Ixtiyoriy egri chiziqli koordinatalar sistemasida tutash muhit harakati tenglamasi - Алгебра - Рефераты

Ixtiyoriy egri chiziqli koordinatalar sistemasida tutash muhit harakati tenglamasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

96 KB

I xtiyoriy egri chiziqli koordinatalar sistemasida tutash muhit harakati tenglamasi Harakat miqdorining o’zgarishi tenglamasini yozaylik:      dpdFd dtd n VV    Gauss-Ostrogradskiy teoremasidan:    d p d n p d p i V iii n          Agar tutash muhit harakati vaqtning va tutash muhit harakati tekshirilayotgan nuqtalar uchun uzluksiz bo’lsa, yuqoridagi ikki ifoda asosida quyidagi harakat tenglamasini hosil qila olamiz: i i PF dtd      Bu tenglama ixtiyoriy egri chiziqli koordinatalar sistemasida o’rinli bo’lib, harakat tenglamasi deyiladi. Uning i bazis vektorli koordinatalar sistemasiga proyeksiyalari quyidagicha yoziladi: ki ikk pF dtd     Bu yerda kki ii sis i i i i k sis i k ik k iik kk p p x p P , x t t a dt d                           Γ Γ              Bu tenglama asosida turli xususiy hollarni o’rganish mumkin. HARAKAT MIQDORI MOMENTI.

UNING O’ZGARISHI TENGLAMASI Tutash muhit harakat miqdori momenti deb, ta’rifga ko’ra ushbu   d]r[ V     M vektor miqdorga aytiladi. Massalari i m , tezliklari i dan iborat bo’lgan moddiy nuqtalar sistemasi uchun nazariy mexanika kursida    n i iii ]mr[ 1M    harakat miqdori momenti deb atalar edi. Bu tushuncha tutash muhit uchun tabiiy ravishda umumlashtirilganda, V hajmdagi tutash muhit har bir  d dm  elementar massalarini shu d ga tegishli nuqtadagi   tezlikka ko’paytmasi elementar harakat miqdorini va ulardan biror nuqtaga (masalan, koordinatalar boshiga nisbatan) olingan momentlar yig’indisi Riman yig’indisini, shuningdek, ko’rilayotgan оn uchun tutash muhit harakat miqdori momentini beradi. Yuqorida keltirilgan harakat miqdori momenti tushunchasi TMMning klassik masalalarida ko’riladi. Agar tutash muhit zarrasi tezligini ilgarilanma va shu zarra biror markazidan o’tuvchi oniy o’q atrofidagi harakatdan iborat deb qaralsa, aylanish burchagi tezligi nihoyat katta bo’lganda, shuningdek TMMda ishlatiladigan harakat miqdori momentini hisoblaganda qo’shimcha momentlarni hisobga olishga to’g’ri keladi. Bunday momentlar - ichki momentlar deyiladi va real jismlarning elektromagnit maydonidagi harakatini tekshirilganda ham hisobga olishga to’g’ri keladi (lekin o’quv qo’llanmada klassik TMM bilan shug’ullanamiz). Harakat miqdori momentining o’zgarishi tenglamasi ushbu munosabat bilan beriladi:       d]pr[d]Fr[d]r[ dt d n VV       Agar tutash muhitga tashqi kuchlar ta’sir etmasa, 0 dt Md  bo’ladi.

Quyidagicha almashtirish bajaraylik:                      d p d P r d P r d P r d p r d n p r d p r ki kii ii ii i i iii n                                         U holda                        V ki k i i i d p ] [ p F dt d r 0 1           tenglamani hosil qilamiz. Integral ostidagi funksiya uzluksiz deb olinsa, harakat tenglamasi bajarilishini e’tiborga olib yoza olamiz:   0 ki ki p Bundan     0  ik ik ikki ik ki pp  U holda     0 ik kiki ki pp  )i k(    0       ) p p( ik ki k i   ifodani hosil qilamiz. Demak, harakat miqdori momentining o’zgarishi tenglamasi kuchlanish tenzori elementlarining simmetrikligini isbotlaydi. Shunday qilib, kuchlanish tenzori elementlari klassik masalalarni tekshirganda simmetriklik xossasiga egadir. KUCHLANISH TENZОRINING FIZIK KОMPОNENTALARI. SHARTLI KUCHLANISH TENZОRLARI. PIОLA-KIRХGОF KUCHLANISH TENZОRLARI

