Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги ер ва бино-иншоотлар хатлови - Архтектура - Рефераты

Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги ер ва бино-иншоотлар хатлови

Загружено в:

23.11.2022

Скачано:

0

Размер:

6002.85546875 KB

Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги ер ва бино- иншоотлар хатлови Режа: 1. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларида хатлов ўтказиш тартиби 2. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктлари чегараларини аниқлаш ва белгилаш.. 3. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги ер участкаларини хатловдан ўтказиш 4. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги бино-иншоотлар хатловини ўтказиш 5. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги тарихий худудлар ва бино- иншоотлар хатловини ўтказиш 6. Ер участкасига ва бино-иншоотларга бўлган муҳофаза зоналари хатлови 7. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларида ялпи хатлов ўтказиш Хатлов натижаларини умумлаштириш, кўриб чиқиш, келишиш ва тасдиқлаш

1. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларида хатлов ўтказиш тартиби Кўчмас мулкни (ер участкаларини, бино ва иншоотларни) хатловдан ўтказиш ишлари қуйидаги умумий ҳолларда амалга оширилади: -аҳоли пунктларини иморатлари бор бўлган янги ерларни ажратиб берган ҳолда режалаштириш билан боғлиқ ишларда; -қурилиш объектларини фойдаланишга топширишда – фойдаланиш учун қабул қилинадиган бино ва иншоотлар барча элементларининг ҳақиқий ҳолати ҳамда барча лойиҳа параметрларидан четга чиқишлар тўғрисида тўлақонли маълумотлар олиш мақсадида; -кўчмас мулкни бошқариш мақсадида маълумотлар банкини яратишда – ҳудудлар чегараларида барча кўчмас мулк объектларини: асосий (режавий) ва жорий (сўнгги маълумотларни доим тегишли даражада тутиш мақсадида) инвентаризациялаш ишлари амалга оширилади; -кўчмас мулкни олишга тайёргарликда – айрим конструкция ва элементларнинг жисмоний эскириши тўғрисида кўчмас мулк объектининг ҳақиқий техник ҳолати ҳамда қийматини белгилаш имкониятини берувчи объектив маълумотлар олиш мақсадида; -табиий офатлар, техноген ҳалокатлар ва фалокатлар оқибатларини белгилаш билан боғлиқ текширишларда – тиклаш ишлари лойиҳаларини тузиш учун зиёнлар ҳажмини белгилаш мақсадида айрим бино ҳамда иншоотларнинг ва уларнинг конструктив элементларининг сақланганлиги ёки зарарланиш даражаси (зиён) ҳақида муайян маълумотларни олиш учун; -эски бино ва иншоотларни уларнинг ҳақиқий жисмоний экиришини (ишочлилигини) ва юк кўтарувчи конструкцияларнинг техник ҳолатини белгилаш учун режавий текширишларда, уларни реконструкция қилиш, бузиб ташлаш ёки қайта ихтисослаштириш масалаларини ҳал этишда;

-барча бино ва иншоотларни уларнинг қурилиш лойиҳалашининг ўзгартирилган (янгитдан киритилган) нормалари талабларига мувофиқлигини аниқлаш юзасидан режавий текширишларда. Шунингдек, ер участкаларини, бино ва иншоотларни хатловдан ўтказиш ишлари статистик ҳисобот мақсадларида ҳам ўтказилади. 2016-2017 йиллар ва бундан кейинга даврларда кўчмас мулк объектларини ялпи хатловдан ўтказишда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилиш: ер участкаси — ер фондининг қайд этилган чегарага, майдонга, жойлашиш манзилига, ҳуқуқий режимига ҳамда давлат ер кадастрида акс эттириладиган бошқа хусусиятларига эга бўлган қисми; хатлов — кўчмас мулк объектлари тўғрисидаги маълумотларни топиш ва аниқлашга қаратилган, уларнинг миқдори, сифати ва ҳуқуқий ҳолати тўғрисида ахборот олиш учун амалга ошириладиган кадастр чоратадбирлари мажмуаси; кадастр йиғмажилди — объектнинг кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни шакллантириш, ҳисобга олиш ва кейинчалик давлат рўйхатидан ўтказиш учун зарур бўлган кадастр суратига олиш, техник хатловдан ўтказиш ва паспортлаштириш, махсус текшириш ва изланишлар, сифат ва қиймат жиҳатдан баҳолаш ҳужжатлари, материаллари ва маълумотлари жамламаси; кўчмас мулк объектлари — жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган ер участкалари, бинолар, иншоотлар ва кўп йиллик дарахтзорлар; дала ишлари — ишчи гуруҳ томонидан уларнинг доимий иш ўрни бўлган бинодан ташқарида бажариладиган дала ишлари; ҳуқуқ эгаси — битим асосида ёки қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа асослар бўйича кўчмас мулкка бўлган ҳуқуққа эга жисмоний ва юридик шахс; ерларни ўзбошимчалик билан эгаллаб олиш — ерлардан ҳуқуқни белгиловчи ҳужжатларсиз фойдаланиш; ўзбошимчалик билан қурилган иморат — қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда қурилиш мақсадлари учун ажратилмаган ер участкаларида, шунингдек иморат қуриш учун зарур рухсатнома олмасдан ёки

шаҳарсозлик нормалари ҳамда қоидаларини жиддий бузган ҳолда қурилган уй-жой, бошқа иморат, иншоот ёки ўзга кўчмас мулк. Хатловдан ўтказиш мақсади ва муддатлари Ер участкаларини ва айрим биноларни, иншоотларни хатловдан ўтказиш ишлари камида беш йилда бир маротаба 1 январь ҳолати бўйича ўтказилади. Режавий (асосий) техник хатловдан ўтказиш натижалари бўйича ҳудудий кадастр хизматларига кўчмас мулк объектларида рўй берган барча ҳуқуқий ва техник ўзгаришлар тўғрисида маълумотлар тақдим этилади. Кўчмас мулк объектлари эгалари (фойдаланувчилари) рўй берган режадан ташқари ўзгаришлар тўғрисида маҳаллий кадастр хизматларини дастлабки маълумотларга тузатишлар киритиш учун 1 ой ичида хабардор қиладилар. Янгитдан қурилган (реконструкция қилинган) бино, иншоотларни инвентаризациялаш улар барпо этилган кундан бошлаб 1 ойдан кечиктирмай амалга оширилади. Ерларни хатловдан ўтказиш (йуклама) килиш ер ҳисобининг таркибий кисми сифатида мавжуд бўлиб, тезкор ҳисоб тадбиридир. Бу иш жойидаги ва кадастр хужжатларидаги мавжуд маълумотларни бир-бирларига мос келишини аниклаш мақсадида, заруриятга караб утказилади. бунинг натижасида олинган кадастр маълумотлари биринчи навбатда ҳисоб маълумотларига тушрилади. Ерларнинг йўқлама ишларини ўтказишда амалиётда мавжуд бўлган план-харита ва бошка материаллардан фойдаланилади. Маълумотларни жойга мос келишини аниклаш ерларнинг кузатувида амалга оширилади. Бунда махсус равишда тасвирга олиш, коидага биноан утказилмайди. Хатловдан ўтказиш турлари ва усуллари Хатлови ишлари уз вазифасига, мазмунига ва хусусиятига караб ер кадастри сингари асосий (бирламчи) ва жорий (кундалик) турларга булинади.

Иккала хатлов турлари узаро боғлиқдир ҳамда ягона ер хатлови жараенининг маълум боскичларини намоён килади. Асосий хатловнинг вазифалари куйидагилар: 1) хатлов килинадиган худуд учун барча мавжуд план-харита материалларини олиш, тизимга солиш ва тахлил килиш; 2) зарур бўлган бирламчи маълумотлар ва план-харита материалларини олиш мақсадида тасвирга олиш хамда кузатув буйича дала кидирув ишларини утказиш; 3) хатлов килинадиган барча ерлар улчамларини, сифат холатини, таксимланишни ва фодйланиш холатини аниклаш; 4) махсус ер хатлови планларини тайерлаш ва ер хатлови текст хужжатларига бирламчи езувларни тушириш; 5) ер фонди таркибини ер тоифалари, ер эгаликлари, ердан фойдланишлар ер турлари бўйича аниклаш ва маъмурий бирликлар (туман, вилоят, республика) сифат жихатдан тавсифлаш. Бирламчи хатлов тасвирга олиш ва кузатув планлар тузиш майдонларни хатловлаш билан боғлиқ. Хатлов килинаетган ерларнинг миқдори ва сифати тугрисида тула хар томонлама маълумотлар олиш учун юкори малакали мутахассислар томнидан утказилади. У куйидаги иш боскичларини уз ичига олади: тайергарлик, дала, хатлов натижаларини расмийлаштириш. Тайергарлик ишлари жараенида хатлов килинадиган худуддаги барча ерларнинг миқдори ва сифати тугрисидаги маълумотларни уз ичига оладиган барча мавжуд материаллар ва хужжатлар тупланади. Тупланган материаллар уз мохиятига караб гуруҳланади, ер хатлови учун яроклилиги нуктаи назаридан тахлил килинади ва баҳоланади. План-харита материалларини хўжаликлараро ва ички хўжалик ер тузиш лойихалари, маълумотлоарир, ер эгалиги (ердан фойдаланиш) ни руйхат килиш хужжатлари тупланади ва

урганилади. Шундан сунг олинадиган материалларнинг сифати ва аниклигига караб хатлов учун улардан фойдаланиш имкониятлари тугрисидаги масала хал килинади. Агарда материаллар эскирган булса, жойдаги холатни еритмаса, бундай холатда план ва хариталарни тахрир килиш ёки янгидан тасвирга олиш ва кузатув ишлари буйича ишлар белгиланади, яъни янги боскич ишларига дастур аникланади. Дала-кидирув ишлари ассон натурада, яъни жойда зарурий ер хатлови маълумотларини белгилаш буйича махсус ишларни уз ичига олади. Буларга, тасвирга олиш, кузатув, мавжуд план ва харита материалларни тахрир килиш киради. Дала ишларини ўтказгандан сунг махсус талбирлар-тупрок анализи, ер хатлови маълумотларини расмийлаштириш, майдонларни ўлчаш ва боғлаш, махсус хатлов-план хужжатларини тузиш амалга оширилади. Шундай тарзда олинган маълумотлар белгиланган тартибда кўриб чиқилади ва тасдиқланади. Шундан сўнггина унинг бирламчи маълумотлар сифатида қабул килинади ва текст хужжатларига ёзилади. Бирламчи хатловни утказиш пайтида аникланган ва кайд килинган маълумотлар Вақт утиши билан ҳақиқий холатга мос келмай колади. Бу хол шу билан тушунтиралидаки, ерлардан хўжалик фаолияти жараенида фойдланиш натижасида улар таркибида ва таксимланишда маълум узгаришлар содир булади. Масалан, охирги йилларда давлат ва жамоат максадлари учун хар йили неча ун минг гектар ер ажратилади. Ер майдонларида турли хил агротехник ва мелиоратив тадбирларнинг муваффакиятли олиб борилиши натижасида ер турларининг сифат холати узгаради. Хатто томорка ерларида хам катта аникликлар утказилиши талаб килинади.

Шунинг учун хам ер кадастри хужжатларига туширилган бошлангич маълумотлар эскиради, натижада уларни системали тарзда янгилаб туриш зарур булади. Бу эса жорий хатлов асосида амалга оширилади. Жорий хатловнинг вазифасига куйидагилар киради: биринчидан, ерларнинг миқдори, сифати таксимланмишида юз берган узгаришларни аниклаш зарур. Жорий хатлов ишлари мазмунининг фарки шундан иборатки, унпи утказишда асосий хатлов материалларидан фойдланилади ва факатгина ернинг холати хамда фойдланишдаги узгаришларигина улчанади. Бунда кайтадан тасвирга олиш ишлари бажарилмайди ва план-харита материаллари тайерланмайди. Шундай килиб, жорий хатлов бирламчи хатловдан иш хажми ва характери буйича фарк килади. Асосий ва жорий хатловлар уртасида алока мавжуд. Биринчиси иккинчисини утказишга замин яратади, унинг таъсир доирасини аниклайди; иккинчиси эса биринчисининг маълумотларини талаб даражасида тутиб туради. Бирламчи ва жорий хатловларда миқдор курсаткичлар билан бир каторда сифат курсаткичлар хам еритилади. Ер хатловини тугри йулга куйишда тасвирга олиш катта ахамият касб этади. Факат тасвирга олиш ва шу асосда олинган хариталардан фойдаланиш асосида мамлакат ер фондини мумкин кадар тугри хатлов килишга имкон беради. Тасвирга олиш материаллари ер эгаликлари (ердан фойдаланишлар) майдонлари, ер турларининг таркиби тугрисидаги аник маълумотлар олиш имконини беради. Бу маълумотлар ерларни сифатини хатлов килиш учун зарурдир. Тасвирга олиш асосан ер устида ва аэрофототасвирга олишга булинади. Хозирги пайтда аэрофототасвирга олиш ерларни давлат хатловида тасвирга олишнинг асосий туридир. У мамлакат ер фондини, жумладан, хар бир ер эгалиги (ердан фойдаланишлар) ерларнинг холати ва фойдланиш улчамлари

тугрисидаги тез ва нисбатан арзон зарурий маълумотлар олишга имкон беради. Хатлов маълумотларини олишнинг жуда мухим усулларидан бири бу кузатувдир. Давлат ер хатловида утказиладиган кузатув ишининг вазифасига асосан ер турларининг ҳақиқий холатини ва фойдаланишни аниклаш, шунингдек, уларни қишлоқ хужалигида имкон борича жадал фойдаланиш имкониятларини аниклашдир. Кузатувлар асосан икки турга бўлинади: махсус ва агрохўжалик. Махсус кузатувларга тупрок, геоботаник ва мелиоратив кузатувлари киради. Агрохўжалик кузатувида жойида хар бир контур ва ер турининг ташки белгилари ва холати буйича унинг сифати хамда келгусида имкон борича окилона фойдаланиш йуллари аникланади. Бирламчи маълумотлар олиш ва ердан фойдланишни назорат килиш учун экин майдонлари ва томорка ерларини обмер (улчов) ишлари утказилади. Улчов асосан ёппасига ва танланган турларга булинади. Ёппасига улчовда- барча майдонлар камраб олинади, танланганда эса худуднинг бир кисмигина улчанади. Аҳоли пунктларидаги ер турлари бўйича хатлов ўтказиш ва ҳудуднинг ҳисобини юритишда, биринчи навбатда аҳоли пункти ҳудудидаги ер турларини ва улардан фойдаланиш хусусиятларини ва қанча ер майдони борлигини билишимиз учун ахоли пунктининг чегарасини аниқлашимиз хамда ушбу худуддаги ер участкаларининг хатловини амалга оширишимиз зарур. 2. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктлари чегараларини аниқлаш ва белгилаш Таянч сўзлар: маъмурий, чегара, чегарани ўрнатиш, шахар чегараси, юридик манзили, ер фонди, чегарадошлар, ер тузиш, қишлоқ, овул.

Ўзбекистон Республикаси Ер Кодексининг 60-моддасига биноан, аҳоли пунктларининг чегараси — шаҳар, посёлка, қишлоқ аҳоли пункти ерларининг ташқи чегаралари бўлиб, улар ана шу ерларни бошқа ерлардан ажратиб туради. Аҳоли пунктларининг чегарасини белгилаш тасдиқланган шаҳарсозлик ва ер тузиш ҳужжатлари асосида амалга оширилади. Аҳоли пунктларининг чегараси юридик ва жисмоний шахслар ер участкаларининг чегаралари бўйича белгиланиши лозим. Шаҳар атрофи худудлари шаҳар билан ягона ижтимоий, табиий ва хўжалик ҳудудини ташкил этувчи шаҳар чегарасидан ташқаридаги ерларни ўз ичига олади. Шаҳар атрофи худудларида шаҳар атрофидаги қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши ҳудуди, аҳоли дам олиш худудлари, шаҳарни ривожлантириш учун захира ерлар ажратилади. Шаҳар атрофи худудларининг чегаралари ва ҳуқуқий режими қонун ҳужжатлари билан белгиланади. Қишлоқ аҳоли пунктларининг ерларига ер тузиш тартибида ана шу пунктлар учун белгилаб қўйилган чегаралар доирасидаги ҳамма ерлар киради. Қишлоқ аҳоли пунктларининг ерлари жумласига қуйидагилар киради: 1) қишлоқ аҳоли пунктларининг қишлоқлар ва овуллар ҳудудидаги ерлари; 2) қишлоқ аҳоли пунктларининг қишлоқ хўжалиги ҳамда ўрмон хўжалиги корхоналари, муассасалари ва ташкилотлари ҳудудидаги ерлари. Қишлоқ аҳоли пунктларининг чегараси туманларнинг давлат ҳокимияти органлари томонидан уларни режалаштириш, қуриш ҳамда ички хўжалик ер тузиш лойиҳаларига мувофиқ белгиланади ва ўзгартирилади. Қишлоқ аҳоли пунктларининг қишлоқ хўжалиги ҳамда ўрмон хўжалиги корхоналари, муассасалари ва ташкилотлари ҳудудидаги ерлари шаҳар чегарасига киритилган тақдирда, қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерлар таркибидан чиқарилади ва шаҳарнинг тегишли ерлари таркибига киритилади. Бунда айрим бинолар ва иншоотлар, уларни ободонлаштириш учун зарур бўлган ер участкалари билан бирга, қишлоқ хўжалиги ҳамда ўрмон хўжалиги

корхоналари, муассасалари ва ташкилотларининг хоҳишига кўра ўзларида доимий фойдаланиш учун қолдирилиши мумкин, қолган бинолар ва иншоотларнинг қиймати ҳамда шу аҳоли пунктлари ҳудудида қилинган бошқа харажатлар эса ер эгаларига ва ердан фойдаланувчиларга маҳаллий бюджетдан тўланади. Аҳоли пунктларининг чегарасини ўрнатиш ёки ўзгартириш бўйича олиб борилиш зарур бўлган ишларни бажариш учун қуйидаги иш босқичларини амалга ошириш зарур(1-шакл):  Биринчи босқичда, ахоли пунктларининг чегераларини ўрнатиш ёки ўзгартириш учун таклифлар ишлаб чиқиш ва тегишли маъмурий ҳудудлар ва халқ депутатлари кенгашларида муҳокама қилиниб, белгиланган тартибда тасдиқланиши ҳамда Вазирлар Махкамасининг йўриқнома хати ва Президент Девонининг рухсатнома- топшириғи олиниши лозим;  иккинчи босқичда, Халқ депутатлари туман (шахар) ва вилоят Кенгашларида, Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қарорлари қабул қилиниши ва тасдиқдан ўтказилиши керак;  учинчи босқичда, ахоли пунктларининг чегераларини ўрнатиш ёки ўзгартириш учун туман (шахар), вилоят ва республика хамда дала хатлов ишчи гурухлари тузиш ва иш вазифаларини белгилаш лозим;  тўртинчи босқичда, аҳоли пункти чегараларини ўрнатиш ёки ўзгартиришга оид объектлар (Ер муносабатлари, аҳоли қатлами бўйича, ишлаб чиқариш объектлари, ижтимоий инфратузилма объектлари ва чегара чизиғи) бўйича хатловлар ўтказилади ва хужжатлар расмийлаштирилади;  бешинчи босқичда, чегара ўрнатилиши ёки ўзгартирилишига оид далолатномалар ишлаб чиқилади ва объектларни топшириш-қабул қилиш ишлари бажарилади.

Ахоли пунктлари чегараларини ўрнатиш ва ўзгартириш 1 босқич Таклифлар ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш  Маҳалла фуқаролари йиғини  Қишлоқ фуқаролар йиғини.  Туман (шаҳар) халқ депутатлари кенгаши  Вилоят халқ депутатлари кенгаши  Вазирлар Маҳкамасининг йўриқнома хати  Республика Президенти девони топшириғи Аҳоли пункти чегараларини ўрнатиш ёки ўзгартириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилади ва муҳокама қилинади 2 босқич Қарорлар ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш  Олий мажлис қонунчилик палатаси қарори  Олий Мажлис Сенати қарори  Вазирлар Маҳкамаси қарори  Вилоят ҳокими қарори  Туман (шаҳар) ҳокими қарори  Туман (шаҳар) ишчи гуруҳи баёни  Вилоят ишчи гуруҳи баёни Аҳоли пункти чегараларини ўрнатиш ёки ўзгартириш бўйича қарорлар ишлаб чиқилади ва тасдиқланади 3 босқич Ишчи гуруҳлар тузиш  Вазирлар Маҳкамаси ишчи гуруҳи  Вилоят ҳокимлиги ишчи гуруҳи  Туман (шаҳар) ишчи гуруҳи  Дала хатлов ишчи гуруҳи Аҳоли пункти чегараларини ўрнатиш ёки ўзгартириш бўйича ишчи гуруҳлар тузилади 4 Дала хатлов ишлари Аҳоли пункти чегараларини ўрнатиш ёки ўзгартиришга оид

босқич  Ер муносабатлари хатлови  Аҳоли қатлами бўйича хатлови  Ишлаб чиқариш объектлари хатлови  Ижтимоий инфратузилма объектлари хатлови  Чегара чизиғи хатлови объектлар бўйича хатлови ўтказилади ва хужжатлар расмийлаштирилади 5 босқич Ишларни қабул қилиш далолатномалар и  Чегара ишлари шарҳ хати  Чегара бурилиш нуқталари  Чегара харита схемаси  Ер ҳисоботини ўзгартириш  Навбатчи кадастр харитасини ўзгартириш  Аҳоли қатлами бўйича  Ишлаб чиқариш объектлари бўйича  Ижтимоий инфратузилма объектлари бўйича Чегара ўрнатилиши ёки ўзгартирилишига оид далолатномалар ишлаб чиқилади ва объектларни топшириш-қабул қилиш ишлари бажарилади.

