Talabalar fan olimpiadalari talabalardan ishlari talabalarning ijodkorlik ishlari ilmiy yo‘nalishdagi kurs ishlari (loyihalari) va bitiruv malakaviy ishlari - Архтектура - Рефераты

Talabalar fan olimpiadalari talabalardan ishlari talabalarning ijodkorlik ishlari ilmiy yo‘nalishdagi kurs ishlari (loyihalari) va bitiruv malakaviy ishlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

87.5 KB

Talabalar fan olimpiadalari talabalardan ishlari talabalarning ijodkorlik ishlari ilmiy yo‘nalishdagi kurs ishlari (loyihalari) va bitiruv malakaviy ishlari Reja : 1. O‘quv fanlaridan talabalar olimpiadalari. 2. Talabalarning mustaqil va Ilmiy ishlari. 3. Ilmiy yo‘nalishdagi kurs ishlari (loyihalari) va bitiruv malakaviy ishlari .

Tayanch iboralar Fan, olimpiada , konkurs , ratsionalizatorlik , ijodkorlik , kurs ishlari , bitiruv malakaviy ishlari , ta’lim, rag‘batlantirish, bosqich , urin. 1. Oliy ta’lim muassasalari talabalari respublika fan olimpiadasi to‘g‘ri s idagi nizom qabul qilingan. Maskur Nizom O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qo nuni ha mda Kadrlar tayyorlash milliy dasto‘rining 4.5-bandi talablariga muvof iq O‘zbekiston Respublikasi hududida faoliyat ko‘rsatayotgan davlat oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan talabalar orasidan bilimning tegipshi sohalari va fanning aniq yo‘nalishlari bo‘yicha o‘ z tabiiy qobiliyatlarini namoyon etish va rivojlantirish, o‘zlarining noyob iste’dodlarini ro‘yobga chiqarish uchun keng imkoniyatlar yaratish maqsadida Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan har yili fanlar bo‘yicha o‘tkaziladigan talabalar respublika fan olimpiadasini tashkil etish va o‘tkazish tartibini belgilaydi. Olimpiadani tashkil etish va o‘tkazish ikki bosqichdan iborat. -I bosqich h ar joriy yilning mart-aprel oylarida barcha OTMlarida utkaziladi. - II bos q ich vazirlikning buyrug‘i bilan belgilangan muddatida tegishli fanlardan olimpiadani tashkil etish va o‘tkazishga mas’ul etib belgilangan OTMlarida o‘tkaziladi. Olimpiadani qaysi bos q ichidan qat’iy nazar olimpiadaning I bo sqi chida birinchi o‘rinni egallagan talaba II bosqichda ishtirok etish huquqiga ega. Olimpiadaning ikkinchi bosqichi o‘tkaziladigan oliy ta’lim muassasani h ar uch yilda o‘zgartirib turish tavsiya etiladi. OTM I bosqichida birinchi o‘rinni egallagan talabalar haqidagi ma’lumotni II bos q ich boshlanishdan kamida 10 kun oldin II bosqich olimpiadasini o‘tkazadigan tegishli OTMlariga etkazadi. Olimpiadaning ikkinchi bosqichi vazirlik buyrug‘ida ko‘rsatilgan OTMlarda o‘tkaziladi. Ularni samarali o‘tkazish maqsadida mas’ul OTM rektori rahbarligida Ishchi tashkiliy qo‘mita tuziladi. Vazirlik tomonidan belgilangan mas’ul vakil va olimpiada o‘tkaziladigan OTMda tuzilgan Ishchi tashkiliy qo‘mitaga ishtirok etuvchi OTMlari vakillari tomonidan tegishli fandan o‘ z variantlarini olimpiada boshlanishidan bir kun

