ChYoT maqsad va vazifalarini amalga oshirish usullari - НВП - Рефераты

ChYoT maqsad va vazifalarini amalga oshirish usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

73.5 KB

Chyot maqsad va vazifalarini amalga oshirish usullari Reja: 1. Rejalashtirish maqsad va vazifalari. 2. O`quv jarayonini tashkil qilish bo`yicha harbiy rahbar tomonidan ishlab chiqilidigan asosiy hujjatlar, ularning vazifasi va mazmuni. 3. Yakuniy qism.

Mazkur mashg`ulotlarni harbiy rahbar tomonidan ishlab chiqiladigan hujjatlar variantlari yordamida slaydlardan foydalanilgan holda gapirib berish uslubini o`tkazish tavsif qilinadi. Slaydaarni ko`rsatish aytib berish bilan birga olib borilishi kerak. Mavzuni o`rganishda katta e`tiborni harbiy rahbar tomonidan ishlab chiqiladigan asosiy hujjatlarni o`rganishga qaratish kerak. Chaqiriqgacha tayyorgarlik yoshlarni O`zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari safiga xizmatga tayyorlash, vatan himoyachilarini tayyorlash tizimining eng muhim tarkibiy qismidir. Xalq ta`limi organlarida maktablar ta`lim-tarbiya jarayonida o`quvchilar ta`lim qoidalarini egallab olishi uchun chaqiriqqacha tayyorgarlik va harbiy- vatanparvarlik tarbiyaning yuqori saviyasini ta`minlashi kerak. Vatanni himoya qilish haqidagi O`zR Konstitutsiyasi, hukumat qarori, Vatanni himoya qilish uchun harbiy ish asoslari bo`yicha kerakli bilim va amaliy ko`nikmalarga ega bo`ldi, Qurolli Kuchlar safiga chaqiriladigan o`smirlar esa qisqa vaqt ichida zamonaviy qurol va jangovar texnikani egallay olar edi. Chaqiriqqacha tayyorgarlik sifati, uning tarbiyaviy ahamiyati, harbiy rahbar harbiy darajasi va pedagogik malakasi, uslubiy mahoratining g`oyaviy-siyosiy yetukligiga to`g`ridan-to`g`ri bog`liq. Bu vazifalarni bajarish tayyorgarlikning yetuk tizimi va uslubiyoti, ta`lim samarali vositalari, ilmiy asosda yaxshi tashkil qilingan rahbarlik, o`smirlarning chaqiriqqacha tayyorgarligi borligida faqat amalga oshadi. Chaqiriqqacha tayyorgarlik bo`yicha o`quv jarayon O`ChT Dasturi, O`zR Xalq ta`limi va Mudofaa vazirliklari buyruqlari, me`yoriy hujjatlari va o`quv- uslubiy tavsiyalariga ko`ra harbiy rahbar tomonidan rejalashtiriladi va tashkil qilinadi. Bu dasturlarda harbiy ta`lim fanlari aniqlanadi, fanlar (bo`limlar) bo`yicha vaqt taqsimlanadi, mashg`ulot turlari, o`quv topshiriqlar, adabiyotlar va h. ko`rsatiladi.

