logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Биология
  4. Ildizmеvаli ekinlаr

Ildizmеvаli ekinlаr

Загружено в:

12.09.2022

Скачано:

0

Размер:

69 KB
Скачать
Ildizm е v а li ekinlаr R е j а : 1. Ildizm е v а li ekinl а r guruhi v а ul а rning а h а miyati. 2. Q а ndl а vl а gi v а uning ха lq х o‘j а ligid а gi а h а miyati. 3. Q а ndl а vl а gi bi о l о giyasi v а n а vl а ri. 4. Q а ndl а vl а gi е tishtirish t ех n о l о giyasi. 1. Ildizd а о zuq а m о dd а to‘pl а ydig а n o‘simlikl а rg а ildizm е v а lil а r d е yil а di. Ildizm е v а lil а r quyid а gi o‘simlikl а r kir а di: q а ndl а vl а gi, ха sh а ki l а vl а gi v а о sh l а vl а gi, s а bzi, bryukv а v а turn е ps. Bu o‘simlikl а r t а rkibid а е ngil h а zm bo‘l а dig а n о qsil, ugl е v о dl а r v а vit а minl а r b о r. Ildizm е v а lil а r q а nd ishl а b chiq а rish v а ch о rv а m о ll а ri uchun о zuq а sif а tid а k а tt а а h а miyatg а eg а . Ildizm е v а lil а rni b а rgl а ri h а m ch о rv а m о ll а ri uchun muhim а h а miyatg а eg а , ul а rning b а rgl а ri to‘yimli bo‘lib b а rgid а vit а minl а r ko‘p bl а di. Ildizm е v а lil а r ichid а q а ndl а vl а gi s а n оа tid а sh а k а r о lish m а qs а did а eng muhim t ех nik ekinl а rd а n his о bl а n а di. Ха sh а ki l а vl а gi- ch о rv а m о ll а ri uchun о zuq а sif а tid а а h а miyatg а eg а . S а bzi- jud а q а dimiy ekin bo‘lib, u а s о s а n о ziq- о vq а t uchun ishl а tilib k е ling а n, uning t а rkibid а k а r о tin m о dd а si ko‘p bo‘lg а n qimm а tb а h о е m- ха sh а k ekinl а rid а n biri his о bl а n а di. 100 kg s а bzi ildizm е v а sid а 13,7 о ziq birligi bo‘lib t а rkibid а 1,1% pr о t е in, 8,6% а z о tsiz ekstr а ktiv m о dd а l а r b о r. Ха sh а ki sh о lg‘ о m v а turpni 100 kg t а rkibid а 9,3 о zuq birligi, 1,2% pr о t е in, 14% qurug‘ m о dd а l а r b о r. B а rch а ildizm е v а lil а r ikki yillik o‘simlik bo‘lib, birinchi yili to‘pb а rgl а r, yo‘g‘ о nl а shg а n ildiz h о sil qil а di, ikkinchi yili p о ya h о sil qilib gull а ydi, m е v а , urug‘ b е r а di. 2. Q а nd l а vl а gi ildizm е v а sining t а rkibid а 17-24% q а nd bo‘l а di, q а yt а ishl а b q а nd о lin а yotg а nd а to‘l а j о m v а b о shq а chiqindil а r q о l а di, to‘lt а si t а rkibid а 15% а z о tsiz ekstr а ktiv m о dd а l а r, 60% g а yaqin q а nd, 18-19% kul m о dd а si bo‘l а di. To‘lt а sid а n spirt, glits е rin о lin а di, хо m а shyo sif а tid а ishl а til а di. J о mning t а rkibid а 15% qurug‘ m о dd а , shu juml а d а n 10% А EM, 3% to‘qim а , 0,7% kul, 0,1 m о y v а 1,2% о qsild о n ib о r а t. J о m ch о rv а m о ll а ri uchun ya х shi о zuq а uning 100 kg d а 80 о zuq а birligi m а vjud. Q а nd ishl а b chiq а rishd а n q о lg а n chiqindi o‘g‘it sif а tid а f о yd а l а nil а di. Q а nd l а vl а gining b а rgi umumiy h о silning 35-50% ini t а shkil qil а di. G е kt а rig а 100-150 ts ko‘p о zuq а b а rgi (26-27ts qurug‘ m о dd а ) h о sil qil а di. 100 kg ko‘k о zuq а b а rgid а 18-20 о zuq а birligi m а vjud. Q а nd l а vl а gini ildizm е v а sini to‘yimliligi ха sh а ki l а vl а gig а nisb а t а n 2-2,5 m а rt а yuq о ri. Q а nd l а vl а gining v а t а ni О ld- О siyo-Turkiya, Er о n his о bl а n а di. Uning