Самарқанд вилоят хокимининг 2012 йил 3февралдаги 19-Қ сонли № Худудлар номи Жами ер, га Қ.Ф.Й М.Ф.Й Чегара нуқта сони 1.Самарқанд туманидан ўтқазилган худудлар Боғибаланд 867 1 15 “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2012 йил 31 январдаги 20-сонли “Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ваОлий Мажлис Сенатининг Самарқанд вилоятининг Самарқанд шахар, Оқдарё ва Самарқанд туманлари чегараларига ўзгартиш киритиш чора тадбирлари тўғрисида”ги қарори билан тасдиқланган вилоят комиссияси томонидан Самарқанд вилоятининг Самарқанд шахар,Оқдарё ва Самарқанд туманлари чегараларига ўзгартиш киритиш 2012 йил 4 февралдаги “Самарқанд тумани худудининг бир қисмини Самарқанд шахрига топшириш ва қабул қилиш хақида”ги далолатномаси асосида Оқдарё туманидан берилган Рофи Хамроев ахоли яшаш маскани хамда Самарқанд туманидан қўшилган махаллалар худудларининг чегараси асосида, Самарқанд шахрининг янги ўзгартирилган чегараси бўйича хатлов ишлари олиб борилди. Олиб борилган хатлов ишлари натижаларига кўра Самарқанд шахри ва Самарқанд тумани ўртисидаги чегара чизиғи бўйича жами 108 та чегара бурилиш нуқталари аниқланиб (чегара бурилиш нуқталарининг шархи асосида тузилган схематик харитаси 1-расмда келтирилди) жойда белгиланди. Самарқанд туманидан Самарқанд шахрига 6 та Қишлоқ фуқоралар йиғинидаги 34 та махаллалар худудлари билан жами 3399 гектар, Оқдарё туманидан 1 та махалла ер майдони билан ўтказилди (маълумотлар 1жадвалда келтирилди).

1-жадвал. 1.1 Каттақурғон 700 1 3 1-108 Охалик 705 1 4 Улуғбек 575 1 8 Қайнома 74 1 1 Қўштамға 478 1 3 Жами ер майдони 3399 6 34 108 2.Оқдарё туманидан ўтқазилган худудлар (1999-2000йиллари) 2.1 Пўлатдарғон М.Ф.Й 90 1 13 Жами Самарқанд шаҳарига қўшилган худудлар 3489 35 121 3.Самарқанд шахарининг эски худуди (2012 йил) 3.1 Самарқанд шахари 10458.9 121 3.2 Кимёгар қурғони 170 15 3.3 Фарход қурғони 341.6 13 Самарқанд шахарининг умумий майдони 14459.5 209 149 4.Самарқанд туманидан Оқдарё туманига ўтқазилган худудлар 4.1 Боғибаланд Қ.Ф.Й Шу жумладан: 1501.6 1 1 13 4.1.1 Суғориб хайдаладиган ерлар 1083.0 4.1.2 Кўп йиллик дарахтлар 51.0 4.1.3 Томорқа ерлар 57.0 4.1.4 Бошқа ерлар 330.6 Оқдарё туманига қўшилган худудлар, жами 1501.6 1 1 13

САМАРҚАНД ШАХРИ ВА САМАРҚАНД ТУМАНИ ЧЕГАРА ЧИЗИҒИНИНГ СХЕМАТИК ХАРИТАСИ 1-расм.

Самарқанд шахрининг маъмурий чегарасини чегарадош худудлар бўйича аниқлаш ва қуйидаги далолатномалар билан расмийлаштириш керак: -ер майдонининг таърифи келтирилади (2-шакл); -ер участкасининг чегарасини ўрнатиш, белгилаш ва келишиш далолатномаси тузилади (3-шакл); -чегара белгиларини саклашга топшириш далолатномаси тузилади (4шакл); -ер участкаси таърифи, схемаси тузилади (5-шакл). Ер участкаларининг натурада чегараларини белгилаш геодезия усуллари билан ёки жойнинг ўзида чегараларнинг бурилиш нуқталарини зарур аниқликда белгилаш ва уларни чегара қозиқлари билан маҳкамлаш йўли билан картография материалидан фойдаланган ҳолда амалга оширилади Шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш бўйича бажарилган топографикгеодезик ва кадастр ўлчов ишлари қониқарли бажарилганлиги, чегара бурилиш нуқталарининг координатлаштирилиши, жойда махкамланиши ва бурилиш нуқталарининг ер эгасига сақлаш учун топширилиши, тўпланган хужжатлар сони, мавжудлиги ва хуқуқий расмийлаштирилиши меъёрий хужжатлар талабларига асосан бажарилганлиги хамда белгиланган тартиб қоидаларга мос келиши текширилиши керак. Текширув натижалари, аниқланган камчиликлар ва уларни тўғрилаш муддатлари хамда тўғриланганлиги ижрочи ва ер эгалари иштирокида далолатнома (6-шакл) билан расмийлаштирилиши ва белгиланган тартибда топширувчи ва қабул қилувчи томонидан имзоланиши керак. Шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш бўйича бажарилган топографикгеодезик ва кадастр ўлчов ишлари қониқарли бажарилганлиги, чегара бурилиш нуқталарининг координатлаштирилиши, жойда

махкамланиши ва бурилиш нуқталарининг ер эгасига сақлаш учун топширилиши, тўпланган хужжатлар сони, мавжудлиги ва хуқуқий расмийлаштирилиши меъёрий хужжатлар талабларига асосан бажарилганлиги хамда белгиланган тартиб қоидаларга мос келиши текширилиши керак. 2-шакл ЕР МАЙДОНИНИНГ ТАЪРИФИ Тарт иб номе р КУРСАТГИЧЛАР МАЪЛУМОТЛАР и1 Ер эгаси (фойдаланувчи, хусусий мулк эгаси) юридик ёки жисмоний шахс Самарқанд шахар хокимлиги 2 Ижарачи (лар) йук 3 Юридик манзили Самарқанд вилояти худудидаги Самарқанд шахар хокимлиги 4 Хукук тури: а) эгалик (доимий, умрбод меросхурлик эгалик шарти билан) б) фойдаланиш (доимий, муддатли) в) ижара Доимий фойдаланиш 5 г)Фойдаланиш муддати хусусий Доимий 6 Хукукий хужжати (качон ва ким томонидан берилган, раками) 7 Ер майдонини ажратиш буйича хужжати 8 Ер участкасининг юзи: га. а) ажратиш буйича б) мухофаза чегараси буйича в) хакикатда 12128

12128 9 Ер участкаси руйхатга олинганлиги гувохномасининг берилган вакти ва раками (серияси №) 10 Сервитут, чекланиш ва мухофаза зонаси хакида маълумот Маълумот йук Ижрочи: _____________________ И.Пирназаров 3-шакл Ер участкасининг чегарасини келишиш ва белгилаш хамда давлат кадастр ракамини бериш ДАЛОЛАТНОМАСИ Самарқанд шахар хокимлиги карашли булган ерларни Биз, давлат кадастри хизмати вакиллари И .Пирназаров, ердан фойдаланувчининг (хусусий мулк эгаси) вакили Самарқанд, Оқдарё, Жомбой, Пастдарғом туман хокимликлари вакиллари иштирокида Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 1994 йил 31 декабрдаги 636 ракамли "Ерларни ялпи руйхатдан утказиш тугрисида" ги, вилоят хокимининг 1997 йил 31 мартдаги 60-К ракамли ва 1997 йил 16 августдаги 150-К ракамли карорларига асосланиб Самарқанд вилояти худудидаги Самарқанд шахар хокимлиги Фойдаланиб турган ерларни кадастр суръати ва улчовдан утказилди. Кадастр съемкасига асосан Самарқанд шахар хокимлиги тасарруфида эгалаб турган ернинг умумий майдони 12128 га эканлиги аникланди. Эгаллаб турган ерлар куйидагича чегараланган: шимолдан Самарқанд ва қисман Оқдарё, шарқдан қисман Жомбой ва Самарқанд, жануб ва ғарбдан Самарқанд, қисман шимолий – ғарбий томондан Пастдарғом туманлари билан чегарадош бўлиб , чегараларни белгилашда чегарадошларнинг эътирозлари йук. Самарқанд шахар хокимлиги

тасарруфида эгалаб турган ернинг чизмалари ушбу далолатномага илова килинди. Ер участкасига 14: 16 Давлаткадастри раками берилди. Бажарувчилар:______________И.Пирназаров Самарқанд, Оқдарё, Жомбой, Пастдарғом туман хокимликлари вакиллари ____________________ Ташкилот билан чегарадош булган корхона, ташкилот ва эгалик вакиллари: Самарқанд, Оқдарё, Жомбой, Пастдарғом туман хокимликлари вакиллари _________________________________ 4-шакл Чегара белгиларини саклашга топшириш ДАЛОЛАТНОМАСИ Самарқанд шахар хокимлиги карашли булган ерларни (участкасининг номи) Самарқанд вилояти худудидаги Самарқанд шахар хокимлиги (манзили) Бизлар, куйидаги имзо чекувчилар кадастр съёмкасини бажарувчи топограф И.Пирназаров, ва ер участкасининг эгаси (фойдаланувчи) Самарқанд шахар хокимлиги (юридик ёки жисмоний шахснинг номи) далолатномани туздик шу хакдаким, кадастр съёмкаси бажарилгандан сунг ер участкаси чегараларининг бурилиш нукталарига урнатилган

куйидаги чегара белгиларни саклаш максадида назорат килиб туриш учун биринчимиз томонидан топширилди ва иккинчимиз томонидан кабул Чегара белгилари каталоги Т/р Чегара бурилиш нукталари Белги тури ваунингконструкцияси 1 1 - 1 Чегара белгилари: кўчалар ўнг ва чап томонлари хамда бино пойдеворининг ташки бурилиш бурчаклари кабул килинган килинди . Далолатнома икки нусхада тузилди: -бир нусха эгасига (фойдаланувчи ёки хусусий мулк вакили), иккинчи нусха бажарувчига. Бажарувчи: Топограф И.Пирназаров Еп участкасининг эгаси Самарқанд, Оқдарё ,Жомбой, Пастдарғом туман хокимликлари вакиллари 5-шакл Ер участкаси чегараларининг таърифи Самарқанд вилояти худудидаги Самарқанд шахар хокимлиги (ер участкасининг номи, манзили) Участка чегараси Таърифи дан дан дан дан дан дан ач а Чегара белгилари: кўчалар ўнг ва чап томонлари хамда бино пойдеворининг ташки бурилиш бурчаклари кабул килинган Чегарадош ер участкаларинингтаърифи: шимолдан Самарқанд ва қисман Оқдарё, дан ача

дан шарқдан қисман Жомбой ва Самарқанд, дан жануб ва ғарбдан Самарқанд, дан қисман шимолий – ғарбий томондан Пастдарғом туманлари билан чегарадош Участка схемаси Топограф: И.Пирназаров Ер участкасининг эгаси : Самарқанд шахар хокимлиги Чегарадош ер участкаларининг эгалари (фойдаланувчилар) : Самарқанд, Оқдарё, Жомбой, Пастдарғом туман хокимликлари вакиллари Текширув натижалари, аниқланган камчиликлар ва уларни тўғрилаш муддатлари хамда тўғриланганлиги ижрочи ва ер эгалари иштирокида далолатнома (6-шакл) билан расмийлаштирилиши ва белгиланган тартибда топширувчи ва қабул қилувчи томонидан имзоланиши керак. 6-шакл Самарқанд шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш ишларини топшириш ва қабул қилиш

ДАЛОЛАТНОМАСИ Самарқанд шахар хокимлиги ( Еп участкасининг эгаси ) «_____»________20___й. Самарқанд ш. Биз, давлат кадастри хизмати вакили И .Пирназаров, ердан фойдаланувчининг (хусусий мулк эгаси) Самарқанд шахар хокимлиги вакили иштирокида, Самарқанд шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш натижаларини топшириш ва қабул қилиш ишларини қуйидаги тартибда далолатнома билан расмийлаштирдик: Самарқанд шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш бўйича бажарилган топографик-геодезик ва кадастр ўлчов ишлари маълумотлари, тўпланган хужжатлар сони мавжудлиги ва хуқуқий расмийлаштирилиши белгиланган тартиб қоидаларга мос келиши текширилганда қуйидагилар аниқланди: 1.Самарқанд шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш бўйича бажарилган топографик-геодезик ва кадастр ўлчов ишлари маълумотлари ва чегара бурилиш нуқталарининг координатлаштирилиши, жойда махкамланиши ва бурилиш нуқталарининг ер эгасига сақлаш учун топширилиши, меъёрий хужжатлар талабларига асосан бажарилганлиги; 2. Самарқанд шахар шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш бўйича бажарилган топографик-геодезик ва кадастр ўлчов ишлари қониқарли бажарилганлиги. Аниқланган камчиликларни _____ «____»________200 __йилгача муддатда тўғрилашга топширилди. Ижрочи: ______________ Ушбу далолатномада қайд этилган камчиликлар тўриланди деб имзоловчи___________________ Ишни текширдим ва қабул қилдим деб имзоловчи ____________________ «_____»_________20___й.

3. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги ер участкаларини хатловдан ўтказиш Таянч сўзлар: Саноат, транспорт, алоқа, мудофаа, дарахтзорлар, ўрмонзорлар, жорий инвентаризациялаш, ўлчамлар, ёзувлар, рақамли маълумотлар, ўлчаш хатолиги, ер баланси, ер тоифалари. Шахар чегараси белгиланган тартибда тасдиқланган ва жойда ўрнатилгандан сўнг, шахар худудидаги қуйидаги ер тоифалари асосида, 2019 йил 1 январ холати бўйича аниқлик киритиш ва хатловини, мавжуд аэросъёмка ёки топографик хариталар бўйича ёки хар бир ер участкаси хатловини ўтказиш керак: 1. Ахоли қурилиши ерлари. 2. Саноат, транспорт, алоқа, мудофаа ерлари 3. Қишлоқ хўжалигида фойдаланиладиган ерлар 4. Дарахтзорлар эгаллаган ерлар 5. Алоҳида муҳофаза этиладиган ҳудудларнинг ерлари 6. Ўрмонзорлар Хатлов натижаларини янги топографик хариталар яратиш, белгиланган шакллардаги қайдномалар ва далолатномаларда расмийлаштирилиши керак. Ер участкасини жорий инвентаризациялаш рўй берган ўзгаришларни аниқлаш ва уларни кадастр йиғма жилдларида акс эттириш мақсадида юритилади. Қуйидаги ўзгаришлар ҳисобга олиниши лозим: ер участкаси чегараларининг ва ички вазиятининг ўзгаришлари; бино ва иншоотларнинг қурилиши, тикланиши, мустаҳкамланиши, устига қурилиши, реконструкция қилиниши ҳамда бузиб ташланиши.

Қуйидагилар жорий инвентаризациялаш учун асос бўлиб хизмат қилади: улар бўйича рўй берган ўзгаришлар тўғрисида маълумотлар мавжуд бўлган айрим ер участкаларини бевосита текшириш маълумотлари; шаҳарлар ва бошқа манзилгоҳлардаги ер участкаларини ялпи кўриб ҳамда текшириб чиқиш маълумотлари. Кадастр йиғма жилдларида жорий инвентаризациялаш натижалари мавжуд ахборотга янгисини қўшиш йўли билан акс эттрилади. Ер участкасидаги, бино ва иншоотлардаги ўзгаришлар планлар ҳамда рўйхатларда акс эттирилган эски маълумотларни объектларнинг инвентаризаторлар томонидан жойларда бевосита текшириш натижасида аниқланган ҳақиқий ҳолати билан таққосслаш орқали белгиланади. Ер участкалари натурада ўлчанганда ер участкасининг барча мавжуд бинолар, иншоотлар ва ер турларининг (ҳовли, боғ, полиз, кўкат экинлар ва ҳ.к.) чегаралари туширилган абриси тузилади. Абрисда ер участкасининг, бино ва иншоотнинг рақами, кўчанинг номи, мулкдорнинг номи, съёмка ишининг бошланиш ҳамда якунланиш, текшириш саналари ва ижро этувчиларнинг имзолари кўрсатилади. Ер участкасининг абрисини шундай мўлжал билан бажариш тавсия этиладики, барча ўлчамлар, ёзувлар ва рақамли маълумотлар тушунарли бўлиши ҳамда ҳар бир рақам ёки ёзув қайси ўлчовга тегиш эканлиги кўриниб туриши лозим. Абрисга ўлчамга оид нотўғри ёзув кирилган тақдирда, у ўчирилмаслиги лозим. Унга чизиқ тортилади, устидан эса тўғри ёзув ёзилади. Абрисни қайта чизиш, қириб тозалаш ва рақамларни бошқа рақамлар устига ёзиш ман этилади. Агар абрис бир нечта варақларда тузилса, унинг варақлари рақамлаб чиқилиши лозим. Абрисни юритишда айрим деталь ва ёзувлар саҳифа тагига тушириб ифодаланиши мумкин. Буни шундай бажариш керакки, ер участкасининг

плани абрис бўйича тузилганда бетнинг тагига тушириб кўрсатилган деталь ёки ёзув қайси жойга тегишли эканлиги борасида шубҳа туғилмасиги керак. Ер участкасининг уни текширишда амалга ошириладиган барча ўлчамлари ер участкаси абрисига киритилади. Ўлчаш хатолиги қуйидагилардан ортиб кетмаслиги керак: участка чегаралари ўлчови учун – ўлчанадиган чизиқ узунлигидаги тафовут 0,5% чегарасида, яъни узунлиги 20 м гача бўлган чизиқлар учун 10 см гача; 20 м дан ортиқ чизиқлар учун 1/200 (0,5%), лёкин 200 м дан узун бўлган чизиқлар учун кўпи билан 100 см; бинолар учун – 6 м гача бўлган чизиқлар учун 3 см ва 6 м дан ортиқ бўлган чизиқлар учун 1/200 (0,5%). Участканинг барча чегаралари уларнинг бутун узунлиги бўйича ўлчанади, чегараларга иморат солинган ва ишларни одатдаги усул билан амалга ошириш имконияти йўқ бўлган ҳолларда эса, ўлчаш ишларини қисмларга бўлиб ёки чегарага параллель ҳолда бажариш зарур. Зарур ўзгаришлар абрисга, ундан кейин эса ер участкаси экспликациясига киритилади. Ўзгаришлар планга рангли қалам билан эски контурларга чизиқ тортиб, янгиларини чизиб кўрсатиш йўли билан киритилади, шундан сўнг планлар янгитдан чизиб чиқилади. Планлар ва экспликациялардаги рақамли маълумотлар ҳамда ёзувлар уларнинг устига чизиқ тортиш ва янги маълумотларни бошқа ранг билан киритиш йўли билан тузатилади. Хатлов натижаларини янги топографик хариталар яратиш, белгиланган шакллардаги қайдномалар ва далолатномаларда расмийлаштирилиши керак. Самарқанд шахрининг ер фонди хатловини ўтказиш ишлари Шахарнинг умумий ер баланси хисобини чиқаришда, яъни, умумлаштириш ер тоифалари бўйича хамда кадастр мавзелари

(махаллалар), массивлари ва зоналари бўйича ўтказилса, шахарнинг ер фонди хисобидан унумли фойдаланиш имконияти яратилади. Чунки, Самарқанд шахрибўйича (Сиёб зонасида-11 та, Боғишамол зонасида-5 та, Темирйўл зонасида – 9 та) жами 25 та кадастр массивларини кадастр мавзеларига бўлишда, собиқ Сиёб, Боғишамол ваТемирйўл туманларидаги, Хишрав, Кимёгарлар ва Фарход қўрғонлари, Оқдарё туманидан берилган Рофи Хамроев ахоли яшаш масканидаги хамда Самарқанд туманидан қўшилган махаллалар билан шахар бўйича жами 245 та махалла кадастр мавзеси сифатида кабул килинган бўлиб ушбу таклиф бўйича ер тоифалари хисобланса, шахар худудидаги хар бир махалланинг ўз ер баланси яратиларди. Самарқанд шахри Самарқанд вилоятининг маркази ҳисобланади, шимолдан Самарқанд ва қисман Оқдарё, шарқдан қисман Жомбой ва Самарқанд, жануб ва ғарбдан Самарқанд, қисман шимолий – ғарбий томондан Пастдарғом туманлари билан чегарадош бўлиб (2-расм), умумий ер майдони 12128 гектарни, шундан, ахоли таморқа ерлари сони 53876 тани, ер майдони 3070 гектарни ташкил этади. Самарқанд шахар ер фондининг ер тоифалари буйича таксимланишини аниқлаш учун хатлов ишларини қуйидаги схема (7- шакл) асосида олиб борилиши мақсадга мувофиқ бўлади. Хатлов натижаларини янги топографик хариталар яратиш, белгиланган шакллардаги қайдномалар ва далолатномаларда расмийлаштирилиши керак. Хатлов натижаларини янги топографик хариталар яратиш, белгиланган шакллардаги қайдномалар ва далолатномаларда расмийлаштирилиши, шахар ер фонди хатловини хамда шахар чегарасини аниқлаш ва ўрнатиш бўйича бажарилган топографик-геодезик ва кадастр ўлчов ишлари қониқарли бажарилганлиги, чегара бурилиш нуқталарининг координатлаштирилиши, жойда махкамланиши ва бурилиш нуқталарининг ер эгасига сақлаш учун топширилиши, тўпланган хужжатлар сони,

мавжудлиги ва хуқуқий расмийлаштирилиши меъёрий хужжатлар талабларига асосан бажарилганлиги хамда белгиланган тартиб қоидаларга мос келиши текширилиши керак. Текширув натижалари, аниқланган камчиликлар ва уларни тўғрилаш муддатлари хамда тўғриланганлиги ижрочи ва ер эгалари иштирокида далолатнома (8-шакл) билан расмийлаштирилиши ва белгиланган тартибда топширувчи ва қабул қилувчи томонидан имзоланиши керак.