avval takdim etadi. Takdim etilgan variantlardan vazirlik tomonidan belgilangan mas’ul vakil ha mda olimpiada o‘tkaziladigan OTMning Ishchi tashkiliy qo‘mitasi yangi uchtadan kam bo‘lmagan variantlarni uch nusxada tuzadi va konvertlarga joylashtirib muxrlaydi. Q ura tashlash yo‘li bilan konvertlardan bittasi tanlab olinadi. Olimpiadaning II bos q ichi kamida 4 ta turdan iborat bo‘ladi: ijodiy ish tayyorlash; yozma ish yoki ama l iy, laboratoriya topshiri q larni bajarish (yoki matn tarjima q ilish); test topshiriqlarini bajarish; og‘zaki topshiriqlar bo‘lib, h ar bir tur 100 balllik tizimda Hakamlar h ay’ati a’zolari tomonidan baholanadi. . Baholarning o‘rtachasi hisoblanib, talabaning shu turdan olgan bali aniqlanadi. Talabaning 4ta tur bo‘yicha natijasi asosida egallagan o‘rni belgilanadi. Olimpiadaga umumiy rahbarlikni Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vaziri buyrug‘i bilan tasdiqlanga n Vazirlik tashkiliy qo‘mitasi amalga oshiradi. Tashkiliy qo‘mitaga Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining (birinchi) o‘rinbosari raislik siladi va a’zolari soni 21 kishidan oshmagan holda uning tarkibiga quyidagi tashkilotlardan vakillar kiritiladi: Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi xdmda Oliy va o‘rta maxsus, kasb- xunar ta’limini rivojlantirish markazining mas’ul xodimlari; olimpiadaning II bosqichini o‘tkazuvchi oliy ta’lim muassasalari rektorlari; ” ‘ jamoat tashkilotlari vakillari. Vazirlik tashkiliy k;umitasi quyidagi ishlarni amalga oshiradi: olimpiadaning II bosqichi o‘tkaziladigan joylari va muddatini belgilash; ‘ olimpiadaning I-II bosqichlarini joylarda tashkil etilishi, o‘tkazilishini muvof щ lashtiri щ , bop щ arish va nazorat qilish; olimpiadaning o‘tkazilishini ommaviy axborot vositalarida yoritishni tashkil qilish. Talabalar fan olimpiadasi -. talabalarning oliy ta’lim muassasasida fanlar va kasbiy tayyorgarlik bo‘yicha olgan bilimlarini ijodiy qo‘llash, o‘ z iqtidorlarini

namoyon etishga qaratilgan mutaxasislik va umumkasbiy fanlardan ommaviy ravishda o‘tkaziladigan intellektual tanlov; olimpiada tarkibiga kiritilgan umumkasbiy va mutaxasislik fanlari - talabalar fan olimpiadasi tarkibiga kiradigan fanlar tayanch OTM tomonidan turdosh OTM bilan o‘zaro kelishilgan holda belgilanadigan fanlar turkumi;' olimpiada topshiriqlarini baholash mezonlari - talabalar fan olimpiadasida g‘oliblarni aniqdash uchun berilgan topshiriklarga javoblarning qiymatini belgilovchi baho, o‘lchov yoki daraja. Respublika hududida faoliyat ko‘rsatayotgan davlat oliy ta’lim muassasalarida (keyingi o‘rinlarda - OTM) tahsil olayotgan talabalar orasida mazkur nizomda belgilangan talablar asosida Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan har yili fanlar bo‘yicha Oliy ta’lim muassasalari talabalari respublika fan olimpiadasi (keyingi o‘rinlarda — Olimpiada) o‘tkaziladi. Olimpiadaning maqsadi: muayyan fan bo‘yicha respublikaning barcha OTM talabalar orasidan mutaxasislik va umumkasbiy fanlari bo‘yicha iqtidorli, qobiliyatli va iste’dodlilarni aniqdash, ulardagi ijodiy qobiliyatlarning ro‘yobga chiqishiga ko‘maklashish va qo‘llab-quvvatlash. Olimpiadaning asosiy vazifasi sifatida quyidagilar belgilangan: - Respublika hududida faoliyat ko‘rsatayotgan davlat oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan talabalar orasidan eng iqtidorlilarini aniqlash, qobiliyatlarini yanada rivojlantirish maqsadida olimpiada o‘tkazish; - OTMda iqtidorli talabalar bilan ishlashni takomillashtirish va rivojlantirish; - OTMdagi o‘quv-tarbiya jarayonining zamonaviy talablar darajasiga ko‘tarilishini ta’minlash, fan o‘q ituvchilarining pedagogik mahoratini oshirish, q obiliyatli va iste’dodli talabalarni tayyorlash va tarbiyalashga qaratilgan ijodiy izlanishlari bo‘yicha mehnatini rag‘batlantirish; - talabalar uchun o‘quv mashg‘ulotlarini tashkillashtirishda zamonaviy pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari hamda interaktiv usullarini tadbiq etilishini takomillashtirish, ijodiyotini rivojlan tirish; - olimpiadaning g‘oliblari orasidan xal q aro fan olimpiadalarida