Yuqorida to’g’ri burchakli Dekart koordinatalari sistemasida olingan np kuchlanish vektori haqiqiy kuchlanish vektori bo’lib, normali birlik vektor n  bilan aniqlangan yuzachaga nisbatan olingan edi. Kuchlanish vektorini ixtiyoriy egri chiziqli koordinatalari sistemasida ifodalash va uning fizik komponentalarini aniqlash mumkin. Buning uchun vektorning invariant obyektligidan foydalanib, uning uchun ixtiyoriy koordinatalar sistemasida yoza olamiz ) n ( p ) n ( p n p n p p ikki ii ikki ii n                        (3.1) Bu yerdagi egri chiziqli koordinatalar sistemasi boshida urunma kesmalar o’zaro tik bo’lishi shart emasligini e’tiborga olinsa, bu yuzachalarga mos keluvchi kuchlanishlar umumiy holda ni pp   bo’ladi va bu yuzachalarga tik vektorlar 321   ,, yo’nalishida bo’ladi: iii i gn     ( i bo’yicha yig’indi olinmaydi). Haqiqatan ham, masalan 1  vektor   32   yo’nalishdaligini e’tiborga olsak (tenzor analizidagi masalaga qarang), quyidagini yoza olamiz: ,g 1111   111 g  , Demak: 111 1 gn     i n  birlik vektorga tegishli kuchlanish vektorini * i p desak, (3.1) asosida yoza olamiz: iii ii i kk ii i kk * i g p g p g ) ( p p                        (3.2) (3.2) da i bo’yicha yig’indi olinmaydi va ular egri chiziqli tetraedr koordinata o’qlari bo’ylab yo’nalgan cheksiz kichik kesmalardan tashkil topgan yuzachalarni belgilaydi. Agar * i p vektorni ixtiyoriy vektor sifatida i bazis vektorlarda va uning fizik komponentalarini kk k g  birlik vektorlar yozilishi mumkinligidan topamiz:

33 3 3 22 2 2 11 1 1 g g g g p i i i kk k ki * i                      (3.3) ki  lar kuchlanish tenzorining fizik komponentalari deyiladi, (3.2) va (3.3) dan:     g g p ii ii  bo’lib, (  va i lar bo’yicha yig’indi olinmaydi) kuchlanish tenzori fizik komponentalari umumiy holda tenzorni ifodalay olmasligini ko’rish qiyin emas. Yuqorida kiritilgan kuchlanish tenzori tutash muhit zarrasi deformatsiyalangan holati uchun Eyler koordinatalarida kiritilgan va bu tenzorni Koshining kuchlanish tenzori ham deyiladi. Ma’lumki, jiji n npp  va ii n npp   bo’lib, bu ifodalar harakat miqdorining o’zgarishi teoremasi asosida isbotlangan edi. Endi kuchlanish vektorining mazmunini tahlil etaylik. Kuchlanish vektori deformatsiyalangan hol uchun olingan elementar yuza  ga (birlik normali n  bo’lgan yuzacha) qo’yilgan chekli kuchning shu yuzaga nisbati bilan ( 0   va qo’yilgan kuch nuqtasi shu yuzachaga tegishli bo’lib qoladi) aniqlanadi:   pP n   Δ . Ma’lumki, shu zarraning o’zi deformatsiyalanish o’rganilayotgan dastlabki paytda Yevklid fazosi ma’lum qismida joylashgan  0 yuzachaga va holati  0 ga tik bo’lgan 0 n birlik vektor bilan aniqlanadi, deyish mumkin. Endi n P  ga o’xshash  0 yuzaga mos keladigan shunday * n P  vektorni tanlab olaylikki 0 Δ 0   * n P p   bo’lsin. Bundan      n* n P P   0 0 bo’lib, * n P 0  vektori bilan ushbu ko’rinishda aniqlanadigan jij*i* n n p P 0 0   ifoda kiritilib, kiritilgan p *ij lar Piola-Kirxgof shartli kuchlanish tenzori deyiladi. Koshi va Piola-Kirxgof tenzorlari Lagranj koordinatalarida ushbu bog’lanishga ega: kkj iij* pp      11 0

Bu yerda  0 ,  lar tutash mu h it dastlabki va deformatsiyalanib bo’lgan on uchun zichliklar, i   va k  dastlabki va so’nggi holatlar uchun Lagranj koordinatalari bazis vektorlari. Bu bazis vektorlar uchun Lagranj koordinatalarida )t, (u x x x       bo’lganligi uchun yoza olamiz: i i k i k i i k i k i k k k ) u ( u x u                             Agar x  zarra uchun dastlabki olingan Lagranj koordinatalari bo’lsa, ushbu formulalar o’rinli ekanligini isbotlash mumkin: )x(p x)(P ij jk* ik       x x 0 , )(Px )x(p * ik k j ij x x 0       Piola-Kirxgof tenzori umumiy holda simmetrik emasdir.

Похожие

Dekart koordinatalar sistemasida ixtiyoriy tutash muhit harakati tenglamasi

Iхtiyoriy egri chiziqli kооrdinata sistemasida ning ifоdasi

Tutash muhit defоrmatsiyasi. Tutash muhit nuqtasi atrоfi defоrmatsiyasi

Chekli hajmdagi tutash muhit uchun harakat miqdorining o’zgarishi tenglamasi

Chiziqli elastik jism mоdeli