2-расм. 1 - р а с 1 - р а с м .

7-шакл

8 -шакл Самарқанд шахрининг ер фонди хатловини ўтказиш ишларини топшириш ва қабул қилиш ДАЛОЛАТНОМАСИ Самарқанд шахар хокимлиги ( Еp участкасининг эгаси ) «_____»________200___й. Самарқанд ш. Биз, давлат кадастри хизмати вакили И.Пирназаров , ердан фойдаланувчининг (хусусий мулк эгаси) Самарқанд шахар хокимлиги вакили иштирокида, Самарқанд шахрининг ер фонди хатлови натижаларини топшириш ва қабул қилиш ишларини қуйидаги тартибда далолатнома билан расмийлаштирдик: Самарқанд шахар ер фонди хатловини ўтказиш бўйича бажарилган топографик-геодезик ва кадастр ўлчов ишлари маълумотлари, тўпланган хужжатлар сони мавжудлиги ва хуқуқий расмийлаштирилиши белгиланган тартиб қоидаларга мос келиши текширилганда қуйидагилар аниқланди: 1.Самарқанд шахар ер фонди хатловини ўтказиш бажарилган топографик- геодезик ва кадастр ўлчов ишлари Узбёкистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 1994 йил 31 декабрдаги 636 ракамли "Ерларни ялпи хатловдан утказиш тугрисида" ги, вилоят хокимининг 1997 йил 31 мартдаги 60-К ракамли ва 1997 йил 16 августдаги 150-К ракамли карорларига хамда “Шахар ва шахарчалар ерларни ялпи хатловдан утказишда топографикгеодезик ва кадастр ўлчов ишларини бажариш тўғрисида”ги меъёрий хужжатлар талабларига асосан бажарилганлиги; 2. Самарқанд шахар худуди бўйича бажарилган топографик-геодезик ва кадастр ўлчов ишлари маълумотлари ва чегара бурилиш нуқталарининг координатлаштирилиши, жойда махкамланиши ва бурилиш нуқталарининг

ер эгасига сақлаш учун топширилиши, меъёрий хужжатлар талабларига асосан бажарилганлиги; 3. Самарқанд шахар ер фонди хатлови бўйича бажарилган топографикгеодезик ва кадастр ўлчов ишлари қониқарли бажарилганлиги. Аниқланган качиликларни _____ «____»________200 __йилгача муддатда тўғрилашга топширилди. Ижрочи: ______________ 1. Ушбу далолатномада қайд этилган камчиликлар тўриланди деб имзоловчи___________________ Ишни текширдим ва қабул қилдим деб имзоловчи ____________________ «_____»_________200___й. 4. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги бино-иншоотлар хатловини ўтказиш Бино – иншоотларни хатловни ўтказиш мақсади ва муддатлари. Ўзбекистон Республикасида бинолар ва иншоотлар давлат кадастрининг асосий вазифаси бино ҳамда иншоотларнинг жойлашган ери, миқдори ва сифат жиҳатдан таркиби, техник ҳолати, ободонлик даражаси ҳамда қиймати ва ушбу кўрсаткичларнинг ўзгариши тўғрисида ахборот олишдан иборатдир. Техник хатловдан ўтказишнинг асосий мақсади қуйидагилардан иборат: -шахсий ёки узоқ муддатли ижарадаги кўчмас мулкнинг ҳақиқатда мавжудлигини ва таркибини аниқлаш; -кўчмас мулкка бўлган мулк ёки узоқ муддатли ижарага олиш ҳуқуқини тасдиқловчи ҳуқуқ белгиловчи ҳужжатларнинг мавжудлигини текшириш; -кўчмас мулкнинг техник ҳолатини белгилаш ва қийматини баҳолаш;

-кўчмас мулкка тегишли суғурта ҳужжатларининг мавжудлигини текшириш. Ер участкаларини ва айрим биноларни, иншоотларни хатловдан ўтказиш ишлари камида беш йилда бир маротаба 1 январь ҳолати бўйича ўтказилади. Режавий (асосий) техник хатловдан ўтказиш натижалари бўйича ҳудудий кадастр хизматларига кўчмас мулк объектларида рўй берган барча ҳуқуқий ва техник ўзгаришлар тўғрисида маълумотлар тақдим этилади. Кўчмас мулк объектлари эгалари (фойдаланувчилари) рўй берган режадан ташқари ўзгаришлар тўғрисида маҳаллий кадастр хизматларини дастлабки маълумотларга тузатишлар киритиш учун 1 ой ичида хабардор қиладилар. Янгитдан қурилган (реконструкция қилинган) бино, иншоотларни хатловдан ўтказиш улар барпо этилган кундан бошлаб 1 ойдан кечиктирмай амалга оширилади. Қурилишни хатловдан ўтказиш килиш даврида унга тегишли барча қисм ва курилишлар, пойдевор, деворлар, тўсиқлар, улар ертўлага тегишли бўлмаса, қаватлар оралиғи, ора ва устки ёпма, ер (пол), эшиклар, деразалар, томлар, ташқи ва ички ишлов берилган жойлар, сувоқова ва канализация ускуналари, газдан фойдаланиш, иситиш системалари, электрдан фойдаланиш мосламалари, нарвонлар ва бошқалари кўрикдан ўтказилиши лозим. Бинони натурада ўлчаш жараёнида бинонинг ички хоналари (жойлари) абриси тузилади. Абрисларни тузиш учун мавжуд лойиҳа ҳужжатларидан фойдаланиш керак. Абриснинг чап томонидан тикиш учун 2-3 см кенгликда ҳошия қолдирилади, варақ сарлавҳасида манзил кўрсатилади. Абрисда барча рақамлар, уларни ўқиш мумкин бўлиши учун:

горизонталь бўйича чапдан ўнгга, вертикаль бўйича – пастдан тепага икки йўналишда қўйиб чиқилади. Бино абриси масштабсиз, лёкин пропорцияларга риоя қилган ҳолда тузилади. Абрисда бинонинг пландаги ҳамма қисмлари кўрсатилади ва ўлчанишига қараб, уларнинг ўлчамлари қўйиб чиқилади. Абрисда бинонинг барча қисмларини тасвирлаш ва барча ўлчамларни аниқ қилиб ёзиш имконияти бўлмаган ҳолларда уларни ён томондан абриснинг тоза ҳошиясида ифодалашга ҳамда планнинг талаб этиладиган узелини йирикроқ масштабда чизиб кўрсатишга ва зарур ўлчамларни қўйиб чиқишга рухсат берилади. Кўп қаватли бинони ўлчашда абрис ертўладан бошлаб сўнгги қаватгача ҳар бир қават учун тузилади. Бино абрисини тузиш ва уни ўлчаш ишларининг кетма-кетлиги қуйидагича: -ўлчаш ишлари электрон ёки пўлат (тасмали) рулетка билан ўтказилади. Баландликларни ўлчашда йиғма рейкалар ёки баландлик ўлчагичлардан фойдаланиш лозим; -абрисда бинонинг ташқи капитал деворлари контури, ёнбошга қурилган бинолар, пешайвонлар, поғоналар, шунингдек деворларнинг бутун ташқи периметри бўйича ва қисман дераза ҳамда эшик ўрни контурлари тасвирланади; -бинони ташқи ўлчаш ишлари албатта цоколдан тепароқда, деразалар ўрни сатҳида 1 см аниқликда амалга оширилади. Чизиқни (деворни) ўлчашнинг бошланғич нуқтаси бинонинг бурчаги ёки: -0,40 м дан ортиқ бўртик; -ёнбошга қурилган иморат – тамбур, веранда ва ҳ.к.; -девор горизонтал чизиғининг бурилиш жойи ҳисобланади. Бир вақтда ўлчамларни ёзиш билан бирга олиб бориладиган ўлчаш ишлари бинонинг ташқи бурчакларидан биридан дераза ва эшик ўринларининг бошланиш ҳамда тугаш жойларигача ёки уларнинг ўқигача,

меъморий бўртикларнинг, колонналарнинг ва бошқа элементларнинг бошланиш ҳамда тугаш жойигача асосий бино ва ёнбошга қурилган иморатлар деворларининг бутун периметри бўйича бажарилади. Туташ қўшни бинолар борлиги муносабати билан деворларнинг бутун периметри бўйича ўлчаш ишларининг иложи бўлмаган жойларда улар техника хавфсизлиги қоидаларига риоя қилинган ҳолда бинонинг чердаки бўйича бажарилиши мумкин, ёки деворларнинг узунлиги ички ўлчамларни ва деворлар ҳамда пардеворлар қалинлигини жамлаш йўли билан аниқланиши мумкин. Полдан шифтгача бўлган баландлик ички баландлик ҳисобланади. Ернинг отмостка юқори қисми кесимидан бошлаб чердак бостирмасининг тепасигача (карнизгача) бўлган катталик ташқи баландлик ҳисобланади. Ташқи баландликни бошқа усул билан ҳам аниқлаш мумкин, бунда ички баландликка 35 см чердак қопламаси ва иморат цоколь қисмининг баландлиги қўшилади. Мансарда қаватларининг баландлиги мансарданинг турли қисмларида олинган ички баландликларнинг энг катта ва энг кичик ўлчамлари орасидаги ўртача катталикка 35 см (қопламанинг шартли қалинлиги) қўшган ҳолда қабул қилинади. Ёруғхоналарнинг баландлиги сифатида турли қисмларда олинган полдан шифтгача бўлган масофанинг ўртача қиймати қабул қилинади. Томи бир томонга нишаб бўлган иморатларда баландлик нишабнинг пастки томони бўйича ўлчанади. Ички баландлик хоналардан бирида ўлчанади. Айрим хоналарда баландликлар турлича бўлса, улар ҳам ўлчанади. Қаватлар планларида баландликлар улар ўлчанган хоналарга ёзилади. Қуббаси бор хоналарнинг баландлиги иккита жойда: полдан қуббанинг тагигача ва полдан қуббанинг тепасигача (қуббанинг бошланиши) аниқланади.

Балкаларли қопламаси (васса) бор, темир балкаларли (швеллер, двутавр), темирбетон балкаларли қопламси бор хоналарнинг баландлиги полдан балканинг пастки қисмигача ўлчанади. 10 см гача бўлган ташқи бўртиклар, пилястралар ўлчаниши ва абрисга киритилиши лозим эмас. 10 см дан ортиқ бўлган бўртиклар, шунингдек пешайвон поғоналари ва ҳ.к. лар абрисга киритилади ҳамда ўлчанади. Абрисда ўлчамларни тузатиш нотўғри ўлчам устига қалам билан чизиқ тортиш ва устидан тўғрисини ёзиб қўйиш йўли билан амалга оширилади. Абрисга ушбу ўлчамлардан ташқари, текшириш маълумотлари, яъни бино ва иншоотлар конструктив элементлари ҳамда уларнинг эскириш аломатларининг батафсил таърифи ҳам киритилади. Деразаларининг кенглиги бир хил ўлчамда бўлган ва улар барча қаватларда бир вертикал ўқлар бўйича жойлашган кўп қаватли биноларни ўлчашда, деразаларнинг ўрнашган жойини съёмка қилиш фақат биринчи қават бўйича амалга оширилади. Бир ўқ бўйича жойлашмаган деразалар, ёки кенглиги бўйича ўлчамлари турлича бўлган деразалар бинонинг ичида ҳар бир қаватда алоҳида ўлчанади (“боғланади”). Бурчаклари тўғри бўлмаган шаклдаги биноларда диагоналлар биринчи қаватнинг барча бурчак хоналарида ва, бинонинг конфигурациясига қараб, қолган хоналарда, қаватлар планини қоғозга тўғри чизиш учун етарли миқдорда олинади. Агар имконият бор бўлса, диагоналлар ва кертма белгилар бинонинг ташқи томонидан олинади. Бурчаклари тўғри бўлмаган шаклдаги хоналарни ўлчаш, одатда, деворларнинг бевосита сирти бўйича амалга оширилади. Биноларни съёмка қилишда деворлар ва пардеворларнинг қалинлигини билиш зарур. Эшик ёки дераза ўринлари бўлмаган бинолардаги девор ва пардеворларнинг қалинлиги ташқи ҳамда ички ўлчовлар ўртасидаги тафовут бўйича аниқланади.

Думалоқ шаклдаги печлар ҳамда колонналар айланага параллель уринмалар бўйича ўлчанади ва боғланади ҳамда абрисда уларнинг диаметрлари кўрсатилади. Хоналарни ўлчаш полдан 1,10 – 1,30 м баландлик бўйича деворларнинг бутун периметри бўйлаб 1 см аниқликда, бир вақтда эшикларни, бўртикларни ва бошқа элементларни ўлчаш билан, қуйидаги мажбурий қоидаларга риоя қилган ҳолда амалга оширилади: -эшик ва деразалар ўринлари уларнинг ёруғлик ўтказиш чегараси (кесакиси) бўйича ўлчанади; -зинапоя бўлмасини ўлчашда, жойнинг ўзидан ташқари майдончалар ҳам ўлчанади ва абрисда зинапояларнинг сони ҳамда маршларнинг кўтарилиш йўналиши кўрсатилади; -агар деворлар панеллар билан қопланган ёки плиткалар билан шифтгача етмаган ҳолда пардозланган бўлса, у ҳолда панеллар ёки плиткалар бўйича ва улардан юқори деворлар бўйича икки маротаба ўлчаш амалга оширилади; -санитар-техника ускуналари – водопровод (шу жумладан ўт ўчириш) кранлари, раковиналар, ванналар, унитазлар, иситиш колонкалари, газ плиталари ўлчанади ва кейинчалик планда шартли белгилар билан чизиб кўрсатиш учун боғланади; -шифтга етмайдиган пардеворлар билан ажратилган хоналар ҳисобга олинади ва алоҳида хоналар сифатида ўлчанади; -мўрилар, вентиляция короблари, деворлар, пардеворларнинг барча бўртиклари, тахмон-токчалар ва ҳ.к.лар абрисга киритилиши ҳамда ўлчаниши керак. Бинони съёмка қилиш ишлари тугагандан сўнг бинонинг ташқи ва ички ўлчамларига оид маълумотларнинг мувофиқлигини текшириш зарур. Бунинг учун хоналар ўлчамларининг, деворлар ва пардеворларнинг қалинлигининг суммаси ҳисоблаб чиқилади. Назарий жиҳатдан, съёмка

тўғри бажарилган тақдирда, ташқи ўлчам ва ички ўлчамлар йиғиндиси (деворларнинг қалинлиги билан бирга) тенг бўлиши керак. Бироқ амалиётда ўлчаш ишларининг ноаниқлиги туфайли хатолик юзага келади. Хатолик чёки қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: (1) бу ерда Nд – йўл қўйилиши мумкин бўлган хатолик чёки; К – хоналарнинг ички ўлчамлари ва девор ҳамда пардеворлар қалинлигининг йиғиндиси; 0,75 – хатолик чёки коэффициенти. Ҳақиқий хатолик қуйидаги формула бўйича аниқланади: Nф = Lн - Lв (2) бу ерда Nф – ҳақиқий хатолик; Lн – бино деворининг ташқи ўлчами; Lв – ички ўлчамлар ва девор ҳамда пардеворлар қалинлигининг йиғиндиси. Ҳақиқий хатолик йўл қўйилиши мумкин бўлганидан ортмаслиги керак. Йўл қўйиб бўлмайдиган боғламсизликни баотараф этиш учун ишлар ижрочиси ташқи ва ички ўлчамларни, девор ҳамда пардеворлар қалинлигини тешириб чиқиши, шундан сўнг абрисда ўлчамларни тузатиши шарт. Абрисда ўлчамларни тузатиш нотўғри ўлчамга қалам билан чизиқ тортиб, устидан тўғрисини ёзиш билан амалга оширилади. Нотўғри киритилган ўлчамларни ўчириш ман этилади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил 3 августдаги “2016-2017 йиллар даврида жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган кўчмас мулк объектларини ялпи хатловдан ўтказиш тўғрисида”ги 251-сонли

қарор ижросини таъминлаш мақсадида Самарқанд шахридаги 209 та МФЙ ҳудудларидаги ер ва бино-иншоотларни ялпи хатловдан ўтказиш ишлари амалга оширилган, унга кўра 2016 йилнинг 10 октябр ҳолатида (2-жадвал) шахарда жами хатловдан ўтказилган кўчмас мулклар сони 101164 тани (инвентар баҳоси хатловдан олдин 4 833 551 672 млн. сўмни, хатловдан кейин 623353655234 млн. сўмни, ер майдони 3 081,45 га), шандан, турар жой бинолари 98 415 тани (ер майдони 3203,44 га), нотурар жой бинолари 2749 тани (ер майдони 466,00 га) ни ташкил этганлиги аниқланган. Хатлов ишлари кейинги йилларда давом эттирилган. Назорат саволлари : 1.Бинолар ва иншоотларни техник хатловдан ўтказишнинг асосий мақсади? 2.Биноларни, иншоотларни хатловдан ўтказиш ишларитаркиби ва кетмакетлиги? 3. Янгитдан қурилган (реконструкция қилинган) бино, иншоотларни хатловдан ўтказиш ишлари ва муддати? 4.Бино абрисини тузиш ва уни ўлчаш ишларининг кетма-кетлиги? 5. Ташқи баландлик ва мансарда қаватларини ўлчаш ишлари? 6. Бурчаклари тўғри бўлмаган шаклдаги биноларни ўлчаш ишлари? 7. Хоналар ичини ўлчашдаги мажбурий қоидалар? 8. Бино-иншоотларни ўлчаш хатолик чеки ва ҳақиқий хатоликни хисоблаш?

