Kovariatsiya. Kovariatsiya koeffiseinti - Алгебра - Рефераты

Kovariatsiya. Kovariatsiya koeffiseinti

Загружено в:

16.12.2019

Скачано:

0

Размер:

293.5 KB

Kovariatsiya. Kovariatsiya koeffiseinti Tasodifiy miqdorlar orasida funksional bog`lanish bo`lishi mumkin. Shu bilan birga tasodifiy miqdorlar orasida boshqa turdagi bog`lanishlar ham bo`lishi mumkin.Bir miqdor qiymatining o`zgarishi boshqa miqdor taqsimotining o`zgarishiga olib kelishi mumkin. Bunday bog`lanish stoxastik yoki ehtimoli bog`lanishi deyiladi. Ikkita tasodifiy miqdor stoxastik bog`lanishi xarakteristikalaridan biri bu miqdorlar kovariasiyasidir. Ta`rif:  ) ( ( ) ( ) , cov( j j i i j i ij M M M             ga i va j tasodifiy miqdor kovariasiyasi yoki korrelyatsion moment deyiladi. Unga i va j larning aralash markaziy momentga ham deyiladi. 1-teorema: Kovariasiyani hisoblash uchun quyidagi formula o`rinli: j i j i ij M M M       ) ( Isboti:         ) ( ) )( ( j i j i i j j i j j i i ij M M M M M M M M             j i j i j i j i i j j i M M M M M M M M M M                 ) ( ) ( 2-teorema: Agar 1 va 2 lar bog`lanmagan bo`lsa, 0 ) , cov( 2 1    . Bu teorema isboti 1-teoremadan, 1 va 2 larning bog`lanmaganligidan j i j i M M M    ) ( ni e`tiborga olsak, kelib chiqadi. Agar 0 ) , cov( 2 1    bo`lsa, 1 va 2 tasodifiy miqdorlar bog`liq bo`ladi. Kovariatsiya ta`rifi va matematik kutilma xossalaridan quyidagilar kelib chiqadi. ), , cov( ) , ( cov 1 2 2 1      , ) , cov( 1 1 1    D  ) , ( cov ) , cov( 2 1 2 2 1 1        c c ), , cov( ) , cov( ) , cov( 3 2 2 3 1 1 3 2 2 11        c c c c    ( * ) bu yerda 1c va 2c lar o`zgarmaslar. ) , , , ( 2 1 n      tasodifiy vektorning kovariasion matrisasi deb,         nn n n nn               2 1 2 22 21 1 12 11 matrisaga aytiladi, bu yerda ) , cov( j i ij    

Kovariasiya xossalaridan kovariasion matrisa simmetrikligi ) ( ji ij    va uning diognal elementlari n   , , , 2 1  tasodifiy miqdorlarning dispyersiyalari ekanligi kelib chiqadi. ,i ii D   ___ ,1 n i Kovariasion matrisa determinantiga umumlashgan dispyersiya deyiladi. Umumlashgan dispyersiya n o`lchovli tasodifiy miqdor tarqoqlik darajasini xaraktyerlaydi. Kovariasion matrisa va o`rtachalar vektori ) , , ( 1 n M M M       tasodifiy vektorning asosiy sonli xarakteristikalaridir. Quyidagi teoremani isbotsiz keltiramiz. 3-teorema: Agar ) , , , ( 2 1 n      tasodifiy miqdorlar uchun ), , cov( j i ij     ___ ,1 , n j i  mavjud bo`lsa, u holda har qanday ,ijc ___ ,1 n i o`zgarmaslar uchun n in i i i c c c          2 2 11 , ___ ,1 n i tasodifiy miqdorlarning ) , cov( j i ijh    kovariasiyalar mavjud va  va  larning kovariasion matrisalar ) ( ijh H  va   ) ( ij lar    C C H tenglik bilan bog`langan, bu yerda ), ( ijc C  C  esa C matrisa transponyerlangani. Bu teoremadan bog`langan tasodifiy miqdorlar chiziqli kombinasiyasi dispersiyasini hisoblash uchun formulaga ega bo`lamiz.             n k n l kl l k n k k k c c c D 1 1 1   (1) Tasodifiy miqdor dispersiyasi manfiy bo`lmagan son bo`lganligi uchun, har qanday nc c c , , , 2 1  lar uchun .0 1 1     n k n l kl l kc c  Bundan ko`rinadiki, har qanday kovariasion matrisa manfiymas aniqlangan. (1) formuladan 1 n , 1 2 1  c c deb olsak, quyidagiga ega bo`lamiz. 1 21 11 11 ) (    D c cc c D   va ,2 n 1 2 1  c c deb olsak, 12 2 1 22 21 12 11 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 ) (                      D D D . 12 2 1 22 12 11 2 1 2 2 ) (                D D D . Demak,

