Adabiyot o’qitsh metodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi - Литература - Рефераты

Adabiyot o’qitsh metodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi

Загружено в:

11.09.2022

Скачано:

0

Размер:

28.5 KB

Adabiyot o’qitsh metodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi Reja: 1.Adabiyoto’qitish metodikasining adabiyotshunoslik turkumidagi fanlar bilan aloqasi. 2.Adabiyot o’qitish metodikasining tilshunoslik turkumidagi fanlar bilan aloqasi. 3.Adabiyot o’qitish metodikasining ijtimiy-gumanitar turkumidagi fanlar bilan aloqasi. 4.Adabiyot o’qitish metodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi.

Pedagogikaning fan sifatida shakllanishi yosh avlodni hayotga tayyorlash, ular tarbiyasini samarali amalga oshirish ehtiyojidan kelib chiqadi.Bu ehtiyoj tarbiya borasida orttirilgan tajribalar to’plangandan keyin o’sha tajribalarni umumlashtirish, yoshlar tarbiyasi haqida qonun-qoidalarni ishlab chiqish zaruriyatini taqozo etadi.Pedagogika fani tekshiradigan tarbiya bilan ta’lim o’zaro munosabati,o’qituvchining rahbarligi va o’quvchilarning mustaqil ishlari kabi masalalar adabiyot mashg’ulotlarida g’oyat muhim rol o’ynaydi. Ta’limning asosiy vazifasi o’quvchilarni bilimlar, ko’nikma va malakalar bilan qurollantirish bo’lsa, tarbiya esa yosh avlodni jamiyatimizdagi qabul qilingan odob-axloq qoidalariga mos keladigan e’tiqodini,axloqiy malakalar va ko’nikmalarni,ehtiyoji va intilishlarni tarkib toptirishdan iborat.Tarbiyashunos olim Abdulla Avloniy o’zining “Turkiy guliston yoxud axloq “ asarida inson kamolotida tarbiyaning rolini alohida ta’kidlab, shunday degan edi : “ Janobi haq insonlarning asl xilqatiga iste’dod va qobiliyatli, yaxshi ila yomonni , foyda ila zararni,oq ila qorani ayiradigan qilib yaratgan.Lekin, bu insondagi qobiliyatni kamolga yetkazmoq tarbiya vositasida bo’ladir.Agar bola yaxshi tarbiya topib, buzuq xulqdan saqlanib, go’zal xulqlarga odatlanib katta bo’lsa, baxtuyor bir inson bo’lib chiqadi.Agar tarbiyasiz,axloqi buzulib o’ssa nasihatni qulog’iga olmaydigan, har xil buzuq ishlarni qiladigan nodon, johil bir rasvoyi odam bo’lib chiqadi”. Har bir maktab predmetining o’ziga xos materiali, mazmuni bor. Bu material va mazmun bolaining bilimini kengaytiradi,dunyoqarashini shakllantiradi,uning hissiyotini,intilishini tarbiyalaydi. Adabiyot haqidagi fan- adabiyotshunoslik bilan adabiyot o’qitish usulining vazifasi o’rtasida farq bor.Adabiyotshunoslik fani badiiy adabiyotining taraqqiyot qonunlarini,badiiy asar yaratilgan davrdagi ijtimoiy-siyosiy voqealar yozuvchilarning tarjimayi holiga doir materiallar, hujjatlar tanqidiy adabiyotlarni o’rganadi.Adabiyot o’qitish metodikasi-bu, o’quvchilarni o’quv predmeti sifatida tarbiyaviy ahamiyatga ega bo’lgan adabiyotni o’qitishdagi ijtimoiy jarayon manbai

