elektr energiyasini issiqlik energiyasiga aylantirilishi usuliga asosan EKP lar ikki toifaga bo’linadi, ya‘ni bilvosita Ishlovchi EKP lar va bevosita Ishlovchi EKP lar. Bilvosita Ishlolvchi EKP larda elektr energiyasi maxsus k.e. larda issiqlik energiyasiga aylantiriladi va issiqlik kizdirilayotgan maxsulotga issiqlik utkazuchanlik, konvektsiya va nurli issiqlik uzatish usullarida uzatiladi. Bevosita Ishlovchi EKP larda esa kizdiriluvchi maxsulot bevosita elektr manbasiga ulanadi. Xaroratiga ko’ra EKP lar kuyidagi guruxlarga bo’linadi: - past xarorat EKP lari ( 900 - 1000 K ) ; - o’rta xarorat EKP lari ( 1000 - 1600 K ) ; yuqori xarorat EKP lari ( 1600 K dan yuqori ). Bevosita iqizitish , issiqlik bevosita kizdirilayotgan qismida elektr toki okayotgan takdirda ajraladi. 1 2 3 1-rasm Bevosita iqizitish sxemasi. 1-suv bilan sovitadigan kiskichlari. 2- kizdirilayotgan buyum. 3- pech transformatori. Davriy xolatda ishlovchi elektr qarshilik pechlari.

3. Kuyida 3.2-rasmda davriy tizim EKP larning to’zilishi keltirilgan. Bunda a- kalpok tipidagi; b - elevator tipidagi ; v - kamerali; g - shaxta tipidagi. Rasmda kuyidagi belgilanIshlar kullanilgan: 1-maxsulot urnatiladigan stend; 2-pech kamerasi; 3 - yuqori xaroratga chidamli mufel ; 4 - kizdiruvchi elementlar; 5- kizdirilayotgan maxsulot; 6 - pechning pastga tushiriladigan tipi; 7 – kutaruvchi qurilma; 8 - pech qopkogi. 2 - rasm “Kolpok“ tipidagi pech - futerovkalangan (yuqori xaroratga chidamli) va ko’zgalmas stendga kizdiriluvchi maxsulot urnatilgan bo’lib, ustidan avval utga chidamli mufel urnatilib, sungra maxsulotni qizdirIsh uchun mo’ljallangan K.E. bilan ta‘minlangan “kolpok“ urnatiladi. K . E . lar kolpokning ichki yon devorlariga urnatilgan . K . E . lar elektr energiyasi manbasiga egiluvchan kabel va shtepsel ajratgichlari yordamida ulanadi . Maxsulot va “kolpok” kutarIsh kranlari yordamida stendga yuklanadi va tushiriladi. Issiqlik energiyasidan foydalanIsh effektivligi va Ishlab chikaruvchanligini oshirish maksadida 2-3 stenddagi maxsulotga issiqlik Ishlovi berIsh uchun bitta “kolpok“ dan foydalaniladi (birinchi stenddagi maxsulot kizdirib bo’lingach, “kolpok“ kran yordamida ikkinchi va sungra uchinchi stendga olib urnatiladi, bunda maxsulotni sovo’tish jarayoni mufel ichida davom ettiriladi va oqibatda bor yugi mufel va kolpokda yigilgan va 10 - 15 % ni tashqil qilgan mikdordagi issiqlik energiyasi yukolishiga erIshiladi). Bunday EKP larning Ishchi xarorati 350oS dan 1250 oS gachani tashqil etadi. Misol uchun, 1,5 x 2,0 x 6,0 m kattalikdagi va massasi 100 tonna bo’lgan maxsulotni qizdirIsh pechining quvvati

570 kVt ni tashqil etsa, bundan 500 kVt “kolpok” quvvatini 70 kVt stend quvvatini tashqil etadi. Elevator tipidagi pech tipi ochik ko’zgalmas kamera va pastga tushiriladigan qismga (tubga) ega. Kamera tsilindr yoki to’rtburchak shaklga ega bo’lib, 3-4 m balandlikga ega bo’lgan ustunlarga urnatilgan. Pechning tipi gidravlik yoki elektromexanik kutarIsh qurilmasi yordamida tushiriladi va yangi maxsulot yuklangach, kameragacha kutariladi. Pechning Ishchi xarorati 700, 1000, 1250 oS ni tashqil qiladi, quvvati 600 kVt ni tashqil etadi va o’nlab tonna maxsulotga bir vaktning o’zida issiqlik Ishlovi beradi. Kamerali pechlar maxsulotni yuklab, tushirIsh eshikchasi yon tomondan bo’lgan to’g’ri burchakli kameradan tashqil topgan bo’lib, maxsulot asosan kulda yuklab tushiriladi. Kamera tipi yuqori xaroratga chidamli plita bo’lib, unga K.E..lar urnatilgan. Ishchi xarorati 1000 - 1800 K, foydali Ish koeffitsienti 65 - 70 % ga teng. SHaxta tipidagi pech - quvvati 300 - 400 kVt, Ishchi xarorati 1500 oS ga teng bo’lgan yuqori qismida maxsus mexanizm yoki kutarIsh krani yordamida ochiladigan qopkokka ega bo’lgan va Ishchi kamerasi er tipiga joylashtirilgan pechni ifodalaydi. Uzluksiz tizimda Ishlovchi EKP lar 3.4. Kuyida 3.3-rasmda misol tarikasida uzluksiz tizimda Ishlovchi EKP lar namunalarining ko’rinIshi tasvirlangan: 3 – rasm a - tunnel tipidagi pech ; b - rolgang tipidagi pech ; v - tortib qizdirIsh pechi;

