Asosiy sonli to`plamlar - Алгебра - Рефераты

Asosiy sonli to`plamlar

Загружено в:

13.12.2019

Скачано:

0

Размер:

384.5 KB

Asosiy sonli to`plamlar Reja: 1. Kirish 2. Cheksiz o`nli kasrlar va haqiqiy sonlar 3. Haqiqiy sonlar ustida arifmetik am allar 4. Haqiqiy sonning moduli va uning asosiy xossalari 5. Haqiqiy sonning butun va kasr qismi

1. Cheksiz o`nli kasrlar va haqiqiy sonlar Matematikaning asosiy tushunchalaridan biri son tushunchasi hisoblanadi. Son haqidagi tushuncha qadimda paydo bo`lib, uzoq vaqt davomida kengaytirilib va umumlashtirib borilgan. Eng avval sanashda ishlatiladigan sonlar: 1, 2, 3, … n … hosil bo`lgan, bu sonlar natural sonlar deyiladi. Natural sonlar to`plami N bilan belgilanadi: N= {1, 2, … n …}. Eng kichik natural son 1, eng kattasi mavjud emas. Har bir natu- ral sondan keyin ma`lum bitta natural son keladi; 3 dan keyin albatta 4 keladi, 100 dan keyin – 101 va hokazo. Natural sonlar to`plami ustida faqat ikkita amal: qo`shish va ko`paytirish bajariladi. Agar N b N a   , bo`lsa, N ab N b a    , ) ( bo`ladi. Natural sonlarga 0 ni va hamma butun manfiy sonlarni qo`shsak, sonlarning yangi to`plami – butun sonlar to`plami hosil bo`ladi, uni Z bilan belgilash qabul qilingan; Z={…, -2, -1, 0, 1, 2, …}. Butun sonlar ustida qo`shish, ko`paytirish amallaridan tashqari ayirish amali ham bajariladi, haqiqatda agar Z b Z a   , bo`lsa, Z b Z a     , .Bundan ) ( b a b a     bo`ladi. Butun sonlar hosil qilinishidan Z N  ekanligi kelib chiqadi. Endi ) , ( N q Z p q p   ko`rinishdagi kasrlarni, oddiy kasr ham deyiladi, ko`rib chiqamiz. p ixtiyoriy butun qiymatni, q ixtiyoriy natural qiymatni qabul qilganda q p hosil qiladigan sonlar to`plamiga ratsional sonlar to`p- lami deyiladi va Q bilan belgilanadi:      N q Z p q p Q , , , Q ustida to`rt amal: qo`shish, ayirish, ko`paytirish va bo`lish bajariladi. Natural sonlar va butun sonlar ratsional sonlar to`plamiga qism to`plam bo`ladi, ya`ni Q Z Q N   , . Ratsional sonlarning ba`zi xossalarini keltiramiz: 1. . d c b a  dan d b c a   , kelib chiqadi. b a b a  hamma vaqt bajariladi. d c b a  bo`lib f e d c  bo`lsa, f e b a  bo`ladi. 3. b a va 0n bo`lsa bn an b a  va n b n a b a : :  bo`ladi.