mamlakatimiz sharafini himoya q ilish uchun respublika terma jamoasiga nomzodlar tarkibini shakllantirish; “ talabalarning bilim va q obiliyat, iqtidori va iste’dodini namoyish etish or q ali ular tahsil olayotgan oliy ta’lim muassasasida ta’lim-tarbiya jarayonini samarali olib borilayotganligini ko‘rsatish. Olimpiada mutaxasislik va umumkasbiy fanlari bo‘yicha alohida o‘tkaziladi! Olimpiada tarkibiga kiritilmagan mutaxasislik fanlaridan turdosh OTM bilan o‘zaro kelishilgan holda musoba q a o‘ tka zi ladi. Musobaqani o‘tkazishni muvofiqdashtirish, g‘oliblarni rag‘batlantirish muayyan fan bo‘yicha olimpiadaning II bosqichini o‘tkazadigan OTM tomonidan amalga oshiriladi. Olimpiadaning I bosqichi h ar bir OTMda Vazirlik belgilagan muddatda o‘tkaziladi. uning yuqori saviyada o‘tkazilishiga shaxsan OTM rektori mas’ul. Olimpiadaning I bosqichin i o‘tkazish uchun OTMda Ishchi tashkiliy qo‘mita tuziladi. Uning tarkibi rektor buyrug‘i bilan tasdiqdanadi va quyidagilardan iborat bo‘ladi: - Rektor (Rais); - Ilmiy ishlar bo‘yicha prorektor (Rais o‘rinbosari); - Iqtidorli talabalar bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i (Mas’ul kotib); A’zolari: - Ma’naviyat va ma’rifat ishlari bo‘yicha prorektor; - O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor; - O T M “Kamolot” yoshlar ijtimoiy h arakati boshlang‘ich tashkiloti vakili; - Fakultet dekanlari, OTMning etakchi olimlari va mutaxasislari; “ Jamoat tashkilotlari va xomiy tashkilotlar vakillari. Olimpiadaning I bos q ichida OTM tomonidan olimpiada qatnashchilarining bilimlarini baholash mezonlari ishlab chiqiladi va rektor tomonidan tasdiqlanadi. Olimpiada o‘tkaziladigan mutaxasislik va umumkasbiy fanlar bo‘yicha I bosqich topshiriqlari fan dasturiga mos holda, tegishli kafedralar tomonidan ko‘p variantli qilib tuziladi va OTM Ishchi tashkiliy qo‘mitasiga topshiriladi. Ishchi tashkiliy qo‘mita mavjud variantlar asosida yangi variantlarni tuzadi. Variantlar

maxfiyligini ta’minlagan h olda olimpiadaning tegishli turi boshlanish vaqtiga qadar maxsus seyfda sakdanadi va olimpiadaning tegishli turi boshlanishidan oldin ha kamlar h ay’atiga topshiradi. Olimpiadaning I bosqichi quyidagicha amalga oshirilishi tavsiya etiladi: - ijodiy ish tayyorlash; - yozma ish yoki amaliy, laboratoriya topshiriqlarini bajarish (yoki matn tarjima qilish); - test topshiriqlarini bajarish; - og‘zaki topshiriqlarni bajarish. Ijodiy ishni tayyorlash tartibi va muddatlari OTM tomonidan belgilanadi. Olimpiadaning I bosqichi natijalari OTMning Kengashida muxokama etiladi. Fakat 1-o‘rinni egallagan g‘oliblarni olimpiadaning II bosvdchida kdtnashishi to‘g‘risida qaror kdbul ^ilinadi. Oldingi o‘quv yillaryda II bossich olimpiadasida kdtnashib birinchi, ikkinchi va uchinchi o‘rinlarni egallagan iqtidorli talabalar ushbu fan bo‘yicha olimpiadada qayta qatnashishi mumkin. Olimpiada II bosqichi Vazirlik buyrug‘i bilan mas’ul etib belgilangan OTMlarida tashkil etiladi va o‘tkaziladi. Olimpiada II bosqichini o‘tkazuvchi OTMlarning Ishchi tashkiliy qo‘mitasi tarkibi rektor buyrug‘i bilan tasdi q lanadi va quyidagilardan iborat bo‘ladi:‘ - Rektor (Rais); - Ilmiy ishlar bo‘yicha prorektor (Rais o‘rinbosari); Iqtidorli talabalar bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i (Mas’ul kotib); A’zolari: - Ma’naviyat va ma’rifat ishlari bo‘yicha prorektor; - O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor; - ishtirok etayotgan OTM vakillari; - OTM «Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakati boshlang‘ich tashkiloti vakili; - Vasiylar kengashi, jamoat va xomiy tashkilotlar vakillari. Olimpiadaning II bosqichini talab darajasida o‘tkazish mas’uliyati OTM

