logo
  1. Главная страница
  2. Курсовые работы
  3. Информатика и ИТ
  4. Dasturlash tillarini o’qitish metodikasi

Dasturlash tillarini o’qitish metodikasi

Загружено в:

18.12.2024

Скачано:

0

Размер:

86.54296875 KB
Скачать
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI Matematika va Informatika fakulteti Informatika va uni o’qitish metodikasi kafedrasi Kompyuter grafikasi va vizuallashtirish fanidan Himoyaga tavsiya etilsin KURS ISHI Dasturlash tillarini o’qitish metodikasi MUNDARIJA KIRISH………………………………………………………………………….. 3 I bob . Dasturlash tillarini tanlash va o’rgatish metodlari.. ……………………….. 6 1.1 - §. C++……………………………………………..………………………... 6 1.2 - §. Python……………………………………… .. …… … ……….. ………….9 1.3- §. Java………………………….…………………………………………..13 II bob . Boshlang’ich va rivojlangan dasturlashni o’qitish…………… …. .…..... 20 2.1- §. Boshlang&#39;ich dasturlashni o&#39;rgatish …………………………… .….. …… 20 2.2- §. Rivojlangan dasturlashni o&#39;rgatish ……………………… ………. ……... 24 XULOSA……………………………………………………………….………29 ADABIYOTLAR………………………………………………………………30 2 3 KIRISH “Biz yoshlarga doir davlat siyosatini hech og’ishmasdan, qat’iyat bilan davom ettiramiz. Nafaqat davom ettiramiz, balki bu siyosatni eng ustuvor vazifamiz sifatida bugun zamon talab qilayotgan yuksak darajaga ko’taramiz” [1] O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyev Mavzuning dolzarbligi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyev Konstitutsiyamiz qabul qilinganining 24 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasida pedagoglarning saviyasini oshirish, ta’lim- tarbiya tizimini kompleks rivojlantirish zarurligiga alohida e’tibor qaratdi. Ayni paytda xalq ta’limi tizimida pedagoglarning kasbiy va ma’naviy saviyasini yanada yuksaltirish borasida keng ko’lamli ishlar olib borilmoqda. Darhaqiqat, yosh avlodga zamon talablari asosida bilim berish uchun, tabiiyki, o’qituvchi-pedagoglar malakasi va mahorati yuksak bo’lmog’i lozim. Ayniqsa, bugun yoshlar juda ilg’or fikrlamoqda. Darslarni ularning talabiga mos, yuqori darajada tashkil etish uchun o’qituvchi muntazam ravishda har bir mashg’ulotga alohida tayyorgarlik ko’rishi zarur. Shu nuqtai nazardan, xalq ta’limi tizimiga yangi va zamonaviy ta’lim texnologiyalarini, o’quv dasturlarini joriy etish bilan birga, pedagoglarning kasbiy mahoratini izchil oshirib borish maqsadga muvofiqdir. Mavzuning dolzarbligi. O’zb е kist о n R е spublik а sining “K а drl а r t а yyorl а sh milliy d а sturi” а s о sid а ta’lim islohotini to’l а amalga oshirish uchun q а t о r ishl а rni а m а lg а о shirish z а rurligi alohida ta’kidlang а n. Shuningdek, maktabd а f а n а s о sl а rini o’qitilishini izchillik bilan chuqurlashtirish, yangi texnologiyalar to’g’risida asosiy tasavvurlarni, zamonaviy, iqtisodiy, huquqiy, ekologik bilimlarni berish, umumiy o’rta v а o’rt а m ах sus ta’limning darajasini fan-texnika va ma’naviy taraqqiyot talablariga doim muvofiq bo’lishini ta’minlash eng d о lz а rb vazifal а rd а n qilib qo’yildi. Bu es а o’z navbatida m а t е m а tik а ta’limning mazmuni nimalardan iboratligini to’l а а niql а shtirib о lish va uning umumiy o’rt а t а ’lim maktabi v а o’rt а m ах sus t а ’limning b о shq а kursl а r bilan qanday munosabatda ekanligini aniqlashni taqazo etadi . O’quvchilarning а m а liy tayyorgarligi ishlab chiqarishning texnologiyasi haqidagi eng umumiy qonuniyatlarini bilishda namoyon bo’ladi. SHu bilimlar asosida o’quvchilarda ishlab chiqarish jarayonida zarur bo’ladigan umumlashgan ko’nikmalar tiklanadi. Shunday ekan, bilimlarning а m а liy 4 yo’nalishi o’qitiladigan predmetlar mazmunida o’z aksini topishi lozim. Aks holda har qanday takomillashgan metodika ham bilimlarga а m а liy xarakter bera olmaydi. Lekin shuni qayd etish kerakki, o’quv materiallarida o’z aksini topgan ishlab chiqarish jarayoni haqidagi qonuniyat va faktlar o’z-o’zidan o’quvchilarni а m а liy bilim va ko’nikmalar bilan qurollantirib qo’ymaydi. Sir emaski, hozirgi vaqtda ko’pchilik umumiy o’rt а t а ’lim m а kt а bl а ri shuningd е k, o’rt а m ах sus t а ’lim mu а ss а s а l а rining o’quvchilari h а m olgan bilimlaridan hayotda to’liq foydalana olmaydilar. Matematika kursida hayotiy hodisalarni aks ettiruvchi masala va mashqlar etarli emas. Mavjudlarining ham ko’pchiligi standart va sun’iy xarakterdadir. Shuningdek, matematikani kasbga yo’naltirib o’qitishni izchillik bilan chuqurlashtirish, yangi texnologiyalar to’g’risida asosiy tasavvurlarni, zamonaviy, iqtisodiy, huquqiy, ekologik bilimlarni berish, umumiy o’rta va o’rta maxsus ta’limning darajasini fan-texnika va ma’naviy taraqqiyot talablariga muvofiq bo’lishini ta’minlash asosiy vazifa qilib qo’yilmoqda. Bu es а o’z navbatida matematikani kasbga yo’naltirib o’qitishning mohiyati nimalardan iborat ekanligi va uning umumiy o’rta va o’rta maxsus matematika kursi bilan qanday munosabatda ekanligini aniqlashni taqazo etadi . O’quvchilarning h а yotg а а m а liy tayyorgarligi ishlab chiqarishning texnologiyasi haqidagi eng umumiy qonuniyatlarini bilishda namoyon bo’ladi. Shu bilimlar asosida o’quvchilarda ishlab chiqarish jarayonida zarur bo’ladigan umumlashgan ko’nikmalar shakllanadi. Shunday ekan, bilimlarning а m а liy yo’nalishini o’qitiladigan predmetlar mazmunida o’z aksini topishi lozim. Aks holda har qanday takomillashgan metodika ham bilimlarga а m а liy xarakter bera olmaydi. Lekin shuni qayd etish kerakki, o’quv materiallarida o’z aksini topgan ishlab chiqarish jarayoni haqidagi qonuniyat va faktlar o’z-o’zidan o’quvchilarni а m а liy bilim va ko’nikmalar bilan qurollantirib qo’ymaydi. O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi Qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da fundamental fanlarni o’qitish darajasiga va ta’limni ishlab chiqarish bilan bog’lash muammolariga alohida e’tibor qaratilgan. Bunday talablarni amalga oshirishning yo’llaridan biri umum t а ’lim m а kt а bl а rid а fan asoslarini, jumladan matematikani o’qitishning amaliy- tadbiqiy yo’nalishini kuchaytirishdan iboratdir. Amaliy –tadbiqiy yo’nalishni amalga oshirish va kuchaytirish uchun m а kt а b o’quvchilarini Daturlash tillariga o’rgatishni taqazo qiladi. M а kt а b o’quvchilarini Informatikani o’rgatish orqali ularni ishlab chiqarishda, texnikada, qurilishda, shuningdek, matematika, fizika, 5 kimyo, biologiya va boshqa fanlarda uchraydigan masalalarni matematik metodlar yordamida echishga o’rgatiladi. Informatikani o’qitish jarayonida o’quvchilar matematik modellashtirishga o’rgatish muammolari respublika olimlaridan N.G а ybull ае v, N.Eshpo’latov, M. Ra е mov va boshqalarning ilmiy izlanishlarida o’z ifodasini topgan. Ammo yangi iqtisodiy – ijtimoiy sharoitda, uzluksiz ta’lim tizimining muhim bug’inini umum t а ’lim m а kt а bl а ri tashkil qiladi. Ta’kidlash lozimki m а kt а b matematika kursida matematik modellashtirish muammolari maxsus tadqiq etilmagan . Yuqorida keltirilgan xolatlar biz tanlagan “ Daturlash tillarini o’qitish” mavzusidagi kurs ishimizning mavzusi dolzarbligini ko’rsatadi. Kurs ishining maqsadi: umumiy o’rt а t а ’lim m а kt а b Informatikani o’qitish jarayonida o’quvchilarni Daturlash tillarini o’rgatishning yo’llari, usullari va bosqichlarini ishlab chiqishdan iborat. Kurs ishining ob’ekti: umumiy o’rt а t а ’lim m а kt а bl а rid а Informatika kursini o’qitish jarayoni. Kurs ishining predmeti: umumiy o’rt а t а ’lim m а kt а bl а rid а Informatika kursini o’qitish d а v о mid а o’quvchilarni Daturlash tillarini o’qitish metodikasi. Kurs ishining vazifalari: 1. Mavzuga oid metodik adabiyotlarni, m е ’yoriy xujjatlarni, o’quv darsliklarni, metodik qo’llanmalarni o’rganish, taxlil qilish, umumlashtirish. 2. Kombinatorika elementlarni zarur bo’ladigan bilim, ko’nikma va malakalarni shakllantirish metodikasini sh а kll а ntirish. 3. Kurs ishi х ul о s а l а rining to’g’riligini, ishlab chiqilgan metodikaning samaradorligini ko’rs а tish uchun b а ’zi tajriba-sinov ishlarini o’tqizish. 4. А soslangan xulosalar va tavsiyalar ishlab chiqishd а n ib о r а t bo’lg а n ishl а r а m а lg а о shirishd а n ib о r а t bo’ldi. Kurs ishining tarkibiy tuzilishi va hajmi: 2 bob , 5 bo’lim , xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat . 6 7 I BOB. DASTURLASH TILLARINI TANLASH VA O’RGATISH METODLARI 1.1 - §. C++ C++ — bu yuqori darajadagi, umumiy maqsadli dasturlash tili bo&#39;lib, o&#39;zining kuchli xususiyatlari, masalan, yuqori samaradorlik va resurslarni boshqarish imkoniyatlari bilan mashhur. C++ dasturlashni o&#39;rganish uchun quyidagi asosiy mavzularni ko&#39;rib chiqish mumkin: 1. C++ Asoslari: a. Sintaksis va strukturasi :  Dastur tuzilishi : C++ dasturi #include kabi kutubxonalar bilan boshlanadi, so&#39;ngra main() funksiyasi bo&#39;lishi kerak. C++ dasturi har doim main() funksiyasidan boshlanadi.  O&#39;zgaruvchilar : Ma&#39;lumot turlari (int, float, char, double, bool) va ularning ishlatilishi.  Operatorlar : Arifmetik ( + , - , * , / ), mantiqiy ( && , || , ! ), taqqoslash ( == , ! = , < , > , <= , >= ), bitli ( & , | , ^ , << , >> ) va boshqa operatorlar.  Ma&#39;lumot turlari : Integer ( int ), float, double, char, bool, string (std::string) kabi turlarni o&#39;rganish. b. Shartli operatorlar :  if , else , else if : Shartlarni tekshirish va turli holatlar bo&#39;yicha dastur oqimini boshqarish.  switch : Ko&#39;p shartlar orasidan birini tanlash. c. Takrorlash operatorlari (Tsikllar) :  for : Belgilangan miqdordagi takrorlash uchun.  while va do-while : Ko&#39;proq shart asosida takrorlash. d. Funksiyalar :  Funksiyalarni yaratish, parametrlar uzatish va qaytarish qiymatlari.  Overloading (funktsiya ortiqcha yuklanishi): Bir xil nomga ega bo&#39;lib, turli parametrlar bilan chaqiriladigan funksiyalar yaratish. e. Massivlar :  Oddiy massivlar va ular bilan ishlash (n-ta elementni saqlash).  