САМАРҚАНД ШАҲРИДАГИ МФЙ БЎЙИЧА ХАТЛОВДАН ЎКАЗИЛГАН ЕР ВА БИНО-ИНШООТЛАР МАЪЛУМОТЛАРИ 10.10. 2019 йил ҳолатига 2-жадвал № Махалла номи Якунла н ган МФЙ ла рда ДСИ маълум о ти бўйича кўчмас мулкл ар сони Хатловдан ўтказилган кўчмас мулклар сони Якунла нг ан МФЙла рд а ДСИ маълум от и бўйича кўчмас мулклар н инг ер майдо ни, га Хатловдан ўтказилган кўчмас мулкларнинг ер майдони, га Кўчмас мулк объектининг инвентар бахоси, млн.сўмда Жам и Шундан Жами Шундан Турар Нотур ар Турар Нотур ар Хатловдан олдин (ДСИ) Хатловдан кейин 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 Ботир Зокиров 774 774 767 7 1,35 1,3 5 1,33 0,02 2 664 861 151 2 700 581 474 2 А.Тему р 445 445 436 9 1,98 1,9 8 1,50 0,48 1 144 937 829 1 148 967 355 3 Мархаб о 631 631 608 23 7,90 7,9 0 7,44 0,46 1 781 483 070 1 829 219 197 4 Саховат 567 567 565 2 4,13 0,08 1 730 518 1 730 518

4,1 3 4,05 661 661 5 С.Шеро з ий 1420 1420 1362 58 4,32 4,3 2 3,90 0,42 5 091 380 697 5 091 380 697 6 Хўжасо ат 1062 1062 1043 19 9,87 9,8 7 9,19 0,68 4 833 551 672 4 997 522 576 7 Х.Сула йм онова 773 773 760 13 3,25 3,2 5 3,09 0,16 2 067 023 564 2 112 991 861 2 0 2 Тошкан д ий 402 402 393 9 24,12 24,12 22,13 1,99 3837172025 3 837 172 025 2 0 3 Ургити й 386 386 355 31 94,60 94,60 10,18 84,42 2569398540 2 569 398 540 2 0 4 Шарқ 484 484 469 15 13,92 13,92 12,36 1,56 4157612556 4 157 612 556 2 0 5 Ширин 159 159 158 11 5,40 5,4 0 5,00 0,40 837479618 837 479 618 2 0 6 Галаоси ё 635 635 633 15 32,67 32,67 30,00 2,67 7302384552 7 302 384 552 2 Кавала 604 604 594 10 43,11 42,13 0,98 6734385058 6 734 385

0 7 43,11 058 2 0 8 Дамари қ 257 257 251 6 16,99 16,99 16,02 0,97 3114656550 3 114 656 550 2 0 9 Каттақў р ғон 329 329 311 18 16,88 16,88 15,63 1,25 3633834799 3 633 834 799 Шаҳар бўйича жами: 1011 64 101 164 98 415 2749 3080, 59 3 081,4 5 3203, 44 466, 00 6144553321 02 6233536552 34

5. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги тарихий худудлар ва биноиншоотлар хатловини ўтказиш Таянч сўзлар: ҳудудларнинг зоналаштирилиши, аҳоли пунктларининг ҳудудий зоналари, турар жой зоналари, ижтимоий-амалий зоналар, рекреацион зоналар. Республикамизда ҳам тарихий, маданий ва меъморий ёдгорликларни асраб-авайлаш, уларни келажак авлодларга ўз ҳолича етказиш чораларини кўриш ва ёдгорликларнинг давлат муҳофазасини таъминлаш мақсадида қатор тадбирий чоралар амалга ошрилмоқда. Масалан, Вазирлар Махкамасининг 2002 йил 29 июлдаги 269-сонли “Маданий мерос обьектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори ва “Маданий мерос обьектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш масалаларини мувофиқлаштириш бўйича идоралараро комиссияси тўғрисидаги низом”, “Ўзбекистон Республикаси маданий мерос обьектлари давлат кадастирини юритиш тўғрисидаги низом”лар, Вазирлар Махкамасининг “Тарихий обидалар, зиёратгоҳлар ва қадамжоларда аҳолига ҳамда сайёҳларга хизмат кўрсатишни янада яхшилаш чоралари тўғрисида”ги мажлиси баённомаси шулар жумласидандир. Барча турдаги карталарда, хусусан туризм карталарида табиий ва маданий мерос обьектлари тасвирланади. Бироқ ўзимизнинг ва хорижий туризм карталарининг кўпчилигида диққатга сазовор жойлар ҳудудга турли хил ёдгорликларга эга бўлган тўплам сифатида уларни муайян тартиб ва мақомини баҳоламасдан кўрсатиш, мерослар ҳақидаги аниқ маълумотлар тизимини, аниқ белгиланган қонунчилик ва меъёрий ҳужжатларни ишлаб чиққанлиги билан фарқ қилади. ЮНЕСКОнинг Конвенциясига (1975 й) мувофиқ табиий ва маданий мерос тушунчасини белгилаб берадиган дунё мамлакатлари ичида амал қиладиган қонунлар қабул қилинди. Масалан, Ўзбекистон

Республикасининг “Маданий мерос обьектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида”ги қонун шундай қонунлардандир. Табиий мерос қонунларининг кўрсатилган тизимида алоҳида муҳофаза қилинадиган ҳудудларнинг тўлиқ рўйхати ва ҳар бир муайян минтақани картага олиш жараёнида аниқланган алоҳида ёдгорликлар ва фавқулодда табиат ҳодисалари ҳақида маълумотлар берилган. Маданий мерос тарих, археология, шаҳарсозлик, архитектура ёдгорликларини; ансамблларни (сарой, боғ-парк ва б.); ноҳудудий мерос шакллари тўпланган жойларни (музейлар, архивларда, кўргазма залларида ва шу кабиларда); табиий-тарихий маданий ҳудудларни; тарихий шаҳар ва бошқа аҳоли пунктларини ўз ичига олади. Ҳар бир мерос обьекти ихтисослиги муҳофаза режимини ўрнатиш ҳақидаги қарорга мувофиқ кўрсатилади. Обьектнинг бутун жаҳон (ЮНЕСКО рўйхати бўйича), давлат, минтақавий ва маҳаллий (тегишли даражадаги ҳужжатлар бўйича) аҳамияти кўрсатилади. Айтилган даражалардан айниқса глобал ва давлат даражаларидагилар бутунжаҳон аҳамиятига эга обьектлар бўлиб хизмат қилади. Туризм оммавийлигининг ўсиши ва бошқалардан ажралиб турувчи универсал аҳамиятга эга бўлган жойлар ва ёдгорликларга қизиқишнинг юқори даражаси туристлар оқимини ташкил қилиш ва йуналтириш муаммосини келтириб чиқаради. Ёдгорликларни юқори даражада сақланишига кўмаклашиш учун чоралар излашга ва уларни бошқаришни такомиллаштиришга йўналтирилган туризм дастурларини жорий қилиш ва ривожланишидан иборат ЮНЕСКО томонидан қабул қилинган «Гуллабяшнайдиган туризм» стратегияси (табиий, маданий. экотуризм) дастури тасодифий эмас. Жаҳон мероси аҳамиятини жамият томонидан тушунишни юқори кўтаришнинг йўлларидан бири бошқа информацияларга

нисбатан сезиларли устунликларга эга бўлган табиий ва маданий туризмга тааллуқли картографик маҳсулотлар билан таъминлашдир. Табиий ва маданий мерос 8-шакл 1. Табиий 2. Маданий Алоҳида муҳофаза қилинадиган табиий ҳудудлар (мавжуд ва лойиҳаланган) Давлат қўриқхоналари, уларнинг филиаллари, участкалари Давлат биосфера қўриқхоналари Миллий боғлар Табиат боғлари Давлат буюртмахоналари Табиат ёдгорликлари Дендрологик парклар Ботаника боғлари Даволаш-соғломлаштириш жойлари ва курортлар Илмий аҳамиятга эга бўлган ўрмонлар (ўрмон резервартлар) Халқаро аҳамиятга эга сув-ботқоқ мулклар Қўриқлаш зоналари Табиатнинг алоҳида ёдгорликлари, фавқулодда ҳодисалари (геологик, гидрологик, ботаник ва б)* *Обьектлар рўйхати ҳар бир алоҳида районни карталаштириш жараёнида тузилади Тарих, археология, шаҳарсозлик ва архитектура ёгорликлари Ихчам (бинолар, қўрғонлар, қабрлар жойлари, парклар, боғлар, хиёбонлар ва б.); Чизиқли (кўчалар, дарё бўйидаги кўчалар, йўллар, каналлар, мудофа иншоотлари); Ареалларда-деворлар ёки аниқ чегаралар билан тарқалиши чекланган (кремл(ички қалъа), кварталлар, монастирлар в.б.) Ҳудуддан ташқари мерос шакллари тўпланган жойлар(расмлар, ҳайкаллар, китоблар ва х.к.): музейлар, кўргазма заллари, архивлар, кутубхоналар Табиий-тарихий-маданий ҳудудлар, диққатга сазовар жойлар Тарихий шаҳарлар ва бошқа аҳоли пунктлари Аҳамияти (мақоми) Бутун жаҳон Давлат Минтақавий Маҳаллий Бутун жаҳон Алоҳида қийматли Давлат Минтақавий

Маҳаллий Бунинг шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги тарихий худудлар ва биноиншоотлар хатловини ўтказиш мухим ахамиятга эгадир. Давлат кадастрида республика ҳудудидаги барча маданий мерос объектлари тўғрисидаги маълумотлар мавжуд бўлади. Ҳисобга олиш ва баҳолаш ахбороти биргаликда маданий мерос объектлари бўйича кадастр ахборотини ташкил этади, ушбу ахборот алифболи-рақамли (матнли, жадваллар, ведомостлар) ва чизиқли (режалар, схемалар, кесимлар ва ўлчамлар) шаклларда қоғозда, магнит ва бошқа манбаларда тақдим этилади. Аҳоли пунктларидаги тарихий худудлар ва маданий меърос объектлари ҳисобланадиган бино-иншоотлар бўйича хатловни қуйидаги кўрсатгичлар асосида олиб бориш зарур: Тарихий худудлар бўйича -Маданий мерос объектларининг жуғрофий жойлашиши ҳақидаги маълумотларни; -Маданий мерос объектларининг миқдорий ва сифат тавсифлари ҳисобини; -Миқдорий ва қиймат жиҳатидан ҳисобини. Тарихий манбалар бўйича -Археология ёдгорликлари учун: сана қўйиш, қидириш ва қазиш ишлари ким томонидан ва қачон бажарилганлиги, топилган материалларнинг сақланиш жойи; -Тарих ёдгорликлари учун: пайдо бўлиш тарихи, объект ёдгорлик аҳамиятига эга эканлиги билан боғлиқ воқеалар ва шахсларнинг қисқача тавсифи;

-Архитектура ва монументал санъат ёдгорликлари учун: муаллиф, қурувчи, буюртмачи, қурилган санаси. Маданий меърос объектлари ҳисобланадиган бино-иншоотларни рўйхатга олиш бўйича -Кадастр тартиб рақамини; -Номини; -Жойлашган жойини; -Типологик тегишлилигини; -Сана қўйишни; -Мулкдор, эгаси, фойдаланувчи ёки ижарага олувчи юридик ёки жисмоний шахснинг номини ва унинг манзилини; -Маданий мерос объектининг идоравий мансублигини; -Маданий мерос объектининг мақсадли вазифасини; -Тарихий маълумотларни; -Маданий мерос объектининг дастлабки қиёфасини ўзгартирган қайта қуриш ва йўқотишларни; -Таъмирлаш ишларини (умумий тавсиф, қиймати, вақти, муаллиф, ҳужжатлар сақланадиган жой); -Бинога, иншоотга, ер участкасига бўлган ҳуқуқлар давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисидаги маълумотларни; -Муҳофаза зоналари ва қурилишни тартибга солиш зоналари чегараларини (тасдиқловчи ҳужжатга асосланган ҳолдаги режа, қисқача тавсиф) ўз ичига олади. Маданий мерос объекти тавсифи қуйидаги кўрсатгичлар бўйича хатловдан ўтказилади: -Номи; -Типологик мансублиги; -Манзили;

-Замонавий фойдаланилиши; -Тарихий маълумотлар; -Ёдгорликнинг дастлабки қиёфасини ўзгартирган қайта қуришлар ва йўқотишлар; -Илмий-тарихий ва бадиий аҳамияти; -Асосий библиография, архив манбалари, иконографик материал; -Техник ҳолати; -Муҳофаза қилиш тизими; -Муҳофаза қилиш тоифаси; -Муҳофаза қилишга қабул қилинганлиги тўғрисидаги ҳужжатнинг санаси ва тартиб рақами; -Муҳофаза зонаси чегаралари; -Баланс бўйича мансублиги; -Муҳофаза ҳужжатининг санаси ва тартиб рақами (мажбуриятлар); -Археология ёдгорлиги учун: санаси, энг муҳим топилмалар рўйхати ва тавсифи; -Тарих ёдгорликлари учун: санаси, мармар лавҳада матнлар мавжудлиги ва ўрнатилган вақти; -Архитектура ёдгорликлари учун: санаси, режалаштирилиши, композицион-макон тузилмаси ва конструкцияларнинг ўзига хослиги, фасад ва интерьерлар безаги хусусияти, ранг-тасвир, ҳайкалтарошлик, амалий санъат мавжудлиги, қурилиш материали, асосий ўлчамлари; -Монументал санъат ёдгорликлари учун: муаллифи ва санаси, композицион ечими хусусиятлари, матнлар, материал, техника, ҳажми; Маданий мерос объектининг ижтимоий, илмий-тарихий ва бадиий аҳамиятига умумий баҳо беришдан иборат бўлади.

Маданий мероснинг кўчмас объектларига ҳуқуқлар ер участкалари (шу жумладан муҳофаза зоналари) нинг натурада белгиланган ва мустаҳкамланган чегаралари мавжуд бўлган тақдирда бинолар ва иншоотларнинг давлат ер кадастри ва давлат кадастрини олиб борувчи органларда кадастр рўйхатидан ўтказилади. Ер участкаси чегараларининг бурилиш нуқталари қозиқли белгилари йўқолган тақдирда улар ўша жойда ер участкаси чегараларининг бурилиш нуқталари ўрнатилган ҳолда дала геодезия ўлчамлари ўтказилган ёки тегишли кўламдаги фотография маълумотидан фойдаланилган ҳолда ер участкалари ажратиш материаллари бўйича тикланади. Маданий мерос объектлари сони уларнинг амалдаги ҳолати ва фойдаланилишига кўра ҳисобга олинади. Маданий мерос объектларининг сифатга доир тавсифини ҳисобга олиш: -Сана қўйишни; -Техник ҳолатни; -Архитектура безагини; -Бадиий нақшларни ўз ичига олади. Техник ҳолат қуйидаги таснифлаш бўйича баҳоланади: яхши, ўрта, ёмон, авария ҳолатида. Муҳофаза тизими муҳофаза тоифасини (республика аҳамиятига, маҳаллий аҳамиятга эгалиги), муҳофаза учун қабул қилиниши тўғрисидаги ҳужжатнинг санаси ва тартиб рақамини ўз ичига олади. Маданий мерос объектларини баҳолаш, шу жумладан қийматини баҳолаш улардан самарали фойдаланишни белгилаш, етказилган зарар миқдорини аниқлаш, суғурта, ижара тўлови ставкалари, уларни таъмирлаш, консервация қилиш харажатларини қоплаш, жорий тузатишни олиб бориш учун ўтказилади.

Маданий мерос объектлари қийматини баҳолаш Ўзбекистон Республикаси Маданият ва Спорт ишлари вазирлиги томонидан тасдиқланган методика бўйича амалга оширилади. Давлат кадастри кадастр ахборотининг узлуксиз янгиланишини таъминловчи асосий ва жорий турларни ўз ичига олади. Давлат кадастрининг асосий турини юритишда маданий мерос объектлари барча турларининг бирламчи ҳисоби амалга оширилади, уларнинг сони кўрсатилади ва натурада ер участкалари чегаралари белгиланади (ер участкаларини рўйхатдан ўтказиш маълумотлари асосида). Жорий турда кадастрга кадастрнинг асосий тури ўтказилгандан кейин маданий мерос объекти бўйича рўй берган барча ўзгартиришлар киритилади.

2-расм. Хатлов ўтказиладиган МФЙ ҳудуди 3-расм. Маъданий меърос объектларини харитада белгилаш.

9-шакл

9-шакл давоми

4-расм. Маъданий меърос объектлари сурати ва геофазовий маълумотлари Назорат саволлари : 1.Республикамизда тарихий, маданий ва меъморий ёдгорликларни асрабавайлаш хамда давлат муҳофазасини таъминлаш мақсадида қабул қилинган қонунлар, қарорлар ва меъёрий хужжатларни айтинг? 2.Табиий, тарихий, маданий ва меъморий мерос тушунчалар тарифини айтинг? Аҳоли пунктларидаги тарихий худудлар ва маданий меърос объектлари ҳисобланадиган бино-иншоотлар бўйича хатлов қайси кўрсатгичлар асосида олиб бориш зарур? 4.Маданий мерос объекти қайси кўрсатгичлар бўйича хатловдан ўтказилади? 5. Маданий мерос объектларининг сифатга доир тавсифини ҳисобга олишни айтиб беринг? 6. Маъданий меърос объектларини харитада белгилаш тартибини тушинтиринг? 7.Маъданий меърос объектларини суратга тушириш ва геофазовий маълумотлари хақида тушинтиринг?

6. Ер участкасига ва бино-иншоотларга бўлган муҳофаза зоналари хатлови Таянч сўзлар: муҳофаза зоналари, хатлов, муддатли фойдаланиш, сервитут, ер участкасини сақлаш, ер участкасидан фойдаланиш, махаллий хокимият, суд қарори. Ажратилган ерлардан белгиланган тартибда фойдаланиш ва уни мухофаза қилиш масаласи энг долзарб масалалардан бири бўлиб, Ўзбекистон Республикасининг Ер Кодексига асосан назорат қилинади. Мазкур Кодекснинг 8-боб, 69-моддасига асосантранспорт мақсадларига мўлжалланган ерларга, кабель, радиореле ва алоқа ҳаво линиялари ва электр узатиш линиялари ўтган ерларга туташ ерларда, 9-боб, 72 ва75-моддаларига асосан давлат қўриқхоналари, миллий ва дендрология боғлари, ботаника боғлари, заказниклар (овчиликка мўлжалланган ерлар бундан мустасно), табиат ёдгорликлари режимини таъминлаш учун, 10-боб, 77-моддасига асосандарёлар, магистрал каналлар ва коллекторлар, сув омборлари ва бошқа сув ҳавзаларининг, шунингдек ичимлик ва рўзғор сув таъминоти, аҳолининг даволаш хамда маданий-соғломлаштириш эҳтиёжларига хизмат қиладиган манбалар қирғоғи бўйлаб қонун хужжатларида белгиланган тартибда сувни муҳофаза қилиш зоналари ва қирғоқ бўйи минтақаларига қонун ҳужжатлари билан белгиланадиган тартибда муҳофаза зоналари ўрнатилиши белгилаб қўйилган.Ушбу муҳофаза зоналарини жойда аниқлаш ва уларни белгилаш масаласи мухим бўлиб, ердан фойдаланишни тартибга солишда хамда ер участкаларидан фойдаланганлик учун солиқ солишда ва Ўзбекистон Республикаси Солиқ Кодексининг 101-моддасига мувофиқ солиқ солинмайдиган ерларни аниқлашда катта роль ўйнайди Кўчмас мулк объектлари ер участкаларининг муҳофаза зоналари Ўзбекистон Республикаси Ер Кодексининг 8-боб, 69-моддасига асосан транспорт мақсадларига мўлжалланган ерлар жумласига темир йўл, ички сув транспорти, автомобил, хаво ва трубопроводттранспорти корхоналари,

муассассалари ва ташкилотларига транспорт иншоотлари, қурилмалари ва бошқа объектларидан фойдаланиш, сақлаш, қуриш, реконструкция қилиш, таъмирлаш, такомиллаштириш ва ривожлантириш соҳасида улар зиммасига юклатилган вазифаларни амалга ошириш учун доимий фойдаланишга берилган ерлар киради. Алоқа мақсадларига мўлжалланган ерлар жумласига алоқа линияларини ҳамда уларга тегишли иншоотларни жойлаштириш учун алоқа, радиоэшиттириш, телевидение ва ахборот корхоналари, муассасалари ва ташкилотларига доимий фойдаланишга берилган ерлар киради. Транспорт мақсадларига мўлжалланган ерларга, кабель, радиореле ва алоқа ҳаво линиялари ва электр узатиш линиялари ўтган ерларга туташ ерларда қонун ҳужжатлари билан белгиланадиган тартибда муҳофаза зоналари ўрнатилади. Автомобиль йўллари учун муҳофаза зоналари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2013 йил 31 июлдаги 213-сон “Автомототранспорт воситаларини доимий ва вақтинча сақлаш жойларини ташкил этиш ва улардан фойдаланиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида” ги қарорига асосан умумий фойдаланишдаги автомобиль йўллари учун қуйидаги муҳофаза зоналари ўрнатилган: 1.Умумий фойдаланишдаги автомобиль йўллари учун хавфсизлик минтақаси (қизил чизиққача бўлган масофа) йўлларнинг тоифалари бўйича қурилиш учун ажратилган ер тасмаси чегарасидан қуйидагича белгиланади:  Республика ахамиятидаги “М”, “4р”, “А” маркали автомобиль йўлларида - 50 метр; • Вилоят ахамиятидаги автомобиль йўлларида - 30 метр; • 1 ва 2 - тоифадаги автомобиль йўлларида -25 метр;  3 - тоифадаги автомобиль йўлларида - 20 метр; • 4 ва 5 - тоифадаги автомобиль йўлларида -15 метр.

Автомобиль йўллари қурилиши учун ажратилган ер тасмаси чегараси тегишли қурилиш меъёрлари ва қоидаларида белгиланган. 2.Шаҳар кўчалари учун хавфсизлик минтақаси (қизил чизиққача бўлган масофа) шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларида белгиланган. Автомобиль йўллари ва уларнинг хавфсизлик минтақаларида қуйидагилар тақиқланади: • автомобиль йўллари ва кўчаларни, улардаги сунъий иншоотларни сақлашга ва ҳаракат хавфсизлигини таъминлашга тааллуқли бўлмаган бошқа бино ва иншоотларни қуриш; • ажратилган минтақада ҳамда кўприклардан, йўл ўтказгичлардан ва эстакадалардан 200 метргача бўлган масофаларда лагерлар, палаткали шаҳарчалар барпо этиш ва олов ёқиш; • дарёлардаги кўприклардан ўзан бўйлаб юқорига ва пастга қараб 2,5 км. гача бўлган масофада қум ва тошлар олиш учун карьерлар барпо этиш;  ер шўрини ювиш, йўл четидаги ариқчалардан суғориш учун фойдаланиш, маданий қишлоқ хўжалиги экинларини суғориш, яшил минтақани суғориш каби ишларда автомобиль йўлларини сувга бостириш, ажратилган минтақани балчиқлантириш. 4. Автомобиль йўлига туташ ер участкаларининг мулкдорлари, эгалари ва улардан фойдаланувчилар: • автомобиль йўлига туташ буталарни парвариш қилиши ва иморатларни соз ҳолатда сақлаши; • автомобиль йўли ўқидан 50 метрдан кам бўлган масофада тошлар, шох- шабба, конструкциялар ва бошқа материаллар тўпланишига йўл қўймаслиги шарт. 5.Ҳалқаро, давлат ва маҳаллий аҳамиятга эга йўллар билан туташувчи ва кесиб ўтувчи барча йўллар асосий йўлдан иккала тарафда 100 метр масофагача қаттиқ қопламали бўлиши шарт.