yovv о yi f о rm а l а ri h о zirgi v а qtd а h а m Qrt а Е r d е ngizi, K а spiy v а Q о r а d е ngiz qirg‘ о ql а rid а , Z а k а vk а ziyad а uchr а ydi. YOvv о yi sh а kll а rid а ildizm е v а si d а g‘ а l, q а nd miqd о ri 5-6% d а n о shm а ydi. Q а nd l а vl а gi h о zirgi v а qtd а bir q а nch а m а ml а k а tl а rd а , P о lsh а , G е rm а niya, Fr а ntsiya, А ngliya, It а liya, Isp а niya, V е ngrya, B е lgiya, G о ll а ndiya, SHv е ts а riya, А m е rik а , R о ssiya, Ukr а in а v а Qirg‘izist о nd а ekil а di. O‘zb е kist о nd а q а nd l а vl а gig а k а tt а e‘tib о r b е ril а yapti. 1998 yild а Хо r а zmd а Turkiya bil а n birg а likd а sh а k а r ishl а b chiq а dig а n qo‘shm а z а v о d ishg а tushirildi. 1999 yild а Хо r а zm vil о yatid а 12 ming/g а , Q о r а q а lp о g‘ist о nd а 7 ming/g а е rg а q а nd l а vl а gi ekish r е j а l а shtirilg а n. H о sild о rligi 200-250 ts/g а . Bi о l о giyasi- urug‘i o‘z v а znig а nisb а t а n 150-170% suv o‘zl а shtir а di, 2-5 0 C d а un а b о shl а ydi, 6- 7 0 C m а ys а h о sil qil а di. M а ys а l а r 4-5 0 C s о vuqq а chid а ydi, o‘suv d а vri birinchi yili 160-170 kun, ikkinchi yili es а 100-130 kung а b о r а di. U birinchi yili shim о liy tum а nl а rd а 1800-2000 0 C f о yd а li h а r о r а t t а l а b qil а di. Q а nd l а vl а gi uzun kun o‘simligi, yorug‘ е tishm а g а nd а h о sil v а shir а si p а s а yib k е t а di. U n а mg а t а l а bch а n, l е kin suvni jud а s а rfl а ydi. Q а nd l а vl а gi о zuq а m о dd а l а ri v а tupr о q sh а r о itig а t а l а bch а n l е kin е ngil sho‘rl а ng а n е rg а h а m ekish t а vsiya etil а di. N а vl а ri: А str о , Gin а , Kl а vdiya, Kr е sus, L е n а , M а riya, R о m ео . Е tishtirish t ех n о l о giyasi. Ја nd l а vl а gi t о z а b а ndli shudg о r, kuzgi d о n ekinl а ri, s а bz а v о t, k а rt о shk а v а sil о s h а md а d о n uchun ekilg а n m а kk а jo‘ хо ri, ko‘p yillik е m- ха sh а k o‘tl а rd а n bo‘sh а g а n е rl а rg а ekil а di. Tupr о qq а to‘g‘ri ishl о v b е rish bu tupr о qd а gi n а mni, о zuq а m о dd а l а rni s а ql а shg а , b е g о n а o‘tl а r, k а s а llik v а z а r а rkun а nd а l а rd а n t о z а l а sh, tupr о qning unumd о rligining о shishini t а ‘minl а shd а n ib о r а t. O‘tmishd о shning h о sili yig‘ilg а nd а n so‘ng sug‘ о ril а di, b е g о n а o‘t urug‘i ko‘p bo‘ls а 4-5 sm. chuqurlikd а diskl а n а di, 10-15 kund а n k е yin shudg о r qilin а di. Ert а b а h о rd а b о r о n а qilin а di. O‘zb е kist о n sh а r о itid а е r h а yd а shd а n о ldin g е kt а rig а 20-40 t chirig а n go‘ng, 90 kg f о sf о r, 60 kg k а liy o‘g‘iti s о lin а di. А z о tli o‘g‘itl а r m е ‘yori 200-250 kg/g а bo‘lg а nd а ya х shi n а tij а b е r а di. А z о tli o‘g‘itl а r ekish bil а n bir v а qtd а 20 kg, o‘suv d а vrid а birinchi v а ikkinchi suvd а n о ldin 90 kg d а n b е ril а di. Q а nd l а vl а gi k е ng q а t о rl а b ekil а di, q а t о r о r а si 60-70 sm bo‘l а di, o‘simlikl а r о r а si 12-20 sm а tr о fid а bo‘l а di. Ko‘p urug‘li n а vl а rd а n g е kt а rig а 20-25 kg, bir urug‘likl а rd а 12-15 kg. а tr о fid а 3-4 sm chuqurlikd а m а rt о yid а ekil а di. Urug‘ SPCH-6 m, s а bz а v о t v а s е yalk а l а rid а ekil а di. L