bo’lgan va unga to’g’ri rahbar qilish maqsadida bu jarayonnnig qonuniyatlarini ochishni o’z oldiga vazifa qilib qo’ygan xususiy pedagogik fandir. Adabiyotshunoslikning o’rganish sohasi predmeti badiiy adabiyot ekan, adabiyotshunoslik badiiy adabiyotning rivojlanish qonuniyatlari,ijtimoy aloqalarini har jihatdan o’rganadi.Adabiyotshunoslikning predmeti bo’lmish badiiy adabiyotga taalluqli ilmiy muammolar ko’lami juda keng.Ularning bir qismi umumestetik muammolar sirasiga kirsa, boshqa bir qismi sof adabiyotshunoslik muammolari sanaladi.Badiiy obraz va obrazlilik, badiiy obraz va reallik munosabatlari, dunyoqarash va badiiy ijod jarayoni xususiyatlari,badiiy asarni qabul qilish jarayoni xususiyatlari kabi qator muammolar umumestetik xarakterga ega.Badiiy adabiyotning mohiyati uning rivojlanish omillari va qonuniyatlari, badiiy asar tabiyati,uning tuzulishi, badiiy til xususiyatlari, adabiy tur va janrlar kabi qator masalalar borki, ular sof adabiyotshunoslik muammolari sanaladi.Adabiyotshunoslik badiiy asarni tahlil qilib, unga joziba baxsh etayotgan, undagi ifodallilik va tasviriylikni, badiiy ta’sir kuchini oshirayotgan unsurlarni, muallifning muayyan badiiy samaraga erishishga yordam berayotgani usul va vositalarni ochib beradi. Tilshunoslik ham adabiyot o’qitish metodikasi uchun katta ahamiyatga egadir.Til-badiiy asarning jonli to’qimasi yozuvchining asosiy qurolidir.Yozuvchi asar g’oyasini ochish va obrazlarni gavdalantirish uchun tildan foydalanadi.Badiiy asarning tili haqida so’zlanar ekan yozuvchining tili bilan qahramon tili farq qilishi mumkin.Bu ikki vosita ham asrning g’oyaviy mazmunini ochish uchun xizmat qiladi.Til va uslub masalasi ham o’qituvchining diqqat markazida turishi zarur.Uslub yozuvchi ijodining g’oyaviy-mavzu, janr, kompozitsiyasi va til xususiyatlarini o’z ichiga oladi, nutqiy uslub yoki yozuvchining tili uning leksikasini, frazeologiyasini,morfologiyasini, sintaksis va ularning badiiy funksiyasini o’z ichiga oladi.Uslubning eng muhim tomonlaridan biri-asardagi qahramonlar tilini individuallashtirishdir.Shu til orqali asarning mazmuni obrazli ifoda etiladi. So’z va iboralarning badiiyligiga diqqat qilib,asarda bularni o’z o’rnida ishlatish badiiy ifodalash usuli hisoblanadi.

Adabiyotlar 1.Karimov I. Yuksak ma’naviyat- yengilmas kuch. T., 2008 2.Barkamol avlod orzusiT.,2000. 3.Karimov N. XX asr adabiyoti manzaralari.T.: “O’zbekiston”,2008 4 .Zunnunov A. Hotamov N. Adabiyot o’qitish metodikasi. T., 1992 5 .Dolimov S. Ubaydullayev H. Adabiyot o’qitish metodikasi. T., 1967 6.Yo’ldoshev Q. Adabiyot o’qitishning ilmiy-nazariy asoslari. T., 1996 7 .To’xliyev B.Adabiyot o’qitish metodikasi.T., 2006. 8.Yo’doshev Q. Yoniq so’z. T.: “Yangi asr avlodi”, 2006.

Похожие

Adabiyot o`qitish metodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi

O`zbek adabiyotini o`qitish metodikasi fan sifatida. “O`zbek adabiyotini o`qitish metodikasi” fanining boshqa fanlar bilan aloqasi

Turkistonda adabiyot o`qitish tarixi. Adabiyot o`qitish metodikasining tarixiy taraqqiyoti

Interfaol metodlar va ularning tavsifi

Til va adabiyot