1-ta`rif. b a va a b kasrlar o`zaro teskari kasrlar deyiladi. Boshqacha qilib aytganda, ko`paytmasi 1 ga teng bo`lgan kasrlar o`zaro teskari kasrlar deyiladi. 10 14, 7 5 o`zaro teskari kasrlar, chunki 1 10 14 7 5   Shunga o`xshash, 1 7 3 3 12   bo`lgani uchun ular o`zaro teskari sonlardir. 2-ta`rif. Agar kasrning surati maxrajidan katta yoki teng bo`lsa, kasr noto`g`ri kasr deyiladi. Bu holda suratni maxrajga bo`lib noto`g`ri kasrni butun son va to`g`ri kasr (surat maxrajdan kichik) yig`indisi ko`ri- nishida tasvirlash mumkin: 4 27 noto`g`ri kasr, suratni maxrajga bo`lsak, 27:4=6(3 qoldiq) hosil bo`ladi, shuning uchun 4 36 4 3 6 4 27    hosil bo`ladi. Boshqa misol 3 25 3 17, 23 2 5 23 117   Butun va to`g`ri kasr yig`indisidan iborat son aralash son deyiladi. Uni noto`g`ri kasrga aylantirish uchun butun maxrajga ko`paytiriladi, ko`paytma suratga qo`shiladi. Hosil bo`lgan son noto`g`ri kasrning surati bo`ladi, maxraj o`zgarmaydi. ;3 7 3 1 3 2 3 12 ;      x b a Ab b aA 3-ta`rif. Agar kasrning maxraji 10 n dan iborat bo`lsa, o`nli kasr deyiladi. Bu holda suratni maxrajga bo`lish yakunlanadi. 97,0 100 97 ;7,2 10 27;3,0 10 3    017,0 1000 17 ; 237,5 1000 237 5 1000 5237    Kasrning suratini maxrajga bo`lganda, bo`lish chekli (yakunlanadi) yoki cheksiz (yakunlanmaydi) bo`lishi mumkin. Birinchi holatda chekli o`nli kasr hosil bo`ladi, ikkinchi holatda cheksiz o`nli kasr hosil bo`ladi. Umuman olganda, agar kasrning maxraji k n b 5 2 ko`rinishida bo`lsa, bu kasr chekli o`nli kasr ko`rinishida tasvirlanadi, bu yerda n, k=0,1,2,… Haqiqatda, k n a b a 5 2   bo`lsin. Faraz qilaylik, n>k va n=k+m bo`lsin. Kasr surat va maxrajini 5 m ga ko`paytiramiz va n n n n m m m k n a a x a b a 10 5 5 2 5 5 5 5 2      ni hosil qilamiz, bu esa o`nli kasrdir.

Agar kasr maxraji 2 va 5 dan tashqari boshqa tub bo`luvchiga ega bo`lsa, kasrni chekli o`nli kasr ko`rinishida tasvirlab bo`lmaydi. Bu hol- da cheksiz o`nli davriy kasr hosil bo`ladi:); 21(,0 ... 2121,0 33 7 );3(,0 ... 333,0 3 1     ).6(3,0 ... 36666,0 30 11   Chekli o`nli kasrni davri 0 yoki 9 bo`lgan cheksiz o`nli kasrlar ko`rinishida yozish mumkin. Aytilganlardan kelib chiqqan holda, ratsional sonlarga quyidagicha ta`rif berish mumkin. 4-ta`rif. Cheksiz davriy o`nli kasrlar ratsional sonlar to`plamiga kiradi. 5-ta`rif. Davriy bo`lmagan cheksiz o`nli kasrlar irratsional sonlar to`plamini tashkil etadi. ... 2109327,1, ,3 2,2   Ratsional va irratsional sonlar (ya`ni cheksiz davriy va davriy bo`l- magan o`nli kasrlar) haqiqiy sonlar deyiladi va R bilan belgilanadi. Ta`rifdan R Q  kelib chiqadi, bundan esa R Z R N   , hosil bo`ladi. Haqiqiy sonlarni sonlar o`qida tasvirlaydigan bo`lsak, har bir haqiqiy songa o`qda bitta nuqta mos keladi va aksincha, sonlar o`qidagi har bir nuqtaga faqat bitta haqiqiy son mos keladi. Demak, haqiqiy sonlar bilan sonlar o`qidagi nuqtalar orasida o`zaro bir qiymatli mos kelish mavjud bo`lib, “Haqiqiy son” o`rniga “nuqta” ni ishlatish imkonini beradi. Mashqlar 41. 5 dan katta natural sonlar to`plamini yozing. 4 Hamma juft natural sonlar to`plamini yozing. 43. 100 gacha bo`lgan 3 ga karrali natural sonlarning yig`indisini toping. 44. 4 ga karrali va 100 dan kichik natural sonlarning yig`indisini toping. 45. 31 26 dan katta, birdan kichik va maxraji 31 bo`lgan kasrlar to`p- lamini yozing.

46. 26 19 dan katta, birdan kichik va maxraji 26 bo`lgan kasrlar to`p- lamini yozing. 47. Maxraji 18 bo`lgan to`g`ri qisqarmaydigan kasrlar to`plamini yozing. 48. Maxraji 24 bo`lgan to`g`ri qisqarmas kasrlar to`plamini yozing. Berilgan sonlarga teskari sonlarni yozing: 49. 1) -5; 2) 3; 3) 3 2 ; 4) 7 5  . 50. 1) 3 11 ; 2) 2 12  ; 3) 4 16  ; 4) 5 14 .