Stringlar : C++ da satrlar bilan ishlash (C-style string va std::string ). 8 2. OOP (Ob&#39;ektga Yo&#39;naltirilgan Dasturlash) : C++ ob&#39;ektga yo&#39;naltirilgan dasturlashni qo&#39;llab-quvvatlaydi. Asosiy tushunchalar: a. Klasslar va Ob&#39;ektlar :  Klasslar : Ob&#39;ektlarni yaratish uchun shablon. Klasslar yordamida ma&#39;lumotlarni va funksiyalarni birlashtirish.  Ob&#39;ektlar : Klass asosida yaratilgan nusxalar. Har bir ob&#39;ektda o&#39;ziga xos ma&#39;lumotlar bo&#39;ladi. b. Merosi :  public , protected , private : Klass a&#39;zolarining ko&#39;rinish darajasi.  Meros olish : Bir klassning boshqa klassdan xususiyat va metodlarni meros qilib olish imkoniyati (ya&#39;ni, bir klassni boshqa klassga bog&#39;lash). c. Polimorfizm :  Metodlarni ortiqcha yuklash : Bir xil metod nomini bir nechta turli ma&#39;nolarda ishlatish.  Virtual metodlar : Meros orqali metodlarni yangilash va polimorfizmni amalga oshirish. d. Kapsulatsiya :  Private va public maydonlar orqali ma&#39;lumotlarni yashirish va faqat kerakli metodlar orqali ularga kirish imkoniyati. e. Abstraksiya :  Abstrakt sinflar va metodlar: Sinfning asosiy kontseptsiyasini taqdim etish va uni boshqa sinflar tomonidan amalga oshirilishini ta&#39;minlash. 3. Kengaytirilgan mavzular : a. Pointerlar va Dinamik xotira :  Pointerlar : Xotira manzillariga ishora qilish va ularni boshqarish.  Dynamic Memory Allocation : new va delete operatorlari yordamida xotira ajratish va tozalash. b. STL (Standard Template Library) :  Vektorlar ( std::vector ): Dinamik massivlar bilan ishlash.  Lug&#39;atlar ( std::map va std::unordered_map ): Kalit-qiymat juftliklari bilan ishlash.  Ro&#39;yxatlar ( std::list ): Ro&#39;yxatlar va ularning turli operatsiyalari.  To&#39;plamlar ( std::set ): Takrorlanmas ma&#39;lumotlar to&#39;plamlari bilan ishlash. c. File I/O (Fayllar bilan ishlash) :  Fayllardan ma&#39;lumotlarni o&#39;qish va yozish, faylga ishlov berish. 9 d. Multithreading :  C++ da bir nechta jarayonlarni parallel ravishda ishlash. e. Exception Handling :  Try, Catch, Throw : Dasturda xatoliklarni aniqlash va ularga ishlov berish. 4. C++ da yuqori samarali dasturlash :  C++&#39;ning samaradorligini oshirish uchun turli xil optimizatsiyalarni, masalan, xotira boshqaruvi, turli ma&#39;lumotlar tuzilmalaridan foydalanishni o&#39;rganish. 5. C++ ning zamonaviy xususiyatlari (C++11, C++14, C++17, C++20) :  Lambda funksiyalar : Yangi uslubda anonim funksiyalar yaratish.  Smart pointers : Xotira boshqaruvini yanada osonlashtirish.  Threading va asinxron dasturlash : C++&#39;da parallel dasturlash uchun kutubxonalar. C++ ni o&#39;rganish jarayonida amaliy tajribani ham muhim hisoblash lozim. Kichik loyihalar yaratish, masalalar yechish va kodni tahlil qilish orqali yaxshi natijalarga erishish mumkin. 10 1.2 - §. Python Python — bu yuqori darajadagi, o&#39;qilishi oson va qulay sintaksisga ega dasturlash tili. Python dasturlashni o&#39;rganish jarayonida quyidagi asosiy mavzularni o&#39;rganish zarur. 1. Python Asoslari: a. Sintaksis va tuzilishi:  Dastur tuzilishi : Python dasturi oddiy va toza sintaksisga ega bo&#39;lib, barcha kod bloklari bo&#39;sh joy (indentation) yordamida ajratiladi. Dastur o&#39;zini main() funksiyasiz ishlaydi, har bir kodning bajarilishi yuqoridan pastga qarab ketadi.  O&#39;zgaruvchilar va ma&#39;lumot turlari : Python&#39;da o&#39;zgaruvchilarni aniqlash uchun turini ko&#39;rsatish shart emas. Misollar:  x = 10 # Butun son  y = 3.14 # Haqiqiy son  name = &#34;John&#34; # Satrlik  is_active = True # Boolean  Operatorlar : Python-da arifmetik (+, -, *, /), mantiqiy (and, or, not), taqqoslash (==, !=, >, <, >=, <=) operatorlari mavjud. b. Shartli operatorlar:  if, elif, else : Python-da shartlarni tekshirish uchun if va unga bog&#39;liq else va elif operatorlaridan foydalaniladi.  if x > y:  print(&#34;x katta y dan&#34;)  elif x == y:  print(&#34;x teng y ga&#34;)  else:  print(&#34;x kichik y dan&#34;) c. Takrorlash operatorlari (Tsikllar):  for : Python&#39;da for tsikli ro&#39;yxatlar, satrlar, to&#39;plamlar yoki boshqa iteratsiya qilinadigan ob&#39;ektlar bo&#39;ylab aylanish uchun ishlatiladi.  for i in range(5): # 0 dan 4 gacha sonlarni chiqaradi  print(i)  while : while tsikli ma&#39;lum bir shart to&#39;g&#39;ri bo&#39;lsa, davom etadi.  count = 0  while count < 5: 11  print(count)  count += 1 d. Funksiyalar:  Funksiya yaratish : Python&#39;da funksiyalarni def kalit so&#39;zi yordamida yaratish mumkin.  def greet(name):  return f&#34;Salom, {name}!&#34;  print(greet(&#34;Ali&#34;))  Lambda funksiyalari : Aniq nomga ega bo&#39;lmagan, qisqa funksiyalarni yaratish.  square = lambda x: x * x  print(square(5)) 2. Ma&#39;lumotlar tuzilmalari: a. Ro&#39;yxatlar (Lists):  Ro&#39;yxatlar bir nechta ma&#39;lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. Ularning elementlariga indeks orqali murojaat qilinadi.  