O`ChT Dasturining bosh vazifasi o`quvchilar ta`lim vaqtida egallashi kerak bo`lgan bilim, ko`nikma, qobiliyat, ma`naviy-siyosiy va kasbiy-jangovar xislatlar kerakli hajmini aniqlashdir. O`ChT bo`yicha o`quv-tarbiyaviy jarayonni rejalashtirishga bo`lgan umumiy talablar umumta`lim sikli barcha fanlariga bo`lgan talablardek, ular didaktikaning (grek so`zidan «didasko» ta`lim beraman degan) asosiy prinsiplari bilan aniqlanadi. Mafkuramizga ko`ra, didaktika o`quvchilar ta`limini murakkab ijtimoiy- pedagogik jarayon sifatida ko`rib chiqadi. Jarayonning asosiy vazifalari quyidagilar: – umumta`lim (o`quvchilarni bilim, ko`nikma, qobiliyatlar bilan qurollantirish); – tarbiyaviy (bo`lajak Vatan himoyachisiga kerak bo`lgan shaxs xislatlari va harbiy jamoa xislatlarini o`quvchilarda shakllantirish); – rivojlantiruvchi (yuzaga keladigan masalalarni yechishda ijodiy yondashish qobiliyatini o`quvchilarda shakllantirish); – psixologik tayyorgarlik (zamonaviy jangda muvaffaqiyatli harakatlarga psixologik tayyorgarlikni o`quvchilarda shakllantirish). Bu vazifalarni cheklangan birligida amalga oshirish o`quvchilarni tayyorlashga har tomonlama yondashish uchun muhim omil hisoblanadi. Pedagogik ma`noda ta`lim jarayoni o`qitish deb nomlangan ta`lim oluvchilarga (qo`l ostidagilar) dars berish nomini olgan ta`lim beruvchining (xarbiy rahbar) maqsadli, o`zaro bog`langan faoliyatidan tarkib topgan. Bu jarayondagi asosiy o`rin ta`lim beruvchiga (harbiy rahbar) tegishli. Uning asosiy-pedagogik vazifalari quyidagilar: 1. Maktablarda o`quv jarayonini tashkil etish va unga rahbarlik qilish; 2. Bir tizimda o`quv materialini berish va qurollanish va texnika bilan ishlashning eng maqsadga muvofiq usullarini ko`rsatish; 3. O`quvchilarda ta`limga va ta`limning boshqa ijobiy tomonlariga qiziqishni rivojlantirish;

4. Ta`lim oluvchilarda mustaqil ravishda bilim, ko`nikma, qobiliyatlarni egallash, qobiliyatini shakllantirish va o`z mahoratini takomillashtirish; 5. O`quvchilar tayyorgarligini tekshirish, bilim, ko`nikma, qobiliyatlari va kasbiy xislatlarini baholash. Shu bilan birga O`ChT bo`yicha o`quv jarayonini rejalashtirishni tashkil qilish o`z xususiyatlariga ega. Bu avvalom bor O`ChT kursi o`z ichiga 8 ta mustaqil fanlarni oladi: 1. Amaliy jismoniy tayyergarlik. 2. O`q otish tayyorgarligi. 3. Fuqarolik mudofaasi. 4. Harbiy ta`lim asoslari. 5. Harbiy xizmat asoslari. 6. Tibbiy-sanitariya tayyorgarligi. 7. Kirish mavzusi. Nazorat mashg`ulotlari. Bulardan har biri maktab tizimi birligida, mantiqiy va uslubiy tartibda puxta o`ylab chiqilgan rejalashtirishni talab qiladi. Bundan tashqari, chaqiriqacha tayyorgarligi FM bo`yicha mashg`ulotlar o`smir yigit-qizlar bilan birgalikda, tibbiy-sanitariya tayyorgarlik esa alohida rejalashtiriladi va o`tkaziladi. O`rta maxsus va kasbiy-texnik o`quv yurtlarida 8 qizdan (o`smir) kam bo`lmagan o`quv guruhlari usmirlar (qizlar) uchun dasturlar bo`yicha to`liq tarkibda shug`ullanadi. Sinfdan tashqari vaqtda xar hafta harbiy-sport mashg`ulotlarini o`tkazish, oyda bir marta harbiy-o`quv va harbiy-vatanparvarlik filmlarini ko`rsatish hamda to`garaklarda va fakultativ kurs bo`yicha mashg`ulotlar o`gkazish rejalashtiriladi. Shunday qilib, O`ChT rejalashtirish dasturni to`la va sifatli bajarilishi, barcha bo`limlarini har tomonlama o`rganish, shuningdek, kerakli mavzular bilan boshqa ta`lim fanlarini birgalikda o`rganishni ta`minlashi kerak.