rektorlari zimmasida bo‘ladi. Vazirlik tashkiliy qo‘mitasi II bosqichning o‘tkazilishini muvofiqlashtirish uchun mas’ul vakillarni xizmat safariga yuboradi va ular joylarda umumiy nazoratni amalga oshiradi. Olimpiadaning II bosqichini o‘tkazuvchi OTM Ishchi tashkiliy qo‘mitasinipg vazifalari: - olimpiadaning II bosqichini mazkur Nizom talablari asosida tashkil etish, olimpiadaning o‘tkazilish jarayonini nazorat qilish va Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiga hisobot berish; olimpiada ishtirokchilarini kutib olish, joylashtirish, ovqatlantirishni tashkil etish, zarur hollarda tibbiy xizmat ko‘rsatish va kuzatishni tashkil qilish; - ishtirokchilar va jamoa rahbarlarini olimpiada Nizomi, o‘tkazish tartibi, q a t nashchilar bilimini baholash mezonlari bilan tanishtirish; - olimpiadaning ilmiy-uslubiy jihatdan yuqori saviyada, adolat va oshkoralik mezonlari asosida o‘tkazilishini ta’minlash; - olimpiada jarayonida r o‘ y berishi mumkin bo‘lgan tashkiliy, texnik nosozliklar va anglashilmovchiliklarning oldini oladi, ularni bartaraf etish choralarini ko‘radi; - olimpiada natijalarini o l impiada ishtirokchilari va OTM mutasaddi vakillari ishtirokida e’lon qilish, zarur h ollarda ishtirokchilar va qatnashuvchi OTMlari mutassaddi vakillari savollariga javob berish, ularning e’tirozlarini ko‘rib chiqib o‘rnatilgan tartibda bartaraf etish; olimpiada o‘tkazilayotgan fanlar bo‘yicha II bosqich topshiriq l ari fan dasturiga mos h olda tegishli OTM vakillari tomonidan takdim etilgan variantlar asosida Vazirlikning vakili bilan birgalikda OTM tashkiliy qo‘mitasi yangi variantlarni tuzish. Maxfiyligini ta’minlagan holda olimpiadaning tegishli turi boshlanadigan vaqtga qadar maxsus seyfda saqlash va olimpiadaning tegishli turi boshlanishidan oldin h akamlar hay’atiga topshirish; - olimpiadada qatnashuvchi talabalar ishtirokida tadbirlarni tashkil etish, kafedra va dekanatlarda “Bilimlar kuni” ruknida madaniy tadbirlarni o‘tkazish; - tarixiy-madaniy yodgorliklar, muassasalar va muzeylarga sayoxatlar tashkil