fruits = [&#34;olma&#34;, &#34;banan&#34;, &#34;apelsin&#34;]  print(fruits[0]) # &#34;olma&#34;  fruits.append(&#34;qovun&#34;) # Ro&#39;yxatga yangi element qo&#39;shish b. To&#39;plamlar (Sets):  To&#39;plamlar takrorlanmas elementlarni saqlash uchun ishlatiladi.  numbers = {1, 2, 3, 4}  numbers.add(5) # Yangi element qo&#39;shish c. Lug&#39;atlar (Dictionaries):  Lug&#39;atlar kalit-qiymat juftlarini saqlaydi.  person = {&#34;ism&#34;: &#34;Ali&#34;, &#34;yosh&#34;: 25}  print(person[&#34;ism&#34;]) # &#34;Ali&#34; d. Tuple:  Tuple o&#39;zgarmas ro&#39;yxatlardir. Elementlari o&#39;zgarmaydi.  point = (3, 4) 3. Python&#39;da Ob&#39;ektga Yo&#39;naltirilgan Dasturlash (OOP): a. Klasslar va Ob&#39;ektlar:  Klass ob&#39;ektlarni yaratish uchun shablondir. Klasslar yordamida ma&#39;lumot va metodlarni birlashtirish mumkin.  class Person: 12  def __init__(self, ism, yosh):  self.ism = ism  self.yosh = yosh  def greet(self):  return f&#34;Salom, men {self.ism}man.&#34;  p1 = Person(&#34;Ali&#34;, 25)  print(p1.greet()) # &#34;Salom, men Aliman.&#34; b. Meros olish (Inheritance):  Bir klass boshqa klassdan metodlar va atributlarni meros qilib olishi mumkin.  class Student(Person):  def __init__(self, ism, yosh, fakultet):  super().__init__(ism, yosh)  self.fakultet = fakultet  def greet(self):  return f&#34;Salom, men {self.ism}man, {self.fakultet} fakultetida o&#39;qiyotgan talaba.&#34;  s1 = Student(&#34;Ali&#34;, 25, &#34;Informatika&#34;)  print(s1.greet()) # &#34;Salom, men Aliman, Informatika fakultetida o&#39;qiyotgan talaba.&#34; c. Polimorfizm:  Bir metodning turli xil implementatsiyalarini ishlatish.  class Dog:  def speak(self):  return &#34;Hav-hav&#34;  class Cat:  def speak(self):  return &#34;Miyau&#34;  animals = [Dog(), Cat()]  for animal in animals:  print(animal.speak()) # &#34;Hav-hav&#34; va &#34;Miyau&#34; 4. Fayllar bilan ishlash:  Fayllardan o&#39;qish va yozish:  # Faylga yozish  with open(&#34;file.txt&#34;, &#34;w&#34;) as f:  f.write(&#34;Salom, Dunyo!&#34;) 13  # Fayldan o&#39;qish  with open(&#34;file.txt&#34;, &#34;r&#34;) as f:  content = f.read()  print(content) # &#34;Salom, Dunyo!&#34; 5. Pythonning Zamonaviy Xususiyatlari (Python 3.x):  List comprehension : Ro&#39;yxatlarni qisqa sintaksis bilan yaratish.  squares = [x**2 for x in range(5)]  print(squares) # [0, 1, 4, 9, 16]  Generatorlar va yield : Katta ma&#39;lumotlar bilan ishlash uchun ishlatiladi.  def countdown(n):  while n > 0:  yield n  n -= 1  for i in countdown(5):  print(i) 6. Kutubxonalar va Modullar:  Python-da keng kutubxonalar mavjud. Masalan, NumPy , Pandas (ma&#39;lumotlar tahlili), Matplotlib (grafikalar), Requests (internetga so&#39;rov yuborish), Flask yoki Django (web-dasturlash). 7. Python&#39;da asinxron dasturlash:  asyncio : Python’da asinxron dasturlar yozish uchun kutubxona.  import asyncio   async def greet():  print(&#34;Salom!&#34;)  await asyncio.sleep(1)  print(&#34;Dunyo!&#34;)   asyncio.run(greet()) Pythonni o&#39;rganish juda oson va foydalidir, chunki uning sintaksisi oddiy, ammo kuchli imkoniyatlarga ega. Dastlabki bilimlardan keyin, Pythonni amaliy dasturlar, veb-ilovalar, mashinani o&#39;rganish, ma&#39;lumotlar tahlili va boshqa sohalarda qo&#39;llash mumkin. 14 1.3 - §. Java Java — bu ob&#39;ektga yo&#39;naltirilgan dasturlash tili bo&#39;lib, ko&#39;plab dasturlash muhitlarida ishlatiladi, masalan, mobil ilovalar, veb-ilovalar, katta tizimlar, va boshqa ko&#39;plab sohalarda. Java-ni o&#39;rganish uchun quyidagi asosiy mavzularni ko&#39;rib chiqish mumkin: 1. Java Asoslari : a. Sintaksis va tuzilishi :  Dastur tuzilishi : Java dasturi har doim main() funksiyasidan boshlanadi. public static void main(String[] args) - bu dastur boshlanish nuqtasi.  public class HelloWorld {  public static void main(String[] args) {  System.out.println(&#34;Salom, Dunyo!&#34;);  }  }  O&#39;zgaruvchilar : Java-da o&#39;zgaruvchilarni aniqlashda turini ko&#39;rsatish talab qilinadi:  int x = 10;  double y = 3.14;  String name = &#34;John&#34;;  boolean isActive = true; b. Ma&#39;lumot turlari :  Primitive types : int , float , double , boolean , char , byte , short , long .  Non-primitive types : String , massivlar (arrays), sinflar (classes). c. Operatorlar :  Arifmetik operatorlar : + , - , * , / , % .  Mantiqiy operatorlar : && , || , ! .  Taqqoslash operatorlari : == , != , < , > , <= , >= . d. Shartli operatorlar :  if , else , else if :  if (x > y) {  System.out.println(&#34;x katta y dan&#34;);  } else {  System.out.println(&#34;x kichik yoki teng y ga&#34;);  } 15  switch : Ko&#39;plab shartlar orasidan birini tanlash:  switch (day) {  case 1:  System.out.println(&#34;Dushanba&#34;);  break;  case 2:  System.out.println(&#34;Seshanba&#34;);  break;  default:  System.out.println(&#34;Noma&#39;lum kun&#34;);  break;  } e. Takrorlash operatorlari (Tsikllar) :  for : Belgilangan miqdordagi takrorlash uchun.  