Quyidagi juftliklardan o`zaro teskari sonlarni aniqlang. 51. 1) 2 3 3 2 va 2) 5 5 1 va  3) 2 1 5 2 1 5   va 4) 1 2 1 2   va 5 1) 2 1 3 2 1 3   va 2) 5 6 5 6   va 3) 4 5 5 41 va 4) 7 6 3 12 va Quyidagi kasrlardan qaysilari chekli o`nli kasr bo`ladi. 53. 1) ; 4 3 2) ; 25 7 3) ; 20 23 4) ; 40 37 54. 1) ; 18 11 2) ; 24 5 3) ; 75 14 4) . 125 3 Quyidagi kasrlarni chekli yoki cheksiz o`nli kasr shaklida yozing. 55. 1) ; 2 1 2) ; 4 1 3) ; 8 3 4) . 40 23 56. 1) ; 3 2 2) ; 6 5 3) ; 12 17 4) . 18 25 Javoblar: 4   . 26 25, 26 24, 26 23, 26 22, 26 21, 26 20 . 46. 1200. 44. , 2 |     N n n x x ).6(,0)1. 56.)4. 54 ).4 ).2. 52. 21 5 )4, 25 4 )3,5 2 )2,4 3)1. 50. 24 23, 24 19, 24 17, 24 13, 24 11, 24 7 , 24 5 , 24 1 . 48     ).8(3,1)4 ).6( 41,1)3 ).3(8,0)2 Haqiqiy sonlar ustida arifmetik amallar Butun sonlar ustida arifmetik amallar bizga ma`lum. Ratsional kasrlar ustida bu amallar quyidagicha bajariladi: 1) qo`shish: bd bc ad B A d c B b aA     ) ( . Umumiy maxraj topishda agar ( b , d )=1 bo`lsa, umumiy maxraj ularning ko`paytmasi bd bo`ladi, agar ( a , b )>1 bo`lsa, umumiy maxraj a ga ham b ga ham bo`linadigan sonlardan eng kichigi bo`ladi. 2) ayirish: bd bc ad B A d c B b aA     ) ( ad-bc ning ishorasi A-B ning ishorasiga qarama-qarshi bo`lsa, A-B dan bitta butun olib quyidagicha yozamiz va amalni bajaramiz: bd bc ad bd B A bd bc ab B A        ) ()1 ( ) (

Misol: 12 7 2 12 8 152 12 8 33 3 22 4 15       3) ko`paytirish: Amalni bajarishdan oldin aralash sonlar noto`g`ri kasrlarga keltiriladi: bd c Bd a Ab d c Bd b a Ab d c B b aA ) )( (         Qisqartirish mumkin bo`lsa, qisqartiramiz va suratni suratga, max - rajni maxrajga ko`paytiramiz. Noto`g`ri kasr hosil bo`lsa, butun ajratamiz: 3 7 9 3 7 7 21 3 12     6 55 6 35 2 7 3 5 2 13 3 21      . 4) Bo`lish. Aralash sonlarni noto`g`ri kasrlarga aylantiramiz, so`ng bo`lishni birinchi (bo`linuvchini) kasrni ikkinchi (bo`luvchi) kasrning teskarisiga ko`paytirish bilan almashtiramiz: . : : c Bd d b a Ab d c Bd b a Ab d c B b aA        Misol: 5 41 5 9 5 3 3 7 3 5 21 3 7: 5 21 3 12:5 14        . Irratsional ifodalar ustida amallarni ko`rib chiqamiz. 2 2 4 2 3 2 2 2 4 2 9 2 4 2 4 18 8 .1          x x yoki 2 )4 3 2(2 )4 9 4 (2 2 4 18 8          3 1 3 4 1   qo`shishni bajarishdan oldin kasrlarning maxrajini irratsionallikdan ozod qilamiz: 3 3 2 6 3 3 3 3 6 3 3 3 2 3 3 3 )3 4 )(3 4 ( 3 4              . Umuman olganda, irratsional ifodalar ustida amallar arifmetik amal- lar qonunlariga va ildizlar ustida amallar qoidalariga muvofiq bajariladi. Darajadan ildiz chiqarishda daraja ko`rsatkichi ildiz ko`rsatkichiga bo`linadi, bo`linma va qoldiq mos ravishda ildizdan chiqqan va ildiz osti- da qolgan asosning daraja ko`rsatkichi bo`ladi: 3 2 3 5 a a a  , chunki (5=3  1+2)