O`quv rejasini tuzishda maktab ishi mahalliy sharoitlari hamda o`quv-moddiy bazasiga e`tibor berish kerak. Mahalliy harbiy komissariatlar roziligiga ko`ra ba`zi bir hollarda maktab direktoriga mahalliy sharoitlarga bog`liq holda dastur ba`zi bir mavzularni o`rganish tartibiga o`zgartirishlar kiritishga ruxsat beriladi. Lekin bunda ularga ajratilgan mashg`ulot mazmuni va vaqtni qisqartirishga yo`l qo`yilmaydi. Maktab direktori o`quv jarayonini tashkil qilishda aniqlaydi: har bir mutaxassislik bo`yicha guruhlar uchun ta`lim boshi va oxiri, avtomatdan jangovar patronlardan o`q otish bo`yicha boshlang`ich mashqlarni bajarishga o`quvchilar tayyorligi muddati va harbiy-sport bayramlarini o`tkazish, O`ChT ta`limi boshiga bag`ishlangan buyruqlar mazmuni. Bu rejalashtirilayotgan hujjatlarni ishlab chiqish haqida harbiy rahbarga ko`rsatmalar beradi. Direktor rahbarligi ostida harbiy rahbar O`ChT bo`yicha haftalik reja, ta`lim boshlanishi, vzvod va bo`limlar sardorlarini tayinlash haqida buyruq loyihalari hamda O`ChT bo`yicha harbiy-vatanparvarlik va sinfdan tashqari ish va o`quv- moddiy bazani takomillashtirish bo`yicha takliflar tayyorlaydi. O`ChT bo`yicha dasturni o`tish haftalik reja butun o`quv yili, 10-11-sinflar uchun alohida ishlab chiqiladi. Shu bilan birga har bir oyga mashg`ulotlar jadvalini tuzish tavsiya etiladi, bunda mashg`ulotlar mazmuni, vaqti va ularni o`tkazish joyi, shuningdek, O`ChT bo`yicha sinfdan tashqari ishlash tadbirlarini ko`rsatish kerak. O`quv jarayonini tashkil qilish uchun o`quv rejasidan tashqari harbiy rahbar quyidagi asosiy hujjatlarni ishlab chiqadi: 1. «Maktabda chaqiriqqacha tayyorgarlikni kiritish haqida» maktab bo`yicha buyruq. 2. «Maktabda UChT, jismoniy madaniyat va tibbiy-sanitariya tayyorgarligi bo`yicha uslubiy komissiya tuzish va ishini tashkil qilish haqida» maktab bo`yicha buyruq. Buyrukda harbiy rahbar, jismoniy tarbiya va tibbiy-sanitariya tayyorgarligi o`qituvchisi pedagogik jamoasining bo`lajak jangchilar ta`lim-tarbiyasi borasidagi

vazifalari bayon etiladi, tashkiliylik va tartibga rioya qilish masalalarida o`quvchilarga qo`yilgan talablar, O`ChT bo`yicha uslubiy komissiya tarkibi va ishlashi tartibi, O`ChT bo`yicha sinfdan tashqari ishlashning asosiy tadbirlarini o`tkazish muddati va tartibi aniqlanadi. «Vzvod va bo`linmalar komandirlarini saylash haqida»gi maktab bo`yicha buyruq. Vzvod va bo`linmalar komandirlarini saylash haqidagi direktor buyrug`ida vzvodlar tartib sanasi aniqlanadi, komandirlar belgilanadi, har bir tahsil oluvchining safda va harbiy xonadagi joyi uchun harbiy rahbar bilan saf hisobini olib borishga talablar sanab beriladi, o`quvchilar tomonidan harbiy odob qoidalari bajarilishi va belgilangan kiyim formasiga rioya qilinishi majburligi ta`kidlanadi. Bundan tashqari, intizomni ushlab turish, O`MB va b. takomkllashtirish bo`yicha vzvod va bo`linmalar komandirlari vazifalari aniqlanib olinadi. O`ChT jismoniy madaniyati, tibbiy-sanitariya tayyorgarligi bo`yicha uslubiy komissiya ishi o`quv yili rejasi. Maktab harbiy rahbarining o`quv yiliga mo`ljallangan ishi shaxsiy rejasi. O`ChT, harbiy-vatanparvarlik tarbiya, ommaviy mudofaa ish va o`quv- moddiy bazani takomillashtirish bo`yicha maktab yillik rejasi bo`limiga harbiy rahbarning kiritgan takliflari HVT ishini tashkil qilish, O`ChT o`quv modsiy bazasini takomillashtirish bo`yicha o`quv yurti yillik rejasi uchun takliflar belgilanganda harbiy rahbar barcha bu ishlarda butun pedagogik jamoa hamda otaliqqa olganlar va o`quvchilar ishtirok etishini unutmasligi kerak. «Shunqorlar» harbiy-sport o`yini komandalari bilan ko`rsatma mashg`ulotlarini o`tkazish rejasi. «....-sonli kichik kalibrli miltiqdan o`q otishni o`tkazish haqida»gi maktab bo`yicha buyruq. O`q otishlarni o`tkazish, kichik kalibrli miltiqdan otish tayyorlov mashqlarini bajarish borasida direktor harbiy rahbar alohida ishni olib borishi kerak, faqat bunga harbiy rahbar bahosi bo`yicha tayyor bo`lgan o`quvchilarni jalb etish tavsiya