for (int i = 0; i < 5; i++) {  System.out.println(i);  }  while : Shart asosida takrorlash.  int count = 0;  while (count < 5) {  System.out.println(count);  count++;  } 2. Ob&#39;ektga Yo&#39;naltirilgan Dasturlash (OOP) Asoslari : Java butunlay ob&#39;ektga yo&#39;naltirilgan dasturlash (OOP) prinsiplariga asoslanadi. Quyidagi tushunchalar o&#39;rgatiladi: a. Klasslar va Ob&#39;ektlar :  Klass - bu ob&#39;ektlarni yaratish uchun shablondir. Ob&#39;ektlar esa klass asosida yaratilgan instansiyalardir.  class Person {  String name;  int age;   // Konstruktor  public Person(String name, int age) {  this.name = name; 16  this.age = age;  }   // Metod  public void greet() {  System.out.println(&#34;Salom, men &#34; + name + &#34;man, yoshim &#34; + age + &#34; da.&#34;);  }  }   public class Main {  public static void main(String[] args) {  Person person = new Person(&#34;Ali&#34;, 25);  person.greet(); // &#34;Salom, men Aliman, yoshim 25 da.&#34;  }  } b. Meros olish (Inheritance) :  Superklass va subklass : Bir klass boshqa klassdan xususiyat va metodlarni meros qilib oladi.  class Animal {  public void sound() {  System.out.println(&#34;Hayvon tovushi&#34;);  }  }   class Dog extends Animal {  public void sound() {  System.out.println(&#34;Hav-hav&#34;);  }  }   public class Main {  public static void main(String[] args) {  Dog dog = new Dog();  dog.sound(); // &#34;Hav-hav&#34;  }  } 17 c. Polimorfizm :  Bir xil nomdagi metodlar turli xil ma&#39;nolarga ega bo&#39;lishi mumkin. Java- da polimorfizm metodlarni ortiqcha yuklash yoki metodni o&#39;zgartirish orqali amalga oshiriladi.  class Animal {  public void sound() {  System.out.println(&#34;Hayvon tovushi&#34;);  }  }   class Dog extends Animal {  public void sound() {  System.out.println(&#34;Hav-hav&#34;);  }  }   class Cat extends Animal {  public void sound() {  System.out.println(&#34;Miyau&#34;);  }  }   public class Main {  public static void main(String[] args) {  Animal myAnimal = new Dog();  myAnimal.sound(); // &#34;Hav-hav&#34;   myAnimal = new Cat();  myAnimal.sound(); // &#34;Miyau&#34;  }  } d. Kapsulatsiya (Encapsulation) :  Ma&#39;lumotlarni yashirish va faqat kerakli metodlar orqali ularga kirishni ta&#39;minlash. private , protected , public kabi kalit so&#39;zlar yordamida bu amalga oshiriladi.  class Person {  private String name;  18  public String getName() {  return name;  }   public void setName(String name) {  this.name = name;  }  }   public class Main {  public static void main(String[] args) {  Person person = new Person();  person.setName(&#34;Ali&#34;);  System.out.println(person.getName()); // &#34;Ali&#34;  }  } 3. Java Kengaytirilgan Mavzulari : a. Interfaces :  Interface - bu faqat metodlarning imzolarini o&#39;z ichiga olgan klassdir. Interface yordamida sinflarni o&#39;zaro bog&#39;lash va turli xil implementatsiyalarni ta&#39;minlash mumkin.  interface Animal {  void sound();  }   class Dog implements Animal {  public void sound() {  System.out.println(&#34;Hav-hav&#34;);  }  }   public class Main {  public static void main(String[] args) {  Dog dog = new Dog();  dog.sound(); // &#34;Hav-hav&#34;  }  } 19 b. Exception Handling :  Java-da xatoliklarni boshqarish uchun try , catch , finally bloklari ishlatiladi. Exceptionlar (xatoliklar) dasturda yuz berishi mumkin bo&#39;lgan muammolarni tuzatish uchun ishlatiladi.  try {  int result = 10 / 0;  } catch (ArithmeticException e) {  System.out.println(&#34;Xato: Nolga bo&#39;lish&#34;);  } finally {  System.out.println(&#34;Dastur bajarildi&#34;);  } c. Collections Framework :  List : Ro&#39;yxatlar bilan ishlash (masalan, ArrayList ).  Set : Takrorlanmas elementlar to&#39;plami (masalan, HashSet ).  Map : Kalit-qiymat juftliklari (masalan, HashMap ).  import java.util.*;   public class Main {  public static void main(String[] args) {  Map<String, Integer> map = new HashMap<>();  map.put(&#34;Ali&#34;, 25);  map.put(&#34;Olim&#34;, 30);   System.out.println(map.get(&#34;Ali&#34;)); // 25  }  } d. Multithreading :  Java-da bir nechta jarayonlarni parallel ravishda bajarish uchun Thread yoki Runnable interfeysidan foydalanish mumkin.  class MyThread extends Thread {  public void run() {  System.out.println(&#34;Yangi thread bajarildi&#34;);  }  }   public class Main {  public static void main(String[] args) {  MyThread t = new MyThread(); 20  t.start(); // &#34;Yangi thread bajarildi&#34;  }  } 4. Java&#39;da fayllar bilan ishlash :  Faylga yozish va o&#39;qish :  import java.io.*;   public class Main {  public static void main(String[] args) throws IOException {  // Fayl II BOB. BOSHLANG’ICH VA RIVOJLANGAN DASTURLASHNI O’RGATIS H. 2.1- §. Boshlang&#39;ich dasturlashni o&#39;rgatish 21 Boshlang&#39;ich Dasturlashni O&#39;qitish — bu dasturlashni yangi boshlovchilar uchun o&#39;rganish jarayonidir. Bu bosqichda asosiy maqsad, talabalarga dasturlashning asosiy tamoyillari va amaliy ko&#39;nikmalarini o&#39;rgatishdir. Quyida boshlang&#39;ich dasturlashni o&#39;rgatishda o&#39;rgatiladigan asosiy mavzular va usullar keltirilgan. 