. . 5 3 2 3 2 5 18 12 4 2 3 2 4 14 9 b a b a b a ab b a b a   2-misol. O`xshash ildizlarni keltiramiz: . ) ( ) ( m n m n m n b D B a C A b D a C b B a A        3-misol. Ildizlarni ko`paytirish yoki bo`lishda ularni umumiy ko`rsatkichiga keltiramiz: . nk n k nk n nk k k n B A B A B A     . nk n k nk n nk k k n B A B A B A   .3 3 81 4 324 4 324 2 324 )2 .7 49 32 81 )2 4 9)(2 4 9( 2 4 9 )1 2 2( 2 4 9 1 2 2 )1 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 4                     Ildizlarni hisoblashda murakkab kvadrat ildizni almashtirish: 2 2 2 2 B A A B A A B A        formulasidan foydalanish mumkin. 2 65 9 2 65 9    ifoda hisoblansin. 2 4 9 2 4 9 2 65 81 9 2 65 81 9 65 9            ni hisobga olib topamiz. 13 2 13 2 13 4 4 9 4 4 9 4 4 9 4 4 9 2 65 9 2 65 9               . Ratsional sonlar ustida bajariladigan arifmetik amallarning barcha xossalari haqiqiy sonlar uchun ham o`z kuchida qoladi.    , , haqiqiy sonlar bo`lsin. ;1 ;0 ) ( ; 1 ; 0 ) ( ) ( ) ( ) ( ) (                                                   Mashqlar

Hisoblang: 57. ;6 12 6 55)3 ;7 23 7 56)2 ;8 32 8 57)1    .4 32 4 14)6 ;7 35 7 28)5 ;5 23 5 45)4    58. ;6 51 5)3 ;5 13 7 14)2 ;2 12 3 15)1    .2 3 23)6 ;3 5 15)5 ;6 13 6)4    Amallarni bajaring: 59. ;7 4 2 13)2 ;7 5 3 12)1   . 13 31 4 13)4 ;8 11 3 15)3   60. ; 14 11:7 43)2 ;4 33:3 26)1 .8 13:4 15)4 ;4 11:3 13)3 Amallarni bajaring: 61. :3 5 108 75 )2 ;3 4 27 12 )1     ;2 3 1 2 3 2 )4 ;2 4 1 2 4 2 )3       ;5 2 5 6 2 )6 ;3 3 5 4 )5     Hisoblang: 6 ;3 4 7 3 4 7 )2 ;6 2 5 6 2 5 )1       ;3 8 19 3 8 19 )4 ;2 6 11 2 6 11 )3       .2 10 27 2 10 27 )6 ;5 8 21 5 8 21 )5       Proporsiyaning noma`lum hadini toping: 63. 1) x:3=7:2; 2) ;2 12:2 :3 11 x ;5:8 6: )4 : :5 22 5:3 13)3   x x 64. . :4 12 4:3 24)2 ; 14 9: 2 11:3 12)1 x x   X noma`lumni toping:

65. ;7,0 12,0: 016,0 8,0 4,0 2,0 2,3. 66 ; 60 49 40 84 23 41 7 21 7 23 16,0:)3,3 4( x x         Hisoblang:67. 11 10 5,1 75,2 5,1 75,2 875,1 5,2 5,2 75,3          68. . 92,1 05,6: 584, 12 07,0: 9 2 12: 24 7 2 3275,0       Hisoblang: 69. . 8 54 2 13 9 4 19) 14 5 2 3 2 8 32( . 70 ;2 12 13,2 5 39 ) 24 1 32 5 2 12 11(             Javoblar: ;3 13 )2 ;9 71)1. 60 ;3 21)6 ;5 12)5;6 52)4;6 13)3; 35 33)2;6 52)1. 58 ; 14 131)2. 64 ; 10)6;8)5;8)4;6)3;3 2 )2;2 2 )1. 62 ; 25 171)4;3 22)3   . 13 121. 70 ;5,0 . 68 ;3 1. 66 3. Haqiqiy sonning moduli va uning asosiy xossalari Ta`rif: Haqiqiy son a ning absolut qiymati yoki moduli deb ( a bi - lan belgilanadi) a songa, agar a ≥ 0 bo`lsa, va – a songa, agar a <0 bo`lsa, aytiladi, ya`ni:      bo`lsa. 0 , , bo`lsa, 0 , , a agar a a agar a a Misol: |3|=3, |0|=0, |-4|=4. Ta`rifdan har qanday haqiqiy a son uchun a≤|a| munosabat kelib chiqadi. Absolut qiymatning ba`zi xossalarini ko`rib chiqamiz: 1. | a+b |≤| a |+| b |, ya`ni ikkita haqiqiy son algebraik yig`indisining moduli shu sonlar modullarining yig`indisidan katta emas. Isbot: Agar a+b≥0 bo`lsa, |a+b|=a+b≤|a|+|b| chunki a≤|a| va b≤|b| . Agar a+b<0 bo`lsa, |a+b|=-(a+b)=(-a)+(-b)≤|a|+|b| .