etiladi, qolgan o`kuvchilar esa, tajriba ko`rsatishicha, ular katta qismni tashkil etadi, tayyorgarligiga ko`ra darsdan tashqari vaqtda mashqlar bajarishi kerak. «11-sinf o`quvchilari bilan dala mashg`ulotlarini o`tkazish haqida»gi maktab bo`yicha buyruq. Boshlanishidan bir oy oldin chiqarish tavsiya etiladigan dala mashg`ulotlarini o`tkazish haqidagi buyruqda mashg`ulotlarni o`tkazish, tantanali safga tortish va jo`nash vaqti, o`quvchilar va rota, vzvod, komandirlari, yordamchilari ism-sharifi, mashg`ulotlarni o`tkazish va o`quvchilarni olib ketish tartibi, xavfsizlik choralarini ko`rsatib o`tish kerak. 11-sinf o`smirlari bilan mudofaa-sport lageri bazasida yig`ish orqali dala mashg`ulotlarini tayyorlash va o`tkazish tadbirlari rejasi. Dala mashg`ulotlari katta e`tibor va g`amxo`rlikni talab etadi. Ularni tumanlar yoki o`quv yurtlarida tashkil qilinadigan mudofaa-sport lagerlarida o`tkazish maqsadga muvofiq. Ijroiya qo`mita, xalq deputatlari Kengashi, shahar va tuman xalq ta`limi bo`limlari qarorlari asosida direktor bilan tasdiqlanadigan dala mashg`ulotlarini o`tkazish tayyorgarligi bo`yicha tadbirlar rejasi ishlab chiqiladi. Agar dala mashg`ulotlari harbiy qism bazasida o`tkazilsa, reja uning komandiri bilan kelishiladi. Reja o`quv yurti direkgori, o`rinbosarlari, sinf rahbarlari, ishlab chiqarish ta`lim ustalari, harbiy rahbar, jismoniy madaniyat (jismoniy tarbiya) o`qituvchilari va boshqa shaxslar bilan bajariladigan aniq tadbirlarni o`z ichiga oladi, bajarish muddatini aniqlaydi. Harbiy qism harbiy xizmatchilarini jalb etish, mashg`ulotlar rahbarlarini zahiradagi zobitlar sonidan belgilash va ular bilan uslubiy mashg`ulotlarni o`tkazish kabi masalalarini hal etish THK bilan birgalikda amalga oshiriladi. «O`ChT bo`yicha o`quv yili natijalari haqida»gi maktab bo`yicha buyruq. Buyruq asosini O`ChTni yakunlash haqidagi pedagogik kengash materiallari tashkil qiladi. Bunda dasturni bajarish bahosi beriladi, xulosalar qilinadi,