1221212 ) ( ) (          D D D (2) Agar 1 va 2 bog`lanmagan bo`lsalar 2121 )(     DDD  . (1) formulada 1 2 1  c c ( ___ ,1 , n l k  ) deb olsak, tasodifiy miqdorlar yig`indisi dispersiyasi uchun quyidagi formulaga ega bo`lamiz:             n k n l kl n k k D 1 1 1   (3) Agar n   , , , 2 1  tasodifiy miqdorlar bog`lanmagan bo`lsalar, kovariasion matrisa         2 2 2 0 0 0 0 0 0 2 1 nX X X       ga teng bo`ladi. Bu holda (3)              n k k n k n k k D D k 1 1 2 1     ko`rinishni oladi. Agar i i i i M     /) (   , 2,1i deb belgilasak kovariatsiya xossalaridan 2 1 2 1 2 1 ) , cov( ) , cov( , cov ) , cov( 2 1 2 2 1 1 2 2 1 1 2 1                                     M M M M . 1 , 2 tasodifiy miqdorlar bog`liqligi sifat xarakteristikasi sifatida korrelyasiya koeffisienti 2 1, dan foydalaniladi, u 1 1 1 1     M  va 2 2 2 2     M  normallangan tasodifiy miqdor kovariasiyasiga teng.          2 1 21 2 2 1 1 , , cov           M M . Demak korrelyasiya koeffisienti 2 1 21 ) , cov( 2 1 ,          (4). Bu yerdan 2 1 21, 2 1 ) , cov(          (5)

Bog`lanmagan tasodifiy miqdor 1 , 2 lar uchun 0 21,   , chunki 0 ) , cov( 2 1    . Teskari tasdiq o`rinli emas, bog`liq tasodifiy miqdorlarning ham korrelyasiya koeffisienti nolga teng bo`lishi mumkin. Masalan; Agar )1,0( ~1 N  , 1 ) ( 2  x x f , 1 ) ( 21 1 2       f bo`lsa, 1 va 2 bog`langan, ularning korrelyasiya koeffisienti nolga tengligini ko`rsatamiz. )1,0( ~1 N  bo`lgani uchun, ,0 1  M 0 31 M , Bundan             )1 1( )) ( ( )1, cov( ) , cov( )1 , cov( ) , cov( 1 21 21 1 1 21 1 21 1 2 1            M M M .0 ) ( 12 13 1       M M M Demak, 0 ) /() , cov( 2 1 21 2 1 ,           . 1 va 2 tasodifiy miqdorlarning korrelyasiya koeffisienti nolga teng bo`lsa, ular korrelyasion bog`lanmagan deyiladi. 4-teorema: Korrelyasiya koeffisienti absalyut qiymati bo`yicha birdan katta bo`lolmaydi: .1 | | 21,   (5). Isboti: , 1    i i i M  2,1i bo`lsin. U holda ),cov(2)( 212121        DDD o`rinli bo`lganligi uchun va ,0 ) ( 2 1    D hamda 21, 2 1 ) , cov(     va 1 21    D D dan 0 ) 1(2 2 2 ) ( 2121 , , 2 1             D Bu tengsizlikdan 0 1 21 ,    va 0 1 21,    larga ega bo`lamiz. Bulardan esa teoremaning isboti kelib chiqadi. 5-teorema: 1 | | 21,   bo`lishi uchun a va b ( 0a ) o`zgarmaslar topilib , 1 2 b a     bo`lishi zarur va yetarli. Jumladan 0a bo`lsa 1 21,   , 0a bo`lsa, 1 21,   . Isboti: 1 21,   bo`lsin, u holda 0 ) 1(2 ) ( 21, 2 1        D demak 0 ) ( 2 1  Y Y D , dispyersiya xossasiga asosan , 2 1 c   ( c -o`zgarmas). c Mc M    ) ( 2 1   va .0 0 0 ) ( 2 1 2 1            M M M c

Demak ,0 c ,0 2 1    ya`ni ,2 1    bundan , 2 1 2 2 1 1         M M    bu yerdan , 1 2 b a     bunda , 1 2    a 1 2 1 2       M M b   . Agar 1 ) , ( 2 1     bo`lsa, 0 ) ( 2 1    D bo`ladi, bundan          1 2 1 2 1 2 1 2             M M kelib chiadi. Endi teskari tasdiq      1 ' 0 1 , ' 0 1 1, lsa bo a lsa bo a b a  bo`lishligini isbotlaymiz. Agar b a   1 2   bo`lsa, u holda 1 1 1 1 1 2 2 2 | | | | ) ( ) ( 1 1 2               a a a M a b a M b a M b a           Kovariasiyaning xossasiga asosan              1 , ' 0 1, ' 0 | | ) , cov(| | | |, cov ) , cov( 2 1 1 1 2 1 ,21 lsa bo a lsa bo a a a a a a a         ) , , , ( 2 1 n      tasodifiy vektorning korrelyasion matrisasi deb              1 1 1 3 2 1 2 23 21 1 13 12        n n n n n R          matrisaga aytiladi. Bu yerda JIij   , ) , cov( ) , cov( i j j i      bo`lgani uchun korrelyasion matrisa R simmetrik matrisa bo`ladi. 1 ning 2 regrisiya koeffisienti deb 21 21 ,       ga aytiladi.

Похожие

Ko‘p o‘lchovli tasodifiy miqdorlar

Евклид фазоси

Хос вектор ва хос қийматлар

N ўлчамли чизиқли фазо

Чизиқли операторлар ва уларнинг матрицалари