1. Dasturlashga Kirish  Dasturlash nima? : Dasturlash - kompyuterga qanday qilib bajarishi kerak bo&#39;lgan topshiriqlarni yozish. Dasturlash tillari yordamida kompyuterga buyruqlar beriladi.  Kompyuterning ishlash prinsipini tushuntirish : Kompyuter qanday ishlaydi, nima uchun dasturlash tili kerak va kompyuterning o&#39;zgaruvchilarni qanday saqlashini tushuntirish. 2. Dasturlash Tili Tanlash  Python : Python — sintaksisi oson, yangi boshlovchilar uchun ideal tildir. Python o&#39;rganishda ilgari tanilgan oddiy sintaksis, ma&#39;lumotlar tuzilmalari va algoritmlar haqida yaxshi tushunchalar hosil bo&#39;ladi.  JavaScript : Agar veb-dasturlashni boshlashni xohlasangiz, JavaScript ni o&#39;rganish yaxshi tanlov.  C++ yoki Java : Agar yanada aniqroq va kuchli dasturlash tillarini o&#39;rganishni istasangiz, C++ yoki Java qo&#39;llanilishi mumkin. 3. Asosiy Dasturlash Konseptsiyalarini O&#39;rgatish a. O&#39;zgaruvchilar va Ma&#39;lumot Turlari :  O&#39;zgaruvchilar : Dasturlashda o&#39;zgaruvchilar qiymatlarni saqlash uchun ishlatiladi. Har bir o&#39;zgaruvchi ma&#39;lum bir turdagi qiymatni saqlaydi, masalan, sonlar ( int ), haqiqiy sonlar ( float ), satrlar ( String ) va boshqalar. o Misol: o x = 5 # integer o name = &#34;Ali&#34; # string o pi = 3.14 # float  Ma&#39;lumot turlari : o int — butun sonlar o float — haqiqiy sonlar o string — matnlar o boolean — haqiqat yoki yolg&#39;on (True/False) 22 b. Operatorlar :  Arifmetik operatorlar : + , - , * , / , % kabi arifmetik operatsiyalarni o&#39;rgatish.  Taqqoslash operatorlari : == , != , < , > , <= , >= .  Mantiqiy operatorlar : and , or , not . Misol : a = 10 b = 5 if a > b: print(&#34;a kattaroq b dan&#34;) c. Shartli Operatorlar (Conditional Statements) :  if , else , elif : Shartga asoslangan qaror qabul qilish. if x > 0: print(&#34;Musbat son&#34;) elif x == 0: print(&#34;Nol&#34;) else: print(&#34;Manfiy son&#34;) d. Takrorlash Operatorlari (Loops) :  for : Belgilangan miqdordagi takrorlash uchun ishlatiladi. for i in range(5): print(i) # 0, 1, 2, 3, 4  while : Shart bajarilguncha takrorlash. count = 0 while count < 5: print(count) count += 1 e. Funksiyalar :  Funksiya : Biror ma&#39;lum bir vazifani bajaradigan kod blokidir. Funksiya yaratish orqali kodni takrorlamasdan samarali ishlatish mumkin. def salom_ber(): print(&#34;Salom, Dunyo!&#34;) salom_ber() # Funksiyani chaqirish 4. Ma&#39;lumotlar Tuzilmalari a. Massivlar (Arrays) va Ro&#39;yxatlar (Lists) :  Massiv : Bir xil turdagi elementlarni saqlash uchun ishlatiladi. 23  numbers = [1, 2, 3, 4, 5]  print(numbers[0]) # 1  Ro&#39;yxatlar : Python&#39;da o&#39;zgaruvchan va turli xil ma&#39;lumot turlarini saqlash imkonini beradigan tuzilma.  names = [&#34;Ali&#34;, &#34;Olim&#34;, &#34;Samar&#34;]  names.append(&#34;Zarina&#34;)  print(names) # [&#34;Ali&#34;, &#34;Olim&#34;, &#34;Samar&#34;, &#34;Zarina&#34;] b. Lug&#39;atlar (Dictionaries) :  Lug&#39;at : Kalit-qiymat juftliklari shaklida ma&#39;lumotlarni saqlaydi.  student = {&#34;name&#34;: &#34;Ali&#34;, &#34;age&#34;: 20}  print(student[&#34;name&#34;]) # Ali 5. Fayllar Bilan Ishlash :  Fayldan ma&#39;lumot o&#39;qish va yozish : # Faylga yozish with open(&#34;example.txt&#34;, &#34;w&#34;) as file: file.write(&#34;Salom, Dunyo!&#34;) # Fayldan o&#39;qish with open(&#34;example.txt&#34;, &#34;r&#34;) as file: content = file.read() print(content) # &#34;Salom, Dunyo!&#34; 6. Dasturlash Muhiti (IDE) va Asboblar  IDE (Integrated Development Environment) : Dasturchilar uchun qulay muhit. Misollar: PyCharm, VS Code, Jupyter Notebooks.  Versiya Boshqarish (Git) : Kodni boshqarish va o&#39;zgartirishlarni kuzatish uchun Git ni o&#39;rgatish. GitHub yoki GitLab kabi xizmatlar yordamida jamoaviy ishlash. 7. Kodni Yaxshi Yozish va Texnik Xatoliklarni Tuzatish (Debugging) :  Debugging : Dasturdagi xatoliklarni topish va ularni tuzatish. IDElarda &#34;breakpoint&#34; va &#34;step-by-step&#34; debug usullari yordamida. 8. Amaliy Mashqlar :  Kichik dasturlar yaratish : Masalan, kalkulyator, foydalanuvchi bilan muloqot qilish, ma&#39;lumotlar ro&#39;yxatini boshqarish kabi amaliy mashqlar.  Kodning tuzilishini yaxshilash : Kodni o&#39;qishli qilish, izohlar qo&#39;shish, funksiyalarni to&#39;g&#39;ri tashkil qilish. 24 Xulosa Boshlang&#39;ich dasturlashni o&#39;qitishda asosiy maqsad, talabalarga dasturlashning asosiy tamoyillarini o&#39;rgatish va ularga dasturlash tilining sintaksisi, operatorlari va strukturaviy tushunchalarini o&#39;rgatishdir. Bu boshlang&#39;ich bosqichni muvaffaqiyatli o&#39;tish uchun amaliy mashqlar, misollar va kichik loyihalar yaratish kerak. 