pedagogik jamoa va o`quvchilarga yangi o`quv yiliga tayyorgarlik bo`yicha aniq vazifalar qo`yiladi. «O`ChT bo`yicha o`quv yili yaquniga bag`ishlangan harbiy-sport bayramini tayyorlash va o`tkazish haqida»gi maktab bo`yicha buyruq, o`tkazishgacha 2-3 oy oldin ishlab chiqiladi. O`ChT bo`yicha o`quv yili yakuniga bag`ishlangan harbiy-sport bayramini o`tkazish rejasi, o`tkazishgacha 1 oy oldin o`quv yurti direktori bilan tasdiqlanadi. O`ChT va harbiy-vatanparvarlik ishi holati haqidagi o`quv yili uchun hisoboti. Har bir mashg`ulotni o`tkazish uchun o`quv yurti direktori bilan tasdiqlanadigan dars rejasi tuziladi. Dars rejasida mavzu, o`quv-tarbiyaviy maqsadlar, vaqti, umumta`lim fanlar bilan o`rganiladigan masalalar bog`liqligi moddiy ta`minot va mashg`ulot borishi ko`rsatiladi. Zaruriyat bo`lsa, unda o`quv materiali, o`rganiladigan masalalar qisqa mazmuni bayon etiladi. Rejani direktorga (mashg`ulotlarni o`tkazishgacha 7 kun oldin) birma-bir o`rganish va harbiy rahbarga amaliy yordam ko`rsatish uchun ko`rib chiqishga berish tavsiya etiladi. Mashg`ulotlar tayyorgarligini ta`minlash va o`tkazishda direktorning o`rni katta. Aytib o`tish kerakki, ko`pgina direktorlar har bir mashg`ulotni tayyorlashda harbiy rahbarlarga amaliy yordam ko`rsatadi. Biroq, afsuski, harbiy rahbarga uslubiy yordam ko`rsatishdan umuman chetda turadigan direktorlar ham bor. Bunga aslo yo`l qo`yib bo`lmaydi. Shunday qilib, O`ChTni rejalashtirish boshqaruv hujjatlari talablariga muvofiq, tuman, shahar, viloyat, respublika o`quv yurtlari yetakchi tajribasi, tavsiyanomalarini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak, shuningdek u kerakli mavzularni ta`limning boshqa fanlari bilan bog`lagan holda to`la va sifatli o`rganish, bajarishni ta`minlashi kerak. Ikkinchi savolni e`lon qilib, o`qituvchi chaqiriqqacha tayyorgarlik – o`sib kelayotgan avlod tarbiyasi tarkibiy qismi ekanligini aytadi. U o`quvchida yuqori g`oyaviy-siyosiy va axloqiy xislatlarni shakllantirish, o`zini tutish, Qurolli Kuchlar

safida xizmatni benuqson o`tashga kerakli jismoniy va amaliy tayyorgarlik normalarini ishlab chiqish, Vatan va boshqa davlatlar hamdo`stligini himoya qilish muqaddas burchini bajarish maqsadida ong, iroda, psixika va jismoniy rivojlanishga pedagogik ta`sir ko`rsatish tashkiliy, maqsadga yo`naltirilgan va uzluksiz jarayonni o`zida mujassam etadi. Vatanni himoya qilishga yoshlarni har taraflama tayyorlashni faqat chaqiriqqacha tayyorgarlik bilan cheklab bo`lmaydi. Bu maktab butun pedagogik jamoasining mas`uliyatli davlat ishidir. O`quvchilarni Vatanni himoya qilishga g`oyaviy-siyosiy, ma`naviy-psixologik hamda jismoniy tayyorlash maktabning butun o`quv-tarbiyaviy ishi tizimi va avvalam bor o`quv jarayonida amalga oshiriladi. Shuning uchun har bir o`qituvchi o`rganiladigan material bilan uzviy birlikda xalqaro va davlat ichki siyosati, Qurolli Kuchlar jangovar qudrati va mamlakat mudofaa qobiliyatini mustahkamlash masalalarini mohirona va tushunarli qilib tushuntirishi, ularning tarixiy ahamiyatini ko`rsatishi, Armiya, harbiy ish va harbiy kasbga muhabbat uyg`otish, bo`lajak Vatan himoyachisiga kerakli ma`naviy-psixologik va jangovar xislatlar, imperializmga bo`lgan sinfiy nafratni shakllantirish, kerak bo`lgan joyda harbiy bilimlar belgilarini aytib o`tishi kerak. Umumta`lim fanlar bo`yicha darslar tizimi darsdan tashqari o`quv-tarbiyaviy ish bilan uzviy bog`liqlikda o`quvchilarda dunyoqarashni shakllantiradi, ijtimoiy hodisalarni tahlil qilish va baholashga sinfiy yondashishni ishlab chiqadi, o`z Vataniga chuqur va ongli muhabbat mustaqkam poydevori, uni tajavuzkor kuchlardan ishonchli himoya qilishga doimiy tayyorgarlikni o`rnatadi. Harbiy tayyorgarlikning o`quv yurti o`quv-tarbiyaviy jarayoni bilan o`zaro bog`liqligi nimada? Avvalom bor bu o`quvchilarda bo`lajak Vatan himoyachisi uchun muhim bo`lgan ma`naviy-siyosiy xislatlarni shakllantirish asosi bo`lgan o`quv yurti butun tarbiya tizimi bilan bo`lgan bog`liqlik. Bu yerda hal qiluvchi vazifa o`quvchilarni ijtimoiy rivojlanish qonunlari bilimi bilan qurollantiradigan, Vatanimiz dushmanlariga nafratni tarbiyalaydigan tarix, jamiyatshunoslik, adabiyot darslariga ajratiladi.