6.Биринчи ва иккинчи тоифали ҳамда келажакда қайта таъмирланиб юқори тоифага ўтказилиши режалаштирилган учинчи тоифали автомобиль йўлларининг иккала тарафида ҳам яқин масофаларда иморатлар қуриш тақиқланади. Автомобиль йўлларининг бир тарафидан қуйидаги холларда, тасдиқланган шаҳарсозлик ҳужжатлари (ҳудудларни меъморий режалаштиришни ташкил этиш лойиҳалари, бош режалари ва батафсил режалаштириш лойиҳалари) асосида қишлоқ хўжалиги ерларига иморатлар қурилиши, Ҳукумат қарорларида белгиланган ҳолларда - белгиланган тартибда объектлар: йўлнинг қатнов қисми четидан: • очиқ жойларда - 200 метр узоқликда; • аҳоли яшаш жойларида, автомобиль йўлларининг аҳоли пунктлари чегаралари туташган тарафида - 100 метр узоқликда жойлаштирилиши мумкин. “Ўзбекистон темир йўллари” давлат - акциядорлик компанияси объектлари учун муҳофаза зоналари Ўзбекистон Республикаси“Ўзбекистон темир йўллари” давлат акционерлик темир йўл компаниясига қарашли Бухоро худудий темир йўл бўлими Самарқанд филиалининг 2015 йил 31 мартидаги 267- со хатига асосан Ўзбекистон Республикаси худудидаги барча темир йўллари учун қуйидаги муҳофаза зоналари ўрнатилган: • темир йўллар марказий ўқидан ўнг ва чап тарафларга 100 метр. Электр тармоғи хўжалиги объектлари учун муҳофаза зоналари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2010 йил 17 майдаги 93-сон “ Электр тармоғи хўжалиги объектларини муҳофаза қилиш қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида”ги қарорига асосан электр тармоғи хўжалиги объектлариучун қуйидаги муҳофаза зоналари ўрнатилган: 

Электр тармоғи хўжалиги объектлари ушбу электр тармоғи хўжалиги объектлари ўз ихтиёрида бўлган корхоналар томонидан муҳофаза қилинади. • Электр тармоғи хўжалиги объектларининг муҳофаза зоналари: а) 20 киловольт кучланишли линиялар учун 10 метргача; • 35 киловольт кучланишли линиялар учун 15 метргача; • 110 киловольт кучланишли линиялар учун 20 метргача; • 220 киловольт кучланишли линиялар учун 25 метргача; • 500 киловольт кучланишли линиялар учун 30 метргача масофада четдаги симнинг линиясидан ҳар икки томон бўйича турувчи чекланган вертикаль текислик ер участкаси ва ҳаво макони шаклидаги электр узатиш ҳаво линияси бўйлаб; • 750 киловольт кучланишли линиялар учун 40 метргача; • 1150 киловольт кучланишли линиялар учун 55 метргача; б) ер юзасида (уларнинг чекланмаган ҳолатида) ҳар икки томонидан 2 метр четдаги сим проекциясида турган ер участкаси, чекланган параллель тўғри шаклдаги 1000 вольтгача электр узатиш ҳаво линиялари бўйлаб (биноларга кириш учун тортилган симлардан ташқари); в) ҳар икки томондан бир метр четдаги кабелларда турган, кабель линиялари шаҳарларда йўлаклар остидан ўтган тақдирда 0,6 метр бинолар ва иншоотлар томонга ва кўчанинг одамлар юрадиган томонига 1 метр ер участкаси, чекланган параллель тўғри шаклдаги электр узатиш ер ости кабель линиялари бўйлаб; г) ҳар икки томондан четдаги кабеллардан 100 метргача масофада турган вертикаль текислик ўртасидаги тубнинг сув юзасидан сув макони участкаси шаклида электр узатиш сув ости кабель линиялари бўйлаб белгиланади. Электр узатиш линиялари билан энг яқиндаги бинолар ва иншоотлар, шунингдек дарахтлар ва бошқа кўп йиллик ўсимликлар ўртасидаги йўл

қўйиладиган энг кам масофа электр қурилмаларини лойиҳалаштириш ва ўрнатиш асосида белгиланади. Ихтиёрида электр тармоғи хўжалиги объектлари бўлган корхонанинг ёзма розилигисиз электр тармоғи хўжалиги объектларининг муҳофаза зоналарида: • автомобиль ёнилғиси қуйиш шохобчаларини, ёнилғи-мойлаш материаллари ва бошқа тез ёнадиган материалларни жойлаштириш; • ҳар қандай бино ва иншоотларни қуриш, мукаммал таъмирлаш, реконструкция қилиш ёки бузиш; • ҳар қандай турдаги кон, юклаш-тушириш, сув ҳавзаси тубини чуқурлаштириш, тупроқ кавлаб олиш, портлатиш, мелиорация ишларини амалга ошириш, дарахтлар ҳамда бутазорларни экиш ва кесиш, дала шийпонлари қуриш, мол учун қўра, сим тўсиқлар қуриш, узумзорлар ва боғлар учун шпалерлар ўрнатиш, шунингдек қишлоқ хўжалиги экинларини суғориш; • балиқ ва бошқа сув жониворларини сув ости чангаклари билан тутиш, сув ўсимликларини чиқариб олиш, музни ёриш ва тайёрлаш; • баландлиги 4,5 метрдан ортиқ бўлган машина ва механизмларнинг йўл юзасидан юк билан ёки юксиз юриши; • 0,3 метрдан ортиқ чуқурликда, шудгорланадиган ерларда эса 0,45 метрдан ортиқ чуқурликда қазиш ишларини амалга ошириш, шунингдек тупроқни текислаш тақиқланади. Суюлтирилган табиий газни етказиб беришда муҳофаза зоналари Ўзбекистон Республикаси Адлия Вазирлиги томонидан 2009 йил 15 май 20- 15-162/13-сон “Магистрал газ қувурларнинг (мгқ) газ тақсимлаш шохобчалари (гтш) ва автомобилларга газ тўлдириш компрессор шохобчаларида (агткш) суюлтирилган табиий газни ишлаб чиқариш, сақлаш ва етказиб беришда хавфсизлик қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида”ги

қарорига асосансуюлтирилган табиий газни ишлаб чиқариш, сақлаш ва етказиб бериш объектлари учун қуйидаги муҳофаза зоналари ўрнатилган: • Автомобилларга газ қуйиш шахобчаси учун 75 метргача; • Юқори босимли 25 кгс/ см 2 дан ю қ оримагистрал газ қовури 300 метргача; • Юқори босимли 25 кгс/ см 2 гача магистрал газ қовури 150метргача; • Ўрта босимли магистрал газ қовури 15 метргача; • Юқори босимли 12 кгс/ см 2 гача газ қовури 10 метргача; • Юқори босимли 6 кгс/ см 2 гача газ қовури 7 метргача; • Юқори босимли 3 кгс/ см 2 гача газ қовури 3 метргача; • Газ қовури Д-300 25 мПа 100 метргача; • Газ қовури Д-30060 мПадан юқори 150 метргача; • Газ қовури Д-21925 мПа 100 метргача; • Газ қовури Д-300-600 25 мПа 150 метргача;  Газ қовури Д-600-800 25 мПа 200 метргача; • Газ қовури Д-800-1000 25 мПа 250 метргача; • Газ қовури Д-1000 ва ундан юқори 25 мПа 300 метргача; Сув ҳавзалари, гидротехника ва бошқа сув хўжалиги иншоотлари объектлари учун муҳофаза зоналари Ўзбекистон Республикаси Ер Кодексининг 10-боб, 77-моддасига асосан, сув ҳавзалари (дарёлар, кўллар, сув омборлари ва шу кабилар), гидротехника ва бошқа сув хўжалиги иншоотлари эгаллаб турган, шунингдек, сув ҳавзаларининг ва бошқа сув объектларининг қирғоқлари бўйлаб ажратилган минтақадаги сув хўжалиги эҳтиёжлари учун корхоналар, муассасалар ва ташкилотларга белгиланган тартибда берилган ерлар сув фонди ерлари жумласига киради. Дарёлар, магистрал каналлар ва коллекторлар, сув омборлари ва бошқа сув ҳавзаларининг, шунингдек ичимлик ва рўзғор сув таъминоти, аҳолининг

даволаш хамда маданий-соғломлаштириш эҳтиёжларига хизмат қиладиган манбалар қирғоғи бўйлаб қонун хужжатларида белгиланган тартибда сувни муҳофаза қилиш зоналари ва қирғоқбўйи минтақалари ажратилади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1992 йил 7 апрелдаги 174-сон “Ўзбекистон Республикасидаги сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари, дарёлар, магистраль каналлар ва коллекторларнинг, шунингдек, ичимлик сув ва маиший сув таъминотининг, даволаш ва маданий-соғломлаштиришда ишлатиладиган сув манбаларининг сувни муҳофаза қилиш зоналари ҳақида” қарорига асосан сув ҳавзалари, гидротехника ва бошқа сув хўжалиги иншоотлари объектлари учун қуйидаги муҳофаза зоналари ўрнатилган:  сув омборлари ва бошқа сув ҳавзаларига: • катта сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари (сиғими 1,1 дан 10 куб километргача бўлган) атрофида — 300 — 500 метр;  ўртача сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари (сиғими 0,6 дан 1 куб километргача бўлган) атрофида — 200 — 300 метр;  кичик сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари (сиғими 0,2 дан 0,5 куб километргача бўлган) атрофида — 100 — 200 метр; • жуда кичик сув омборлари ва сув ҳавзалари (сиғими 0,1 куб километрдан кам бўлган) атрофида — 100 метргача.  Дарёлар, сойлар ва ирмоқларига:  катта дарёларда (сув сарфи секундига 100 куб метрдан ортиқ) — 300— 500 метр; • ўртача дарёларда (сув сарфи секундига 5 куб метрдан 100 куб метргача) — 100 — 300 метр; • кичик дарёларда (сув сарфи секундига 2 куб метрдан 5 куб метргача) — 50 — 100 метр;

• жуда кичик дарёларда (сув сарфи секундига 2 куб метргача бўлган сойлар) — 50 метрагача.  Магистраль каналлар ва коллекторларга: • секундига 50 дан 100 куб метргача сув ўтказиш қувватига эга бўлган магистраль каналлар, лойиҳа ҳисоб-китоб сув сарфи секундига 10 дан 20 куб метргача бўлган коллекторлар учун — 100 метр; • секундига 100 дан 150 куб метргача сув ўтказиш қувватига эга бўлган магистраль каналлар, лойиҳа-ҳисоб-китоб сув сарфи секундига 20 дан 50 куб метргача бўлган коллекторлар учун — 200 метр; • секундига 150 куб метрдан ортиқ сув ўтказиш қувватига эга бўлган магистраль каналлар, лойиҳа-ҳисоб-китоб сув сарфи секундига 50 куб метрдан ортиқ бўлган коллекторлар учун — 300 метр.  Хўжалик-ичимлик сув таъминоти манбалари объектларига: Сув олиш жойидаги сув таъминотининг юза ва ер ости манбалари санитария муҳофазаси зонаси уч минтақадан иборат бўлиши керак: Биринчи минтақа — қаттиқ тартибли минтақа чегаралари: а) дарё ва каналлар учун: • оқим бўйлаб юқорига — камида 200 метр; • оқим бўйлаб қуйига — камида 100 метр; • сув олиш жойига туташиб кетувчи қирғоқ бўйлаб ёз-кузги сув сатҳи бўйича сув кесимининг камида 100 метри;  қарама-қарши қирғоқ томон йўналишда: • дарё ва каналлар кенглиги 100 метрдан кам бўлганда — ёз-куз давридаги сув сатҳининг бутун акваторияси ва сув кесимидан 50 метр кенгликдаги қарама-қарши қирғоқ, дарёлар ва каналлар кенглиги 100 метрдан кўп бўлганда — кенглиги камида 100 метр бўлган акватория минтақаси; б) сув омборлари ва кўллар учун:

• акватория бўйича барча йўналишларда — камида 100 метр; • сув олинадиган жойга туташиб кетувчи қирғоқ бўйича — сув омборида нормал тамба даражасида ва кўлда ёз-куз давридаги сув сатҳи шароитида сув кесимидан камида 100 метр. в) якка сув олиш (қуруқ шахта қудуғи, каптаж) ёки гуруҳли сув олишда: • муҳофаза қилинган ер ости сувларидан фойдаланилганда — 30 метр; • етарлича муҳофаза қилинмаган ер ости сувларидан фойдаланилганда — 50 метр; • инфильтрацион сув олиш жойларида сув манбаининг юзасидан — камида 150 метр; • ер ости сувлари захиралари ёпиқ типдаги инфильтрацион иншоотдан сунъий равишда тўлдирилганда — 50 метр, очиқ типда — 100 метр. Иккинчи ва учинчи минтақалар — хўжалик фаолияти чекланган тартибли минтақалар чегаралари: а) дарё ва каналлар учун: • оқим бўйлаб қуйига — биринчи минтақа (пояс) чегарасидан камида 250 метр; • ён томондаги чегаралар — ёз-куз давридаги сув сатҳи шароитида сув кесими масофасидан — текисликдаги рельефда — 500 метр, • торли рельефда — дарё ёки канал томонга қараган ён бағир юқорисигача, лекин қиялама нишабликда 750 метрдан ва тик қияликда 1000 метрдан кўп эмас; б) сув омборлари ва кўллар учун: • ён томондаги чегаралар — сув омборида тамбанинг нормал даражасида ва кўлда сувнинг ёз-куз давридаги сатҳи шароитида сув кесимидан текисликдаги рельефда 500 метр масофада, • тоғлик жойдаги рельефда — сув омбори ёки кўлга қараганда биринчи қияликнинг юқорисигача, лекин қиялама нишабликда 750 метрдан ва

тик қияликда 1000 метрдан кўп эмас. в) Сув қовури иншоотлари учун: • тоза сув ҳавзалари деворидан, фильтрлардан, контактли ёритгичлардан — камида 30 метр масофада; • қолган бошқа иншоотлардан ва сув минорасидан камида 15 метр масофада. • қурилиши тугалланган ҳудудда қуруқ тупроққа ётқизилганда — диаметри 1000 миллиметргача бўлганда камида 10 метр, • диаметри катта бўлганда камида 20 метр, • нам тупроқда — диаметридан қатъи назар, камида 50 метр;  Қурилиш меъёрлари ва қоидалари (ҚМҚ- 2.04.02-97) нинг 10 бобига асосан: • Ер ости сув таъминоти иншооти радиуси бўйлаб – 30 метр. ШНҚ 2.07.01 – 03 “Мухандислик тизимларининг жойлашиши” бўлимининг 247 бандидаги 56 – жадвалга (Самарқанд шахар архитектура ва қурилиш бошқармасининг 2007 йил 12 ноябрдаги 2479 рақамли хати) асосан: • Сув қовури диаметри 100 миллиметрли - 5 метр,  Иссиқлик таъминоти тизимидан - 2 метр.  Сувни муҳофаза қилиш зоналари: • магистраль каналлар, коллекторлар, ҳамда туман аҳамиятига эга бўлган сув хўжалиги объектлари бўйича туман ҳокимликлари томонидан; • дарёлар, магистраль каналлар ва коллекторлар, сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари бўйича вилоят ҳокимликлари томонидан; • Амударё, ирмоғи Сурхондарё билан бирга, Сирдарё, ирмоқлари Қорадарё, Норин ва Чирчиқ, Зарафшон дарёлари билан бирга, вилоятлараро ва республикалараро каналлар ва коллекторлар, шунингдек, республика аҳамиятига эга бўлган курортлар ва санаторийларнинг минерал сув ва

бошқа даволаш воситалари манбалари бўйича — Ўзбекистон Республикаси ҳузуридаги Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланади. • Тошкент шаҳри ва вилоят тасарруфидаги шаҳарлар ҳудуди бўйича ўтувчи дарёлар, сойлар, магистраль каналлар ва коллекторларнинг сувни муҳофаза қилиш зоналари тегишли ҳокимликлар томонидан тасдиқланади. Тариҳий-маданий қўриқхоналар, мемориал боғлар, мозорлар, археология, тарих ва маданият ёдгорликлариобъектлари учун муҳофаза зоналари Ўзбекистон Республикаси Ер Кодексининг 9-боб, 72-моддасига асосан, давлат қўриқхоналари, миллий ва дендрология боғлари, ботаника боғлари, заказниклар (овчиликка мўлжалланган ерлар бундан мустасно), табиат ёдгорликлари режимини таъминлаш учун муҳофаза зоналари таъсис этилиб, ушбу зоналарнинг ерларида уларнинг режимига риоя этилишини таъминлашга зарарли таъсир этадиган фаолият таъқиқлаб қўйилади. Ўзбекистон Республикаси Ер Кодексининг 9-боб, 75-моддасига асосан, тарихий-маданий аҳамиятга молик ерлар жумласига тариҳий-маданий қўриқхоналар, мемориал боғлар, мозорлар, археология, тарих ва маданият ёдгорликларининг тегишли муассасалар ва ташкилотларга доимий фойдаланишга берилган ерлар киради. Бу ерларда уларнинг белгиланган мақсадига зид бўлган ҳар қандай фаолият тақиқланади. Тарих ва маданият ёдгорликлари атрофида муҳофаза зоналари ва бинолар қуришни тартибга солиш зоналари белгиланади. Тарихий-маданий аҳамиятга молик ерларни ажратиш ва бундай ерлардан фойдаланиш, улар атрофида муҳофаза зоналари ҳамда бинолар қуришни тартибга солиш зоналарини белгилаш тартиби қонун ҳужжатлари билан белгиланади. Тариҳий-маданий қўриқхоналар, мемориал боғлар, мозорлар, археология, тарих ва маданият ёдгорликлари объектлари учун қуйидаги муҳофаза зоналари ўрнатилган:

Қабристонлар учун санитария-ҳимоялаш зонаси Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2011 йил 4 апрелдаги 101-сон «Дафн этиш ва дафн иши тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунини амалга ошириш чора-тадбирлари ҳақидаги қарорига асосан: • Янги барпо этилаётган, майдони 20 гектардан 40 гектаргача бўлган комплекс, кўп конфессияли, аралаш ва анъанавий дафн этиладиган қабристонлар учун санитария-ҳимоялаш зонаси (кейинги ўринларда СҲЗ деб аталади) 500 метр; • майдони 20 гектардан кам бўлган қабристонлар учун — 300 метр бўлиши керак; • қишлоқ (1000 та хонадондан кам аҳоли пунктлари) қабристонларининг СҲЗ, колумбарий (куйдиргандан кейин хокни девордаги токчаларга дафн этиш) 50 метрдан кам бўлмаслиги керак; • ёпиқ қабристонларнинг ва куйдиришдан кейин дафн этиладиган қабристонларнинг СҲЗ 100 метрни ташкил этиши керак; • ёпиқ қабристонлар учун қабристон билан аҳоли пункти ўртасидаги СҲЗ, баъзи ҳолларда, санитария-эпидемиология хизмати органлари билан келишган ҳолда 50 метргача камайтирилиши мумкин; • турар жой ва жамоат бинолари ҳамда дам олиш зоналари деворидан қабристонгача масофа 100 метрдан кам бўлмаслиги керак; • хўжалик-ичимлик суви билан таъминлаш марказлаштирилмаган, сув билан таъминлаш манбаи қудуқлар, каптажлар ва бошқа қурилмалардан иборат бўлган аҳоли пунктларида, қабристонлар ушбу манбаларни таъминлайдиган ер ости сувлари оқимидан юқорида жойлашса, СҲЗ ўлчами, санитария-гигиена жиҳатидан асослашга кўра, 500 метргача кўпайтирилиши мумкин;

• ишлаб турган ва лойиҳалаштирилаётган қабристонларнинг СҲЗ ҳудудида бирор-бир турар жой ва жамоат биноларини қуриш тақиқланади. Самарқанд шахар Суғдиёна массиви Шодлик махалласидаги С.Бухорий 2- тор кўчасида жойлашган автомобилларни сақлаш майдончасидаги мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудларини аниқлаш учун биринчи навбатда ер участкаси худудидаги мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ва уларнинг меъёрий ўлчамларини тасдиқловчи тегишли ташкилотларнинг хатларини олиш талаб этилади. Мазкур автомобилларни сақлаш майдончасидаги мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудларини асословчи Самарқанд шахар тармоқлараро юқори кучланишли электр тармоғи кархонасининг Фармойиш хати олинган. Автомобилларни сақлаш майдончасидаги қуйидаги мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудларини аниқлаш зарур: • 110минг КВТ ли электр тармоғи марказидан мухофаза худуди 4метр ; • 10 минг КВТ ли электр тармоғи марказидан мухофаза худуди 2 метр; • шахар ер ости марказий газ тармоғи марказидан мухофаза худуди 2 метр. Автомобилларни сақлаш майдончасидаги мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудларини жойда аниқлаш ишларини олиб бориш қуйидаги услубларда бажарилади: геодезик бурчак ёки масофа кесиштириш, қутбли ёки тўғри бурчакли координаталар ҳамда створ усулида. Барча услубларда абрислар тузилади, бино-иншоот ўлчов ишлари бажарилади ва ўзаро назорат ўлчовлар олиб борилади. Юқоридагиларни инобатга олиб, кадастр хизматининг мутахассиси геодезист-топографи томонидан автомобилларни сақлаш майдончасидаги

мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудларини аниқлаш ер участкасининг кадастр планида (5-расм) олиб борилди ва қуйидаги ўлчамлардаги мухофаза худудлари аниқланди: • 110минг КВТ ли электр тармоғининг мухофаза худуди 1191.48 кв. метр ; • 10 минг КВТ ли электр тармоғининг мухофаза худуди 4322кв. метр;  шахар ер ости марказий газ тармоғининг мухофаза худуди 170.83 кв. метр. Ушбу мухофаза худудларини инобатга олганда, автомобилларни сақлаш майдончасида автомобилларни вақтинча сақлаш худуди 285,33 кв. метрни ташкил қилади. Автомобилларни сақлаш майдончасидаги мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудларини аниқлангандан кейин, ер участкасининг кадастр планида ушбу муҳофаза зоналари ҳудудларининг қуйидаги ўлчамлари асосида майдонлари хисоблаб чиқилади ва кадастр планига белгиланган масштаб бўйича штрихли чизиқлар билан чизиб кўрсатилади хамда барча мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудлари майдонлари ёзиб қўйилади (5-расм): Самарқанд шахар Суғдиёна массиви Шодлик махалласидаги С.Бухорий 2-тор кўчасида жойлашган автомобилларни сақлаш майдончасидаги мухандислик иншоотлари объектларига белгиланган муҳофаза зоналари ўлчамлари: 110минг КВТ ли электр тармоғи марказидан - 4 метр ; 10 минг КВТ ли электр тармоғи марказидан -2 метр; шахар ер ости марказий газ тармоғи марказидан - 2 метр. Мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари майдонлари: - 110минг КВТ ли электр тармоғининг мухофаза худуди 1191.48 кв. метр ; - 10 минг КВТ ли электр тармоғининг мухофаза худуди 4322кв. метр;

- шахар ер ости марказий газ тармоғининг мухофаза худуди 170.83 кв. метр. Тайёрланган кадастр плани кадастр хизмати кархонасининг рахбари ва ижрочи мутахассиси геодезист-топографи хамда мулк эгаси томонидан имзоланиб мухрланади ва тегишли ташкилотларда тасдиқлатиш учун ушбу муҳофаза зоналари ҳудудларининг ўлчамларини ва кадастр планини кўрсатилган холда хат тайёрланади. Тегишли ташкилотлар ушб умуҳофаза зоналари ҳудудларининг ўлчамларининг тўғрилигини кадастр планида ўз имзо ва мухрлари билан тасдиқлаб беришади ( 5-расм). Ушбу тасдиқланган кадастр плани асосида муҳофаза зоналари худудларининг ўлчамлари бўйича хар бир мухандислик иншоотлари объектларининг муҳофаза зоналари ҳудудлари жойга кўчирилиб белгиланади. Ер учаскасининг кадастр планига асосан ва ер участкасини инвентаризация қилиш натижаси бўйича муҳофаза зоналарини тасдиклаш учун 10-шаклда келтирилган намунавий шаклда “ Ер участкасининг чегараларини аниқлаш ва келишиш далолатномаси” тузилди.

5-расм

10-шакл Ер участкаси чегараларини аниқлаш ва келишиш ДАЛОЛАТНОМАСИ 2016 йил "2 июн" ____________ Самарканд ш. Биз, Самарқанд вилояти ер тузиш ва кўчмас мулк кадастри давлат корхонаси мутахассиси С.Пирназаров ва ер участкасининг ҳуқуқ эгаси “СОГДАТОW ТРУCК” масъулияти чекланган жамияти қуйидагиларни аниқладик. Ер участкаси Самарқанд ш. Суғдиёна массиви Шодлик махалласидаги С.Бухорий 2-тор кўчасида жойлашган. (жойлашган манзили) Ер участкасининг кадастр рақами 14:16:03:72:01:0620:0001 “СОГДАТОW ТРУCК” масъулияти чекланган жамиятига (юридик шахснинг тўлиқ фирма номи ёки жисмоний шахснинг фамилияси, исми ва отасининг исми ) 0,208086 га ер участкаси Самарқанд шахар хокимининг 2009 йил 25 апрелдаги 600 – К қарори ва “СОГДАТОW ТРУCК” масъулияти чекланган жамиятининг 2014 йил 27 июндаги 11402-сонли Уставига киритилган қўшимча ва ўзгартиришлар матни (ер участкаси берилган ёки унга бўлган ҳуқуқнинг ўтиши тўғрисида ҳужжат номи, санаси, рақами) Мувофиқ доимий фойдаланиш ҳуқуқи билан берилган, (ер участкасини бериш мақсади, ҳуқуқ тури) амалда ер участкасининг майдони 0,208086 га ни ташкил қилади. Ер участкаси автомобилларни с ақлаш майдонча си мақсадида фойдаланилмоқда, шундан: Курилиш остидаги майдони 10.58 КВ.м Ҳовли ерлари - га Боғ - га Узумзор га Тутзор - га Экин ерлари - га Бошқа ерлар - га Ер участкасидан хужжатлар бўйича фойдаланиш мақсади автомобилларни сақлаш майдончаси , амалда автомобилларни сақлаш майдончаси мақсадида фойдаланилмоқда. Ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг чекланиши Самарқанд шахар хокимининг 2009 йил 25 апрелдаги 600 – К қарорига асосан худуд давлат эхтиёжи учун зарур бўлган муддатгача (ҳужжат номи, чеклаш мазмуни) Ер участкасида- Самарқанд шахар тармоқлараро юқори кучланишли электр тармоғи кархонасининг Фармойиш хатига асосан: -110минг КВТ ли электр тармоғига 1191.48 кв. метр ; - 10 минг КВТ ли электр тармоғига 4322кв. метр;- шахар ер ости марказий газ тармоғига 170.83 кв. метр. (ҳужжат номи, муҳофаза зонаси белгиланган объект тури, майдони, фойдаланиш шарти) Ер участкасини баҳолаш натижалари тўғрисида маълумотлар Ер участкаси чегараларининг таърифи 1 дан 2 гача Бўш ер, сим тўр билан чегараланган «СОС-болалар мехрибонлик уйи”девори пойдевори ташки томони билан 2 дан 3 гача чегараланган 3 дан 4 гача Бўш ер, девор пойдевори ташки томони билан чегараланган С.Бухорий 2-тор кўчаси, метал панжара пойдевори ташқи томони билан 4 дан 1 гача чегараланган Ер участкаси чегаралари бўйича ер участкасига бўлган ҳуқуқ эгасининг ва чегарадош ер участкаларига бўлган хуқуқ эгаларининг эътирози йук (эътирозлари йўқ/ қуйидаги эътирозлари мавжуд) Ер участкасининг бошқа хусусиятлари Мазкур далолатномага унинг ажралмас қисми сифатида ер участкасининг 1:500 масштабидаги кадастр плани илова қилинмоқда.

Самарқанд вилояти ер тузиш ва кўчмас мулк кадастри мутахассиси С.Пирназаров Ер участкасига бўлган ҳуқуқ эгаси “СОГДАТОW ТРУCК” масъулияти чекланган жамияти Чегарадош ер участкасига бўлган ҳуқуқ эгалари: 1. Абдуллаев С.А . 2. Эгамбердиев Ф.А. (имзо) (фамилияси, исми, отасининг исми) 7. Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларида ялпи хатлов ўтказиш Таянч сўзлар: Хатлов, оператив, ҳисоб, ахборот, бино, иншоот, мулкдор, чеклов, ер участкаси, чегара, майдон, архитектура, шаҳарсозлик, нотариал идоралар, судлар, банклар, суғурта, ўт ўчириш, маҳаллий, ўзини ўзи бошқариш, органлари, ялпи хатлов, ўзбошимчалик, мол-мулк солиғи, ер солиғи, давлат ҳокимияти. Хатлов ўтказишда оператив ҳисобга олиш ҳамда бино ва иншоотлар мулкдорларининг хабарлари маълумотларидан ўзгаришлар рўй берган ёки рўй бериши мумкин бўлган объектлар тўғрисида дастлабки ахборот олиш учун фойдаланилади. Ушбу ахборот қуйидаги маълумотларни ўз ичига олади: -ер участкасига ва бинога (иншоотга) бўлган ҳуқуқларнинг вужудга келиши, бошқа шахсга ўтиши ёки бекор қилиниши тўғрисида; -чекловлар (шартлар) тўғрисида; -ер участкаси чегараларининг ва майдонининг ўзгаришлари тўғрисида; -биноларнинг (иншоотларнинг) устига қуришлар, уларни қайта режалаштириш, ўтказилган капитал ҳамда тиклаш бўйича таъмирлаш ишлари тўғрисида, уларнинг табиий офатлар оқибатида бузилишлари ва ҳ.к.лар тўғрисида; -ер участкасида бино ва иншоотларнинг бузиб ташланиши ҳамда янгиларининг бунёд этилиши тўғрисида. Жойлардаги кадастр хизматлари биноларнинг (иншоотларнинг) ҳуқуқий режимидаги, таркибидаги, ҳолатидаги ва қийматидаги ўзгаришлар тўғрисида маълумотларга эга бўлган муассалар, корхоналар ва ташкилотлар, хусусан: -кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни ва у билан боғлиқ битимларни рўйхатдан ўтказиш бўйича адлия муассасалари; -хусусий уй-жой мулкдорларининг ширкатлари ташкилотлари;

-архитектура ва шаҳарсозлик органлари; -нотариал идоралар, судлар ва банклар; -суғурта ва ўт ўчириш органлари; -маҳаллий ўзини ўзи бошқариш органларининг бошқа тузилмавий бўлинмалари билан биргаликда амал қиладилар. Кадастр ҳисобига олишни такомиллаштириш, жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган кўчмас мулк объектларидан фойдаланганлик учун асосланган солиқ солинишини таъминлаш, шунингдек «Электрон ҳукумат» тизими доирасида «Кадастр ва кўчмас мулкни рўйхатга олиш тизимларини модернизация қилиш» лойиҳасини амалга ошириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “2016-2017 йиллар даврида жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган кўчмас мулк объектларини ялпи хатловдан ўтказиш тўғрисида”ги 2016 йил 3 августида 251-сонли қарор қабул қилиниб ялпи хатлов ишлари амалга оширилди. Мазкур қарордаги “2016-2017 йиллар даврида жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган кўчмас мулк объектларини ялпи хатловдан ўтказиш тартиби тўғрисида”ги НИЗОМ да қуйидаги тартиб ва қоидалар ишлаб чиқилган: Хатловнинг асосий мақсадлари қуйидагилар ҳисобланиши: -ер участкалари, бинолар, иншоотлар ва кўп йиллик дарахтзорларнинг эгаларини, улардан фойдаланувчиларни, уларнинг ижарачилари ва мулкдорларини ҳамда улар эгаллаб турган ер участкаларининг майдонларини, бино ва иншоотларнинг ҳажмини, дарахтларнинг турлари ва сонини аниқлаш; -кўчмас мулк объектларининг электрон маълумотлар базасида тўлиқ ҳисобга олинишини таъминлаш; -ўзбошимчалик билан эгалланган ва қурилган иморатларни аниқлаш; -ер эгалиги, ердан фойдаланиш ва ижара соҳасида ҳуқуқий масалаларни ҳал қилиш;

-мол-мулк солиғини ва ер солиғини ҳисоблаш учун солиққа тортиш объектларини тўлиқ ҳисобга олишни таъминлаш; -маълумотларни йиғиш, ишлов бериш механизмини стандартлашни ҳисобга олиш ва кадастр ахборот тизимини яратиш; -давлат ҳокимияти органларини кўчмас мулк объектлари тўғрисида ишончли ва тўлиқ ахборот билан таъминлаш. Хатловдан ўтказиш ишлари туман (шаҳар) ер ресурслари ва давлат кадастри бўлимлари, ер тузиш ва кўчмас мулк кадастри давлат корхонаси (кейинги матнларда давлат корхонаси деб аталади), архитектура ва қурилиш бўлими (бошқармаси), давлат солиқ инспекцияси, ички ишлар бўлими ва тегишли шаҳар, шаҳарча, қишлоқ, овул фуқаролар йиғини кенгаши вакилларидан иборат таркибда тузиладиган дала ишларини бажаруви ишчи гуруҳ (кейинги ўринларда Ишчи гуруҳ деб аталади) томонидан бажарилади. Ишчи гуруҳ хатлов жараёнида мазкур Низомда белгиланган тартибда кўчмас мулк объектларини текшириш, ер участкасини суратга олиш, бино ва иншоотларнинг ташқи ва ички ўлчамларини ўлчаш, кўп йиллик дарахтларнинг турларини ва сонларини ҳисобга олиш ҳуқуқига эга. Жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган ёки улар томонидан фойдаланилаётган, шу жумладан ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ерлар, ўзбошимчалик билан қурилган иморатлар ва кадастр ҳужжатлари бўлмаган кўчмас мулк объектлари хатлов объекти ҳисобланади. Хатловни ўтказиш тартиби Хатловни ўтказиш учун қуйидагилардан иборат бўлган тайёргарлик ишлари амалга оширилади: -Давлат корхонаси идора архивида мавжуд бўлган маълумотларни, кадастр йиғмажилдларини, бино ва иншоотларни қуриш учун ер участкаларини бериш бўйича материалларни ва ҳужжатларни йиғадилар;

-архив маълумотлари натижалари бўйича асосий қидириш маълумотларини (ушбу қарор қабул қилинган йил, ер участкасини бериш тўғрисида қарор қабул қилган органнинг номи, ер участкасининг жойлашган жойи (манзили) ҳамда ер участкасини олган жисмоний шахснинг фамилияси, исми ва отасининг исми ёки юридик шахснинг тўлиқ номини кўрсатган ҳолда ер участкаларини бериш тўғрисида қарорлари бўлмаган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхатини тузадилар ва у тегишли давлат архивларига Ўзбекистон Республикасининг Ер кодекси қабул қилингандан кейин олинган ер участкалари бўйича туман (шаҳар) ҳокимларининг қарорларини, Ўзбекистон Республикасининг «Ер тўғрисида»ги Қонуни амал қилган даврда (1990 йил 20 июнь — 1998 йил 1 июль) олинган ер участкалари бўйича ўзини ўзи бошқариш органларининг қарорлари ва ундан олдинги йилларда олинган ер участкалари бўйича халқ депутатлари туман, шаҳар, қишлоқ (овул) Кенгашлари ижроия қўмитасининг қарорларини қидириш учун юборилади; -архитектура ва қурилиш бўлимлари (бошқармалари) идоравий архивларида мавжуд бўлган бино ва иншоотларни қуриш учун берилган ер участкалари тўғрисидаги маълумотлар, материаллар ва ҳужжатларни йиғадилар ва кейинчалик уларнинг ихтиёрида бўлган ҳужжатларни Давлат корхонасига тақдим этадилар; -туманлар (шаҳарлар) давлат солиқ инспекциялари ўзларининг кўчмас мулк объектлари тўғрисидаги маълумотлар базасини Давлат корхонаси базасидаги маълумотлар билан солиштирадилар. Солиштириш натижаси бўйича Давлат корхоналарига уларнинг идоравий архивларида ва электрон базасида бўлмаган кўчмас мулк объектларининг рўйхатини ҳамда кўчмас мулк объектлари хатловдан ўтказиладиган жисмоний ва юридик шахсларнинг — солиқ тўловчиларнинг идентификация рақамини тақдим этадилар; -туманлар (шаҳарлар) давлат архивлари, рўйхатлар олинган кундан бошлаб уч кун мобайнида Давлат корхонасига қоғоз ва электрон шаклда архивда мавжуд бўлган жисмоний ва юридик шахсларга ер участкаларини

бериш тўғрисида давлат ҳокимияти органларининг, ўзини ўзи бошқариш органларининг, халқ депутатлари туман, шаҳар, шаҳарча, қишлоқ (овул) Кенгашлари ижроия қўмиталарининг (ҳужжатнинг номи, санаси ва рақами) қарорлари ёки улар томонидан қурилган бино ва иншоотларга мулк ҳуқуқини тан олиш ҳақидаги қарорлари тўғрисида ахборот тақдим этадилар. Қидириш маълумотлари қисман берилган ёки берилмаган тақдирда давлат архивлари Давлат корхонаси талабларининг тематик талабларни бажариш мақсадида белгиланган тартибда бажарилишини таъминлайдилар; -Давлат корхонаси Ишчи гуруҳ аъзоларидан маълумотлар олингандан сўнг беш кун мобайнида идоравий архивда мавжуд бўлган материалларнинг мазкур Низом талабларига жавоб беришини таҳлил қиладилар ва кўчмас мулк объектлари хатловдан ўтказиладиган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхатини ҳамда алоҳида кўчмас мулк объектлари хатловдан ўтказилмайдиган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхатини тузадилар. Давлат корхонаси хатлов ўтказиш ишлари бошланишидан аввал икки ҳафтадан кечиктирмай тегишли маҳалла фуқаролар йиғини кенгашига кўчмас мулк объектлари хатловдан ўтказиладиган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхатини тақдим этадилар. Тегишли маҳаллаларнинг фуқаролар йиғини кенгашлари: -хатловдан ўтказиш бошланишидан олдин ўн кундан кечиктирмай жисмоний ва юридик шахсларни уларнинг кўчмас мулк объектлари хатловдан ўтказилиши тўғрисида огоҳлантиради; -бир ҳафта мобайнида Давлат корхонасига тегишли маҳалла фуқаролар йиғини кенгашида мавжуд бўлган маълумотлар бўйича кўчмас мулк объектлари тегишли бўлган жисмоний шахслар тўғрисида маълумотларни (жисмоний шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми, паспорт маълумотларини) тақдим этадилар; -жисмоний шахсларнинг рўйхатини олгандан сўнг ўн кун мобайнида кўчмас мулк объектлари тегишли бўлган узоқ муддат мобайнида йўқ бўлган

жисмоний шахсларнинг рўйхати Давлат корхонасига 11-шаклга мувофиқ шаклда тақдим этилади. 11-шакл ___________________________ маҳалласи бўйича кўчмас мулк объектлари тегишли бўлган, узоқ муддат йўқ бўлган жисмоний шахслар РЎЙХАТИ Т /р Жисмоний шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми Объектнинг жойлашган жойи, почта манзили Объектнинг тавсифи (белгиланган тартибда ёки ўзбошимчалик билан қурилганлиги) Жисмоний шахсларнинг йўқ бўлган даври Йўқ бўлганини нг сабаби 1 2 3 4 5 6 Маҳалла фуқаролар йиғини Кенгаши раиси: ___________________________________________________ (М.Ў.) (маҳалла номи, имзо, Ф.И.О.) 201 ___ йил «____» _________ Олинган маълумотлар бўйича алоҳида рўйхатга киритилган хатловдан ўтказиладиган кўчмас мулк объектлари хатловдан ўтказилади. Ишчи гуруҳ хатлов ишлари бошланган кундан бошлаб икки кун мобайнида объектга чиқиб қуйидагиларни аниқлайди: -кўчмас мулк объектига бўлган ҳуқуқ эгасининг маълумоти бўйича ёки Давлат корхонаси ихтиёрида бўлган маълумотлар бўйича кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни тасдиқловчи ҳужжатларни (ҳужжатларнинг мавжудлигини, унинг номини, берилган санасини ва рақамини), ер участкасига, бинога, иншоотга ва кўп йиллик дарахтларга бўлган

ҳуқуқларнинг давлат рўйхатидан ўтказилганлигини (кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқлар ва у ҳақда тузилган битимларнинг давлат реестрида рўйхатдан ўтказилган сана ва рақами ҳамда ҳуқуқларнинг давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисидаги гувоҳноманинг рақами ва берилган санаси); -кўчмас мулк объектининг жойлашган жойи (шаҳар, шаҳарча, қишлоқ, овул, маҳалла, кўча, уй, корпус, хонадон рақами); -ер участкасининг умумий майдони, ер участкасига бўлган ҳуқуқни тасдиқловчи ҳужжатлар бўйича ҳамда ер участкасини суратга олиш ва майдонини ҳисоблаш натижалари бўйича ўзбошимчалик билан эгалланган ерларнинг майдони; -бино ва иншоотларнинг умумий майдони қайта қурилган ва қўшимча қурилган иморатларни ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган иморатларни ҳисобга олган ҳолда, жойлардаги текширув маълумотлари бўйича; -дарахтларнинг турлари ва сони; -бино ва иншоотларнинг қурилган йили, шартнома бўйича қурилишнинг бошланиши ва тугалланиши, агар ушбу ҳужжат бўлмаса — жисмоний ва юридик шахсларнинг маълумотлари бўйича; -ер участкасининг, бино ва иншоотнинг фойдаланиш мақсади — амалдаги фойдаланилиши бўйича; -деҳқон хўжалигининг мақоми (юридик шахс ташкил этган ҳолда ва ташкил этмасдан) — деҳқон хўжалигини ташкил этиш ҳақида давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисидаги гувоҳнома бўйича; -қишлоқ жойларда яшаётган оиланинг хўжалик юритиш шакли (шахсий ёрдамчи хўжалик ёки юридик шахс ташкил этган ҳолда ёки ташкил этмасдан тузилган деҳқон хўжалиги), деҳқон хўжалигига айлантирилган бўлса, деҳқон хўжалигининг давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисида гувоҳнома берилган реестр рақами ва санаси — жисмоний шахсда мавжуд бўлган ҳужжатлар бўйича;