etish; olimpiada g‘oliblarini va qatnashuvchi oliy ta’lim muassasasi jamoasi rahbarlarini takdirlash hamda rag‘batlantirish, Olimpiadaning II bosqichida ishtirokchi quyidagi ishlarni amalga oshirishi tavsiya etiladi: - ijodiy ish tayyorlash; - yozma ish yoki amaliy, laboratoriya topshiriqlarni bajarish (yoki matn tarjima qilish); - test topshiriqlarini bajarish; - og‘zaki topshiriqlarni bajarish. Ijodiy ish olimpiada o‘tkazilayotgan muayyan mutaxasislik yoki umumkasbiy fanlar doirasidagi mavzu yuzasidan bajariladi. Olimpiada o‘tkaziladigan joyga ishtirokchilarni olib kelish va olib ketish, ularning yo‘llardagi harakatla n ish xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha barcha mas’uliyat qatnashuvchi OTMlari rektorlari va ular tomonidan tayinlangan mas’ullar zimmasiga yuklatiladi. Olimpiada II bosqichining o‘tkazilishi yuzas i dan qatnashuvchi talabalardan, jamoa rahbarlaridan natija e’lon qilinga n dan so‘ng 4 soat ichida tushgan yozma ishkoyat va arizalar Tashkiliy qo‘mita va Ha kamlar hay’ati tomonidan olimpiada jarayonida bevosita joyida h al etiladi. Belgilangan muddatdan kechiqib bildirilgan e’tirozlar va shikoyatlar ko‘rib chiqilmaydi. Olimpiada o‘tkazilish jarayonida o‘rnatilgan tartib qoidalarga amal kilmagan talaba Hakamlar hay’ati qarori bilan olimpiadadan chetlashtiriladi. Bu haqda tegishli dalolatnoma tuziladi va uni Hakamlar hay’ati raisi va a’zolari hamda tartib qoidaga amal kilmagan talaba tomonidan imzolanadi. Olimpiada g‘oliblarini aniqlash va takdirlash: I bosqichda OTM tashkiliy qo‘mitasi q arori natijalariga asosan; II bosqichda mutasaddi OTM tashkiliy qo‘mitasi qaroriga k o‘ ra amalga oshiriladi. "

Olimpiadaning II bosqichi g‘oliblarining soni h ar bir fan bo‘yicha quyidagicha belgilanadi: - 1 o‘rin - bir nafar; - 2 o‘rin - bir nafar; - 3 o‘rin - bir nafar. Olimpiada IT -bosqichini o‘tkazuvchi OTM tashkiliy qo‘mitasi tomonidan bajargan ishlar bo‘yicha dastlabki ma’lumotnomani (Hakamlar ha y’atining xulosasi, Mutasaddi OTM qarori va h-k.) elektron ko‘rinishda (shrift - Times New Roman , 14) ha mda qog‘ozda rasmiylashtirilgan holda Vazirlik tashkiliy qo‘mitasining mas’ul vakiliga olimpiada tugagan kunining o‘zidayo q topshiriladi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi huzuridagi Oliy va o‘rta maxsus, kasb-xunar ta’limini rivojlantirish markazi mazkur Nizom asosida q uyidagilarni bajaradi: - olimpiada hisobotini tahlil qiladi; - olimpiadaning joriy yilda tashkil etilishi, o‘tkazilishi va yakuni haqida tahliliy ma’lumotnomani Vazirlikka takdim etadi. Olimpiadaning II bosqichida 1-o‘rinni egallagan talaba Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining birinchi darajali diplomi va yuqori stipendiyaning besh karra mikdorida pul mukofoti bilan takdirlanadi. Olimpiadaning II bosqichi da 2-o‘rinni egallagan talaba vazirlikning ikkinchi darajali diplomi hamda yuqori stipendiyaning turt karra mikdorida pul mukofoti bilan takdirlanadi. Olimpiadaning II bosqichida 3-o‘rinni egallagan talaba vazirlikning uchinchi darajali diplomi va yuqori stipendiyaning uch karra mikdorida pul mukofoti bilan takdirlanadi. Olimpiadani o‘tkazishda faol katvashgan tashkilotchilar, ilmiy rahbarlari OTM hamda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim Vazirligining tegishli buyrug‘i asosida rag‘batlantiriladi. Olimpiadaning II bosqichida birinchi, ikkinchi va uchinchi o‘rinni egallagan talabalarning ilmiy rahbarlari bir oylik maosh