O`smirlarni harbiy xizmatga tayyorlashdagi asosiy vazifani jismoniy madaniyat darslari bajaradi. O`kuvchilarni normalarni topshirishga tayyorlash uchun bir qator maktablarda harbiy rahbar va jismoniy madaniyat o`qituvchilari kiradigan umumiy uslubiy komissiyalar tuzilgan. Bunday maqsadga muvofiq ish tufayli yuqori sinf o`quvchilari harbiy-amaliy sport turlarida yuqori natijalarga erishmoqda. Ayniqsa, yuqori sinf o`quvchilari harbiy-vatanparvarlik tarbiyasi uchun O`ChT bo`yicha bilimlar katta imkoniyatlarga ega. O`ChT mashg`ulotlari borishida o`quvchilarda Armiya va yengil bo`lmagan harbiy mehnatga chuqur hurmat tarbiyalash, qurol va zamonaviy texnikani egallash uchun asos bo`lib xizmat qiladigan boshlang`ich harbiy bilimlar, amaliy qobiliyat va ko`nikmalar dunyoqarashini amalga oshiradi. O`quv dasturining ko`pgina mavzulari o`quvchilarga Vatanni dushmanlardan qurolli himoya qilishda MDH xalqlari qahramonligi va fidokorligi manbalarini tushuntirib berish, ularda katta avlodlar jasoratiga faxr va ularni qo`llab-quvvatlashga intilishni tarbiyalashga harbiy rahbarga imkon beradi. Fanlararo bog`liqlik – harbiy-vatanparvarlik tarbiya va boshlang`ich harbiy tayyorgarlikni takomillashtirish uchun zahira yaratadi. Bu ko`pgina maktablarning pedagogik jamoalari tajribasi bilan tasdiqlanadi. Mavzu nomi va tartib raqami Mashg`ulot tartib raqami, soatlar soni, o`quv savollar O`quv va tarbiya-viy maqsadlar O`tkazish uslubi va shakllari Moddiy ta`minot Uyga vazifa

1-mavzu. Kalashniko v avtomati qismlari 1-mashgulot– 1s. Avtomat vazifa-si, jangovor xu- susiyatlari, umumiy tuzilishi va ishlash prin-sipi. Avtomat no- to`liq qismlarga ajratish va yig`ish tartibi. Avtomat va o`qlar-ni ishlatishda xavfsizlik chora- lari. O`quvchilar bilan avtomat vazifasi umumiy tuzilishi va ishlash prin- sipini o`rganish. Avtomatni no- to`liq qismlarga ajratish va yig`ish tartibini o`rganish va ular-ni bajarishni mashq qilish. O`quvchilarda o`z quroli ustunli-giga ishonchni tarbiyalash. Amaliy, gapirib berish, ko`rsatish, mashq qilish. PK-74-3. Haqiqiy qism va mexanizm- lari maketi, plakatlar, yozuv taxtasi, bo`r, ko`rsat-kich. BHT darsligi, 3-bob, 1- parag- raf, 3-10- betlar. 48-49 rasmlarni chizish. Harbiy rahbar Shunga o`xshash perspektiv-tematik rejalar harbiy rahbar tomonidan O`ChT dasturi barcha bo`limlari bo`yicha tuziladi. O`quvchilarda Vatanni himoya qilishga shay bo`lishi, intilishi nafaqat o`quv jarayoni, balki sinfdan tashqari ishning turli shakllarida davom etishi juda muhim. Bunda o`quvchilar harbiy-vatanparvarlik tarbiyasi mazmuni, shakl va uslublarini takomillashtirishga doimiy e`tibor berish zarur: yoshlarni vatanparvarlik, Vatan va uning Qurolli Kuchlariga cheksiz sadoqat va muhabbat ruhida, harbiy, burchni benuqson bajarishga shay bo`lishiga, Ulug` Vatanni himoya qilish shaxsiy