Misol: 1) |-3+5|<|-3|+|5|=3+5=8 yoki 2<8; 2) |-2-4|=|-2|+|-4|=2+4=6 yoki 6=6. Isbot qilish mumkinki, |a+b+…..+c|≤|a|+|b|+…+|c| ; |a-b|≥|a|-|b| , ya`ni ayirmaning absolut qiymati kamayuvchi va ayriluvchi absolut qiymatlarining ayirmasidan kichik emas. Isbot uchun a-b=c deb, a=b+c ni topamiz. |a|=|b+c|≤|b|+|c|=|b|+|a-b| , bundan |a|-|b|≤|a-b| kelib chiqadi. Misol: 1. |(-7)-4|>|-7|-|-4|=|7-4|=3, 11>3 |5-2|=|5|-|2|=5-2=3 yoki 3=3 3. Ko`paytmaning moduli ko`payuvchilar modullarining ko`paytmasiga teng, ya`ni: |a b  …..  c|=|a|  |b|  ….  |c| ; 4. Bo`linmaning moduli bo`linuvchi bilan bo`luvchi modullarining nisbatiga teng, ya`ni | | | | | | b a b a  . Oxirgi ikkita xossaning isboti modulning ta`rifidan kelib chiqadi. Mashqlar 71. Modulning quyidagi xossalarini isbotlang: .| | | || |)4 |; | | || |)3 |; || |)2 ; | |).1 b a b a b a b a a a a a          7 Tenglikni isbotlang: . | || |)2 ; | || |)1 2 2 2 2 2 2 n n n a a a a a a     73. Sonlarni taqqoslang: . va| |)6 ;3 23 va|3 23 |)5 ;4,3 va|4,3 |)4 ;2,4 va|2,4|)3 ;5,0 va|5,0| )2 ;6 va|7,6|)1 a a     

74. Harflarning berilgan qiymatlarida ifodaning qiymatini hisoblang:.3 ,1 , | | | |2 | |3 | | 2)4 ;3 ,1 , | | | | | |2 | 3| 3)3 ;3 ,5 |, |2 | |)2 ;3 ,4 |, 2| | |)1                   b a b a a b a b a b a b a b a b b a b a b a 75. 1) |x|=y , 2) |x|=-y bo`lsa y qanday son? 76. 1) |x|=|y|; |x|=x; |y|=-x ; bo`lsa y qanday son? 77. Ifodalarni modul belgisisiz yozing. .2 |7 4|) 12 |;4 3 |) 11 |; 3|) 10 |;5 2 |)9 |;5 6 |)8 |;3 2 |)7 |;3 2 |)6 |;7 3|)5 |;5 4|)4 |;3 2|)3 |;2 |)2 |;1 |)1                  x x x x x x x x x x x x 78. Ifodani modul belgisisiz yozing. .|| | 3 |)8 ||; | 2 |)7 |;1 | ||)6 |;3 | ||)5 |;2 |3 |5 4|)4 |;3 |2 |4 2|)3 |;3 | |1 2|)2 |;2 | |1 |)1 x x x x x x x x x x x x x x                   Javoblar:           1 ,1 1 ,1 )1. 78 ; manfiy. 76 ;6,0)4 ;3 )3 ;4 )2 ; 10)1. 74 x x x x              3 , 2 3 3 2 1 , 4 21 , 2 3 ) 2 x x x x x x 4. Haqiqiy sonning butun va kasr qismi 1-ta`rif. Berilgan a sondan katta bo`lmagan butun sonlarning eng kattasiga a sonning butun qismi deyiladi va [ a ] yoki E(a) bilan belgila- nadi, “ a ning butun qismi” yoki “antye a ” (antye fransuzcha entiere – butun) deb o`qiladi. Masalan: [2,3]=[2,9]=2, [0,1]=[0,98]=0 [-2,5]=[-2,3]=-3, 4  [0,6]=4  0=0 .4 ] [ 3 11 ]5 13[:4 ,6 ] 35 226[ ]5 12 7 34[        Antyening ba`zi xossalari: a) N b a  , bo`lsa, [ a+b ] = [ a ] + [ b ] bo`ladi, misol:

[4+5]=[4]+[5]=9 b) R b a  , bo`lsa, [ a+b ]≥[ a ]+[ b ] bo`ladi. ( a≥0, b≥0 ) Masalan: [4,7]+[5,6]=4+5=9, [4,7+5,6]=[10,3]=10, demak 10>9 [2,3]+[3,1]=2+3=5; [2,3+3,1]=[5,4]=5; 5=5. 2-ta`rif. a -[ a ] ayirma a sonning kasr qismi deyiladi ba { a } orqali ifodalanadi. { a }= a -[ a ], masalan: {3,4}=3,4-[3,4]=0.4; {-2,6}=-2,6-[-2,6]=-2,6-(-3)=0,4 Umuman olganda 0≤{ a }<1 Agar [ a ]=[ b ] bo`lsa, -1< a - b <1 ekanligini isbot qilamiz: a =[ a ]+{ a }, b =[ b ]+{ b } tengliklardan: a-b =[ a ]+{ a }-[ b ]-{ b }=([ a ]- [ b ])+({ a }-{ b })={ a }-{ b } ni hosil qilamiz. 0≤{ a }<1 va 0≤{ b }<1 ligini hisobga olib, qarama qarshi ma`nodagi tengsizliklarni ayirish mumkinligini hisobga olib, -1≤{ a }-{ b }≤1 ni hosil qilamiz. Mashqlar 79. Agar a butun va a≥0 bo`lsa [ na ]≥n{ a } bo`lishini isbotlang. 80. 100! soni nechta nol bilan tugaydi? 81. Hisoblang: 1) [3,7]; 2) [0,8]; 3) [π] 4) ]2[)6 ];3[)5 ]; 14[  7) [-3,9]; 8) [-0,4]. 8 Hisoblang: .] 53 170[)9 ; 69 ] 100 9[)8 ];7 11[ ]9 56[)7 ]8 73[ ]8 5 10[)6 ];7 43 7 14[)5 ];6 55 6 13[)4 ;6 ] 3 28[)3 ];5 31[ 13)2 ];3 1[ 127)1 2 2         83. Tenglamani yeching:

. 2 ] 3 1 2[)6 ; ] 2 1 [)5 ;3 ]1 5 3[)4 ;6 ]1 3 2[)3 ;5 ]2 3[)2 ;4 ] 3 1 2[)1 x x x x x x x x            Javoblar: 80. 21; 8 1) 0; 2) 13; 3) 54; 4) 9; 5) 7; 6) 13; 7) 5; 8) 0; 9) 9.

ADABIYOTLAR 1. Alimov Sh. A. va boshqalar. Algebra va analiz asoslari, o`rta maktabning 10-11 sinflari uchun darslik. Toshkent, “O`qituvchi”, 1996- yil va keyingi nashrlari. 2. Kolmogorov A. N. tahriri ostida. Algebra va analiz asoslari. 10- 11 sinflar uchun darslik. Toshkent, “O`qituvchi”, 1992-yil. 3. Vafoyev R. H. va boshqalar. Algebra va analiz asoslari. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o`quv qo`llanma. Toshkent, “O`qituvchi”, 2001-yil. 4. Abduhamidov A. U. va boshqalar. Algebra va analiz asoslari. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun sinov darsligi. Toshkent, “O`qituvchi”, 2001 yil. 5. Antonov K. P. va boshqalar. Elementar matematika masalalari to`plami. Toshkent, “O`qituvchi”, 1975-yil va keyingi nashrlari. 6. Skanavi M. N. tahriri ostida. Matematikadan masalalar to`plami. Toshkent, “O`qituvchi”, 1983-yil va keyingi nashrlari.

Похожие

Chegaralangan va chegaralanmagan sonli to`plamlar

To`plamlar. To`plamlar ustida amallar

To`plamlar nazariyasi

To`plamlar va ular ustida amallar. To`plamlar algеbrasi

Universial to`plamlar. Didaktik materiallar