-аҳоли пунктларидан ташқарида деҳқон (шахсий ёрдамчи) хўжалигини юритиш учун илгари берилган ер участкасининг мавжудлиги (ер участкасининг майдонини аниқлашда ушбу участкани бериш тўғрисидаги қарор асос қилиб олинади, шунингдек ер участкасини суратга олиш ва майдонини ўлчаш бўйича); -қўшни ер участкаларининг эгалари, фойдаланувчилари, ижарачилари ва мулкдорлари билан низолар борлиги — жисмоний ва юридик шахсларнинг маълумотлари бўйича ва қўшни ер эгалари, ердан фойдаланувчилар, ер ижарачилари ва мулкдорларидан сўров йўли билан; - бино ва иншоотларнинг ҳажми — уларни ташқи томонидан ўлчаш йўли билан; -ҳар бир қаватдаги алоҳида хоналарнинг ўлчами — ички ўлчов йўли билан; -бино ва иншоотларнинг конструктив қисмларининг ҳолати; -бинонинг муҳандислик коммуникациялари билан таъминланганлиги; -алоҳида хоналарнинг абриси тузилади (хоналарнинг ўлчов ҳажмларини кўрсатган ҳолдаги хомаки чизмаси). Хатловни ўтказишда ер участкасининг 1:2000 масштаб бўйича белгиланган тартибда кадастр сурати олинади. Планда барча бино ва иншоотлар, ер турлари ва ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ерларнинг (мавжуд бўлса) чегараси акс эттирилади. Хатловни ўтказиш бўйича дала ишлари тугаллангандан кейин 12шаклга мувофиқ кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш далолатномаси тузилади. Далолатнома Ишчи гуруҳ аъзолари ҳамда кўчмас мулк объектининг ҳуқуқий эгаси бўлган шахс ёки тилхат бўйича унинг вакили бўлган шахс томонидан имзоланади ва Давлат корхонасининг раҳбари томонидан тасдиқланади. Далолатнома икки нусхада тузилади, унинг бир нусхаси жисмоний ва юридик шахсга топширилади, иккинчиси —

Давлат корхонаси вакилида туман (шаҳар) бўйича хатлов материалларини умумлаштириш учун қолдирилади. Далолатномага ишнинг ижрочиси, ер участкасининг эгаси, фойдаланувчиси, ижарачиси ва мулкдори томонидан имзоланган ер участкасининг плани илова қилинади. 12-шакл «ТАСДИҚЛАЙМАН» Ер тузиш ва кўчмас мулк кадастри давлат корхонаси раҳбари 201__ йил «___» ____________ Кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш ДАЛОЛАТНОМАСИНИНГ НАМУНАВИЙ ШАКЛИ ____________________________________________________________________ тегишли (жисмоний шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми, юридик шахснинг номи) 201_ йил «___» _____________ Ушбу далолатнома Ер тузиш ва кўчмас мулк давлат корхонаси ________________________________________________________________________ (лавозими, фамилияси, исми, отасининг исми) архитектура ва қурилиш бўлими (бошқармаси) __________________________________________, (лавозими, фамилияси, исми, отасининг исми) Давлат солиқ инспекцияси ___________________________________________________________, (лавозими, фамилияси, исми, отасининг исми) Ички ишлар бўлими _________________________________________________________________ (лавозими, фамилияси, исми, отасининг исми) Маҳалла фуқаролар йиғини кенгаши ___________________________________________________ (маҳалла номи, фамилияси, исми, отасининг исми)) вакиллар и ва Кўчмас мулк объектидан фойдаланувчи, ________________ (фамилияси, исми ва отасининг исми) жисмоний шахс ёки юридик шахснинг вакили иштирокида тузилди. Кўчмас мулк объектини хатловдан ўтказиш жараёнида қуйидагилар аниқланди: 1. Кўчмас мулкнинг жойлашган жойи (почта манзили) _____________________________________ 2. (рақам берилганда) ________________________________________________ Кадастр рақами: бино ва иншоотнинг (рақам берилганда) ________________________________ 3. Ҳуқуқ тури: ер участкасига _____________________________________________________________________ бино ва иншоотга __________________________________________________________________ кўп йиллик дарахтларга ______________________________________________________________ 4. Ҳуқуқни белгиловчи ҳужжатлар: ер участкасига _____________________________________________________________________ бино ва иншоотга __________________________________________________________________ кўп йиллик дарахтларга ______________________________________________________________ 5. Фойдаланиш мақсади:

ер участкасининг __________________________________________________________________ бино ва иншоотнинг ________________________________________________________________ 6. Ер участкасининг майдони: ҳужжат бўйича _________ га, амалда ____________ га. 7. Деҳқон хўжалиги мақоми: юридик шахс сифатида ташкил этилган ёки этилмаган (давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисидаги гувоҳнома рақами ва санаси) ___________________________________ 8. Қишлоқ жойда яшаётган оиланинг хўжалик юритиш шакли: шахсий ёрдамчи хўжалик ёки деҳқон хўжалиги, агар деҳқон хўжалиги ташкил этилган бўлса туман ҳокими қарорининг санаси ва тартиб рақами аниқланади _____________. 9. Деҳқон хўжалиги (шахсий ёрдамчи хўжалик) юритиш учун аҳоли пунктидан ташқарида ажратилган ер участкасининг майдони _______ га, туман ҳокими қарорининг ____________________________ санаси ва тартиб рақами. 10. Қўшни ер эгаси ва ердан фойдаланувчилар ўртасида низолар мавжудлиги _______. 11. Бино ва иншоотни қуришга рухсат берувчи ҳужжатнинг мавжудлиги, рухсатноманинг берилган санаси ва тартиб рақами __________________. 12. Туман (шаҳар) ҳокимининг қурилиши тугалланган бино ва иншоотни фойдаланишга қабул қилиш тўғрисидаги комиссия далолатномасини тасдиқлаш ҳақидаги қарори санаси ва тартиб рақами ______. 13. Ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисида маълумот: реестрдаги ёзув ___________ тартиб рақами, санаси _________________ Ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисидаги гувоҳнома серияси _______, тартиб рақами __________, берилган санаси ______________ 14. Бино, иншоотлар ва кўп йиллик дарахтларга бўлган ҳуқуқнинг давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисида маълумот: реестрдаги ёзув: ___________ тартиб рақами, санаси ________________ бино, иншоотлар ва кўп йиллик дарахтларга бўлган ҳуқуқнинг давлат рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисидаги гувоҳнома серияси ______, тартиб рақами __________, берилган санаси ____________ 15. Хатлов жараёнида аниқланган бошқа маълумотлар _______________ Ушбу далолатномага 1 ва 2- иловаларга мувофиқ ер участкасининг плани ҳамда бино ва иншоотнинг тавсифи илова қилинади. Вакиллар: Ер тузиш ва кўчмас мулк кадастри давлат корхонасидан ____________________________________ (имзоси, фамилияси, исми, отасининг исми) Архитектура ва қурилиш бўлими (бошқарма)сидан ________________________________________ (имзоси, фамилияси, исми, отасининг исми) Давлат солиқ инспекциясидан ________________________________________________________ (имзоси, фамилияси, исми, отасининг исми) Ички ишлар бўлимидан ______________________________________________________________ (имзоси, фамилияси, исми, отасининг исми) Маҳалла фуқаролар йиғини кенгашидан _________________________________________________ (имзоси, фамилияcи, исми, отасининг исми) Жисмоний шахс ёки юридик шахс вакили ________________________________________________ (имзоси, фамилияси, исми, отасининг исми)

Кадастр йиғмажилдлари мавжуд бўлмаган кўчмас мулк объектлари бўйича хатлов Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Кадастр ҳужжатларини тайёрлаш бўйича давлат хизматлари нархларини белгилашда табақалаштирилган ёндашув тартибини такомиллаштириш тўғрисида» 2014 йил 10 июлдаги 186-сон қарорида белгиланган миқдорда тегишли жисмоний ва юридик шахслар маблағлари ҳисобига ўтказилади. Хатлов ўтказишда ер участкаларининг чегаралари ва майдонлари, бино ва иншоотларнинг қайта қуриш, ёнма-ён қуриш, қўшимча объектларни қуриш ва шу кабилар натижасида техник параметрлари ўзгарганлиги аниқланганда, улар мавжуд кўчмас мулк объектлари кадастр йиғмажилдига белгиланган тартибда ўзгартиришлар ва қўшимчалар киритиш йўли билан 12-шаклда кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш далолатномаси тузилган ҳолда ҳисобга олинади. Далолатнома икки нусхада тузилади, унинг бир нусхаси жисмоний ва юридик шахсга топширилади, иккинчиси — Давлат корхонаси вакилида қолади. __________________________ га тегишли кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш далолатномасига 1- илова Ер участкасининг ПЛАНИ

Масштаб __________________________ Чегарадош ердан фойдаланувчилар билан келишилган: __________________________________________________________________ __ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ ____ (номи, имзоси, фамилияси, исми, отасининг исми) Ижрочи _____________________________________________________________ (имзоси, фамилияси, исми, отасининг исми) _______________________га тегишли кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш далолатномасига 2-ИЛОВА Бино ва иншоотнинг ТАВСИФИ Т Бинолар, Қури л ган Би н Умумий майдон Дев ор Эс к Муҳандислик коммуникацияларининг Кўп йил

/ р иншоотла р ва кўп йиллик дарахт турларини н г номи йили он и нг та ш қи ўлч ам и , кв. м и , кв.м мат е риа ли ир и ш да р аж а си, % мавжудлиги лик дар а хтл а р сон и У м ум и й Фо йда ли, яш а ш Эл е кт р таъ ми н оти Су в таъ ми н оти Кана лиза ц ия Ис с иқ су в та ъ ми н оти Исс иқл ик эне р гия с и та ъ ми н оти 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 8. Хатлов натижаларини умумлаштириш, кўриб чиқиш, келишиш ва тасдиқлаш Таянч сўзлар: Ишчи, гуруҳ, таҳлил, ўзбошимчалик, қонун, ҳужжат, рухсатсиз, шаҳарсозлик, норма, қоида, комиссия, таклиф, ҳуқуқ, назорат, намунавий, суд, даъво, ариза, туман, шаҳар, ҳоким, қарор, деҳқон, хўжалик. Давлат корхонаси томонидан хатлов натижалари бўйича2- жадвал шаклда Кўчмас мулк объектларининг хатлов маълумотлари бўйича йиғма жадвал тузилади. Давлат корхонаси томонидан тайёрланган хатлов натижалари Ишчи гуруҳ томонидан пухта таҳлил қилинади ва ер участкаларига ҳуқуқларни белгилаш, ўзбошимчалик билан қурилган бино ва иншоотларни бузиш ёки уларни мулк ҳуқуқи билан сақлаб қолиш, ер участкаларининг майдонларини қонун ҳужжатларида белгиланган меъёрлар билан мувофиқлаштириш масалаларини ҳал қилиш бўйича таклифлар тайёрланади.

Ер ресурслари ва давлат кадастри бўлимлари ер участкаларига ҳуқуқларни белгилаш масалаларини кўриб чиқадилар. Туман (шаҳар) архитектура ва қурилиш бўлимлари (бошқармалари) томонидан ўзбошимчалик билан қурилиш тўғрисидаги маълумотларни, бино ва иншоотларни тегишли рухсатсиз, шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини бузиб қайта ихтисослаштириш ва қайта қуриш ҳолатлари кўриб чиқилади ва таҳлил қилинади, кейинчалик ўзбошимчалик билан қурилган иморатларнинг зарурлиги ёки бузишнинг мақсадга мувофиқлиги тўғрисида асосланган таклифлар тақдим этилади. Жисмоний ва юридик шахсларнинг ер участкаларига ҳуқуқларини белгилаш масалалари бўйича таклифларни тайёрлашда, уларни кўриб чиқишда ва ҳал қилишда Ишчи гуруҳ, жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш ишларини ўз вақтида ва сифатли бажаришни мувофиқлаштириш ва назорат қилиш бўйича комиссиялар (кейинги Жисмоний ва юридик шахсларга тегишли кўчмас мулк объектларининг хатлови бўйича ЙИҒМА ЖАДВАЛ 2-жадвал Т / р Жисмони й шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми ёки юридик шахснинг номи С Т И Р Объе ктни нг жойл ашга н жой и Ер участкалари тўғрисида маълумотлар е р уч а ст к ас и ни н г к ад ас т р р а е р уч ас тк ас ин и нг мў л жа л ла н га н ма ҳу қ у қ ту р и е р уч а стк аси га бў л ган ҳу қ уқ н и та с ди қ ер участкасига бўлган ҳуқуқларнин г давлат рўйхатидан ўтказилиши ер участкасини умумий майдони, га реест р рақа м и ва сана си гув оҳ нома н инг сери я си ва рақа м и ҳужж а т бўйи ча шу жумладан ўзбошимч а лик билан эгалланг ан и

қ а м и қ са ди ло в чи ҳу ж жа т ла р 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Жадвалнинг давоми Бино ва иншоотлар тўғрисида маълумотлар Бино ва иншоот д ан фойдал а ниш мақсад и қу р ил г ан йи л и умуми й майд о ни, кв. м дев ор ма т ери ал и эск и риш дар а жас и, % ҳуқуқ тури (агар белг и ланг а н бўлс а) қу р и л и ш н инг ҳуқ уқ и й ма қ ом и ҳуқуқн и тасдиқло в чи ҳужжатн и нг номи, санаси ва рақами бино, иншоот ва кўп йиллик дарахтларга бўлган ҳуқуқларнинг давлат рўйхатидан ўтказилиши у м у м и й ф о й д а л и , ( я ш а ш ) реестр рақами ва санаси гувоҳном а серияси ва рақами 13 1 4 1 5 1 6 1 7 18 19 2 0 21 22 23 ўринларда Комиссиялар деб аталади) қуйидаги намунавий таркибда тузилади: Жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган кўчмас мулк объектларини ялпи хатловдан ўтказиш ишларининг белгиланган муддатда ва сифатли бажарилишини мувофиқлаштириш ва назорат

қилиш комиссиясининг НАМУНАВИЙ ТАРКИБИ . Лавозимига — туман (шаҳар) ҳокимининг саноатни ривожлантириш, капитал кўра қурилиш, коммуникациялар, коммунал хўжалик масалалари бўйича ўринбосари, комиссия раиси Лавозимига кўра — туман (шаҳар) ер ресурслари ва давлат кадастри бўлими бошлиғи Лавозимига кўра — туман (шаҳар) бош архитектори Лавозимига кўра — туман (шаҳар) давлат солиқ инспекцияси бошлиғи Лавозимига кўра — туман (шаҳар) давлат бош санитария врачи Лавозимига — туман (шаҳар) табиатни муҳофаза қилиш давлат инспектори кўра Лавозимига — туман (шаҳар) ички ишлар бўлими бошлиғи. кўра Изоҳлар: 1. Комиссияларнинг шахсий таркиби Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раисининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳри ҳокимларининг қарори билан тасдиқланади. 2. Комиссияларнинг аъзолари бошқа ишга ўтган тақдирда комиссия таркибига ушбу лавозимларга янгидан тайинланган шахслар ёхуд зиммасига тегишли функциялар юкланган шахслар киритилади. Комиссиялар ва туман (шаҳар) ҳокимлари қуйидаги қоидаларга амал қилишлари зарур: -ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган, қурилишдан бўш бўлган ер участкалари, ушбу ер участкаларини уларни олдинги эгалари, фойдаланувчилари, ижарачилари ёки мулкдорларига қайтиб бериш ёхуд бошқа жисмоний ва юридик шахсларга бериш имкони бўлса, Ўзбекистон Республикаси Ер кодексининг 91-моддасига мувофиқ туман (шаҳар)

ҳокимининг қарори билан ушбу ер участкаларида қилинган сарф-харажатлар қопланмаган ҳолда олиб қўйилади; -ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкасида бино ва иншоотлар қурилган ҳолатларда ҳар бир жисмоний ва юридик шахс бўйича иморатни ўзбошимчалик билан қуриш ҳолатлари ўрганилади ҳамда бино ва иншоотлар бошқа жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқларини бузиб, уларга белгиланган тартибда берилган ер участкаларида, шунингдек шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини бузиб қурилган ҳолатларда, Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 212-моддасига мувофиқ уларни бузиш тўғрисида судларга даъво аризаси киритиш тўғрисида туман (шаҳар) ҳокимининг қарори қабул қилинади; -қишлоқ жойларда деҳқон (шахсий ёрдамчи) хўжалик юритиш учун фойдаланилаётган ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари, уларни олиб қўйиш мақсадга мувофиқ бўлмаса, Ўзбекистон Республикасининг «Деҳқон хўжалиги тўғрисида»ги Қонуни 8-моддасида белгиланган меъёрлар доирасида туман (шаҳар) ҳокимининг қарори билан жисмоний шахсларга деҳқон хўжалигини юритиш учун берилиши мумкин, меъёридан ортиқча эгаллаб олинган ер участкалари эса — Ўзбекистон Республикаси Ер кодексининг 46-моддасига мувофиқ вақтинчалик фойдаланишга ёки ижарага якка тартибда боғдорчилик, полизчилик ва чорвачилик юритиш учун берилиши мумкин; -ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган, жисмоний ва юридик шахслар томонидан узлуксиз фойдаланилаётган ер участкалари, агар ўзбошимчалик билан қурилган иморатлар бошқа шахсларнинг ҳуқуқларини ва қонун билан муҳофаза қилинадиган манфаатларини бузмаса ёки фуқароларнинг ҳаёти ва соғлиғига хавф туғдирмаса, туман (шаҳар) ҳокимининг қарори билан жисмоний ва юридик шахсларга қонун ҳужжатларида белгиланган меъёрлар доирасида қуриладиган иморат учун берилиши мумкин;

-ушбу мақсадлар учун белгиланган тартибда берилмаган ер участкаларида қурилган объектлар мулкдори бўлмаган, лёкин ўн беш йил мобайнида ўзиники каби ҳалол, ошкора ва узлуксиз эгалик қилиб жисмоний ва юридик шахслар томонидан фойдаланилаётган бино ва иншоотлар Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 187-моддасига мувофиқ Комиссия томонидан ушбу жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлиши кўриб чиқилади; -Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталари ёки халқ депутатлари вилоятлар Кенгашлари (Қорақалпоғистон Республикасида — Жўқорғи Кенгес) қарорлари билан қишлоқ аҳоли пунктлари ёки уларнинг бир қисмлари шаҳар ва шаҳарчалар чегарасига киритилган ҳолатларда, жисмоний шахсларга деҳқон (шахсий ёрдамчи) хўжалик юритиш учун илгари берилган ер участкалари аҳоли пунктларининг бош режаларига мувофиқ ўша ер участкалари жойлашган ҳудудларда қайта қурилиш амалга оширилгунга қадар илгари белгиланган тартибда берилган миқдорда жисмоний шахсларнинг фойдаланишида қолдирилади; -жисмоний шахслар томонидан Ўзбекистон Республикасининг «Ер тўғрисида»ги Қонуни қабул қилинишига қадар (1990 йил 20 июнь) якка тартибда уй-жой қуриш, шахсий ёрдамчи хўжалик юритиш, жамоа боғдорчилиги ва узумчилиги юритиш учун бошқа ҳуқуқларда ва тартибда олинган ёки уларга ҳуқуқларни белгиловчи ҳужжатлар сақлаб қолинмаган бўлса, ер участкалари Ўзбекистон Республикаси Ер кодексининг 19моддасига мувофиқ мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилиш ҳуқуқи билан расмийлаштирилади; -жисмоний шахс томонидан бир неча уй-жой сотиб олинган ёки бошқа уй-жой мерос бўлиб қолган бўлса, унга ушбу уй-жойлар жойлашган ер участкаларига мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилиш ҳуқуқи ўтади ва жисмоний шахсга Ўзбекистон Республикаси Ер кодексининг

22моддасига мувофиқ ушбу уй-жойлар эгаллаган барча ер участкалари бириктириб берилади. Хатловни ўтказиш жараёнида туман (шаҳар) ҳокимларининг қарорлари билан расмийлаштирилмаган ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларидан жисмоний ва юридик шахслар томонидан ерларни ҳуқуқни белгиловчи ҳужжатларсиз фойдаланиш оқибатларининг юзага келишини инобатга олган ҳолда фойдаланилиши мумкин. Ер участкаларига ҳуқуқларни белгилаш ва ўзбошимчалик билан қурилган иморатларни бузиш ёки уларни жисмоний ва юридик шахсларда мулк ҳуқуқи билан сақлаб қолиш масалаларини ҳал қилиш бўйича тайёрланган таклифлар Комиссияга кўриб чиқиш учун қуйидагиларни илова қилган ҳолда тақдим этилади: -ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ва олиб қўйиладиган ер участкалари мавжуд бўлган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхати; -ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларида қурилган бино ва иншоотлари бузиладиган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхати; -ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган амалда фойдаланилаётгани бўйича қонун ҳужжатларида белгиланган меъёрлар доирасида ер участкалари бериладиган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхати; -якка тартибда уй-жой қуриш, деҳқон (шахсий ёрдамчи) хўжалик юритиш, жамоа боғдорчилиги ва узумчилиги юритиш учун ҳуқуқни белгиловчи ҳужжатларсиз фойдаланилаётган ер участкалари амалда фойдаланилаётгани бўйича умрбод мерос қилиб қолдириш ҳуқуқи билан бериладиган жисмоний шахсларнинг рўйхати; -ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларида барпо этилган бино ва иншоотлари мулк ҳуқуқи билан уларга тегишли деб эътироф этиладиган жисмоний ва юридик шахсларнинг рўйхати;