mas`uliyatiga tarbiyalash har bir maktab o`qituvchisining eng muhim majburiyatidir. Dasturning ba`zi bir mavzulari bo`yicha 2-3 soatlik mashg`ulotlar bo`lishi mumkin. Bu hollarda maktab direktori taqsimoti bo`yicha boshqa fanlar hisobiga, keyinchalik ularni to`ldirish sharti bilan 1-2 qo`shimcha soatlardan foydalaniladi. Barcha darslar g`oyaviylik bilan singdirilgan va yuqori ma`naviy-siyosiy xislatlarni tarbiyalash, ularni Vatanni himoya qilish burchini ado etishga tayyorlash, ularda qurolli Kuchlar nizomlari tapablari va o`quv mavzulari hajmiga ko`ra o`zini tutish va harakatlar ko`nikmalarini rivojlantirishga yo`naltirilgan bo`lishi kerak. O`zR QK xizmatiga yoshlarni tayyorlash sifatiga bo`lgan oshib boradigan talablar zamonaviy sharoitda o`quv yurtlarida o`quv-tarbiyaviy jarayonni uzluksiz takomillashtirish zaruriyatini yuzaga keltiradi. O`quv jarayoni mazmuni, shakli va uslublarini asosli oldinga surish uchun, birinchidan, harbiy fan va texnika, taktik san`at yo`nalishlari rivojlanishi haqida ma`lumotga ega bo`lish zarur. Ijtimoiy-psixologik va pedagogik fanlar yutug`iga erishish uchun, ikkinchidan, o`quv-tarbiyaviy jarayonni ilmiy tashkil qilish kerak. Zamonaviy davrning o`ziga xos xususiyati harbiy ishda ilmiy ma`lumotning taraqqiyotidir. O`quv jarayoni mazmuni va shakli o`rtasidaga ziddiyatlar. Katta sustlikka ega bo`lgan ta`lim shakl va uslublari har doim ham mazmun o`zgarishiga amal qilmaydi. Masalan, kerakli bilim, qobiliyat va ko`nikmalar hajmi va belgilangan muddatlarda ularni o`zlashtirish imkoniyati o`rtasida, o`quv fanlar ilmiy mazmuni va ta`lim vositalari majmuasi darsliklar, qo`llanmalar, ko`rgazmali qurollar, trenajerlar, TTV va b. o`rtasida ziddiyatlar yuzaga keladi. Shuningdek amaliyotda o`quvchilar o`quv ishining jamoa va individual shakllari birikmasida, O`MB asbob-uskunasida uning ma`naviy va jismoniy ishdan chiqishi natijasida ziddiyatlar kuzatiladi. O`quv jarayoniga xos bo`lgan barcha bu ziddiyatlar uning takomillashuvi harakatlantiruvchi kuchidir. Bu ziddiyatlarni aniqlash va ularni bartaraf etishga