mikdorida pul mukofoti bilan takdirlanadi. Olimpiadaning II bosqichi g‘oliblari, ularning ilmiy rahbarlariga beriladigan pul mukofotlari uz OTMlari byudjetdan tashqari mablag‘i hisobidan amalga oshiriladi. Olimpiadaning I, II bosqichini o‘tkazish xarajatlari OTMlarning Ishchi tashkiliy qo‘mitasi ishlab chi qilib smeta asosida joylarda byudjetdan tashqari mablag‘lar hisobidan q oplanadi. Olimpiada II bosqichida ishtirok etadigan talabalarning va ularni kuzatib kelgan o‘qituvchilarning y o‘ l xarajatlari o‘ z OTMlari tomonidan to‘lanadi. Olimpiadani tashkil qilish va o‘tkazish xarajatlari smetasini OTM tashkiliy qo‘mitalari ishlab chiqadi xdmda OTM Kengashi tomonidan tasdi^lanadi. 2. Ijodiy ish topshiriqlari - ijodiy ish olimpiada o‘tkazilayotgan muayyan mutaxasislik yoki umumkasbiy fanlar doirasidash mavzu yuzasidan bajariladigan va talabalar ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan topshiriqlar majmuasi; yozma ish yoki amaliy topshiriqlar - fan dasturida belgilangan talabalar bilimini baholashning tayanch qonuniyatlariga asoslangan, o‘tilgan fanlarga nisbatan ijodiy yondashish, mustaqil fikrlash, o‘z bilimini doimiy r avishd a oshirish, adabiyotlardan keng foydalanish, o‘z fikrlarini yozma ravishda aniq va lo‘nda ifodalab berish hamda takdim etish kabi xususiyatlarini o‘zida mujassamlantirgan topshiriqlar majmuasi; laboratoriya topshiriqlari - talabalar o‘zlashtirilgan nazariy bilimlarni amalda qo‘llashga qaratilgan topshiriqlar majmuasi; test topshiriqlari - talabalar a ql iy rivojlanishini aniqdash maqsadida ishlatiladigan, muqobil echimlari ko‘rsatilgan, tezkor aniqdashga qaratilgan standart topshiriqlar majmuasi; og‘zaki topshiriqlar - dialog orqali talabaning qobiliyatini aniqdashga qaratilgan og‘zaki topshiriqlar majmuasi; Ilmiy yo‘nalishdagi kurs ishlari (loyihalari) va bitiruv malakaviy ishlari. Axborot va bilimlar doirasi tez sur’atlar bilan kengayib borayotgan hozirgi

sharoitda barcha ma’lumotlarni faqat dars mashg’ulotlari paytida talabalarga yetkazib bo’lmaydi. 1. Tajribalar shuni ko’rsatadiki, talaba mustaqil ravishda shug’ullanganda va o’z ustida ishlagandagina bilimni chuqur o’zlashtirishi mumkin. Talabalarning asosiy bilim, ko’nikma va malakalari mustaqil ta’lim jarayonidagina shakllanadi, ularda mustaqil faoliyat ko’rsatish qobiliyati rivojlanadi hamda ijodiy ishlashga qiziqish paydo bo’ladi. Shuning uchun talabalarning mustaqil ta’lim olishlarini rejalashtirish, tashkil qilish va amalga oshirish, buning uchun barcha zaruriy imkoniyatlarni yaratish oliy ta’limning asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi. Talaba mustaqil ishi (TMI) - muayyan fandan o’quv dasturida belgilangan, talaba tomonidan o’zlashtirishi lozim bo’lgan bilim, ko’nikma va malakaning ma’lum bir qismi bo’lib, fan o’qituvchisi maslahati va tavsiyalari asosida auditoriyada va auditoriyadan tashqarida bajariladigan tizimli faoliyatdir. O’qishning boshlang’ich bosqichlarida TMI ni tashkil etish Siz talabalar uchun bir oz qiyinroq kechadi. Chunki Siz ta’lim olish jarayonida o’z mustaqil faoliyatingizni tashkil qilishni deyarli bilmaysiz. Ma’lumotlarni qaysi manbadan, qanday qilib topish, ularni tahlil qilish, eng zarurlarini ajratib olish va tartibga solish, konspektlashtirish, fikringizni aniq va yorqin ifodalash, vaqtingizni to’g’ri taqsimlash, o’z aqliy va jismoniy imkoniyatlaringizni to’g’ri baholash Siz uchun katta muammo bo’ladi. Siz hali mustaqil ta’lim olishga ruhan tayyor emassiz. Shuning uchun Sizdan katta mas’uliyat va intilish talab qilinadi. Odatda talaba mustaqil ishini tashkil etishda quyidag i shakllardan foydalaniladi: • fanga oid ayrim mavzularni o’quv adabiyotlari yordamida o’zlashtirish, o’quv manbalari bilan ishlash • amaliy, seminar va laboratoriya mashg ’ ulotlariga tayyorgarlik ko’rib kelish • ma’lum mavzu bo’yicha referat tayyorlash • kurs ishi va loyihalarni bajarish • bitiruv malakaviy ishi va magistrlik dissertatsiyasi uchun materiallar to’plash. • h isob-kitob va grafik ishlarini bajarish