2 - pech kamerasi; 4 – qizdirIsh elementlari; futerovkalangan arava , 9 – yuqori xaroratga bardoshli roliklar; 10 – kabo’l qiluvchi va uzatuvchi barabanlar. Tunnel tipidagi pechlarda maxsulot futerovkalangan aravaga yuklangan xolda pechning bir tomonidan kiritilib, belgilangan xaroratgacha kizdirilgach tashkariga uzatiladi. Ma‘lum vaktda barcha aravalar bir arava uzunligiga teng masofaga suriladi, bunda pechning bir tomonidan maxsulot yuklangan arava kirsa, ikkinchi tomondan kizdirilgan maxsulot yuklangan bir arava tashkariga uzatiladi. Bunday pechlarning Ishchi xarorati 1300 - 1500 K ga teng. Rolgang tipidagi pech tipida yuqori xaroratga bardosh beradigan roliklar urnatilgan bo’lib, ular soat strelkasining aylanIshiga teskari yo’nalishda aylantiriladi. Maxsulot esa ushbu roliklar ustidagi xarakati davomida belgilangan xaroratgacha kizdiriladi. Tortib qizdirIsh pechlarida tasma ko’rinIshdagi va tuplarga mujassamlashtirilgan o’tkazgichlar (simlar) bir barabandan ikkinchi barabanga pech kamerasi orqali tortib kizdirilishi natijasida issiqlik Ishlovi beriladi. Umuman uzluksiz xolatida issiqlik Ishlovi beruvchi EKP lar uzlarining yuqori Ishlab chikaruvchanligi bilan, issiqlik energiyasining nisbatan kam yukotilishi bilan tavsiflanadilar. Bilvosita issiqlik Ishlovi berIsh EKP lari umumiy xolda kuyidagi parametrlarga ega: - pechlar quvvati 170 kVt dan 2 - 3 mVt gacha; - Ishchi xarorati 1150 - 2500 (S gacha; -K.E. dagi kuchlanIsh 11 V dan 220 V gacha (bir elementga); - massasi 9 tonnadan 195 tonnagacha; Masalan: SLV - 16 markali tunnel tipidagi pech uchun: - quvvati - 2000 kVt; - bir elementdagi kuchlanIsh - 30 - 60 V ; - maksimal Ishchi xarorat - 1455 (S ; - gabarit kattaliklari - (44000 x 11800x 7200) mm ; - massasi - 195 tonna

Pech 3 ta Ishchi zonaga ega bo’lib, 2 qizdirIsh va 1 ta sovo’tish kamerasiga ega. Xrom-nikel (nixromlar) va xrom alyuminiy (fexral-xromlar) sanoatda Ishlatiladigan va Ish temperaturasi 1200-1250 S gacha bo’lgan qarshilik elektrik pechlarning kizdirgichlari uchun asosiy material xisoblanadi. Kizdirgich sifatida kiyin Suyuqlanadigan metallar –tantal, niobiy, molibden, volfram va boshqalar Ishlatiladi. Bundan tashkari, karborund (silit, globar), kumir grafit singari metalmas kizdirgichlar xam Ishlatiladi. Metall kizdirgichlar tasma va sim (spiral, zigzaglar ) ko’rinIshida, metalmas kizdirgichlar esa kovak yoki yaxlit sterjen va plastinkalar ko’rinIshida tayyorlanadi. KEP lar tokning turiga xech kanaka maxsus talablar kuymaydi, shuning uchun ular sanoat tarmoqlaridan energiya oladi. KEP lar quvvati qilovatning bir necha ulushdan tortib bir necha megavatt bo’ladi. KEPlarda Ishlatilayotgan kuch boshqarIsh apparatura ulchash va pirametrik elektr jixozlariga bo’linadi. kuch jixozlariga transformatorlar pasaytiradigan va rostlaydigan avtotransformatorlar, elektr yuritmalar mexanizmlarini xarakatga keltiradigan ta‘minot bloklari (manbai), kuchli kommutatsiyali (ulanIsh bog’lanIshli) va ximoya apparatura, ayirgichlar kontaktorlar (elektromagnit ulagich) magnitli Ishga tushirgich (puskatel) avtomatlar uz-o’zidan Ishlab uchirgich, ulagich va eruvchan saklagichlar(plavkiy predoxranitel) kiradi. 3.5. Sanoatimizdagi xamma KEP lar avtomatik rostlash xolat (tizim) da Ishlaydilar, bu esa kulda boshqarIshga nisbatan solishtirma elektroenergiya sarfiyotini pasaytiradi. KEP da Ish xaroratini rostlash pechiga kelayotgan quvvatni o’zgartrishquri orqali bajariladi. Buni esa ikki usulda bajarIsh mumkin: pechning davriy ulash va uchirIsh (ikki pozitsiyali rostlash) pechning kizdirgichlarini ketma-ket ulashdan parallel yoki yulduzchadan uchburchak va qayta ulash (uch pozitsiyali rostlash) . Ikki pozitsiyali rostlashda KEPning Ish xajmi xaroratini nazorat qilishsh termoparalar,qarshilik termometrlari, (tiplari TK-1, TK-4, TK-8, EKT-1-0/400)