ilmiy yondashish – yoshlarni xizmatga tayyorlash sifatini oshirishning bosh yo`li. Ilmiy ma`lumot hajmining jadal o`sishida ta`lim jarayonida o`quvchiga berish zarur bo`lgan bilim, qobiliyat va ko`nikmalar hajmini asoslab aniqpab berish talab qilinadi. O`quv jarayonining ma`lumot ko`pligi bilan orttirilgan yakuniy natijaning pasayishi bilan kuzatiladi: ko`p narsa beriladi, kam narsa o`zlashtiriladi. Demak, ma`lumotli ta`limdan uslubiy ta`limga o`tish zarur. Bu yerdan ta`lim fanining asosiy, yo`naltiruvchi qonuniyatlariga ega bo`lgan ma`lumotni tanlab olish muhimligi aniqlanadi. Ta`lim muddatlarining saqlab qolinishida o`sib yoniga yanada yetuk ta`lim usul va vositalarini tadbiq etishni talab qiladi. Harbiy rahbarning vazifasi faqat o`quvchilarga kerakli bilim miqdorini berish, ma`lum bir amaliy ko`nikmalarni singdirishda emas, balki ichki ishonch va tajavuzkorlardan Vatanni himoya qilish shaxsiy mas`uliyatlik asosida o`z harbiy- kasbiy bilimlarini takomillashtirishga ularni undashdadir. Bu maqsadda o`quvchilar bilish faoliyatini faollashtirishga asoslangan yanada ilg`or ta`lim usullari xizmat qilishi kerak, bular quyidagilar: «Tayanch signallaridan» foydalanish uslubiyoti. (V.Shatalov) Bilim va amaliy ko`nikmalarni rejali (bosqichma-bosqich) va bir vaqtda shakllantirish uslubiyoti (P.Galperin). Programmalashtirilgan va muammoli ta`lim uslublari (P.Galperin, A.Leontyev, N.Galsina, V.Nikandrov va b.). «Hikoya qilish – ko`rsatish – mashq qilish» sxemasi bo`yicha amaliy ta`lim an`anaviy usullari o`quvchilarni tayyorlash yuqori samarali uslubiyotlari asosidagi barcha asosiy psixologik shart-sharoitlari bajarilishini ta`minlamaydi». Amaliyot ko`rsatishicha, o`quvchi tayyorgarligi sifatini, samradorligini oshirishdan tashqari o`quv jarayoniga yangi uslublarni tatbiq qilish shuningdek, ta`lim oluvchilarga yanada chuqur tarbiyaviy ta`sirni ta`minlaydi. O`quv-tarbiyaviy jarayonni takomillashtirish muhim yo`nalishi – bu amaliy faoliyatiga harbiy ta`lim nazariy qoidalarini maksimal ravishda yaqinlashtirishdir. Shuning uchun ta`lim jarayonida real jangovor muhitga to`g`ri keladigan sharoitlarni yaratish zarur.

O`quv jarayoni samaradorligi ta`lim vositalari sifatiga to`g`ridan-to`g`ri bog`liq. Ta`lim vositalariga darslik, o`quv qo`llanma, bosma-tarqatuv materiallar, diapozitiv, diafilm, kinomaterial, magnit fonogramma, tabiiy ko`rgazma vosita, plakat, trenajyorlar va h.k. lar kiradi. Bular bir qismi texnik qurilmalarni tatbiq qilishni talab qiladi. Ta`lim ilmiy-asoslangan vositalarini yaratish o`quv, yurtida ilmiy-tadqiqot ish muhim yo`nalishlaridan hisoblanadi. TTV ni tatbiq qilish bo`yicha tavsiyalarni ishlab chiqish - o`quv yurti uslubiy kengash ishining besh yo`nalishlaridan biri. O`quv-tarbiyaviy jarayonni takomillashtirishning muhim yo`nalishi ta`lim samaradorligi yo`nalishlari va uslubiyotini baholashni ishlab chiqish hisoblanadi. O`quv-tarbiyaviy jarayonni takomillashtirish – murakkab va ko`p qirrali jarayon. U o`quv yurti butun pedagogik jamoasi katta tashkiliy va bajaruvchi faoliyati, partiya va yoshlar tashkilotlari bilan ishlashni talab qiladi.

Похожие

Chaqiriqqacha tayyorgarlik darslarining sifat va samaradorligini oshirish yo`llari

O’zbekiston respublikasida milliy armiyaning barpo etilishi va harbiy islohotlar

O‘zbekiston Respublikasida milliy armiyaning barpo etilishi va harbiy islohotlar

Chaqiriqqacha tayyorgarlik bo`yicha kirish darslarining o`tilishi uslubi

O’zbek xalqining fashizimga qarshi kurashdagi harbiy jasorati