• maket, model va badiiy asarlar ustida ishlash • amaliyotdagi mavjud muammoning y echimini topish, test, munozarali savollar va topshiri q lar tayyorlash • ilmiy maqola, tezis va ma’ruzalar tayyorlash. • uy vazifalarini bajarish va bosh q alar. 3. Talabalar ikkinchi kursdan boshlab hisob-grafik ishlari, umukasbiy fanlardan kurs ishlari va loyixalarini bajarishda kirishadilar. Bu kurs ishlari va loyixalari yo’nalishining o’quv rejasidan kursatib o’tilgan kurs ishlari har bir fanning ma’lumot bir nazariy qismi tugagagndan sung, amaliy kunikma olish maqsadida talabalarga topshiriq kurinishida boriladi. Topshiriqda kurs ishining mavzuni,bajarish uchun kerakli ma’lumotlar, topshirish muddati, tushuntirish xatining mazmuni, hamma, grafik qismi tarkibi va adabiyotlar ruyxati berildi. Bundan tashqari talabalarga kurs ishini bajarish uchun uslubiy ko’rsatma ham berilad. Kurs ishlari va loyixalarini talabalarga byerishda, ularning iqtidori, qobiliyati e’tiborga olinadi. Buning uchun bu talabalarga ilmiy yoki hayotga tadbiq etilishi mumkin bo’lgan masalasi hal qilishga ko’rsatilagn bo’lishi mumkin. Uchinchi kurs talabalarga kurs ishi yoki loyixa mavzularini turtinchi kurs oxirida bojarilgan bitiruv malakaviy ish mavzulariga moslab berishlishi ham mumkin. Bitiruv malakaviy ishlar, diplom loyixalari tegishli “Nizom” asasida bojoriladi. Nizomda diplom loyixalarining tushuntirish xati 10-15 ming so’zdan iborat bulishi, grafik qism esa 5-6 varaq A-2 formatli qog’ozda bajarilishi kerak. Fanning xususiyati, talabalarning bilim darajasi va qobiliyatiga qarab tanlangan hamda ishchi o’quv dasturiga kiritilgan alohida mavzular talabalarga mustaqil ravishda o’zlashtirish uchun topshiriladi. Bunda mavzuning asosiy mazmunini ifodalashga va mazmunini ochib berishga xizmat qiladigan tayanch iboralar, e’tibor qaratilishi lozim bo’lgan momentlarni aniqlashtirishga va mavzuni tizimli bayon qilishga xizmat qiladigan savollar, asosiy adabiyotlar va axborot manbalari ko’rsatiladi. Topshiriqni bajarish jarayonida talabalar mustaqil ravishda o’quv adabiyotlaridan foydalanib ushbu mavzuni konkretlashtiradilar, tayanch