-ер участкалари якка тартибда боғдорчилик, полизчилик ва чорвачиликни юритиш учун бериладиган жисмоний шахсларнинг рўйхати. Жисмоний ва юридик шахслар томонидан белгиланган мақсадларда ва давлат ҳокимияти органлари томонидан берилган майдонлар доирасида фойдаланилаётган ер участкалари тайёрланган таклифларда акс эттирилмайди ва туман (шаҳар) ҳокимнинг қарори билан тасдиқланмайди. Таклифлар Комиссияга алоҳида аҳоли пунктларида, қишлоқларда, овулларда ёки маҳаллаларда хатлов ишлари тугаллангач тақдим этилади. Комиссия материалларни олган кундан бошлаб бир ҳафта мобайнида тақдим этилган таклифларни жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳар бир кўчмас мулк объекти бўйича кўриб чиқади, таклифларнинг асосланганлигини ўрганади, шубҳа туғилганда — қўшимча ахборот беришни таклиф қилади, зарур ҳолатларда таклифларга ўзгартиришлар киритади. Ер участкаларига ҳуқуқларни белгилаш ва ўзбошимчалик билан қурилган иморатларни бузиш ёки уларни жисмоний ва юридик шахсларда мулк ҳуқуқи билан сақлаб қолиш масалаларини ҳал қилиш бўйича тайёрланган жисмоний ва юридик шахсларнинг якуний рўйхати Комиссиянинг баённомаси билан расмийлаштирилади ва туман (шаҳар) ҳокимига кўриб чиқиш учун тақдим этилади. Туман (шаҳар) ҳокими тақдим этилган таклифларни кўриб чиқади ва улар ҳуқуқий, иқтисодий ва ижтимоий жиҳатдан асосланган бўлса, беш кун мобайнида ўзининг қарори билан тасдиқлайди. Туман (шаҳар) ҳокимининг қарорида жисмоний ва юридик шахсларнинг ер участкаларига бўлган ҳуқуқларини тартибга солиш бўйича қарорларни амалда бажарилишини таъминлайдиган чора-тадбирлар ҳам назарда тутилади. Туман (шаҳар) ҳокимининг қарори кадастр йиғмажилдига тегишли ўзгартиришлар киритиш ва жисмоний ва юридик шахсларнинг ер

участкаларига, бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларини давлат рўйхатидан ўтказиш ёки материалларни судга бериш учун асос ҳисобланади. Кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда амалга оширилади. Хатлов ўтказилган ҳар бир кўчмас мулк объекти бўйича белгиланган тартибда кадастр йиғмажилди тайёрланади, у хатлов натижалари тасдиқлангандан кейин туман (шаҳар) ҳокимининг ер участкалари бериш ҳамда бино ва иншоотларга мулк ҳуқуқини тан олиш тўғрисидаги қароридан кўчирмалар билан тўлдирилади. Кадастр йиғмажилди Ўзбекистон Республикаси «Ергеодезкадастр» давлат қўмитасининг ягона маълумотлар базасига киритиш учун электрон-рақам шаклига айлантирилади. Хатлов натижалари бўйича кўчмас мулкнинг кадастр йиғмажилди икки нусхада тайёрланади, унинг бир нусхаси ҳуқуқ эгасига, иккинчиси — хатлов ишларини бажарган Давлат корхонаси архивида сақланади. Хатлов ишлари тугаллангач ва туман (шаҳар) ҳокими томонидан тегишли қарор қабул қилингач 3-жадвал шаклда кўчмас мулк объектларнинг хатловдан ўтказиш натижалари ва ер участкаларига бўлган ҳуқуқларни белгилаш бўйича амалга оширилган чораларнинг йиғма жадвали тузилади ва ўн кун мобайнида қоғоз ва электрон кўринишда туманлар (шаҳарлар) давлат солиқ инспекцияларига тақдим этилади. Хатлов натижалари туман (шаҳар) ҳокимининг қарори билан тасдиқлангандан сўнг ўн кун мобайнида кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш тўғрисида ҳисобот тузилади, ҳисобот Давлат корхонаси раҳбари томонидан имзоланади ва корхонанинг архивида сақланади. Ҳисоботда қуйидагилар мавжуд бўлади: -тушунтириш хати; -Комиссияга кўриб чиқиш учун тақдим этилган таклифлар; -Комиссиянинг баённомаси; -туман (шаҳар) ҳокимининг хатлов натижаларини тасдиқлаш

тўғрисидаги қарори нусхаси; -кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш натижаларининг ер участкаларига бўлган ҳуқуқларни белгилаш бўйича йиғма жадвал. Хатлов натижасида ҳар бир кўчмас мулк объекти тўғрисида олинган маълумотлар кўчмас мулк объектларини автоматлаштирилган тарзда ҳисобга олиш учун ягона маълумотлар базасига киритилади. Ер участкаларига, бино иншоотларга ва кўп йиллик дарахтларга бўлган ҳуқуқларини давлат рўйхатидан ўтказмаган жисмоний ва юридик шахслар ер участкалари жойлашган жойдаги Давлат корхонасига (тадбиркорлик субъектлари буюртмани «ягона дарча» марказларига беришади) ҳуқуқни белгиловчи ҳужжатларни илова қилган ҳолда кўчмас мулк объектларига бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш учун буюртма беришлари зарур. Кадастр йиғмажилди хатлов материалларини ҳисобга олган ҳолда тайёрланади.

Кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш натижалари ва ер участкаларига бўлган ҳуқуқларни белгилаш бўйича амалга оширилган ишларнинг ЙИҒМА ЖАДВАЛИ 3-жадвал Т/ р Жисмон ий шахсни нг фамилия с и, исми, отасинин г исми ёки юридик шахснин г номи С Т И Р О б ъ е к т н и н г ж о й л а ш г а н ж о й и Ер участкалари тўғрисида маълумотлар е р у ч а ст к а с и ни н г к а д а с т р р а қ а м и ер уча ст кас и нин г мўл ж алл а нга н ма қс ади ҳ у қ у қ т у р и ер участкасининг умумий майдони, га у м у м и й шу жумладан қайт ар илга н м а в ж у д ҳ у ж ж а т б ў й и ч а амал да фойд ал аниш д а шахси й фойдал ан ишда ўзбо ш имч ал ик бил ан эгал ла нган 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Жадвалнинг давоми Бино ва иншоотлар тўғрисида маълумотлар бино ва иншоот да н фойдал ан иш мақсад и ҳ у қ у қ т у р и қу ри лга н йи ли умуми й майдо ни , кв. м ўзбошим ч алик билан қурилга нл ар ҳуқуқ н и тасди қ ловчи ҳужжа т нинг номи бино, иншоот ва кўп йиллик дарахтларга бўлган ҳуқуқларнинг давлат рўйхатидан ўтказилиши у м у м и й ф ой да л и, реестр рақами ва санаси гувоҳнома серияси ва рақами (я ш а ш ) санас и ва рақам и 14 1 5 16 1 7 1 8 19 20 21 22 Давлат корхонаси хатлов ишлари тугаллангандан кейин ягона маълумотлар базасини янгилаш ва кўчмас мулк объектларининг кўрсаткичларида юз берган ўзгаришларни ҳисобга олиш чораларини кўрадилар. Хатлов бўйича бажариладиган ишларнинг сифати юзасидан назоратни Ўзбекистон Республикаси «Ергеодезкадастр» давлат қўмитаси, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоят ва Тошкент шаҳри ҳокимликлари амалга оширадилар. Кўчмас мулк объектларини хатловдан ўтказиш натижалари 2017 йилнинг 9 июн холатига Самарқанд шахри махаллалари (4-жадвал), Самарқанд вилояти туман ва шахарлари (5-жадвал) хамда Ўзбекистон Республикаси вилоятлари ва Тошкент шахри кесимида (6-жадвал) Давлат

кадастрлари ягона тизими (ДКЯТ)га маълумот тақдим этилиши қуйида келтирилди. Хатловни ушбу Низом нормаларини бузган ҳолда амалга оширганлик учун тегишли Давлат корхоналарининг ходимлари, Ишчи гуруҳ ва Комиссия раҳбарлари ва аъзолари қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавобгар бўладилар. Туманлар (шаҳарлар) ҳокимлари ер участкаларига белгиланган ҳуқуқлар, жисмоний ва юридик шахсларнинг ўзбошимчалик билан қурилган бино ва иншоотларига бўлган мулк ҳуқуқини тан олиш масалалари бўйича асосланмаган қарорлар қабул қилганлиги учун қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавобгар бўладилар. Хатлов масалалари бўйича низоларни кўриб чиқиш қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда амалга оширилади.

Самарқанд шахри махаллалари кесимида ДКЯТга маълумот тақдим этилиши 2017 йил 9 июн ҳолатига 4-жадвал Туманлар ва ша ҳ арлар (МФЙ номлари) Жами Хатлов якунланган ДКЯТга такдим килинган Тахлилдаги объектлар ДКЯТга қабул қилинган Умумий шаклланганлиг и % МФ Й сон и объектл ар сони МФ Й сон и объектл ар сони Жам и МФ Й Бир кун да МФ Й МФ Й сон и объе кт сони МФ Й сон и объе кт сони Шундан қабул қилинган кўп каватл и турар жой хонадо н якка тартибдаг и уй-жой нотур ар объек т МФ Й бўйи ча Объе кт сони бўйич а Самарқанд ш 219 97 123 219 98936 41 0 0 0 41 23 159 20 661 2 224 285 18,7 23,8 Лолазор 1 390 1 390 1 0 1 390 384 6 100,0 100,0 Адолат 1 631 1 631 1 0 1 626 626 0 0 100,0 99,2 Ал- Бухорий 1 571 1 571 1 0 1 530 530 0 0 100,0 92,8 Гуллар боги 1 546 1 546 1 0 1 546 546 0 0 100,0 100,0 Зулфия 1 503 1 503 1 0 1 492 492 0 0 100,0 97,8

Камолот 1 1 342 1 1 342 1 0 1 1 342 1 312 0 30 100,0 100,0 Каттакурго н 1 214 1 214 1 0 1 210 0 210 0 100,0 98,1 Истиқлол 1 628 1 628 1 0 1 628 621 0 7 100,0 100,0 Каттаарик 1 509 1 509 1 0 1 509 499 0 10 100,0 100,0 Мевазор 1 501 1 501 1 0 1 501 480 0 21 100,0 100,0 Нодирабеги м 1 605 1 605 1 0 1 605 600 0 5 100,0 100,0 Орзу 1 629 1 629 1 0 1 629 605 0 24 100,0 100,0 Садаф 1 651 1 651 1 0 1 651 641 0 10 100,0 100,0 Саховат 1 565 1 565 1 0 1 565 545 0 20 100,0 100,0 Сугдиёна 1 610 1 610 1 0 1 610 602 0 8 100,0 100,0 Мехриобод 1 223 1 223 1 0 1 223 210 0 13 100,0 100,0 Тинчлик 1 440 1 440 1 0 1 440 435 0 5 100,0 100,0 Тожмахал 1 501 1 501 1 0 1 501 501 0 0 100,0 100,0 А.Темур 1 435 1 435 1 0 1 431 430 0 1 100,0 99,1 Бешгужум 1 546 1 546 1 0 1 546 545 0 1 100,0 100,0 Бешчинор 1 574 1 574 1 0 1 574 572 0 2 100,0 100,0 Мархабо 1 685 1 685 1 0 1 684 681 0 3 100,0 99,9 Мулийн 1 415 1 415 1 0 1 415 411 0 4 100,0 100,0 Нурли келажак 1 1 390 1 1 390 1 0 1 1 390 1 372 0 18 100,0 100,0 Абу Абдулло Рудакий 1 968 1 968 1 0 1 962 952 0 10 100,0 99,4 Бахор 1 755 1 755 1 0 1 750 745 0 5 100,0 99,3 Богдод 1 701 1 701 1 0 1 701 700 0 1 100,0 100,0 Илхом 1 515 1 515 1 0 1 514 504 0 10 100,0 99,8

Аликушчи 1 911 1 911 1 0 1 910 901 0 9 100,0 99,9 Маданият 1 748 1 748 1 0 1 748 740 0 8 100,0 100,0 Олтин аср 1 901 1 901 1 0 1 901 898 0 3 100,0 100,0 Машьал 1 385 1 385 1 0 1 385 385 0 0 100,0 100,0 Х.Олимжон 1 218 1 218 1 0 1 210 0 210 0 100,0 96,3 Гулистон 1 639 1 639 1 0 1 639 630 0 9 100,0 100,0 Бунёд 1 642 1 642 1 0 1 642 640 0 2 100,0 100,0 Абу Райхон Беруний 1 310 1 310 1 0 1 310 310 0 10 100,0 100,0 Гуриамир 1 449 1 449 1 0 1 449 446 3 100,0 100,0 Богишамол 1 289 1 289 1 0 1 289 283 6 100,0 100,0 Карши йул 1 319 1 319 1 0 1 319 0 301 18 100,0 100,0 Навбахор 1 190 1 190 1 0 1 190 188 2 100,0 100,0 Панжоб 1 203 1 203 1 0 1 202 202 1 100,0 99,5

Самарқанд вилояти туман ва шахарлари кесимида ДКЯТга маълумот тақдим этилиши 2017йил 9 июн холатига 5-жадвал Туманлар ва ша ҳ арлар (МФЙ номлари) Жами Хатлов якунланган ДКЯТга такдим килинган Тахлилдаги объектлар ДКЯТга қабул қилинган Умумий шаклланганлиги % МФЙ сони объектлар сони МФЙ сони объектлар сони Жами МФЙ Бир кунда МФЙ МФЙ сони объект сони МФЙ сони объек т сони Шундан қабул қилинган кўп каватли турар жой хонадон якка тартибдаги уй-жой нотурар объект МФЙ бўйич а Объек т сони бўйича Оқдарё 34 24 487 28 21724 3 0 0 0 3 2 988 0 2 937 51 8,8 12,2 Булунғур 54 31 202 54 31319 7 0 0 0 7 4 420 0 4 108 312 13,0 14,2 Жомбой 39 28 869 24 22843 6 0 0 0 6 4 704 0 4 643 61 15,4 16,3 Иштихон 62 37 420 62 33362 8 1 1 1 425 7 5 847 0 5 770 77 11,3 15,6 Каттақўрғон 69 55 120 65 51347 16 2 2 1 100 14 9 215 0 9 105 107 20,3 16,7 Қўшработ 39 15 633 15 12831 2 0 0 0 2 510 0 501 9 5,1 3,3 Нарпай 56 32 944 56 33944 5 0 0 0 5 2 675 0 2 642 33 8,9 8,1 Нуробод 35 26 963 35 27433 9 1 1 459 8 3 956 0 3 885 66 22,9 14,7 Пойариқ 64 53 920 58 54661 16 1 1 1 108 15 11 535 0 11 378 161 23,4 21,4 Пастаргом 106 55 258 100 51725 7 1 1 675 6 2 679 0 2 653 26 5,7 4,8 Пахтачи 65 23 031 65 25583 8 1 1 948 7 2 688 0 2 650 38 10,8 11,7 Самарқанд 76 38 529 76 41623 11 0 0 0 11 4 460 0 4 376 84 14,5 11,6 Тойлоқ 50 25 678 50 27478 6 1 1 928 5 3 919 0 3 830 89 10,0 15,3 Ургут 102 44 670 97 42186 11 2 2 1 332 9 4 264 134 3 943 87 8,8 9,5 Самарқанд ш 219 97 123 219 98936 41 0 0 0 41 23 159 20 661 2 224 285 18,7 23,8 Каттақўрғон ш 35 16 981 35 18180 11 1 1 500 10 4 445 1 001 3 353 91 28,6 26,2

Самарқанд вилояти 1 105 607 828 1 039 595 175 167 11 11 8 475 156 91 464 21 796 67 998 1 577 14,1 15,0 Ўзбекистон Республикаси вилоятилари ва Тошкент шахри кесимида ДКЯТга маълумот тақдим этилиши 6-жадвал. 9 июн ҳолатига Туманлар ва шаҳарлар (МФЙ номлари) Жами Хатлов якунланган ДКЯТга такдим килинган Тахлилдаги объектлар ДКЯТга қабул қилинган Умумий шаклланга нлиги % МФЙ сони объектла р сони МФ Й сони объектлар сони Жам и МФ Й Бир кунда МФЙ МФ Й сони объек т сони МФЙ сони объект сони Шундан қабул қилинган кўп каватли турар жой хонадон якка тартибдаг и уй-жой нотура р объект МФ Й бўйи ча Об ъек т сон и бўй ича Қорақалпоғистон Респ. 371 280 034 371 306 549 169 0 5 5 448 164 103 484 19 381 77 968 4 896 44,2 37,0 Андижон вилояти 869 510 035 855 525 352 114 0 7 4 724 107 74 954 20 681 51 480 2 595 12,3 14,7 Бухоро вилояти 528 331 032 526 342 448 127 0 0 0 127 44 490 19 984 23 586 920 24,1 13,4 Жиззах вилояти 280 184 242 280 184 245 115 0 1 60 114 32 800 3 589 28 084 1 172 40,7 17,8 Қашқадарё вилояти 651 547 882 564 526 888 138 0 0 0 138 71 230 15 494 49 608 3 315 21,2 13,0 Навоий вилояти 286 185 862 286 190 312 42 0 0 0 42 37 561 31 195 4 920 1 446 14,7 20,2

Наманган вилояти 772 410016 771 430514 145 0 0 0 145 71570 23146 46164 1906 18,8 17,5 Самарқанд вилояти 1 105 607 828 1 039 595 175 167 11 11 8 475 156 91 464 21 796 67 998 1 577 14,1 15,0 Сурхондарё вилояти 707 336 265 687 418 712 140 11 11 5 746 129 80 519 6 041 73 243 2 314 18,2 23,9 Сирдарё вилояти 275 121 566 243 118 117 63 0 6 4 340 57 29 985 13 851 14 411 1 724 20,7 24,7 Тошкент вилояти 1 004 581 033 944 593 866 196 0 3 1 749 193 121 016 86 876 31 911 2 230 19,2 20,8 Фарғона вилояти 996 622 121 934 624 127 151 0 0 0 151 121 067 51 881 66 590 2 441 15,2 19,5 Хоразм вилояти 499 289 788 499 332 691 113 9 12 7 346 101 68 698 25 035 37 997 5 829 20,2 23,7 Тошкент шаҳри 505 616 043 505 623 007 82 0 0 0 82 23 854 9 357 5 170 143 16,2 3,9 Республика бўйича жами: 8 848 5 623 747 8 504 5 812 003 1 762 31 56 37 888 1 706 972 692 348 307 579 130 32 508 19,3 17,3

Адабиётлар: 1. Мирзиёев Ш.М. Экин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Тошкент. “Ўзбекистон”. 2016 йил. 2. Мирзиёев Ш . М . Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз . Тошкент. “Ўзбекистон”. 2017 йил. 3. Рустамбоев М.Ҳ., ва бошкалар. “Ер хуқуқи”. Дарслик. Тошкент давлат юридик институти, 2002 й. 4. Негматов А. “Ер хуқуқи”. Ўқув қўлланма. Тошкент Ислом университети 2001 й 5. Раклов В.П, Лебедев П.П, Сафаров Э.Ю. “Разработка картографических систем для целей кадастров”. Москва. 2005 (монография). 6. Авчиев Ш.К. “Амалий геодезия”. Тошкент. “Ворис” нашриёти МЧЖ. 2010. 7. Бабажанов А.Р, Рахмонов К.Р, Ғофиров А. “Ер кадастри”. Тошкент. ТИМИ, 2008. 8. Қурбонов Э.К., Бабажанов А.Р., Рахмонов К.Р. “Ер кадастри асослари”. Тошкент. ТТЕСИ. 1999. 9. Нишонбоев Н.М. “Давлат кадастри асослари”. Тошкент, ТАҚИ, 2008. Магрупов Ю.Д, Ахмедов И.С. “Градостроительный кадастр”. 3-4 том. Мониторинг градострителной деятельности. Рекомендации. Ташкент. ИВС “Акатм”. 2008

Похожие

Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги бино- иншоотлар ҳисоби

Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги ер ва бино - иншоотларга бўлган хуқуқлар

Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларидаги ер ва бино - иншоотларга бўлган хуқуқларни давлат рўйхатига олиш тизими

Шаҳар, қишлоқ аҳоли пунктларида ер ҳисоби

Аҳоли пунктлари, ер ва бино - иншоотлар турлари ва улардан фойдаланиш хусусиятлари