Q va G‘ undoshlarining talaffuzi va imlosi 5-sinf - Лингвистика - Учебники (по школьные предметы)

Q va G‘ undoshlarining talaffuzi va imlosi 5-sinf

Загружено в:

01.03.2023

Скачано:

0

Размер:

13023.287109375 KB

5 5-sinf DARSLIGI ASOSIDA TAYYORLANGAN

1-dars 44 -dars. Q VA G‘ UNDOSHLA RINING TALAFFUZI VA IMLOSI

UYGA VAZIFANI TAKRORLASH!!! O’quvchilarning “ Biz eshitgan ilk musiqa (qo‘shiq) – ona allasi ” mavzusida tayyorlangan matnlari o’qib beriladi.

Topshiriq . Matnni diqqat bilan o‘qing. Q va g‘ tovushlarining talaffuzi va imlosiga e’tibor bering .

Xasis va uning oltini  Xasis bir odam o‘zidagi bor-budini sotib, quyma oltin xa rid qildi. Eski hovli yo‘lagidan yurib bog‘ga kirdi, bir qoziq yonida to‘xtadi. O‘sha yerdan choh qazib, oltinni ko‘mib qo‘ydi. Har kuni yo‘lakka borar va xazinasining butun turga nidan xabar olardi. Xasis odamning ishchilaridan biri uning bu yoqqa serqatnov bo‘lib qolganini sezib qoldi va sababini bilmoqqa qaror qildi.  Tez orada ishchi ko‘milgan xazinaning sirini bilib oldi. Yerni kovlab, oltinni o‘g‘irlab ketdi. Ertasi kuni xasis qozig‘i yoniga kelib qarasa, oltin yashirilgan chuqur bo‘m-bo‘sh. U baqirib soch larini yuldi, odamlarni qarg‘ay boshladi. Xasisning ahvolini ko‘rgan qo‘shnisi: “Iltimos, bunchalik qayg‘urma. Borgin-da, tosh olib o‘sha chuqurga tashla. Oltinning har doimgidek o‘sha yerda yotganini tasavvur qil: oltining chuqurda bormi- yo‘qmi, undan senga hech bir naf yo‘q edi-ku”, – dedi. (Ezop masallaridan)

160-mashq. Matnga tayanib, quyida keltirilgan voqealar rivojining ketma-ketligini raqamlar bilan belgilang. 1. Xasis odam o‘zidagi bor-budini sotib, quyma oltinga almash tirishga qaror qildi. 2. Bir kishi xasisning oltinini o‘g‘irlab ketdi. 3. Xasis chuqur qazib, unga xazinani yashirdi. 4. Qo‘shnisi xasisga quyma oltinning o‘rniga tosh tashlashni maslahat berdi.

161-mashq. Test. Ushbu masaldan ko‘zlangan maqsad noto‘g‘ri izoh langan javobni toping.  Qimmatbaho narsalarni o‘g‘irlanadigan joyda saqlama.  Oltining bo‘lsa, albatta, bir kuningga yaraydi.  Bor narsangdan foydalanmasliging unga ega emaslig ing bilan barobar.  To‘g‘rilab bo‘lmaydigan narsa uchun qayg‘urma.

162-mashq. Matnda ajratilgan so‘zlarga qarang. Q va g‘ bilan tugagan so‘zlarga egalik va kelishik qo‘shimchasi qo‘shilganda yuzaga keladigan o‘zgarishga diqqat qiling.

Q undoshi bilan tugagan asosga jo‘nalish kelishigi qo‘shimchasi qo‘shilsa, bu qo‘shimcha - qa tarzida aytiladi va shunday yoziladi. Masalan: qaymoqqa, toshloqqa kabi. Xuddi shunday asoslarga egalik qo‘shimchasi qo‘shilsa, so‘z oxi ridagi q undoshi g‘ ga aylanadi va shunday yoziladi. Masalan: bulog‘i, qishlog‘i . G‘ undoshi bilan tugagan so‘zlarga jo‘nalish kelishigi qo‘shimchasi qo‘shilsa, asos va qo‘shimcha qanday aytilishidan qat’i nazar, o‘zgarmaydi: bug‘ga, bog‘ga.

163-mashq. Q va g‘ tovushlari qatnashgan so‘zlarni tinglang. Ularga qo‘shimcha qo‘shib gaplar tuzing. Qum, qizg‘anchiq, qanoat, oriq, g‘ubor, yorug‘, yoriq, qiymat, g‘azab, g‘alati.

So‘z oxirida g‘ (jarangli) va q (jarangsiz) undoshlari o‘rtasidagi farq yo‘qolib, har ikki undosh bir xil q ho lida talaffuz qilinsa ham, yozuvda q va g‘ harflari orqali yoziladi .

165-mashq. Q undoshi bilan boshlanib, q undoshi bilan tugaydigan 10 ta so‘z yozing. Yozgan so‘zingizni izohlang. Namuna: Qayiq – suv transporti .

U y g a v a z i f a

Uyga vazifa. rTarkibida g‘ va q undoshi ishtirok etgan 5 ta topishmoq topib yozing . 0A 03 08 08 08 2212 23 13

E’tiboringiz uchun rahmat! 27 090B0C091103 100F

Похожие

G va K undoshlarining talaffuzi va imlosi 5-sinf

J, Dj undoshlarining talaffuzi va imlosi 5-sinf

D va T undoshlarining talaffuzi va imlosi 5-sinf

Z va S undoshlarining talaffuzi va imlosi 5-sinf

X va H undoshlarining talaffuzi va imlosi 5-sinf