2.2- §. Rivojlangan dasturlashni o &#39; rgatish 25 Rivojlangan Dasturlashni O&#39;qitish — bu dasturlashda ilg&#39;or mavzularni o&#39;rgatish va talabalarga murakkab tizimlar, algoritmlar, arxitektura dizayni va professional dasturlashni tushunishni rivojlantirish jarayonidir. Bu bosqichda o&#39;quvchilar dasturlashni yuqori darajaga ko&#39;tarib, amaliyotda keng ko&#39;lamli, samarali va optimallashtirilgan dasturlar yaratish uchun kerakli ko&#39;nikmalarni egallashadi. Quyida rivojlangan dasturlashni o&#39;qitishda o&#39;rgatiladigan asosiy mavzular va tushunchalar keltirilgan: 1. Ob&#39;ektga Yo&#39;naltirilgan Dasturlash (OOP) Ob&#39;ektga yo&#39;naltirilgan dasturlash — bu dastur tuzishning muhim paradigmasidir, unda tizim ob&#39;ektlar va klasslar yordamida modellashtiriladi. Bu tushunchalar dasturlashning samarali va qulay tarzda tashkil etilishini ta&#39;minlaydi. a. Klasslar va Ob&#39;ektlar :  Klasslar : Klasslar — ob&#39;ektlar yaratish uchun shablonlardir. Klass o&#39;zida atributlar (xususiyatlar) va metodlar (amallar)ni jamlaydi.  Ob&#39;ektlar : Klasslardan yaratilgan aniq instansiyalar (ob&#39;ektlar). class Avtomobil: def __init__(self, model, rang): self.model = model self.rang = rang def xarakter(self): print(f&#34;{self.model} avtomobili {self.rang} rangda.&#34;) a = Avtomobil(&#34;Toyota&#34;, &#34;qizil&#34;) a.xarakter() b. Meros olish (Inheritance) :  Meros olish : Bir klassdan boshqa klassga atributlar va metodlarni meros qilib olish imkonini beradi. class Hayvon: def __init__(self, ism): self.ism = ism def ovoz(self): print(f&#34;{self.ism} ovoz chiqaradi.&#34;) class It(Hayvon): 26 def ovoz(self): print(f&#34;{self.ism} havlaydi.&#34;) it = It(&#34;Tom&#34;) it.ovozy() c. Polimorfizm :  Polimorfizm : Bir xil metod turli klasslarda turli xil shakllarda ishlatilishi. class Shakl: def maydon(self): pass class To&#39;g&#39;ri_burchak(Shakl): def __init__(self, uzunlik, kenglik): self.uzunlik = uzunlik self.kenglik = kenglik def maydon(self): return self.uzunlik * self.kenglik class Doira(Shakl): def __init__(self, radius): self.radius = radius def maydon(self): return 3.14 * (self.radius ** 2) shakllar = [To&#39;g&#39;ri_burchak(5, 3), Doira(7)] for shakl in shakllar: print(shakl.maydon()) d. Kapsulatsiya :  Kapsulatsiya : Ma&#39;lumotlarni himoya qilish va faqat kerakli metodlar yordamida unga kirishni ta&#39;minlash. 2. Dasturlash Paradigmalari va Funktsional Dasturlash Rivojlangan dasturlashda funktsional dasturlash paradigmalariga ham kirishish zarur. 27 a. Funktsional dasturlash :  Immutability : O&#39;zgaruvchan obyektlar o&#39;rniga o&#39;zgarmas obyektlardan foydalanish.  Yuqori darajadagi funksiyalar : Funksiya boshqa funksiyani argument sifatida qabul qilishi yoki natija sifatida qaytarilishi mumkin. def yigindi(x, y): return x + y def ikkiqosh(x, f): return f(x, x) print(ikkiqosh(3, yigindi)) # 6 3. Dastur Arxitekturasi va Dizayn Dastur arxitekturasi va dizayni, tizimlar va loyihalarni samarali boshqarish uchun muhimdir. Bu bosqichda tizimlarning tuzilishini va ularga bo&#39;lingan kodni samarali tuzishni o&#39;rgatish kerak. a. Design Patterns :  Singleton : Bir nechta obyektlar o&#39;rniga faqat bitta obyektni yaratish kerak bo&#39;lgan hollarda ishlatiladi.  Factory : Ob&#39;ektlarni yaratish uchun shablon metodlar.  Observer : Bir ob&#39;ekt o&#39;zgarishi bilan boshqa ob&#39;ektlarni xabardor qilish. b. MVC Arxitekturasi :  Model-View-Controller (MVC) : Ilovalarni uchta asosiy komponentga ajratish — Model (ma&#39;lumotlar), View (ko&#39;rsatish) va Controller (qaror qabul qilish). 4. Algoritmlar va Ma&#39;lumotlar Tuzilmalari Rivojlangan dasturlashda yanada murakkab algoritmlar va ma&#39;lumotlar tuzilmalarini o&#39;rganish zarur. a. Ma&#39;lumotlar tuzilmalari :  Grafiklar : Tarmoq va bog&#39;lanishli strukturalar bilan ishlash.  Bog&#39;lanishli ro&#39;yxatlar : Yangi elementlarni dinamik ravishda qo&#39;shish va olib tashlash.  Xesh-jadval : Ma&#39;lumotlarni tezda topish uchun foydalaniladigan ma&#39;lumotlar tuzilmasi. b. Algoritmlar :  Saralash algoritmlari : Quick sort, Merge sort va boshqalar. 28  Qidirish algoritmlari : Binary search, Breadth-First Search (BFS), Depth- First Search (DFS).  Dinamik dasturlash : Fibonacci, 0/1 knapsack kabi masalalar. 5. Veb Dasturlash Veb dasturlashni o&#39;rganish, hozirgi kunda juda muhim. Backend va frontend texnologiyalari bilan tanishish kerak. a. Frontend :  HTML, CSS, JavaScript : Veb-sahifalarni yaratish va interaktiv qilish.  React, Angular, Vue.js : Frontend framework&#39;lari. b. Backend :  Python (Django, Flask) , Java (Spring) , Node.js : Server tomonidagi dasturlash.  RESTful API&#39;lar : HTTP yordamida ma&#39;lumotlar almashinuvi. 6. Ma&#39;lumotlar Bazalari Rivojlangan dasturlashda ma&#39;lumotlar bazalari bilan ishlashni o&#39;rganish zarur. a. SQL va NoSQL :  Relatsion ma&#39;lumotlar bazalari : MySQL, PostgreSQL.  