iboralarning mohiyatini anglagan holda mavzuga taalluqli savollarga javob tayyorlaydilar. Zarur hollarda (o’zlashtirish qiyin bo’lsa, savollar paydo bo’lsa, adabiyotlar yetishmasa, mavzuni tizimli bayon eta olmasa va h.k.) o’qituvchidan maslahatlar oladilar. Mustaqil o’zlashtirilgan mavzu bo’yicha tayyorlangan matn kafedrada himoya qilinadi. Talabaga qiyinchilik darajasi uning shaxsiy imkoniyatlari, qobiliyati va bilim darajasiga muvofiq bo’lgan biror mavzu bo’yicha talabaga referat tayyorlash topshiriladi. Bunda talaba asosiy adabiyotlardan tashqari qo’shimcha adabiyotlardan (monografiyalar, ilmiy, uslubiy maqolalar, internet tarmog’i, elektron kutubxona materiallari va h.k.) foydalanib, materiallar yig’adi, tahlil qiladi, tizimga soladi va mavzu bo’yicha imkon darajasida to’liq, keng ma’lumot berishga harakat qiladi. Zarur holda o’qituvchidan maslahat va ko’rsatmalar oladi. Yakunlangan referat kafedrada ekspertlar ishtirokida himoya qilinadi. Talabaga muayyan mavzuni bayon qilish va yaxshiroq o’zlashtirish uchun yordam beradigan ko’rgazmali materiallar (jadvallar, chizmalar, rasmlar, xaritalar, maketlar, modellar, grafiklar.) tayyorlash topshiriladi. Mavzu o’qituvchi tomonidan aniqlanib, talabaga ma’lum ko’rsatmalar, yo’l-yo’riqlar beriladi. Ko’rgazmali vositalarning miqdori, shakli va mazmuni talaba tomonidan mustaqil tanlanadi. Bunday vazifani bir mavzu bo’yicha bir necha talabaga berish mumkin. Talabaga biron mavzu bo’yicha (mavzuni talabaning o’zi tanlashi ham mumkin) ilmiy (referativ) xarakterda maqola, tezis yoki ma’ruza tayyorlanishi topshirilishi mumkin. Bunda talaba o’quv adabiyotlari, ilmiy-tadqiqot ishlari, dissertatsiyalar, maqola va monografiyalar hamda boshqa axborot manbalaridan mavzuga tegishli materiallar to’playdi, tahlil qiladi, zarurlarini ajratib olib tartibga soladi, shaxsiy tajribasi va bilimi, ilmiy natijalariga asoslangan holda qo’shimchalar, izohlar kiritadi, o’z nuqtai-nazarini bayon etadi va asoslaydi. Bunda talaba o’qituvchi bilan hamkorlikda ishlaydi. Tayyorlangan maqola, tezis yoki ma’ruza kafedrada himoya qlinadi. Talabalar musta q il ishin i shartli ravishda ikkiga ajratish mumkin:

Auditoriyada amalga oshiriladigan TMIlari. O’tilgan mavzuni qayta ishlash, kengaytirish va mustahkamlashga oid topshiriqlar bajariladi. Auditoriyadan tash q arida amalga oshiriladigan TMIlari. O’quv dasturidagi ayrim mavzularni mustaqil holda o’zlashtirish, uyga berilgan vazifalarni bajarish, amaliy va laborotoriya ishlariga tayyorgarlik ko’rib kelish, ijodiy va ilmiy-tadqiqot xarakteridagi ishlar va h.k.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. / Toshkent; “O‘zbekiston”, 1992y. 3 7 b. 2. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi. / Toshkent; “ O‘zbekiston”,1997y. 3 0 b. 3. Oliy ta’lim me’yoriy xujjatlari /Toshkent;2013 y. I.II qism. 3. Oliy ta`lim muassalarida talabalar bilbmini nazorat qilsh va baholashninig reyting tizmi to`g`risidagi Nizom Toshkent / 2009 yil 3 sentabr. 4. “Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar” O’z.Res. Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirlining 2005 yil 21 fevraldagi 34- sonly buyrug’i. 6. Kasb ta`limi (Bino va inshooatlar qurilishi, amaliy vat a`sviriy san`at) yo`nalishlari bo`yicha diplom loyihasini bajarish uchun uslubiy ko`rsatma/SamDAQI Samarqand . 2013 yil-28 b 7. Oliy ta`lim muassasalarida bitiruvchilarning yakuniy davlat attestasiyasi to`g`risidagi “Nizom”/ 2003 yil №160 son.

Похожие

Ta’lim yunalishlari va mutaxasisliklar o'quv rejasi nazariy va amaliy ta’lim talaba tanlovi fanlari

Institut talabalarning huquq va majburiyatlari talabalarning odob-axloq normalari talabalarning ichki tartib-qoidalari

Loyihalash asoslari

Axborot resurs markazi axborot resurs markazining ichki tartib qoidasi va unga amal qilish

Muzey va ko‘rgazma binolari