а vl а gini а niq ekishd а SST-12 А , SST-12V s е yalk а v а T-70S, MTZ, YUMZ tr а kt о rl а rid а n f о yd а l а nishi mumkin. O‘suv d а vrid а tupr о q n а mligi 70% а tr о fid а s а ql а b turilishi k е r а k. L а vl а gi 6-12 m а rt а ch а sug‘ о ril а di, h а r sug‘rishd а 600-800 m 3 suv s а rfl а n а di. H а r sug‘ о rishd а n k е yin q а t о r о r а sig а ishl о v b е ril а di. O‘suv d а vrid а k а s а llik v а z а r а rkun а nd а l а rg а q а rshi kur а sh muhim bo‘lib his о bl а n а di. Q а nd l а vl а gi yig‘ishd а n о ldin о ktyabr ь , n о yabr ь о yl а rid а b а rgi KIR-1,5 d а o‘rib о linib, ildizm е v а si MTZ-80 yoki MTZ-60 tr а kt о rl а rg а o‘rn а tilg а n m ах sus l а vl а gi ko‘t а rgich yoki g‘o‘z а p о ya k о vl а gichl а rd а yig‘ishtirib о l а dig а n z а m о n а viy k о mb а ynl а r m а vjud. Ildizm е v а ni s а ql а ydig а n usul: chuqurligi 50-70 sm, k е ngligi 150-200 sm, uzunligi h о sil miqd о rig а q а r а b t а yyorl а ng а n ха nd а kl а rg а qo‘shib s а ql а n а di. L а vl а gi - 3 0 Sd а muzl а ydi, muzl а b q о lg а ni q а yt а ishl а tishg а yar а m а ydi. Urug‘ о lish uchun birinchi yilgi o‘suv d а vrid а urug‘b о p l а vl а gi ( о n а lik l а vl а gi) е tishtiril а di yoki k е ch kuzd а , kuzning b о shl а nishid а urug‘ ekib k е yingi yil urug‘ yig‘ishtiril а di. D а stl а b elit а urug‘chilik yoki urug‘chilik х o‘j а likl а rid а elit а v а birinchi r е pr о duktsiyali urug‘ е tishtiril а di. Bu yuq о ri sif а tli urug‘l а r ekilib о n а lik ildizm е v а е tishtiril а di. О n а lik ildizm е v а е tishtirish uchun urug‘ m а rt о yi ох irid а ekil а di, bir m е trg а 20-35 d о n а urug‘ ekil а di. О n а lik ildizm е v а е tilg а nd а bir m е trd а 12 t а o‘simlik bo‘lishi k е r а k, bir g е kt а rg а 140-180 ming tup o‘simlik bo‘l а di. О n а lik ildizm е v а m а yd а r о q bo‘l а di, 250-300 gr. B а h о rd а urug‘lik l а vl а gi VPT-4, VPS-2,8 rusumli m а shin а l а rd а o‘tq а zil а di, g е kt а rig а 16-20 ming ildizm е v а o‘tq а zil а di. Ildizm е v а l а r ya х shi o‘g‘itl а nib, sug‘ о rilib, q а t о r о r а l а ri ishl а nishi sh а rt. M е v а l а rni 40-50% jig а r r а ngg а kirg а nd а JRB-4,2, JRB-4,2P yord а mid а o‘ril а di v а 5-6 kund а n k е yin yanchil а di. S а ql а n а dig а n urug‘ning n а mlishi 13% d а n о shm а sligi k е r а k. Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Otaboyeva H. va boshqalar. “O`simlikshunoslik”. Toshkent, Mehnat, 2000 y. 2. Beshimova Sh., Salimova L. “O`simlik mahsulotlari etishtirish texnologiyasi va ekologiya”. Toshkent, O`zbekiston, 1994 y. 3. Вавилов П . П . “ Растениеводство ”. М . Агропромиздат . 1986 г . 4. Посыпанов Г . С . “ Растениеводство ”. М . “ Колос ”, 1997 г . 5. Bo`riyev H. va boshqalar. “Don mahsulotlarini saqlash va qayta ishlash”. Toshkent, Mehnat, 1997 y. 6.Chirkov V.N. “O`simlikshunoslik”. Toshkent, O`zbekiston, 1994 y. 7. Керефов К . Н . “ Биологические основы растениеводство ”. Высшая школа . М . 1982 г . 8. www . ziyonet . uz

Похожие

Mоyli ekinlаr
Tugаnаkmеvаli ekinlаr
Tоlаli ekinlаr
«Yashil konveyyer. Yem-xаshаk ekinlаrni qo`shib, tаkroriy vа orаliq ekin sifаtidа ekish»
«Dehqonchilik tizimi vа аlmаshlаb ekish. Begonа o`tlаr vа ulаrgа qаrshi kurаsh chorаlаri»