Ifodalilik va ko’chimlar 11-sinf - Лингвистика - Учебники (по школьные предметы)

Ifodalilik va ko’chimlar 11-sinf

Загружено в:

13.04.2023

Скачано:

0

Размер:

889 KB

Taqdimot 11-sinf Ona- tili darsligi asosida tayyorlangan

19-Mavzu: Ifodalilik va ko’chimlar

Topshiriq. Berilgan misralarda lochin so’zining qanday ma’noda qo’llanganini tushuntiring, undagi ko’chma ma’no nima asosda yuzaga kelganini ayting. Qutlug’ joy ko’p erur ushbu dunyoda, Yulduzni ko’zlagan lochin ham talay. (A. Oripov) .

91-mashq. Cho’lponning «Kecha va kunduz» romanidan olingan parchani o’qing va ko’chimlarni aniqlang, ularning ifodalilik jihatidan qimmatini izohlang.

92-mashq. Gaplarni o’qing. Ularda metonimiya va sinekdoxa yo’li bilan hosil bo’lgan ko’chma ma’nolarni izohlang. 1. Undan keyin sizning dasturxoningizni solib, qo’lingizga suv berib, qizingizning choklarini tikishib, xizmatingizni qilib yotardim! (Cho’lpon) ………….kitobga qarang

93-mashq. Berilgan misralarda sor, burgut, lochin so’zlarining qanday ma’noda qo’llanganini tushuntiring, undagi ko’chma ma’no nima asosda yuzaga kelganini yozma bayon qiling. O’zingiz ham shunday ko’chimlar qatnashgan misollarni yozib keling. Ot minganda, qushlar kabi uchguvchi, Erkin-erkin havolarni quchguvchi, Ot chopganda, uchar qushni tutquvchi, Uchar qushday yosh yigitlar qayerda? Tog’ egasi – sor, burgutlar qayerda? (Cho’lpon) Ahmad-u Muhammad, yonimga keling, Farg’ona, Xorazm sor, lochinlari! (E. Vohidov)

94-mashq. Gaplarni o’qing. Ko’chimlarni aniqlang, ularning nutq ifodaliligini ta’minlashdagi ishtirokini izohlang.

95-mashq. She’rni ifodali o’qing. So’zlarni ko’chma ma’noda qo’llash orqali nutq ta’sirchanligi ta’minlanishiga diqqat qiling.

Sh. Rahmatullayevning «O’zbek tilining izohli frazeologik lug’ati»dan olingan quyidagi iboralarning izohlarini esda tuting. Ular ishtirokida gaplar tuzing Aravani quruq olib qochmoq Uddasidan chiqa olmaydigan ish yoki narsa haqida ortiq darajada maqtanmoq. Varianti: aravani olib qochmoq; olib qochmoq; quruq aravani olib qochmoq. qo’y og’zidan cho’p olmagan Nihoyat darajada beozor, mo’min . .

So’zlarning o’z va ko’chma ma’nolari haqida gapiring. Metafora va ifodalalilik haqida so’zlang. Metonimiya deganda nimani tushunasiz? Sinekdoxaning mohiyatini misollar asosida tushuntiring .

96-mashq. O’zingiz o’qiyotgan badiiy asardan ko’chimlarga misollar toping. Ko’chimlarning turlarini ko’rsating, ularning badiiy qimmatini izohlang.

Topshiriq. Berilgan ikki gapda qo’llangan kichkina so’zining ma’nolaridagi farqni izohlashga harakat qiling.

97-mashq. N. Mahmudov va Y. Odilovning «O’zbek tili enantiosemik so’zlarining izohli lug’ati»da tavsiflangan bir so’zda namoyon bo’lgan zid ma’nolarga diqqat qiling. O’z ma’nosiga zid holda ishlatilgan nutqiy ko’chma ma’no asosida voqelangan kino yani izohlang. )

101-mashq. Sifat turkumiga mansub bir necha so’zni quyida berilganidek qarama- qarshi ma’nolarda qo’llab gaplar tuzing. Namuna : Sen yaxshisan, Men yomondirman, Sen borsanki, Men omondirman. (E. Vohidov) – Ja yaxshisan o’zing ham, Yomonni yomonlama. Menga qara, ey odam, Zamonni yomonlama. (Iqbol Mirzo

E’TIBORINGI Z UCHUN RAHMAT !

Похожие

Ifodalilik va o’xshatishlar 11-sinf

Ifodalilik va kinoya 11-sinf

Ifodalilik va ibora 11-sinf

Jo’yalilik va uslublar 11-sinf

Mantiqiylik va grammatik vositalar 11-sinf