fotoelementlar orqali bajariladi.Pechning funktsional sxemasi va xarorati xamda quvvatini o’zgartrishquri jarayoni shu rostlash usuli 3.4-rasmda ko’rsatilagan.y y F x p 1 2 + t - t 3 = PP y p 4-rasm. 3.4-rasm. Pechning Ishlashgi uchun funktsional ulanIsh sxemasi va ikki pozitsiyali xarorat va quvvat uzgarIshini rostlashdagi grafigi: U –elektromagnit kushgich, UF- ulagich galtagi ,EP-elektropech, XR-xarorat rostlagichi, 1-pech xarorati, 2- kizdirilayotgan buyumni xarorati , 3-pechning o’rtacha sarflanayotgan quvvati; у -ulangan vakti, уч -uchirilgan vakti, ц -tsikl vakti , берt -berilgan xarorat . Pechni ulaganda xarorat t tбер  gacha ortib boradi, bu vaktda xarorat rostlagich XR pechni uchiradi. Kizdirilayotgan buyum issiqlikni yo’tish xisobiga va atrof muxitda yukotishlar xisobiga xarorat t tбер  gacha pasayadi, shundan keyin XR yana pechni tarmoqka ulash uchun YF ga buyruk beradi.Xaroratning davriy uzgarIsh mikdori xarorat rostlagichning sezuvchanligiga, pechning inertsiyaligiga va xarorat Ishorasi (datchik) sezuvchanligiga bog’lik. Pechning o’rta quvvati ц у н уч у у н ур Р Р P           , kVt (7)

Ikki pozitsiyali rostlashda o’rta quvvat mikdori xar doim sarflanayotgan quvvat bilan muvofiklashtiriladi. Pechning o’rta xarorati, sarflanayotgan quvvatni o’zgartrishquriga karamasdan , berilgan xaroratga yakin darajada ushlab turiladi. Pozitsion rostlashda sifat bo’yicha eng yaxshi ko’rsatgichlar olish uchun xaroratning uzgarIsh davr tezligini va uning amplitudasini kamaytirIshga xarakat qilishsh kerak , shunda “to’la quvvat- qisman quvvat yoki qisman quvvat –nulli quvvat” tsikli bo’yicha rostlash , ya‘ni uch pozitsiyali rostlashni qo’llash samarali bo’ladi. Uch pozitsiyali rostlashda “qisman quvvat” kuydagicha olish mumkin: a) iqizitgichlarni paralleldan ketma-ket ulanIshga qayta ulash , bu esa bir fazali pech quvvatini 4 karra kamaytiradi; b) 3 fazali pechni “.yulduz” dan “uchburchak” shaklga qayta ulash , bu esa quvvatni 3 karra kamaytiradi. KEP ning xarorati va quvvatini rostlash keltirilayotgan kuchlanIshni o’zgartrishquri bilan bir necha usulda bajarIsh mumkin: a) transformator va avtotransformatorlarni sillik kontaktsiz yuklangan xolatda rostlash bilan qo’llash; b) potentsial-rostlagichlardan foydalanIsh; v) tiristorli rostlagichlardan foydalanib impulsli rostlash; Impulsli tiristor orqali rostlash bu eng samarali rostlashdir , bu esa quvvatni keng mikyoslarda kushimcha yukotishlarsiz ravon rostlash imkonini beradi.

Foydalanilgan adabietlar. 1.Bolotov A.V.,SHepel G.A. «Elektrotexnologicheskie ustanovki» M.Vsshaya shkola. 1988god. 2.I.P.Evtyukova,L.S.Katsevich,N.M.Nekrasova,A.D.Svenchanskiy «Elektrotexnologicheskie ustanovki»pod redaktsiey A.D. Svenchanskogo, Energoatomizdat 1982 god. 3.I.I.Aliev «Spravochnik po elektrotexnike i elektrooborudovaniyu» M.Vsshaya shkola.2000 yil. 4.M.M.Matbabaev «Elektrotexnologik qurilmalar»,o’quv qo’llanma FarPI 2002 iyl.

Похожие

Induktsion pechlari va qurilmalari

Elektr yoy qizdirIsh qurilmalari

Yoyli elektr payvandlash qurilmalari.

Elektrotexnologiya to’g’risida tushuncha.

Vakuumli yoy pechlari (VYoP)