NoSQL ma&#39;lumotlar bazalari : MongoDB, Redis. b. ORM (Object Relational Mapping) :  ORM yordamida obyektlar va ma&#39;lumotlar bazasidagi jadvallarni o&#39;zaro bog&#39;lash va ulardan foydalanishni o&#39;rganish. 7. Tarmoq Dasturlash Kompyuter tarmoqlari bilan ishlashni o&#39;rganish ham rivojlangan dasturlashning muhim qismi hisoblanadi. a. TCP/IP Protokollari :  Socket programmalyash : Klient-server tizimlarini yaratish. import socket s = socket.socket(socket.AF_INET, socket.SOCK_STREAM) s.bind((&#39;localhost&#39;, 12345)) s.listen(1) conn, addr = s.accept() print(f&#34;Connection from {addr}&#34;) 8. Testlash va Debugging Kodni testlash va uning xatolarini aniqlash ham rivojlangan dasturlashning muhim qismidir. 29 a. Unit Testing :  Testlarni avtomatlashtirish : unittest , pytest kabi kutubxonalar yordamida unit testlarni yozish.  Mocking : Testlarda tashqi tizimlarni simulyatsiya qilish. 9. CI/CD va DevOps Continuous Integration (CI) va Continuous Deployment (CD) jarayonlari yordamida kodni tez-tez va ishonchli ravishda yangilab turish. 30 Xulosa Dasturlash tillarini o&#39;qitish bugungi kunda informatika ta&#39;limining asosiy yo&#39;nalishlaridan biridir. Dasturlash tilini o&#39;rganish nafaqat texnik ko&#39;nikmalarni rivojlantirishga, balki mantiqiy fikrlash, muammolarni yechish va kreativ yondashuvni oshirishga ham yordam beradi. Dasturlash tillarini o&#39;qitish jarayonida bir nechta asosiy omillar va yondashuvlar mavjud: 1. Dasturlash Tillari Tanlovi  Boshlang&#39;ich Dasturlash Tillari :  Rivojlangan Dasturlash Tillari : 2. Dasturlash Tillari O&#39;qitish Yondashuvlari  Tez va amaliy o&#39;qitish :  OOP va Funktsional Dasturlashni O&#39;rgatish :  Algoritmlar va Ma&#39;lumotlar Tuzilmalari : 3 . Dasturlash Tilini O&#39;qitishda Xatolarni To&#39;g&#39;ri Tushunish Dasturlashni o&#39;rgatishda xatolarni tushunish va ular ustida ishlash muhim rol o&#39;ynaydi. O&#39;quvchilarga xatolarni qanday topish, debugging qilish va ularni tuzatishni o&#39;rgatish kerak. Xatolarni to&#39;g&#39;ri tushunish, ularni hal qilish jarayonida o&#39;quvchilar ko&#39;proq tajriba va bilim olishadi. Dasturlash tillarini o&#39;qitish, talabalarga nafaqat kod yozishni o&#39;rgatish, balki ularga mantiqiy fikrlashni rivojlantirish, algoritmik muammolarni hal qilish, tizimlarni samarali yaratish va keng qamrovli dasturlar ishlab chiqish ko&#39;nikmalarini berish maqsadida amalga oshiriladi. Dasturlash tillarini o&#39;qitishda metodik yondashuv, amaliy mashqlar, motivatsiya va muammolarni yechishning samarali usullari talabalarning muvaffaqiyatli dasturchilar bo&#39;lishiga yordam beradi. 31 Adabiyotlar. 1. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. Toshkent . “ O ’ zbekiston ”, 2016- yil , 2. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. Toshkent. “O’zbekiston”, 2017 - yil . 3. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. Toshkent. “O’zbekiston”, 2017 - yil. 4. 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi ПФ-4947 sonli Farmoni. 5. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyevning 2020-yildagi Oliy Majlisga yo’llagan murojaatnomasi. 6. Sedgewick, R., & Wayne, K. (2011). Algorithms . Addison-Wesley. Algoritmlar va ma&#39;lumotlar tuzilmalari bo&#39;yicha aniq va tushunarli yo&#39;riqnoma, o&#39;quvchilarga samarali dasturlashni o&#39;rgatishda foydalidir. 7. Gries, P., & Gran, B. (2016). Python for Everyone . Wiley. Python dasturlash tilini yangi boshlovchilar uchun o&#39;rgatish uchun ajoyib qo&#39;llanma, uni soddaligi va qulayligi bilan keng qo&#39;llaniladigan til sifatida ajratib turadi. 8. Lutz, M. (2013). Learning Python . O&#39;Reilly Media. Python dasturlash tilini o&#39;rganish bo&#39;yicha mukammal qo&#39;llanma bo&#39;lib, yangi boshlovchilar uchun juda qulay. 9. Pohl, I. (2010). Object-Oriented Programming Using Java . Pearson Education. Java dasturlash tilida ob&#39;ektga yo&#39;naltirilgan dasturlashning asosiy tushunchalarini o&#39;rganish uchun mo&#39;ljallangan kitob. 10. Sebesta, R. (2012). Programming Languages: Concepts and Constructs . Addison- Wesley. Dasturlash tillarini o&#39;rganish bo&#39;yicha keng qamrovli resurs, bu kitobda ko&#39;plab dasturlash tillari va ularning imkoniyatlari tushuntirilgan. 11. McDonald, B. (2013). Introduction to Programming with Java . Pearson. Java dasturlash tilini yangi boshlovchilar uchun tushunarli qilib o&#39;rgatishga mo&#39;ljallangan kitob. 32 12. Patel, R. (2016). Mastering Python: A Comprehensive Guide to Building Real-World Applications . Packt Publishing. Python dasturlash tilida amaliy ilovalar yaratish bo&#39;yicha mukammal qo&#39;llanma. 33

Похожие

Microsoft Office dasturini o’qitish metodikasi
Algoritmik tillar va dasturlash amaliyot hisoboti
Korxona xodimlari tarif jadvalini yaratish dasturiy vositasi
WINDOWS opеrasion tizimining xizmatchi dasturlari haqida ma`lumot
Quick sort saralash algoritmi