Riniya toifalar bo`limi- rhyniophyta - Ботаника - Рефераты

Riniya toifalar bo`limi- rhyniophyta

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37.5 KB

www.arxiv.uz Reja : 1. Riniyasimonlar tuzilishi, ular eng daslabki yuksak o`simliklar ekanligi. 2. Bo`limning qazilma holda saqlangan vakillari. 3. Ularni o`rganishning ilmiy ahamiyati.

www.arxiv.uz Bu bo`limga mansub o`simliklar ildizsiz, poyasi dixatomik shoxlangan, bargsiz bo`lishi bilan xarakterlanadi. Shoxlarining uchki qismida bir xil sporalar beruvchi sporangiylar bo`ladi. Gametofitlari rangsiz, yer ostida rivojlanadi, bir uyli ya`ni anteridiy va arxegoniylari bitta tanada hosil bo`ladi. Spermatozoidlari ko`p xivchinli. Bu bo`lim vakillari ilk bor quruq muhitda o`sishga moslashgan eng qadimgi yuksak o`simliklardir. Ular gorizontal joylashgan o`q (ildizpoya) va undan yuqoriga qarab chiqqan shoxlardan tashkil topgan. Uchki qismida sporangiylar xosil buladi. Bu bo`limga mansub o`simliklar bizgacha etib kelgan emas. Qadimgi geologik davrlarda yashab, so`ng yo`qolib ketgan. U 1 ta sinf va 2 ta qabiladan iborat. Bu o`simliklar Poleozoy erasining devon davrida qisqa vaqt yashagan xolos. Ular xozirgi vaqtda faqatgina qazilma xoldagina uchraydi. Ularga mansub turlar dastlab Shotlandiyadan topilgan. Keyinchalik esa ular boshqa joylarda ham yashaganligi ma`lum bo`lgan (Avstraliya, Xitoy, Shimoliy Amerika). Bu o`simliklarni ingliz olimlari Kidston va Langlar (1917-1924) batafsil o`rganishgan. Bu bo`limga kiruvchi o`simliklar orasida o`z davrida bir muncha keng tarqalganlaridan Rhynia major hisoblanadi. U tashqi va ichki tuzilishining soddaligi bilan xarakterlanadi. Bo`yi 50 sm, yug`onligi 5 mm bo`lib, botqoqliklarda o`sgan. Tanasining yer ostki qismi ildiz poyaga aylanib, rizoidlar hosil qilgan. Tananing markaziy qismi protostel tipida bo`lib, u kslema va floemadan tashkil topgan. Tana sirtdan epidermis bilan qoplangan. epidermisda og`izchalar joylashgan. Bularni bo`lishligi yuksak o`simliklar ekanligini bildiradi. Xorneya- Hornea. Bu xam riniyaga o`xshash o`simlik bo`lib, xar ikkisi xam bir xilda – botqoqliklarda o`sgan va ularni koldiqlaridan torf xosil bo`lgan. Xorneya tanasining biroz kichikligi, ildizpoyasi kalta va tuganakli bo`lishi bilan raniyadan farq kilgan. Bu ham bir xil kattalikdagi spora hosil qilgan. Tana tuzilishi xam raniyaga o`xshash. 1937 yili Lang tomonidan yana bir o`simlik Ko`ksoniya-Cooksonia Buyuk Britaniyadan topildi. Keyinchalik Chexoslovakiya, Markaziy Kozog`iston, AQSh, G`arbiy Sibirdan topilgan.

www.arxiv.uz Psilofiton- Psilophyton princes. Bu o`simlik Devon davri yotqiziklariga xos bo`lib, dastlab D. Dauson tomonidan 1859 yili o`rganilgan. Buning ham tanasi dixotomik shoxlangan, buyi 1-2 metrga etadigan yirik o`t o`simlik. Tanasida barglar bo`lmagan, lekin bigizsimon o`simtalar bilan qoplangan. Bular ham bir xil sporalar hosil qilish yo`li bilan ko`paygan. Ichki tuzilishi ham oldingilarga o`xshab ketadi. Sporangiyalari shoxlarining uchki qismida bir nechta bo`lib joylashgan. Riniyassimonlarga mansub o`simliklar topilguncha qadar yuksak o`simliklar ichida «Yo`sinsimonlar eng qadimgi» deb hisoblangan. Keyingi riniyasimonlarni topilishi va ularni o`rganilishi yuksak o`simliklarning kelib chiqishiga, ularning filogeniyasini to`g`ri hal qilishga yordam beradi. Zoosteriofittoifalar bo`limi - Zoosterophyta Bu bo`lim o`simliklarini riniyatoifalardan farqi shundaki, bularning sporangiyalari shoxlarning ikki yon tomonida joylashib, boshoqchaga o`xshash ko`rinish hosil qilgan. Shuning uchun bu o`simliklarining alohida bo`lim sifatida qaraladi. Vakil: zoostereofillum (Zosterophyllum).

www.arxiv.uz Adabiyotlar : 1. Salobiddinov S. S. Gulli o`simliklar sistematikasi. T. «O`qituvchi» 1966 2. Hamdamov I va boshqalar. Botanika asoslari. T. «Mehnat». 1990 3. Xrjanovskiy V. Ch. Kurs obshey. Botanika. M. Vo`sshaya shkola. 1982 4. Kursanov L. I. va boshqalar. Botanika (O`simliklar sistematikasi). Toshkent. «O`rta va Oliy maktab» 1963 5. Mustafoev S. M. Botanika. Toshkent. «O`zbekiston» 2002 6. Maxmedov A., Tog`aev I. U. Yuksak o`simliklar bo`yicha amaliy mashg`ulotlar. Toshkent «Universitet». 1994y 7. Maxmedov A. M. Botanika fanidan ma`ruzalar. F. 2003 8. Shostakovskiy S. A. Sistematika vo`sshix rasteniy. M. Vo`sshaya shkola. 1971 9. Komarnitskiy V. A. va boshqalar. Botanika. Moskva «Prosvehenie» 1977. t. 2 10. Tog`aev I. U. va boshqalar. Botanikadan amaliy mashg`ulotlar. T. «ToshDAU» 2002 11. Gordeeva T. N. i dr. Prakticheskiy kurs sistematiki rasteniy. Moskva «Prosvehenie» 1986 12. www.ziyonet.uz

Похожие

Plauntoifalar bo`limi - lycopodiophyta

Yo`sintoifalar bo`limi – bryophyta

Qirqbo`g`imtoifalar bo`limi - eqvisetophyta

Qirqquloqtoifalar yoki paporotniktoifalar bo`limi - polypodiophyta

Yuksak o’simliklar dunyosi – embryophyta (embryobionta)